PEDAGOGISCH PLAN KINDERDAGVERBLIJF DE PLATANEN

Transcriptie

1 PEDAGOGISCH PLAN KINDERDAGVERBLIJF DE PLATANEN

2 INHOUDSOPGAVE Pagina INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING 4 Doel Pedagogisch Beleidsplan 4 De totstandkoming 4 Hoofdstuk 1 DE PEDAGOGISCHE VISIE 5 Leven in een groep 5 Pedagogische uitgangspunten 5 Het algemene doel van SPOREN 5 Pedagogische benadering 6 Pedagogische documentatie 6 Kinderen leren van elkaar 6 De rol van de Pedagogische medewerker 6 De ruimte en het gebruik van materialen 6 Onderwerpen en voortschrijdend curriculum 7 Parallelle processen en 3 participanten 7 Maatschappelijke en theoretische achtergronden 7 Wetenschap en Theorie 7 Hoofdstuk 2 HET BIEDEN VAN EMOTIONELE VEILIGHEID AAN HET KIND 8 Vertrouwde gezichten 8 Fysieke omgeving 8 Structuur van de dag: dagindeling 9 Wenprocedure 10 Hoe benaderen wij de kinderen 12 Voeding 13 Tafelgewoontes en rituelen rondom het eten 13 Slapen en rustmomenten 13 Hoofdstuk 3 HET ONTWIKKELEN VAN PERSOONLIJKE COMPETENTIES 14 Het gebruik van de ruimtes 16 Atelier 16 Begeleiden van spel 16 Buitenactiviteiten 16 Rust 16 Hoofdstuk 4 HET ONTWIKKELEN VAN SOCIALE COMPETENTIES 17 Omgaan met elkaar 17 Hoofdstuk 5 DE OVERDRACHT VAN WAARDEN EN NORMEN 18 Corrigeren en belonen 19 Feesten en rituelen 19 Hoofdstuk 6 KWALITEIT EN VOORWAARDEN 20 Max. groepsgrootte en leeftijdsopbouw van de stamgroep 20 Groepssamenstelling 20 Situaties waarbij de kinderen de stamgroep verlaten 20 Extra dag(deel) opvang 21 Samenvoegen van groepen 21 Januari

3 Vierogen en oren principe 21 Kwaliteitshandboek 22 Extra richtlijnen 22 Fysieke veiligheid en gezondheid 22 Hygiëne 23 Welbevinden van kinderen 23 Samenwerking met derden 24 Hoofdstuk 7 DE PEDAGOGISCH MEDEWERKER 24 Competenties 24 Ondersteuning, achterwacht en andere regelingen 24 Beroepskrachten in opleiding 25 Besprekingen/Werkoverleggen 25 Hoofdstuk 8 SAMENWERKING MET OUDERS 25 Warm welkom 25 De kennismaking 25 Evaluatiegesprek 25 Overgangsgesprek 25 Dagelijkse breng- en haalcontacten 25 Oudergesprekken 25 Ouderavonden 26 Nieuwsbrieven 26 Exitinterview, klachtenprocedure en tevredenheidsonderzoek 26 Medezeggenschap/oudercommissie 26 Hoofdstuk 9 TOT SLOT 27 Evaluatie pedagogisch beleidsplan 27 Januari

4 INLEIDING Kijken, luisteren, ontdekken & doen geïnspireerd door Reggio Emilia Een kind is bij De Platanen in goede handen. Ouders en kinderen staan bij ons centraal en wij bieden veilige, zorgzame maar ook uitdagende kinderopvang in een historisch, bijzonder en indrukwekkend pand. Met een professionele uitstraling en aanpak wordt voor kinderen en ouders een vertrouwd, vrolijk en kindgericht klimaat geschapen en een programma geboden met aandacht voor de ontwikkeling van het kind. Er wordt geluisterd naar de wensen van ouders en zij worden op de hoogte gebracht van belevenissen en de ontwikkelingen van hun kinderen. Voor u ligt het Pedagogisch Beleidsplan van kinderdagverblijf De Platanen. Doel Pedagogisch Beleidsplan Het geven van inzicht hoe onze pedagogische visie vorm wordt gegeven binnen onze kinderopvang Het pedagogisch beleid van de Platanen vormt samen met het pedagogisch kaderbeleid van IJsterk de leidraad voor de pedagogisch medewerkers in de dagelijkse omgang met de kinderen Het geven van richtlijnen aan onze medewerkers. Het verschaffen van inzicht in onze pedagogische opvattingen aan de ouders die hun kinderen aan onze zorg toevertrouwen. De totstandkoming Het pedagogisch beleidsplan van het kinderdagverblijf wordt geschreven door het team van De Platanen onder leiding van de manager en wordt in overleg met de oudercommissie vastgesteld. Dit plan is dus gebaseerd op de pedagogische opvattingen en visies die leven in de praktijk van onze kinderopvang. De oudercommissies hebben op de totale plannen geadviseerd. Onder invloed van maatschappelijke ontwikkelingen en zich wijzigende pedagogische inzichten kan het pedagogische beleid op termijn op onderdelen veranderen. 1 x per drie jaar wordt het Pedagogisch Beleidsplan geëvalueerd en indien nodig bijgesteld. Het beleid staat bij elke werkoverleg op de agenda en wordt aan de hand van concrete voorbeelden erbij gehaald en besproken met elkaar. De Platanen werkt met een Kwaliteitshandboek en een daarvan afgeleid Werkinstructieboek. Zo zijn er bijvoorbeeld protocollen en richtlijnen voor hygiëne, ziekte en ongevallen, kindermishandeling, ontwikkelingsproblemen, risicovolle activiteiten en calamiteiten. In dit pedagogisch beleid wordt hier regelmatig naar verwezen. Deze protocollen en richtlijnen liggen ter inzage op de groepen en het kantoor van de leidinggevende. Wat betreft de hygiëne en besmettelijke ziekten volgt De Platanen voor de kinderdagverblijven de richtlijnen die staan beschreven in het handboek Gezondheidsrisico s in een kindercentrum, GGD d.d. juni Dit handboek ligt ter inzage op kantoor. De voertaal in ons kinderdagverblijf is Nederlands. Januari

