Verstandig beleggen voor de lange termijn

Transcriptie

1 Verstandig beleggen voor de lange termijn Rob Bauer Hoogleraar Institutionele Beleggers Maastricht University, School of Business and Economics KNR Studiedag in Den Bosch, 26 maart 2014

2 CONTEXT Presentatie vier jaar geleden over de Handleiding Strategisch Beleggingsplan Religieuze Instituten op een KNR studiedag Formuleer uw visie op beleggen en handel in overeenstemming met die visie Stel hoge eisen aan deskundigen en vermogensbeheerders. Huur desnoods expertise in. Volg een gestructureerd en gedisciplineerd beleggingsproces (Tabel 1 handleiding) Maak een beleid voor verantwoord beleggen, operationaliseer het en voer het uit Wees kostenbewust bij alle beleggingsbeslissingen en vraag steeds volledige transparantie over expliciete en impliciete kosten Sindsdien is de omgeving nogal veranderd: Wetgeving is veranderd: bijvoorbeeld de Zorgplicht, provisieverbod etc. Gevolgen van de financiële crisis (denk aan lage rendementen op staatsobligaties) en de Euro-crisis etc. Er is veel onzekerheid (onmeetbaar risico) over de (nabije) toekomst.. Vakgroep Financiering 2

3 AGENDA VANDAAG Organisatie beleggingsproces Beheer versus adviesrelatie (provisieverbod) Mantelcontracten KNR met private banking organisaties Strategisch Beleggingsbeleid Strategische allocatie: welke limieten aan de diversificatie gegeven de grootte van uw vermogen? Hoe omgaan met lage rente op staatsobligaties? Kosten (en daaraan gerelateerd: actief versus passief beleggen) Verantwoord (of duurzaam) beleggen: hoe implementeren? Keuze van de dienstverlener Invulling van concreet verantwoord beleggingsbeleid Vakgroep Financiering 3

4 ORGANISATIE BELEGGINGEN KNR studiedag 2010:.Zorg er voor dat in alle fasen van het beleggingsproces voldoende deskundigheid aanwezig is Deze kan intern aanwezig zijn of worden ingehuurd bij onafhankelijke en deskundige adviseurs Belangrijk om goed af te spreken wie welke beslissingen neemt (zowel bij beheer- als adviesrelatie) Documentatie van afspraken over beleggingen is cruciaal.. Vakgroep Financiering 4

5 ORGANISATIE BELEGGINGEN Gevaren aan zelf beleggen Veel handelen (Alex-onderzoek) leidt tot hoge kosten, te veel of te weinig risico nemen, waan van de dag etc. Niet-professionele beleggers zijn geen goede tegenpartij voor professionele beleggers: asymmetrische informatie, gebrek aan transparantie, perverse beloningen voor professionele beleggers Beheer of advies? Goed onderhandeld beheermandaat past beter bij uw achtergrond Nauwelijks kostenverschil na wetgeving provisieverbod. Toegevoegde waarde mantelcontract KNR? Mantelcontracten niet zinvol voor congregaties met groot vermogen: kunnen zelf onderhandelen zonder autonomieverlies Mantelcontracten nog steeds duur voor kleine congregaties Zou logischer zijn om vermogen te poolen.. (zie contract) Vakgroep Financiering 5

6 Gevaren zelf beleggen. Vakgroep Financiering 6 6

7 Mantelcontract: schaalvoordelen? Vakgroep Financiering 7 7

8 Strategisch Beleggingsbeleid Hoe invulling geven aan optimale diversificatie? Vermijd een home bias (Nederland of Europa) maar beleg in de wereldeconomie (bv. brede aandelenindex) Voeg goed implementeerbare assets toe (naast aandelen en staatsobligaties): bijvoorbeeld bedrijfsobligaties, eventueel grondstoffen, emerging markets (aandelen en obligaties). Vastgoed: bedenk dat u doorgaans zelf nogal wat vastgoed bezit Vermijd private equity, hedge funds en andere complexe en intransparante producten vanwege zeer hoge kosten (>5%) en verkeerde prikkels. En: u kunt dit onvoldoende zelf monitoren. Vakgroep Financiering 8

