Beantwoording raadsvraag

Transcriptie

1 Beantwoording raadsvraag Onderwerp Onbenutte toeslagen Datum Nummer RV-1620 Steller vraag Ton Schreurs Fractie DOE! Portefeuillehouder M. Schlösser Steller B. Winantz Datum afdoening Inleiding In het programma Kassa van de VARA van zaterdag 23 april jl. kwam het onderwerp over onbenutte toeslagen aan orde. De uitzending ging over onbenutte landelijke centrale toeslagen als gemeentelijke toeslagen in het kader van armoedebestrijding. (zie: Ter discussie stond of de overheid het ingewikkelde/complexe systeem van aanvragen niet kan vereenvoudigen door zelf het initiatief hierin te nemen. Je geeft mensen datgene waar zij recht op hebben. Veel inkomensinformatie en persoonlijke omstandigheden zijn al bekend bij de rijksoverheid/belastingdiensten en de gemeentelijke overheden. Hierdoor zou met een eenvoudig, begrijpelijk en overzichtelijk aanvraagformulier de toegankelijkheid sterk verbeterd kunnen worden. Automatisch toekenning van deze toeslagen op basis van deze gegevens zou een enorme kostenbesparing kunnen betekenen en scheelt heel veel bureaucratisch handelingen. Per gemeente verschillen toeslagen. Gemeentes zijn vrij in het aanbieden van lokale toeslagregelingen. Uit onderzoek bleek dat: Centrale toeslagen: 1 op de 7 Nederlandse huishoudens laat centrale toeslagen liggen. Vijftien procent van de huishoudens vraagt geen zorg-, huur-, of kinderopvangtoeslag aan terwijl ze er wel recht op hebben. Het gaat hierbij om een gemiddeld jaarbedrag van 1333,- dat niet wordt aangevraagd. Van de mensen met een laag inkomen tot vraagt 25% deze toeslagen niet aan of te weinig. Van de mensen met schulden en ZZP ers zonder inkomen vraagt 52% deze toeslagen niet aan. Van de mensen ouder dan 60jaar vraagt 17% deze toeslagen niet aan. Van de mensen die gaan trouwen of scheiden vraagt 19% deze toeslagen niet aan. 1

2 Juist deze mensen die de toeslagen het hardst nodig hebben laten deze onbenut. Gemeentelijke toeslagen: Denk aan de gemeentelijke individuele inkomenstoeslagen, extra regelingen e.d. Vele burgers blijken vaak geen weet te hebben van deze toeslagen. Ze weten ze niet te vinden. Het geld wat juist voor hen bestemd is, waar zij recht op hebben, blijft ook hier liggen. Aanvraagformulieren en regelgeving hierover zijn vaak ingewikkeld/complex. Het zelfstandig aanvragen van deze gemeentelijke toeslagen gebeurt daarom vaker niet. Gemeentes informeren burgers niet of minimaal hierover. Vragen: 1. Welke individuele inkomenstoeslagen kent de gemeente Deurne in het kader van armoedebestrijding? -Bijzondere bijstand -Individuele inkomenstoeslag (-Maaltijdvoorziening ) -Eenmalige koopkrachtregeling Maatwerkregelingen: -Eenmalige regeling Compensatie Eigen Risico Ziektekostenverzekering/CAV (Collectieve Aanvullende Verzekering) -CAK - compensatie eigen bijdrage -Individuele bijzondere bijstand -Tegemoetkoming kosten kinderopvang (SMI)Sociaal Medische Indicatie -St Leergeld 2. Is informatie over deze toeslagen toegankelijk voor de doelgroep? Afhankelijk van de regeling wordt van belang zijnde informatie bekend gemaakt via de gebruikelijke (lokale) media. Via de website van de gemeente Deurne, via de website van de Peel6.1. Wijzigingen in beleid worden gepubliceerd op de website bij officiële bekendmakingen en in de gemeentekrant. Daarnaast wordt er ook met netwerkpartners gecommuniceerd die met de doelgroep in aanraking komen. Bijvoorbeeld organisaties zoals de LEV groep, Cratosvrienden, Grip op Schuld. Waar mogelijk worden inwoners die tot de beoogde doelgroep behoren en die bekend zijn vanuit bestanden van de gemeente gericht aangeschreven. 3. Waar is deze informatie over deze toeslagen te vinden? Zie bovenstaande. Uitgebreide informatie is te vinden op de website van Peel