5 Hoofdstuk 1 DE PEDAGOGISCHE VISIE Kinderen zijn competent. Zij zijn nieuwsgierig en leergierig. Vanaf hun geboorte zijn zij uit op communicatie. Kennisopbouw begint bij motivatie. Verdieping van het leren begint bij de intrinsieke motivatie van de kinderen; aanknopingspunt voor leerprocessen is steeds datgene wat de kinderen bezighoudt en interesseert. Leven in een groep De meerwaarde van de kinderopvang is het samenleven met kinderen in groepsverband. Kinderen leren van elkaar. Door met leeftijdgenoten te spelen kunnen zij sociale en communicatieve vaardigheden oefenen én zich op emotioneel gebied ontwikkelen. Doordat kinderen zichzelf kunnen zijn, wordt een groepsgebonden zelfstandigheid gestimuleerd. Die zelfstandigheid bereidt hen voor op een maatschappelijk bestaan, dat ze eigenlijk al in het klein aantreffen binnen de kinderopvang. Een kind is rijk aan capaciteiten en creatieve vermogens en met een sterke wil tot ontdekken, zoeken naar betekenissen, verbanden en de zin der dingen. Hiervoor zijn zij, naast professionele begeleiding van de pedagogisch medewerkers, aangewezen op hun groepsgenoten. Voor de ontwikkeling van hun sociale vaardigheden dienen kinderen over een zekere experimentele ruimte te beschikken. Pedagogisch medewerkers brengen balans aan tussen het stimuleren en ondersteunen van het experimenteren en het begrenzen daarvan. De Platanen vindt het belangrijk dat kinderen elkaar accepteren en respecteren. Door kinderen in hun waarde te laten wordt hen een gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen bijgebracht. Pedagogische uitgangspunten De Platanen heeft vier jaar samengewerkt, met de Stichting Pedagogiekontwikkeling 0-7, aan het ontwikkelen van een pedagogische identiteit, geïnspireerd door de manier van werken in de kinderdagverblijven van Reggio Emilia (Italië). Wij handelen, denken en doen vanuit de onderstaande theorie en begrippen. SPOREN is de afkorting van Stichting Pedagogiek Ontwikkeling Reggio Emilia Nederland en kan ook gezien worden als metafoor van de werkwijze. Deze benadering van voor- en vroegschoolse educate is geïnspireerd en gebaseerd op de pedagogische filosofie uit Reggio Emilia, maar ontwikkeld in samenwerking met en voor de Nederlandse kinderopvang, peuterspeelzalen en de eerste twee groepen van het basisonderwijs. SPOREN is gericht op een brede en samenhangende ontwikkeling van de verschillende competenties waarover kinderen beschikken en gaat uit van de kracht, creativiteit en intelligentie en de hónderd talen van álle kinderen en hun begeleiders/leerkrachten en ouders. Het dagelijks kijken en luisteren, het onderzoeken en documenteren vormen de basis van het pedagogisch werk. SPOREN is geen methode maar een integrale pedagogiek met een systematische werkwijze. Ruimtelijke, personele en organisatorische aspecten zijn in samenhang ontwikkeld. De inhoud van het werk is open en wordt afgestemd op concrete situaties. Alle kinderen, leerkrachten, ouders, buurten en culturen zijn immers verschillend. Het leren kennen, zichtbaar en bespreekbaar maken van deze diversiteit staat bij SPOREN centraal. Door dagelijks te kijken en te luisteren naar de kinderen en door middel van pedagogische documentatie vast te leggen wat zij doen, maken en zeggen, worden de leerprocessen van de kinderen zichtbaar en bespreekbaar. Op basis van deze documentatie wordt een aanbod ontwikkeld dat nauw aansluit bij de vragen en ideeën van de kinderen, de ouders en de leerkrachten in de groep. Het algemene doel van Sporen: Het leggen van een basis voor een volwaardige maatschappelijke participatie van kinderen en volwassenen door het stimuleren van een integrale, brede ontwikkeling van jonge kinderen in een leergemeenschap waarbinnen naast kinderen en leerkrachten ook ouders actief participeren. Januari

6 Pedagogische benadering De basis van de pedagogische benadering van SPOREN is een krachtig kindbeeld. Kinderen zijn competent. Zij zijn nieuwsgierig en leergierig. Vanaf hun geboorte zijn zij uit op communicatie. Kennisopbouw begint bij motivatie. Verdieping van het leren begint bij de intrinsieke motivatie van de kinderen; aanknopingspunt voor leerprocessen is steeds datgene wat de kinderen bezighoudt en interesseert. Pedagogische documentatie De kern van de werkwijze is de pedagogische documentatie. Deze maakt de leerprocessen van de kinderen zichtbaar en daardoor bespreekbaar voor de leidsters, maar ook voor de kinderen èn voor hun ouders. De leidsters zijn de onderzoekers en documentalisten van het educatieproces. Zij leggen de verschillende stappen in de leerprocessen vast in beeld en op schrift, hiervoor maken zij gebruik van speciaal ontwikkelde instrumenten. Door de kinderen dit materiaal terug te geven, wordt reflectie op de eigen leerprocessen mogelijk. De pedagogische documentatie is het startpunt, het werkmateriaal en het middel om de leerprocessen van de kinderen te verdiepen en op een complexer niveau te brengen. Kinderen leren van elkaar Kinderen leren het meest van elkaar; zij zijn elkaars eerste pedagoog. De grote ontwikkelingstaak van jonge kinderen is het bouwen aan een eigen identiteit. Dat doen zij in wisselwerking met andere kinderen, met volwassenen en met de wereld om hen heen. Daarom is er veel aandacht voor het werken, spelen, leren in kleine groepjes. Kinderen ontwikkelen zich in en door communicatie, zij leren door het uiten en het uitwisselen van ideeën, gedachten en gevoelens en het gezamenlijke proces van betekenis geven. Kinderen kunnen zich in potentie uitdrukken op honderd manieren, in honderd talen: dans, muziek, drama, klei, op papier, et cetera. Elke taal heeft zijn eigen zeggingskracht en mogelijkheden. De stimulering van deze talen naast de gesproken en geschreven taal verrijkt de mogelijkheden tot communicatie en uitwisseling, tot leren. Het ontwikkelen van deze talen wordt daarom gezien als middel om te leren en heeft niet als doel kunstdisciplines te beoefenen. De rol van de pedagogische medewerker De volwassenen zijn de tweede pedagoog. In de peuter- en kleutergroepen wordt (ten minste een deel van de tijd) een tweede leidster of leerkracht ingezet. In de ideale situatie is dit iemand met een andere achtergrond, bijvoorbeeld een specialist op het gebied van beeldend, muziek, drama of dans. De leidsters zetten hun kennis en ervaring in ten dienste van de ontwikkeling van de kinderen. De pedagogische documentatie vormt hierbij een onmisbaar hulpmiddel. Op basis van de pedagogische documentatie reflecteren zij gezamenlijk op de leerprocessen van de kinderen en bedenken nieuwe plannen en impulsen. Deze plannen sluiten altijd aan bij de vragen en ideeën van de kinderen zelf. De leidsters formuleren hypothesen over de achtergronden van de vragen en ideeën om deze in een meer algemeen kader te kunnen plaatsen, om op een abstracter niveau daaruit principes te distilleren die in andere contexten kunnen worden vorm gegeven. Zo worden openingen gecreëerd voor diepgaander, complexer leren. Dat kan de vorm krijgen van een project rond een onderwerp. De ruimte en het gebruik van materialen De ruimte en de aangeboden materialen hebben een eigen pedagogische waarde. Zij zijn de derde pedagoog. Zo correspondeert de indeling van de ruimte met verschillende ontwikkelingsdomeinen en zijn er verschillende hoeken ingericht. De inrichting van de ruimte en het aanbod van materialen worden afgestemd op de onderwerpen die de kinderen bezighouden en zijn zodoende steeds in ontwikkeling. De materialen nodigen uit tot spelen, maken en leren. Er is sprake van een leerrijke omgeving die er altijd goed verzorgd uitziet. Kinderen leren het materiaal waarmee zij werken en elkaars producten te waarderen en te respecteren. De pedagogische documentatie heeft een eigen, vaste plek in de ruimte. Zo vertelt de inrichting van de groepsruimte wie er werken, spelen en leren. Januari

