B&W-Aanbiedingsformulier

Transcriptie

1 B&W.nr , d.d B&W-Aanbiedingsformulier Onderwerp Actualisatie Regionaal Duurzaam bouwen Plus Pakket 2003 BESLUITEN 1. In overeenstemming met de Regionale Duurzaam Bouwen Plus Richtlijn het Regionaal Duurzaam bouwen Plus Pakket 2003 (besluit nr.16/ d.d. 9 maart 2004) te actualiseren door introductie van een rekenprogramma Gemeentelijke Praktijk Richtlijn (GPR) -Gebouw, waarmee de duurzaam-bouwen-prestaties gemakkelijker berekend en gecontroleerd kunnen worden; 2. De gemeentelijke bijdrage in de kosten van GPR-licentie ( ) en -training ten bedrage van ongeveer 2.200,00 ten laste te brengen van de Voorziening onderzoek volkshuisvesting. Samenvatting Duurzaamheid is al jaren een belangrijke ambitie voor Leiden en dat geldt ook voor bouwen. Bij bouwprojecten van of in opdracht van de gemeente wordt uiteraard rekening gehouden met milieuprestaties. Daarnaast maakt de gemeente steeds afspraken met bouwende partijen over hun prestaties, samengevat in de term Duurzaam Bouwen (DuBo). Voor woningbouw, utiliteitsbouw en de grond-, weg- en waterbouw (openbare werken) hanteert Leiden de Regionale Duurzaam Bouwen Plus-Richtlijn. Om de vooraf afgesproken milieuprestaties beter te kunnen meten en beoordelen gaat de gemeente een nieuw rekeninstrument invoeren, GPR-Gebouw. Ook de bouwers en ontwerpers kunnen voortaan van dit instrument gebruik maken. Daarmee wordt het voor hen een stuk gemakkelijker om te meten hoe (varianten van) hun ontwerp en het uiteindelijke resultaat scoren wat betreft energiezuinigheid, het gebruik van verantwoorde materialen en het beperken van afval en watergebruik. Dat draagt bij aan gezondere woningen en gebouwen, dus ook aan een hogere woonkwaliteit. Het meetresultaat wordt uitgedrukt in een rapportcijfer van 1 tot 10. Leiden streeft naar tenminste score 7 en legt de lat voor nieuwe gemeentelijke gebouwen op score 8. De gemeente houdt de resultaten bij om goed zicht te houden op hoe Leiden presteert als het gaat om Duurzaam Bouwen.

2 Regionale DuBoPlus-Richtlijn van maatregel naar meten van prestaties actualisatie van het Regionaal DuBoPlus-Pakket 2003 Regio Holland Rijnland en Rijnstreek Milieudienst West-Holland, december 2008, update mei 2009