3 4. Hoeveel geld wordt in Deurne gereserveerd/begroot voor deze extra toeslagen? In 2015 was er een totaalbudget van voor bijzondere bijstand en minimaregelingen. Specifiek voor individuele inkomenstoeslag is er gereserveerd. Overzicht van budgetten Bijzondere Bijstand en Minimaregelingen voor Peel6.1: Budget aantal inw Budget per inw Asten: ,40 Deurne: ,00 Gemert-Bakel: ,50 Helmond: ,60 Laarbeek: ,30 Someren: ,50 De gemeente Deurne begroot ruim zoals te zien is in het bovenstaande overzicht. Tegemoetkoming kosten kinderopvang (SMI)Sociaal Medische Indicatie Deze informatie volgt nog. St Leergeld: St Leergeld kreeg in 2015 een bijdrage kinderen van en een subsidie van Hoeveel geld wordt hiervan benut? Van het totaal budget ( ) is voor Deurne in % benut, regeling Besteed budget % t.o.v. begroting Bijzondere bijstand % Individuele inkomenstoeslag % Maaltijdvoorziening Niet begroot Eenmalige koopkrachtregeling % Compensatie Eigen risico Niet begroot 2014 Eenmalige regeling Compensatie % Eigen Risico Ziektekostenverzekering/CAV % (Collectieve Aanvullende Verzekering) CAK - compensatie eigen % bijdrage Individuele bijzondere bijstand Niet begroot 3

4 Onderbesteding: het budget dat niet benut is zat voornamelijk in de uitvoering van de maatwerkregeling ziektekostenverzekering/collectieve Aanvullende Verzekering (18% realisatie) en de Eenmalige koopkrachtregeling (9%). Overzicht realisatie voor Peel6.1: Realisatie % t.o.v. begroting Asten % Deurne % Gemert-Bakel % Helmond % Laarbeek % Someren % Tegemoetkoming kosten kinderopvang (SMI)Sociaal Medische Indicatie Deze informatie volgt nog. St Leergeld: St Leergeld heeft voor in 2015 in totaal verstrekt. 6. Hoeveel mensen maken gebruik van deze gemeentelijke toeslagen regeling Aantal Bijzondere bijstand incl. Individuele 336 bijzondere bijstand Individuele inkomenstoeslag 162 Maaltijdvoorziening Deze informatie volgt nog. Eenmalige koopkrachtregeling 56 Eenmalige regeling Compensatie 230 Eigen Risico Ziektekostenverzekering/CAV 147 nieuw in 2015 (Collectieve Aanvullende 710 per Verzekering) CAK - compensatie eigen 255 bijdrage Tegemoetkoming kosten kinderopvang (SMI)Sociaal Medische Indicatie Deze informatie volgt nog. St Leergeld: St Leergeld heeft in 2015 in totaal 187 verstrekkingen gedaan. 7. Is in Deurne sprake van ondergebruik van beschikbare toeslagen? Er is geen sprake van ondergebruik van beschikbare toeslagen. De prognose van de totale uitgaven BMS waren gesteld op , de uitgaven in 2015 waren Daarmee is er een overschrijding geweest van de realisatie ten opzichte van de prognose. 4