9 Ontwikkeling 10-jaars rente NL? Vakgroep Financiering 9

10 LAGE RENTE OP STAAT? Markten geven een boodschap, neem die serieus Maar: reële rente is negatief..! Is dat houdbaar? Wanneer keren we terug naar normaal? Wat is normaal? U heeft een lange horizon: u kunt ook de rit uitzitten. Bedenk dat switchen naar hoger renderende (staats)obligaties ook gepaard gaan met meer risico. Breed gespreide portefeuille van staatsobligaties met substantiële positie in Nederland en bedrijfsobligaties ligt voor de hand. Vakgroep Financiering 10

11 KOSTEN: WEES KRITISCH! Actief beleggen is een zero-sum game Waar een winnaar is, zal ook een verliezer zijn Kunt u concurreren met professionals op financiële markten? Hoort u bij de winnaars? Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat professionele beleggers nauwelijks in staat zijn om de markt (de index) systematisch te verslaan Ben dus kritisch op hetgeen u wordt voorgesteld in een prospectus en let vooral op hoogte beheer-fee Vakgroep Financiering 11

12 PRESTATIES FONDSEN Vakgroep Financiering 12

13 ACTIEF? Actieve beleggingsfondsen in de VS presteren gemiddeld 3% slechter dan de beursindex De kosten van die fondsen zijn gemiddeld 1,5% 2,0% Dus ook voor kosten presteren deze fondsen slechter dan een index Dus: waarom zou u actieve beleggingsfondsen kopen? Uw belangen lopen niet parallel met die van het fonds Ze presteren gemiddeld slechter Bent u in staat de goede fondsen te selecteren? Vakgroep Financiering 13

14 WELKE KOSTEN? Waarneembare kosten: Beheerfee (zit in koers verwerkt) Exit- en entreekosten Distributiekosten Provisie tussenpersonen etc. Niet waarneembare kosten: Als gevolg van belangenconflicten (agency costs) Voorbeelden zijn perverse beloningssystemen voor portefeuille managers en zogenaamde soft dollars Vakgroep Financiering 14

15 HOE AGENCY KOSTEN VERLAGEN? Door efficiënte pooling van assets: Samen heeft u meer onderhandelingskracht naar financiële marktpartijen (grotere klanten hebben lagere kosten) U kunt eventueel beleggingsfondsen vermijden, maar een aparte portefeuille eisen. Deze kunt u beter monitoren. Hierdoor dus minder asymmetrie tussen aanbieder en u Kies voor passief beleid De kosten zijn laag en de aanbieder moet een onafhankelijk vastgestelde index volgen Agency costs nihil Vakgroep Financiering 15

16 IMPACT KOSTEN? Vakgroep Financiering 16

17 BELEID VERANTWOORD BELEGGEN Hoe verantwoord is de organisatie van uw vermogensbeheerder? Heeft deze bijvoorbeeld de Principles for Responsible Investing (de PRI) getekend? Of anderszins verantwoord beleggen op een authentieke wijze ingebed in de eigen bedrijfsvoering? Hoe verantwoord zijn de beleggingen zelf? Welk type verantwoord beleggen? Welke asset classes worden aangeboden? Heeft de asset manager genoeg zelf kennis van deze materie of moet hij dit inhuren? Vakgroep Financiering 17

18 VERANTWOORD BELEGGEN Grofweg drie manieren om verantwoord beleggen te implementeren: 1. Uitsluiting (subjectieve keuzes, ethisch) 2. Insluiting: gebruik informatie over duurzaamheid van de onderneming (Environmental, Social en Governance: ESG ) bij de beleggingsbeslissingen (kopen of verkopen) 3. Ga de discussie aan met ondernemingen over de ze ESG thema s (en andere): Engagement. Er zijn meerdere verschijningsvormen (stemmen, rechtszaak, publieke druk, bilaterale gesprekken) Vakgroep Financiering 18

19 1. Uitsluiting Vakgroep Financiering 19

20 VOORBEELD: Norwegian Pension Fund Exclusion of companies from the investment universe where there is considered to be an unacceptable risk of contributing to: Serious or systematic human rights violations, such as murder, torture, deprivation of liberty, forced labour, the worst forms of child labour and other child exploitation Serious violations of individuals rights in situations of war or conflict Severe environmental damages Gross corruption Other particularly serious violations of fundamental ethical norms. Vakgroep Financiering 20