7 Onderwerpen en voortschrijdend curriculum Door het zorgvuldig kijken en luisteren naar de kinderen wordt duidelijk welke onderwerpen de kinderen bezighouden. Het betreft bijna altijd de interesses van groepjes kinderen, zelden van de hele groep. Er spelen dus voortdurend verschillende kleine of grote onderwerpen naast elkaar in de peuter- en kleutergroepen. Soms duren deze een week, soms maanden. Het betreft zowel heel concrete onderwerpen, zoals de vogels in de tuin, als meer abstracte onderwerpen als drijven en zinken. De leidsters / leerkrachten volgen de onderwerpen waar de kinderen mee bezig zijn en verdiepen deze door het maken van pedagogische documentatie en het geven van materialen en nieuwe impulsen. Per dag maken de leerkrachten / leidsters een nieuw plan om met (een groepje, of groepjes) kinderen rond een onderwerp te werken, spelen, leren. Op basis van de dagelijkse pedagogische documentatie worden vervolgens nieuwe plannen voor de volgende dag gemaakt. Intussen blijft men open staan voor de concrete situaties in de groepen. Plannen worden bijgesteld. Zo kan een onderwerp gaandeweg verbreed en verdiept worden, zonder dat van te voren vast staat hoe rond het onderwerp gewerkt wordt. Op deze wijze schrijdt het curriculum voort. Parallelle processen en 3 participanten Een school of een kinderdagverblijf is een leergemeenschap voor kinderen, leidsters en ouders. Deze drie participanten zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en hebben ieder eigen rechten en verantwoordelijkheden in het educatieproces van de kinderen. Ouders worden beschouwd als onmisbaar bij de ontwikkeling en educate van de kinderen. Dagelijks wordt geïnvesteerd in het betrekken van de ouders bij de gang van zaken in de school of het kinderdagverblijf. De pedagogische documentatie speelt ook hierbij een centrale rol. Net als de kinderen, worden ook de leerkrachten en ouders gestimuleerd een exploratieve attitude te ontwikkelen. Er is sprake van parallelle processen: een zelfde benadering, volgens de zelfde uitgangspunten, ten aan zien van ouders en leerkrachten. Maatschappelijke en theoretische achtergronden Ontwikkelingen in de samenleving stellen nieuwe vragen aan opvoeding en educatie. De pluralistische samenleving wordt gekenmerkt door een sterk toegenomen diversiteit van levensstijlen en biografieën. Deze liggen niet langer vast op grond van tradities. Ieder individu moet de eigen levensloop zelf zien vorm te geven. Om dit te kunnen volbrengen worden er meer dan ooit hoge eisen gesteld aan capaciteiten zoals zelfstandig en creatief denken, flexibiliteit, zelfreflectie, het dragen van verantwoordelijkheid, communicatie en samenwerken, het verwerken van informatie, tolerantie en respect ten aanzien van verscheidenheid, onderhandelen en tot overeenstemming kunnen komen. SPOREN is een antwoord op de nieuwe ontwikkelingstaken voor kinderen die uit deze maatschappelijke ontwikkelingen voortvloeien. Wetenschap en theorie Behalve maatschappelijk ontwikkelingen, dwingen ook moderne pedagogische en ontwikkelingspsychologische inzichten tot vernieuwing van opvoeding en educatie. De Reggio-benadering, en zo ook SPOREN, is gebaseerd op theorieën van diverse ontwikkelingspsychologen en pedagogen: Bruner, narratieve psychologie, Gardner (multiple intelligencies), Piaget, Freinet, Vygotsky (zone van naaste ontwikkeling). Ook postmoderne cultuur- en kennistheorieën, inzichten uit de moderne neuropsychologie en van bijvoorbeeld kunsthistorici, dichters, auteurs en architecten vormen een inspiratiebron. In deze theorieën worden opvoeding en ontwikkeling opgevat als transactionele processen, waarin kinderen actief participeren. Kinderen geven zelf mede vorm aan hun eigen ontwikkeling en opvoeding, ook (zeer) jonge kinderen. Het concept van overdracht van vaststaande kennis is daarmee achterhaald. Dat geldt ook voor het traditionele denken over ontwikkeling als een lineair proces. Ontwikkeling wordt veeleer opgevat als een proces van sprongsgewijze veranderingen, van hollen, stilstaan en teruggrijpen, dat bovendien wordt beïnvloedt door een veelheid van factoren. Ten slotte wordt ontwikkeling beschouwd als motor en resultaat van intrapsychische dynamiek. Zo is cognitieve ontwikkeling bijvoorbeeld gebaat bij een evenwichtige sociale en emotionele Januari

8 ontwikkeling en bij de ontwikkeling van ondermeer fantasie en motoriek. Overeenkomstig deze concepten veranderen het kindbeeld en het leerconcept. Kinderen worden gezien als actief, sociaal en competent. Jonge kinderen bouwen eigen theorieën op, zij abstraheren, reflecteren, stellen hypothesen op en onderzoeken en verifiëren die en zij zoeken actief naar betekenissen en verlenen betekenis. Jonge kinderen zijn in potentie in staat om zich uit te drukken op velerlei wijzen en te communiceren over hun ideeën, gedachten en gevoelens. Dit krachtige kindbeeld is het fundament waarop de Reggio-benadering en in het verlengde daarvan ook SPOREN, worden opgebouwd. Leren wordt opgevat als het produceren van kennis door het gemeenschappelijk uitwisselen van betekenissen. Leren is daarmee een proces van co-constructie (negotiated learning). Juist in de eerste levensjaren wordt veel geleerd en zo wordt als het ware een basis gelegd voor complexer leren. SPOREN is erop gericht de voorwaarden te scheppen om tot een dergelijke verdieping van het leren te kunnen komen. Ook het kennisbegrip wordt anders en ruimer opgevat dan het traditionele beeld van de vaststaande, schoolse kennis. De theorieën en verhalen die de kinderen in samenwerking vormen en de processen waarin zij dit doen, zijn belangrijker dan het aanleren van reeds geverifieerde volwassen kennis. SPOREN stimuleert de kinderen om samen vragen te onderzoeken om weer tot nieuwe vragen te komen. Deze pedagogische uitgangspunten worden in de hoofdstukken 2 t/m 5 in vier competenties uitgewerkt: emotionele veiligheid, het ontwikkelen van de persoonlijke competentie, het ontwikkelen van de sociale competentie en de overdracht van waarden en normen. HOOFDSTUK 2 HET BIEDEN VAN EMOTIONELE VEILIGHEID AAN HET KIND Een kind dat zich veilig voelt, voelt zich goed en heeft energie om te leren en zich te ontwikkelen Veiligheid en geborgenheid worden bewerkstelligd door de aanwezigheid van zoveel mogelijk vaste pm-ers op de (stam)groepen. Onze pm-ers creëren een gezellige sfeer in de groep waardoor de kinderen zich geborgen kunnen voelen. De groepsruimtes zijn gezellig ingericht. Wij bieden kinderen veiligheid en geborgenheid door te zorgen voor structuur, duidelijkheid en regelmaat. We werken volgens een vaste dagindeling. Er zijn individuele wenprogramma s voor nieuwe kinderen. Deze worden in overleg met de ouders vastgesteld. De pm-er stimuleert bij elk kind het gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen. In overleg met ouders wordt vastgesteld wat ieder kind nodig heeft binnen de kinderopvang. Dit kan onder andere betrekking hebben op specifieke slaap- en/of voedingspatronen, maar ook op een afwijkende ontwikkelingsloop. Fysieke veiligheid en gezondheid. Vertrouwde gezichten Wij vinden het belangrijk dat een kind op het kinderdagverblijf vertrouwde gezichten om zich heen heeft. Daarom worden kinderen opgevangen door pedagogisch medewerkers die een vertrouwensrelatie hebben met het kind. Daarnaast is het belangrijk dat kinderen het gevoel hebben onderdeel uit te maken van een groep, ergens bij te horen. Daarom werken wij met basisgroepen met vaste groepsgenoten en vaste pedagogisch medewerkers. Naast de vaste medewerkers werken wij ook met ambulante medewerkers, zij werken zoveel mogelijk bij de Platanen, waardoor de kinderen hen goed kennen. Januari