5 Het gebruik van minimaregelingen en bijzondere bijstand is moeilijk vooraf in te schatten. De gemeente Deurne begroot ruim zoals te zien is in de overzichten. De realisatie kan hierdoor een scheve verhouding hebben ten opzichte van de begroting. Om in de toekomst nog gerichter beleid te kunnen maken wordt er in de komende periode door Nibud de Minimascan uitgevoerd. Hiermee verwacht het college scherper te krijgen waar de mensen in onze gemeenten mee geholpen zijn als het gaat om financiële ondersteuning in de vorm van toeslagen, minimaregelingen en bijzondere bijstand. 8. Zou automatische toekenning van gemeentelijke toeslagen een reële kostenbesparende en klantvriendelijke uitvoeringsmogelijkheid zijn? Automatisch toekennen betekend dat er geen individuele aanvragen hoeven worden beoordeeld en hiermee een kostenbesparing op inzet van personeel. Daarnaast zou het voor mensen die gebruik willen maken van een regeling waarvan al op basis van de beschikbare gegevens duidelijk is dat ze in aanmerking komen, de aanvraagprocedure niet te doorlopen. Er zijn mogelijkheden om dit te doen, de kanttekening hierbij is echter dat er vanaf de intreding van de Participatiewet een beperkt aantal regelingen zijn waarbij dit toegepast kan worden. Het college wil de mogelijkheden tot automatisch toekennen verder verkennen. Op dit moment speelt ook binnen de regio en het Werkbedrijf het thema deregulering, hoe kunnen we regels en procedures verminderen en vereenvoudigen. Het college staat hier achter en is van mening dat als zaken vereenvoudigd en efficiënter kunnen er ook naar gehandeld moet worden, maar wet en regelgeving natuurlijk altijd in ogenschouw moet worden genomen. Op basis van de minimascan door het Nibud zullen er naar verwachting diverse maatwerk regelingen voor specifieke doelgroepen bedacht worden. Ook voor de uitvoering, het bereik en benutten van deze regelingen is reden om de automatische toekenning verder te onderzoeken. Achtergrond informatie. Vanaf 1 januari 2015 (inwerkingtreding van de Participatiewet) is vanwege rijksbeleid de bijzondere bijstand alleen nog mogelijk voor individueel maatwerk en mogen alleen daadwerkelijk gemaakte kosten worden vergoed. Het idee hierachter is dat er op deze manier beter en gerichter armoedebeleid ontstaat en de vraag achter de vraag. Uitzonderingen hierop zijn de Collectieve Aanvullende Verzekering en Maatwerkregelingen zoals de Tegemoetkoming Compensatie Eigen risico en Eigen Bijdrage. Dit wordt aangemerkt als collectieve maatwerkondersteuning via groepskenmerken, waarbij een groep kan worden aangemerkt die door bijzondere omstandigheden specifieke noodzakelijke kosten hebben. Denk aan chronisch zieken en gehandicapten of ouders met minderjarigen kinderen. Om 5

6 hier beter zicht op te krijgen binnen de gemeente Deurne wordt zoals eerder aangehaald, een minimascan uitgevoerd. Op dit moment is het beleid in de regio dat gemeentelijke minimaregelingen en bijzondere bijstand niet zonder aanvraag worden toegekend. Voor bepaalde regelingen worden mensen wel actief benaderd, ze krijgen dan een aanvraagformulier toegestuurd. Dit gebeurt nu voor de CAV (collectieve aanvullende verzekering). Het zou ook kunnen voor andere regelingen zoals de Individuele Inkomenstoeslag. Mogelijkheden automatisch toekennen. Er is de mogelijkheid tot ambtshalve toekennen van minimaregelingen. Burgers vullen eenmalig een aanvraagformulier in waarmee het recht op de regeling wordt bepaald. Ieder jaar wordt in het uitkeringssysteem van de gemeente bezien of zich wijzigingen hebben voorgedaan in de situatie van de klant die van invloed zijn op het recht. Als er geen wijzigingen zijn wordt de regeling automatisch toegekend en uitbetaald. Deze werkwijze betekent lage uitvoeringskosten, maar biedt minder ruimte voor de vraag achter de vraag ofwel het bieden van maatwerk. Een tussenvorm is de mogelijkheid om aanvraagformulieren toe te sturen naar de doelgroep en bericht terug te vragen wanneer ze NIET willen meedoen aan een specifieke regeling (de negatieve optie). Kern is dat dit ten opzichte van het bulksgewijs toesturen van aanvraagformulieren die mensen moeten ondertekenen het voordeel heeft dat je alleen bericht van mensen wanneer ze het NIET willen. Hierbij kan de inschatting gemaakt worden dat er een stuk minder mensen een brief terug sturen, waardoor het dus veel werk kan besparen. Een en ander zal eventueel ook bekeken worden samen met de andere Peelgemeenten. 6