21 VOORBEELD UITSLUITING Walmart Blacklisted by Major Pension Fund Over Poor Labor Practices (WSJ, 3 rd January 2012) Vakgroep Financiering 21

22 VOORBEELD: THE VICE FUND Vakgroep Financiering 22

23 2. INSLUITING Vakgroep Financiering 23

24 BETER RENDEMENT? Vakgroep Financiering 24

25 GOVERNANCE EN RENDEMEMT Authors Ratings Scope Period Long-short criterion 4-factor alpha Gompers et al. (2003) IRRC U.S Takeover Defenses * 8.52% Bauer et al. (2005) Deminor EMU Overall Governance 1.83% Deminor UK Overall Governance 6.93% Bauer et al. (2008) GMI Japan Overall Governance * 7.92% Board Accountibility 1.20% Disclosure & Control * 7.08% Shareholder Rights * 4.80% Remuneration * 4.32% Market for Control -2.16% * Annual alpha is statistically significant Strong governance portfolios outperform weak governance portfolios on a variety of governance criteria Vakgroep Financiering 25

26 WORDT G AL INGEPRIJSD?? Vakgroep Financiering 26

27 WAARSCHIJNLIJK.. Bebchuk et al. (2010) In order to profit (as an investor) from good governance in the long term it is essential to increase governance quality from poor to good: the business case for shareholder engagement! Vakgroep Financiering 27

28 Vakgroep Financiering 28 28

29 IMPACT OP OBLIGATIES? The Economist - Investors have driven down its (BP plc's) value by $89 billion since the well erupted (after adjusting for declines in the wider stock market), far in excess of all but the most dire forecasts of the ultimate costs of the spill. Vakgroep Financiering 29 29

30 Reputation Risk? Vakgroep Financiering 30

31 3. ENGAGEMENT Vakgroep Financiering 31

32 SOORTEN ENGAGEMENT Engagement sterk toegenomen door groter belang van institutionele beleggers in ondernemingen (bijvoorbeeld pensioenfondsen en vermogensbeheerders) Soorten engagement Stemmen op aandeelhoudersvergaderingen: sterk toegenomen (vaak wordt tot 90% van de ondernemingen gestemd) Rechtszaken: vooral in Angelsaksische ondernemingen (muis bijt in zijn staart?) Briefwisseling (alleen effectief als je grote belegger bent) Bilaterale gesprekken (idem) Publieke druk (bijvoorbeeld bij benoemingen bestuurders) Shareholder proposals: alleen effectief als je grote belegger bent De Wall-Street-Walk (verkopen: zoals WalMart) etc. Vakgroep Financiering 32

33 4. VASTGOED: VOORBEELD ENGAGEMENT Vakgroep Financiering 33

34 ESG IN VASTGOED? Vastgoedsector is een notoire energieverslinder: energiekosten zijn 30% van de operationele kosten van een gebouw Business case van energie efficiency: Minder energieverbruik en minder emissies CO2 Hogere huren (3%) Langere levensduur gebouw (?) Hogere bezettingsgraad (8%) Hogere transactieprijzen (15-20%) Interessant? Als de investering minder is dan de extra opbrengst Vakgroep Financiering 34

35 3 5 GIS METHODE Vakgroep Financiering 35 35

36 3 6 GROENE GEBOUWEN IN VS Vakgroep Financiering 36

37 MIJN BOODSCHAP Schaal (poolen) leidt tot lagere kosten en toegang tot bredere pallet aan beleggingsopties (en dus diversificatie) Vermogensbeheer betere optie dan advies zeker nu adviesrelatie duurder wordt door veranderde wetgeving U bent een lange termijn belegger, vergeet dat niet Passief beleggen in publieke markten is goedkoop (lage kosten) en beschermt u tegen verkeerde prikkels in de financiële wereld Implementatie van verantwoord beleggen kent vele verschijningsvormen: inventariseer welke activiteiten een potentiële vermogensbeheerder reeds heeft geïmplementeerd Vakgroep Financiering 37

38 Zijn er vragen? Vakgroep Financiering 38

39 CONTACT? Check ECCE website Of mail naar: Vakgroep Financiering 39