9 Fysieke omgeving Naast de bekende, vertrouwde pm-ers en vaste groepsgenoten is ook de fysieke omgeving van belang voor het kind om zich veilig te voelen. Wij vinden het belangrijk dat een kind op het kinderdagverblijf in een voor hem herkenbare en vertrouwde ruimte verblijft. Het kind kan daardoor zijn eigen weg vinden. Elk kind bieden we een warm welkom. Wij creëren een kindgerichte sfeer door middel van aandacht voor de ruimtes. Op de groep hangt een vertrouwde, uitnodigende en huiselijke sfeer. Elke groep heeft zijn eigen sfeer en inrichting, ze zijn voorzien van uitdagende speelobjecten. Tevens zijn de wanden voorzien van materiaal, documentatie van de kinderen. Op de babygroepen hebben we aandacht voor de rust die een baby vraagt: We hebben hangmatten, wippers, maar ook uitdagende objecten om het ook voor de kleinsten leuk te maken. Op de peutergroepen proberen we alles zo overzichtelijk mogelijk te maken voor de kinderen. Er zijn verschillende hoeken in de ruimte met veel echte materialen waardoor het kind zelf de mogelijkheid heeft om keuzes te maken in activiteiten en speelgoed. Ieder kind heeft een eigen laatje met zijn of haar foto en/of naam daarop. Wij hebben een gevarieerd speelgoedaanbod welke aansluit op de behoeftes en ontwikkeling van de kinderen: poppenhoek, bouwhoek, garage, etc. Muziek ondersteunt de activiteiten die we met de kinderen doen. Structuur van de dag Elke groep hanteert een vast dagprogramma, want ook structuur van de dag (de dagelijks terugkerende cyclus van de dagindeling) en rituelen dragen bij aan het gevoel van veiligheid. Het biedt kinderen houvast in de tijd en het geeft hun zekerheid en greep op de gebeurtenissen. Dagindeling van de babygroep Om de kinderen een gevoel van veiligheid en geborgenheid te geven bieden wij een vaste structuur. De kinderen worden tussen 8.00 en 9.30 uur gebracht. Ouders kunnen tot 9.30 uur blijven om rustig afscheid te nemen of informatie uit te wisselen uur: Tijdens het brengen van de kinderen gaan de ouders met hun kinderen ergens mee aan de slag of leggen hun kindje op een fijn plekje neer. De ouders die zin hebben drinken een kopje koffie op de groep. Ouders vullen de kindlijst in en zetten de flessen of bakjes melk klaar in de koelkast. De PM-er die vroege dienst heeft, heeft de ruimte al leuk en uitdagend ingericht. Die heeft ook al nagedacht over de plannen van de dag nav de dag(en) ervoor. De ouder geeft hier de overdracht naar de PM-er. Zodra de late dienst PM-er op de groep is, wordt er overlegd over de dag uur: Fruithapje eten. De kinderen worden daarna verschoond. De grote kinderen kunnen vrij spelen of doen iets samen met de pedagogisch medewerker. Nu is ook tijd om de kleine baby s een fles te geven of rustig naar bed te brengen of even lekker op schoot te nemen en te knuffelen uur: Begeleiden van en groepje kinderen volgens plan uur: Lunchen op de groep of in de eetzaal of in de keuken. Dit is afhankelijk van het plannetje. Stel het plan is koken, dan eten de kinderen daarna ook in de eetzaal of keuken. Na het eten gaan zijn we op de groep en verzorgen we de kinderen. Januari

10 12.30 uur De kinderen worden verschoond en de grote kinderen die naar bed gaan worden uitgekleed. Nu hebben de kleinere baby s de ruimte even lekker voor zichzelf. Ook kunnen zij in de speciale lage babybox veilig spelen. De pedagogisch medewerkers blijven indien nodig bij de kinderen tot ze gaan slapen, en gaan elke 10 minuten op de slaapkamer kijken. Hier is vaak wel even tijd om samen te reflecteren op de ochtend uur De grote baby s zijn uit bed. Als ze wakker worden, krijgen ze een beker diksap en gaan weer aan tafel. Ze krijgen een cracker met bijvoorbeeld smeerkaas, pindakaas of appelstroop óf yoghurt. Als iedereen klaar is en gewassen, gaan de kinderen weer lekker spelen en als het mogelijk is gaan de kinderen buiten spelen uur De eerste kinderen worden opgehaald. Dagindeling van de peutergroep uur De kinderen worden gebracht door hun ouders. Ouders kunnen een bakje koffie drinken op de groep en alvast een activiteit beginnen met de kinderen. Of er staat al iets klaar of gewoon even een boekje lezen. De kinderen gaan aan tafel en eten fruit óf cracker en drinken een beker sap uur: De kinderen krijgen een schone luier of bezoeken zelf het toilet uur: Begeleiden van de kinderen volgens het gemaakte plan uur: De kinderen ruimen op, wassen hun handen en we gaan verzamelen op de groep om naar de eetzaal te gaan voor een broodmaaltijd of warme maaltijd uur: Lunchen met de kinderen in de eetzaal uur: Na het eten gaan de kinderen plassen of worden verschoond. Daarna tandenpoetsen met alle kinderen. Kinderen gaan zichzelf uitkleden of met hulp van andere kinderen. Soms springen we even bij, wanneer het nodig is uur: De kinderen gaan naar bed, alle kinderen rusten in ieder geval. Na een half uurtje kunnen de kinderen die wakker blijven vrij spelen op de groep uur: Alle kinderen komen uit bed. Er wordt weer verschoond en aangekleed uur: De kinderen gaan weer aan tafel en eten fruit, cracker of yoghurt en drinken een beker sap uur: Begin van het middagplan of de kinderen kunnen vrij spelen, buiten of binnen. Rond uur worden de eerste kinderen opgehaald. Bij het ophalen is er tijd voor overdracht tussen pedagogisch medewerkers en ouder(s). Tot uur is er tijd voor een uitgebreide overdracht, daarna is de overdracht kort in verband met het opruimen. De kinderen kunnen tot uur opgehaald worden. Januari

11 Wenbeleid Er is sprake van een extern en intern wenbeleid. Het extern wenbeleid beschrijft hoe we omgaan met het wennen van kinderen die nieuw instromen in ons kinderdagverblijf. Het intern wenbeleid beschrijft hoe omgegaan wordt met kinderen die doorstromen van de babygroep naar de peutergroep in ons kinderdagverblijf. Externe Wenprocedure Tijdens het wennen bij De Platanen leren wij het kind kennen door het te observeren en zoveel mogelijk contact te leggen. We laten het kind de groep zien en het kind krijgt de eerste wendagen zoveel mogelijk extra aandacht. Hiermee kunnen wij de essentiële vertrouwensband tussen de pedagogische medewerker en kind goed opbouwen zodat het kind zich snel veilig en vertrouwd bij ons zal voelen. In deze wenperiode kunnen ook de ouders wennen aan (de gewoontes van) het kinderdagverblijf en vertrouwen krijgen in de pedagogisch medewerkers. Het wennen gebeurt in principe in vijf dagen, verspreid over maximaal twee weken (op de contractdagen). Het wenschema wordt door de pedagogisch medewerkers met de ouders besproken tijdens het intakegesprek, dit gesprek vindt plaats voordat het kind start bij ons. Gedurende de wenperiode wordt de tijd dat het kind op de groep doorbrengt uitgebreid. De ouder is beschikbaar tijdens de wenperiode. In overleg met de ouder kan deze periode worden verlengd of verkort. Uitgangspunt is hierbij dat het wennen op de groep goed verloopt. Het is onze ervaring dat een goede wenperiode een belangrijke basis is voor een succesvol verblijf op het kinderdagverblijf. De wenperiode wordt na 2 maanden afgesloten met een evaluatiegesprek. Interne wenprocedure De overgang van een baby- naar een peutergroep is zowel voor de kinderen als de ouders een grote verandering. In de peutergroep zijn meer kinderen, het is drukker en er gelden andere regels. Daarom vinden wij het op onze locatie belangrijk dat de overgang zorgvuldig plaatsvindt. Dit bereiden wij daarom met team zorgvuldig voor. Bij De Platanen gaan kinderen van 2 jaar over naar de een van de twee peutergroepen. Kinderen van B1 gaan naar P1 en kinderen uit B2 gaan naar P2. Voor de definitieve overgang hebben de kinderen uit de babygroep al veel samengewerkt met de kinderen van de peutergroep. Dit doen we tijdens ons dagprogramma door middel van vele verschillende activiteiten. Hierdoor zijn de kinderen al redelijk gewend aan de ruimte, de pedagogische medewerkers en de kinderen van de peutergroep. Een maand voordat het kind twee jaar wordt plannen de pm-ers van beide groepen het wenschema in. De pm-ers van de babygroep plannen een afspraak voor een overgangsgesprek in overleg met de ouders en PM-ers van de peutergroep. Zij stellen ouders en pm-ers van de peutergroep aan elkaar voor. De twee weken voordat het kind volledig bij de peutergroep zal zijn, gebruiken wij om samen met het kind intern te gaan wennen. Dit wennen bouwen we langzaam op. - De eerste keer gaat de baby PM-er mee met het kind naar de peutergroep en samen blijven ze een half uurtje. - De tweede keer brengt de baby PM-er het kind naar de peutergroep en zal het kind ook even alleen bij de peutergroep blijven. - De derde keer luncht het kind mee op peutergroep en neemt daana ook een kijkje in de slaapkamer, maar slaapt vervolgens nog op de babygroep. - De vierde keer blijft het kind ook slapen bij de peuters. - De vijfde keer wordt het kind s ochtends ook al direct gebracht door de ouders bij de peutergroep en tevens opgehaald. Januari

12 Middels deze manier wennen zij geleidelijk aan de nieuwe situatie. Mocht het wennen niet zo makkelijk verlopen dan kan het kind extra komen wennen (met de ouder) op dagen dat het niet geplaatst is. Dit is alleen mogelijk als de beroepskracht-kindratio dit toelaat en de maximale groepsgrootte niet overschreden wordt. Onze ervaring is dat het wennen over het algemeen soepel verloopt. Tijdens het interne wennen kan de beroepskracht-kindratio op groepsniveau tijdelijk worden losgelaten. De bkr moet in dit geval terug te voeren zijn naar de geldende bkr op de betreffende groepen. Het overgangsgesprek Ongeveer twee weken voor dat het wennen plaatsvindt, is er een gesprek met de ouders, een pm-er van de oude groep en een pm-er van de nieuwe groep. Hierin worden afspraken gemaakt over het wennen. De pm-er van de oude groep vertelt haar ervaringen met het kind. De pm-er van de nieuwe groep geeft informatie over deze groep: wie werkt op welke dagen, de samenstelling van de groep (leeftijdsindeling en verhouding jongens meisjes), de dagindeling, regels van de peutergroep, gebruik atelier, uitstapjes en het eigen mandje met reservekleding en eventueel knuffel.. Ook wordt informatie gegeven over de (samenwerking met de) buurgroep: wie werken er, eventuele gezamenlijke opvang in de ochtend en eind van de dag, opvang tijdens slaapdienst e.d. De bijzonderheden van het kind worden besproken, zoals slapen, eten, ontwikkeling en gedrag, gebruik speen, knuffel en tandenborstel. Het formulier Plaatsingsgegevens wordt doorgenomen, gecontroleerd wordt of de gegevens van de ouders nog kloppen. Ook worden de formulieren die bij plaatsing zijn ingevuld, zoals toestemming foto- en video-opnamen en uitstapjes, doorgenomen en indien nodig gecorrigeerd Hoe benaderen wij de kinderen Kinderen zijn actief, sociaal en competent. Wij nemen de kinderen serieus en vinden het belangrijk dat iedereen respect heeft voor elkaar. Respect hebben voor elkaar geldt voor de omgang met en tussen iedereen: kinderen onderling, tussen pedagogisch medewerker en kind, tussen pedagogische medewerkers, ouders en pedagogisch medewerkers, leidinggevende en pedagogisch medewerkers. Hierdoor stimuleren wij het gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen. Concreet doen wij dit op de volgende manier: Door het geven van liefdevolle aandacht voelt het kind zich uniek. Wij begroeten de kinderen elke morgen enthousiast en wij knuffelen veel met de kinderen. In de interactie met de kinderen hebben de pedagogisch medewerkers oogcontact met het kind en proberen ze te verwoorden wat een kind doet en voelt. Ze doet dit op een rustige manier. Een grapje moet kunnen, maar niet ten koste van de kinderen. Op iedere groep zijn regels waar de kinderen zich aan moeten houden. De pedagogisch medewerkers stellen duidelijke grenzen waarbij ze de kinderen in hun waarde laten. Binnen deze grenzen kunnen de kinderen zichzelf zijn. Niet het kind afwijzen maar het gedrag. Nooit zeggen wat ben je toch altijd vervelend maar wat je nu doet vind ik niet leuk. Accepteren en gelijk behandelen van kinderen en hun ouders ongeacht religie, huidskleur of cultuur. Stimuleren van zelfstandigheid door zelf aan- en uitkleden, tanden poetsen, opruimen, eten en drinken. Maar ook door het zelf laten proberen kleine onderlinge conflictjes op te lossen. Inspelen op individuele behoeftes. Wanneer het kind bijvoorbeeld na stimuleren niet mee wil knutselen hoeft het dit ook niet. Bij het doen van activiteiten moedigen wij het kind aan en vinden wij het proces belangrijker dan het resultaat. Het ontwikkelen van sociale vaardigheden: rekening houden met elkaar, elkaar helpen, naar elkaar leren luisteren, speelgoed delen, elkaar geen pijn doen, conflicten tussen kinderen begeleiden, bij conflictjes tussen pedagogisch medewerker en kind Januari

13 maakt de pedagogisch medewerker het altijd weer goed met het kind, groepsregels aanleren. Hierbij maken wij veel gebruik van complimentjes. Stil staan bij het feit dat kinderen ook veel van elkaar kunnen leren. Dit op het gebied van spelervaringen maar ook van emoties. Zo leggen we bijvoorbeeld aan de groep uit waarom een kind verdriet heeft. Met de kinderen in gesprek te zijn in plaats van over hen te spreken in hun aanwezigheid. Voeding Binnen onze kinderopvang wordt op verantwoorde wijze omgegaan met voeding. Voor een goede ontwikkeling van de kinderen zorgen wij voor de benodigde bouw- en voedingsstoffen en dragen wij bij aan een gezond eetpatroon. Dat betekent dat kinderen diverse producten eten op vaste momenten van de dag. Daarnaast maakt onze kok vier keer per week een warme maaltijd voor de kinderen. Zij maakt een gevarieerd menu van pasta, rijst of aardappelen met groente en vlees of vis, ook wordt dagelijks rekening gehouden met de kinderen die vegetarisch of allergisch zijn voor bepaalde voedingsstoffen. Enerzijds bieden wij gevarieerde vegetarische maaltijden, anderzijds maken we uitsluitend gebruik van biologisch vlees. Dit betekent dat we als basis vegetarisch koken, aangevuld met 1 a 2 keer per week biologisch vlees. Hiermee bieden we de kinderen een gezonde en verantwoorde maaltijd. Op de dag dat de kok er niet is, verzorgen we een broodmaaltijd en/of een salade. Tafelgewoontes en rituelen rondom het (warm) eten Babygroep Voor het eten handen wassen. Kinderen eten hun boterham van een bordje en oefenen met een vorkje (vanaf 16 maanden). De eerste boterham is altijd met hartig beleg. Wij stimuleren en leren de kinderen om zo spoedig mogelijk uit een bekertje te drinken. Peutergroep Voor het eten plassen, handen wassen. Kinderen wachten met eten totdat ieder kind een broodje heeft en er is gezongen. Rust aan tafel is belangrijk. Kinderen blijven aan tafel zitten totdat iedereen klaar is. Luisteren naar elkaar. Leren voeding benoemen in plaats van wijzen. Als we klaar zijn met eten worden er washandjes uitgedeeld en maken de kinderen zichzelf schoon. Na het eten poetsen de kinderen (zelf) hun tanden. Stimuleren van het zelf doen Afhankelijk van de situatie en leeftijd van het kind mogen zij zelf een doekje gaan halen als het drinken is omgevallen. Wij stimuleren het eten met bestek. De oudere kinderen mogen zelf hun boterham smeren. Wij stimuleren de kinderen om de korstjes op te eten. Uitgangspunt hierbij is dat er geen machtsstrijd ontstaat en dat het gezellig moet blijven. Slapen en rustmomenten Zowel de baby s als de peuters slapen zoveel mogelijk in een eigen bedje. In principe nemen kinderen niets mee naar bed. In overleg met de ouder kan een kind een eigen knuffel, doekje of speen mee naar bed nemen. Sieraden en haarspeldjes worden vanwege de veiligheid af en/of uitgedaan. Bij de intake wordt aan de ouders gevraagd om geen sieraden aan te doen bij het kind in verband met de veiligheid. Ouders die dit niet willen, tekenen hiervoor een formulier (zie De Platanen huisregels). Januari

14 Baby s Voor de baby s geldt dat zij in hun eigen ritme slapen. Opbouwend naar structureel twee keer per dag op vaste tijdstippen. Daarna afbouwend naar één keer per dag op een vast tijdstip. Protocol veilig slapen Baby s slapen conform het protocol veilig slapen en wiegendoodpreventie tijdens kinderopvang. De preventieve maatregelen zijn bekend bij onze medewerkers. Wij leggen baby s op hun rug te slapen en niet op hun buik. De baby s slapen in katoenen slaapzakjes óf de bedjes worden kort opgemaakt met een goed ingestopt lakentje en dekentje. Wij gebruiken geen dekbedjes. De pedagogisch medewerkers gaan iedere tien minuten in de slaapkamer kijken. Het protocol wiegendood ligt ter inzage op de babygroep. In principe bakeren wij baby s niet in; zie beleid inbakeren. In overleg met de ouder kan ervoor gekozen worden dat een baby op de groep slaapt. Baby s slapen dan in een hangmat en niet in de box, maxi cosi of wipstoel. Zodra baby s zichzelf kunnen omdraaien gaan zij niet meer in de hangmat. Slapen peuters Vanaf de peuterleeftijd zijn er vaste slaaptijden van uur. In overleg met de ouders wordt de behoefte aan rust per kind vastgesteld. De kinderen slapen in eigen bedden. Er zit altijd een pedagogisch medewerker bij de slapende kinderen. Oudere peuters, die niet meer naar bed gaan bieden wij wel een rustpauze aan van een half uur op bed of op de groep. Ondanks de individuele slaapbehoefte van een kind is het slapen een sociaal gebeuren. De kinderen kleden zich gezamenlijk uit en zij gaan met elkaar naar de slaapkamer. Tevens wordt de zelfstandigheid van kinderen gestimuleerd door hen zoveel mogelijk zichzelf te laten uit- en aankleden. De kinderen slapen in onderkleding. (In de wintermaanden slapen zij, als ouders dat wensen in pyjama zonder knopen). HOOFDSTUK 3 HET ONTWIKKELEN VAN PERSOONLIJKE COMPETENTIES We gaan er niet vanuit dat een kind iets niet kan, we gaan ervan uit dat het kind het kan of kan leren, bijv. eigen brood smeren, aankleden, ergens op en af klauteren, vooruit bewegen, iets pakken ook als het nog heel klein is We bieden kinderen de mogelijkheid zich op alle onderdelen van hun ontwikkeling te ontplooien: de emotionele, de creatieve, de sociale, de motorische en de cognitieve ontwikkeling. We volgen het kind zoveel mogelijk in zijn eigen ontwikkeling en we spreken een kind aan op zijn mogelijkheden. Dingen die een kind zelf kan doen, mag hij zoveel mogelijk zelf doen en in zijn eigen tempo. We ondersteunen en stimuleren het kind en dagen het uit. We gaan uit van de mogelijkheden van een kind en nieuwe dingen kan leren, bijv. eigen brood smeren, aankleden, ergens op en af klauteren, vooruit bewegen, iets pakken ook als het nog heel klein is. Pedagogisch medewerkers hebben een open en positieve houding naar een kind. Er wordt met respect geluisterd en gekeken naar wat het kind te bieden heeft en hierbij aangesloten. Veel vragen stellen aan een kind, niet invullen. Serieus nemen wat een kind zegt. Wij werken vanuit een sterk kindbeeld: kinderen zijn competent, leergierig, en gericht op ontwikkeling. Januari

15 Volwassenen hoeven in principe geen leermomenten aan te bieden. Volwassenen moeten wel (leren) zien wat en wanneer deze leermomenten zijn en hoe deze gestimuleerd en geprikkeld kunnen worden. Door steeds goed te observeren en te kijken, te luisteren naar het kind, te kijken waar het mee bezig is en daar een impuls aan te geven via materiaal, activiteiten aan te bieden, en steeds mee te groeien/veranderen in het proces. Er wordt daarbij ook op kleine details gelet, zo wordt het ontdekken gestimuleerd. De kinderen vooral zelf na te laten denken en niet te laten consumeren wat de volwassenen voordoen. Een kind is een producent en bedenkt en doet in welke taal dan ook. In principe kiezen kinderen zelf of ze aan een activiteit meedoen, waarmee, hoe en wat ze willen spelen. pedagogisch medewerkers zullen een kind dat bijvoorbeeld nooit uit zichzelf gaat tekenen daar wel toe uitnodigen. Naast het werken in grote groepen wordt er regelmatig in kleine groepen gewerkt. Hier ontstaat meer aandacht voor het individuele kind. Er wordt goed gekeken of alle kinderen aan bod komen. Interactie tussen kinderen onderling wordt ook sterk gestimuleerd. Volwassenen komen daardoor vaak op de tweede plaats. Er wordt ook goed gekeken naar wanneer interactie echt nodig is. We gaan uit van een krachtig kindbeeld, respect voor de kinderen en het zien van de mogelijkheden, kracht en creativiteit, niet de behoeftigheid en afhankelijkheid. Kinderen die behoeftig en afhankelijk gedrag vertonen helpen we door veiligheid te bieden, en zo hen te leren meer te vertrouwen op de eigen sterke krachten. Zelfstandigheid wordt de hele dag door gestimuleerd. Kinderen worden gestimuleerd zelf de dingen te ondernemen die zij bedenken of willen gaan doen. Hetzelfde geldt voor zelf eten, aan en uitkleden, en opruimen. Er wordt vanuit gegaan dat het kind de mogelijkheid en de kracht heeft om iets te doen, i.p.v. het niet te kunnen. Wij vinden de maaksels, verhalen en bedenksels van de kinderen belangrijk. We zetten het neer, schrijven het uit, fotograferen het en benaderen het met respect een aandacht. Zo stimuleren en ondersteunen wij de ideeën van het kind en maken we het kind belangrijk. De pedagogisch medewerkers streven er naar om ervaringen en leerprocessen van de kinderen uit te diepen, aan te wakkeren, verrassende nieuwe impulsen aan te bieden. Kinderen leren veel van elkaar op het moment zelf of via de documentatie (bijv. een video van zichzelf en / of groepsgenootjes bekijken van dansimprovisatie in het atelier, of eigen verzonnen verhalen terugluisteren als een pedagogisch medewerker ze voorleest) Bij vragen van kinderen geven de pedagogisch medewerkers geen pasklaar antwoord, maar gaan we samen op onderzoek (waarom is de verwarming warm?) Wij richten verschillende hoeken in op de groep met het kind mee. We hebben respect voor het spel van het kind en ook van de andere kinderen. Het materiaal dat aangeboden wordt en de groepsruimte prikkelen tot nieuwe ervaringen en experimenteren. Geen standaard speelgoed op de groep, het materiaal groeit mee met de groep. Het is met zorg uitgezocht en neergezet. Daarnaast bieden we het atelier aan met materialen en de kale ruimte die uitdaagt tot bewegen, dans schaduw en licht spel. Aanbod van gevarieerd en uitdagend speelgoed om onderzoek te stimuleren. Qua taal stimulering spreken we veel tegen de kinderen. De Januari

16 verzorgingsmomenten worden gebruikt om een op een met het kind te praten. Er wordt veel herhaald. Daarnaast wordt er goed geluisterd naar de kinderen en creëren we veel ruimte voor de kinderen onderling om met elkaar te praten. Er wordt regelmatig voorgelezen, plaatjesboeken gekeken, en zelf verhalen verzonnen opgeschreven en naverteld. Ook worden verhalen van kinderen op band opgenomen en later weer terug geluisterd door de kinderen. Gebruik van de ruimtes We zijn er trots op dat wij verschillende ruimtes hebben waar wij activiteiten kunnen aanbieden. Het hele gebouw wordt optimaal benut. In elke ruimte hebben we materialen liggen die ter ondersteuning dienen Naast het gebruik van de eigen groepsruimtes maken we ook gebruik van de andere ruimtes in het pand voor spel, bewegen of rustige activiteiten. We maken gebruik van vele ruimtes in het gebouw. Alles is ingericht voor spel, activiteiten. Ateliers We hebben twee leuke ateliers op De Platanen. Er is een buitenatelier en een binnenatelier. In alle ateliers wordt er intensief met alle kinderen in groepjes gewerkt. Begeleiden van spel De pedagogisch medewerkers zijn professioneel in het werken met kinderen. Zo hebben zij tijdens hun opleiding en in het werk ervaring opgedaan in het stimuleren van kinderen tot spel. Zij weten in welke ontwikkelingsfase het kind zich bevindt en kunnen het speelgoed daar op aanpassen. Bijvoorbeeld een baby die gaat grijpen een rammelaar aanbieden of een peuter die steeds sneller de insteekpuzzels in elkaar legt een puzzel met stukjes aanbieden. Hierbij worden de voorkeuren en eigenheden van het kind meegenomen. Als een kind bijvoorbeeld graag met duplo speelt zal het, wanneer het groter wordt, op een rustig moment lego aangeboden krijgen (als de kleinere kinderen slapen). Pedagogisch medewerkers spelen, tijdens het begeleiden van spel, in op emoties en leermomenten. Bijvoorbeeld wanneer een kind gefrustreerd raakt omdat iets toch te moeilijk is. De pedagogisch medewerker zal dan proberen het kind op weg te helpen of iets anders aan te bieden. Hierdoor worden grenzen verlegd en dit is goed voor het zelfvertrouwen. Door het geven van complimentjes en steeds een stukje verder te gaan in het spelaanbod kan een kind ontwikkelen waar hij of zij goed in is. De PM ers stimuleren de motoriek van de kinderen door hen te laten dansen op muziek of te laten bewegen tijdens gymnastiek. Door gericht bezig te zijn met de kinderen, bijvoorbeeld door het samen zingen van liedjes, het aanleren van versjes en voorlezen, stimuleren wij de kinderen in hun ontwikkeling. Buitenactiviteiten We vinden het heel belangrijk om naar buiten te gaan. Bij alle weertypen, ook bij koud of regenachtig weer. We hebben een grote en uitdagende buitenspeelplaats met een zandbak en waterpomp. Er is voldoende ruimte om flink te fietsen, rennen en spelen. Er wordt actief toezicht gehouden op de spelende kinderen. Wij maken regelmatig uitstapjes met de bolderwagen naar een winkel, plein of speelhofje. We houden ons aan de voorschriften die omschreven staan in het beleid over het maken van uitstapjes. Rust Naast de drukkere activiteiten op de groep en buiten creëren wij ook rustmomenten. Dit doen wij op de volgende manier: Tijdens de maaltijden. Samen boekjes lezen op de groep. Door geen radiozenders in de groepen aan te hebben. Januari

17 Alle kinderen rusten even na de lunch. Een deel van de kinderen mag na het rusten rustig spelen op de groep. Wij zijn ons er van bewust dat het niet te rumoerig moet worden in de groep en passen onze aanpak daar op aan. Als het (te) druk wordt gaan we bijvoorbeeld een boekje lezen of we spreken de kinderen aan op hun drukke gedrag. HOOFDSTUK 4 HET ONTWIKKELEN VAN SOCIALE COMPETENTIES Door dagelijks met de kinderen in de groep om te gaan hebben de pedagogisch medewerkers zicht op de onderlinge verhoudingen van de kinderen: kinderen die naar elkaar toe trekken, minder goed met elkaar omgaan of kinderen die enigszins alleen in de groep staan. Wij zijn ons ervan bewust dat de interactie met leeftijdgenoten, het deel uitmaken van een groep en het deelnemen aan groepsgebeurtenissen, kinderen een leeromgeving biedt voor het opdoen van sociale vaardigheden. Wij proberen dit zo goed mogelijk te begeleiden. Hieronder kunt u lezen hoe wij dit op ons kinderdagverblijf vorm geven. Omgaan met elkaar Hoe stimuleren de pedagogisch medewerkers goede interactie tussen de kinderen? Door dagelijks met de kinderen in de groep om te gaan, hebben de pedagogisch medewerkers zicht op de onderlinge verhoudingen van de kinderen: kinderen die naar elkaar toe trekken, minder goed met elkaar omgaan of kinderen die enigszins alleen in de groep staan. Door de werkwijze in groepen, door dat de volwassenen naast de kinderen staan en niet de hele dag door de kinderen te vermaken of bezig te houden, maar ook juist de ruimte te geven. Vriendschappen worden gestimuleerd door kinderen samen te laten spelen, bijvoorbeeld in de poppenhoek, de bouwhoek of onder toezicht op de gang. Ook doordat ze vaak naast elkaar aan tafel mogen zitten tijdens het eten. We proberen minstens éénmaal per dag buiten te spelen. Tijdens dit buiten spelen kunnen de kinderen zich vrij bewegen. Wij hebben gemerkt dat dit vriendschappen stimuleert. Wanneer de kinderen elkaar niet zo liggen is het van de situatie afhankelijk hoe we hiermee omgaan: - Op de eerste plaats respecteren wij dat sommige kinderen elkaar niet liggen. Uitgangspunt is wel dat kinderen elkaar niet pijn mogen doen en op een aardige manier met elkaar om moeten gaan. - Wanneer wij merken dat dit niet gebeurt zullen we de kinderen corrigeren door uit te leggen dat dit niet mag en uit te leggen wat voor effect dit heeft op een ander. - Hierbij willen we opmerken dat wij, afhankelijk van de ernst van de situatie en de leeftijd van het kind, het ook wel eens even aankijken. Het is voor de zelfstandigheid van de kinderen belangrijk dat zij een conflictsituatie ook zelf kunnen oplossen. - Tevens plaatsen we de kinderen afhankelijk van de ernst van het gebeuren uit de situatie door het kind een paar minuten op de bank of een stoeltje te zetten. - Het kan zijn dat wij merken dat de kinderen elkaar eigenlijk niet goed kennen en daardoor elkaar in de weg zitten. In zo n situatie kiezen wij er ook wel voor om de kinderen juist samen te laten spelen. Dit kan een positief effect opleveren. Voorwaarde is dat een kind zich veilig moet voelen en niet bang is voor het andere kind. - Het gevoel van veiligheid en je lekker voelen in de groep houden wij goed in de gaten. We kunnen er dus uiteindelijk voor kiezen om sommige kinderen juist Januari

18 zoveel mogelijk apart te laten spelen en aan tafel kinderen niet naast elkaar te zetten. - Wij gaan ervan uit dat je van elkaar kunt leren, onze rol is hierbij essentieel, soms laten we een conflict gerust gaan om te zien of jonge kinderen zelf tot een oplossing komen; het oplossingsvermogen van kinderen is groot. - We nodigen uit tot communiceren en geven zelf het voorbeeld, vraag aan de ander als je iets wil i.p.v. aanpakken. Pedagogisch medewerkers hebben een voorbeeldfunctie binnen de groep. We nemen geen beslissingen over de hoofden van de kinderen heen als het hen direct aangaat. - Pedagogisch medewerkers geven ruimte aan uitingen van emoties. Bij agressie mogen kinderen elkaar geen pijn doen, of uitschelden. Als het nodig is, grijpen we in tussen beide kinderen. Wij leren ze zo omgaan met die agressieve emoties. - Kinderen die vaak in conflict komen met andere kinderen benaderen we ook positief. We benoemen tussentijds het gedrag dat wel acceptabel is en niet constant het negatieve gedrag. Om de kinderen het groepsbesef bij te brengen ondernemen we gezamenlijke activiteiten zoals creatieve activiteiten en samen eten. Hierdoor leren kinderen op elkaar te wachten, naar elkaar te luisteren en rekening te houden met elkaar. De pedagogisch medewerkers bevorderen de communicatie tussen de kinderen door met de kinderen een gesprek te voeren of de kinderen zelf te laten vertellen over wat ze gedaan hebben. Wij kiezen er soms ook voor om in kleine subgroepjes te werken, bijvoorbeeld wanneer een deel van de groep naar buiten wil en een deel binnen wil blijven of wanneer sommige kinderen echt niet aan een knutselactiviteit willen deelnemen. Hierdoor creëren we binnen de grote groep rust en kunnen we inspelen op de individuele wensen en keuzes van de kinderen. Door de verschillende leeftijden in de groep leren de kinderen van en met elkaar. Zo laten we de grote kinderen de kleinere kinderen soms helpen bij het uitkleden of we laten ze een doekje halen wanneer een beker is omgegooid. Voor de groteren is dit goed voor het zelfvertrouwen en de kleineren leren hierdoor op een ander te kunnen terugvallen. Hoofdstuk 5 DE OVERDRACHT VAN WAARDEN EN NORMEN Ieder kind mag er zijn! Om in de samenleving te kunnen functioneren is het voor kinderen belangrijk zich de waarden en normen van de samenleving eigen te maken. Waarden en normen worden vaak vertaald in (gedrags)regels welke kinderen duidelijkheid en overzicht geven. Wij vinden het belangrijk dat kinderen en volwassenen met respect met elkaar omgaan, en met de ruimte, materiaal en de natuur. Onze normen zijn daarop gebaseerd. Door zelf met respect behandeld te worden, leren kinderen zichzelf en anderen te respecteren. Respect begint met accepteren dat er verschillen zijn tussen mensen, hun achtergronden, hun uiterlijk, etc. Dit uit zich in: Ieder kind mag er zijn. Wij staan open voor verschillende culturen, waarden en normen van kinderen (en hun ouders). Iedereen krijgt ongeacht huidskleur of achtergrond onze liefde en aandacht. Wij discrimineren niet (Ysterk werkt volgens de anti discriminatiecode). Wij leren de kinderen op een goede manier met elkaar om te gaan: elkaar te helpen, elkaar niet te plagen/pesten, geen dingen van elkaar af te pakken, elkaar geen pijn te doen en ook voor zichzelf op te komen, enzovoort; Januari