3 Samenvatting Het Regionaal DuBoPlus-Pakket wordt sinds 2003 in de regio toegepast als uitgangspunt bij het verduurzamen van bouwprojecten met een regionale ambitie. Het beleid is gebaseerd op het Nationaal pakket Duurzaam Bouwen (NpDB), aangevuld met regionale maatregelen. Het NpDB wordt niet meer geactualiseerd. Daarom is een is proces gestart van evaluatie en actualisatie met deze notitie als resultaat. Aanpak Als aanpak is gekozen voor een evaluatie (2007) van het huidige DuBoPlus-Pakket en de resultaten te gebruiken voor het actualiseren van het beleid. Gemeenten die het DuboPlus-Pakket nog niet hanteren 1, doen dat alsnog met deze geactualiseerde versie. Vanwege de grote overlap van inhoud en doelgroepen wordt onderzocht of het DuBo-beleid kan worden geïntegreerd in het Klimaatprogramma Evaluatie Het Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie (NIBE) heeft in 2007 in opdracht van de Milieudienst de betrokken gemeenten en bouwpartijen geënquêteerd. Het resultaat was een waardering van 6,6. Het invullen van de maatregelenlijsten werd als tijdrovend ervaren. Als onvolkomenheden kwamen naar voren het niet inzichtelijk zijn van de milieuwinst, gebrek aan kennis en problemen met handhaving en meerkosten. De bouwopgave voor de toekomst is groot en bestaat uit diverse gebouwfuncties. Regionale DuBoPlus Richtlijn Om tegemoet te komen aan de bezwaren uit de enquête wordt voorgesteld de statische maatregelenlijsten te schrappen, ten gunste van een flexibeler instrument, namelijk: 1- een prestatieniveau, aangevuld met een beperkt aantal basismaatregelen, die voor zover hoger ligt dan wettelijk vereist, vrijwillig is; 2- introductie van een rekenprogramma Gemeentelijke Praktijk Richtlijn (GPR) -Gebouw, waarmee de duurzaam bouwen prestaties makkelijk berekend kunnen worden. De kosten van deze tool zijn relatief beperkt; De duurzaamheidprestatie van een gebouw (woning/utiliteit) heeft betrekking op de volgende thema s: Energie: een betere energieprestatie en 25% CO 2-reductie; Materialen: het toepassen van duurzame materialen en beperken van de materialisatie; Water: bevorderen van waterbesparende maatregelen; Afval: beperken van afval en bevorderen van hergebruik; Gezondheid: gezond binnenklimaat; Woon- en gebruikskwaliteit en toekomstwaarde. Het rekenprogramma GPR-Gebouw bepaald per duurzaamheidthema de prestatie met een score op een schaal van 1 tot 10 (schoolcijfer). Hierbij komt een 6 overeen met de eisen in het bouwbesluit. De regionale ambitie voor duurzaam bouwen ligt hoger dan de eisen in het bouwbesluit en wordt daarom aangevuld met enkele regionale maatregelen. De hierbij behorende score komt overeen met een 7. Gemeenten staan dichtbij burgers en bedrijven en hebben als overheidsinstelling een voorbeeldfunctie in de maatschappij. Gemeenten kunnen hun voorbeeldfunctie waar maken door het goede voorbeeld te geven en haar gebouwen duurzamer te bouwen dan andere bedrijfsgebouwen. Daarom wordt voorgesteld de maatlat voor de eigen gebouwen hoger te leggen, GPR-score 8. Voor de openbare werken (grond-, weg- en waterbouw) blijft een beperkte maatregelenlijst operationeel, omdat er (nog) geen prestatie-instrument op de markt is. Procedure Duurzaam Bouwen Voor de aangesloten gemeenten wordt het DuBo-beleid meegenomen als onderdeel in het milieuadvies bij ruimtelijke plannen en projecten. Niet aangesloten gemeenten hebben een eigen verantwoordelijkheid in uitvoering en toetsing. Uiteraard kan de Milieudienst hiervoor ingehuurd worden. 1 Nieuwkoop en Alphen aan den Rijn

4 Overeenkomstig het raamcontract met Holland Rijnland wordt het beleid en de kennis omtrent duurzaam bouwen door de Milieudienst actueel gehouden en periodiek aan de gemeenten overgedragen of met betrokkenen uitgewisseld. Dit gebeurt, voor zover relevant, vanuit het klimaatprogramma en tijdens enkele bijeenkomsten per jaar met betrokkenen. In het Regionaal Beleidskader Duurzame Stedenbouw (integrale duurzame gebiedsontwikkeling) vormt de Regionale DuBo Plus Richtlijn als uitgangspunt voor de duurzaamheidsthema s Kwaliteit van de Gebouwen en Materiaal voor wat betreft de openbare ruimte. Inhoud SAMENVATTING...3 INHOUD INLEIDING DOELSTELLING AANPAK LEESWIJZER REGIONAAL DUBOPLUS-PAKKET RESULTATEN ENQUÊTE DUBOPLUS-RICHTLIJN PRESTATIES NIEUWBOUW...8 PRESTATIES BESTAANDE BOUW...9 PRESTATIES GWW EN OPENBARE RUIMTE...9 PRESTATIES GEMEENTELIJKE GEBOUWEN...10 AANSCHAFKOSTEN GPR-GEBOUW REGIONALE EN LOKALE UITVOERING COMMUNICATIE FINANCIËLE INSTRUMENTEN LITERATUUR...11 BIJLAGE 1 PRESTATIE-INSTRUMENTEN...12

5 1 Inleiding Het Regionaal DuBoPlus-Pakket wordt sinds 2003 in de regio toegepast als uitgangspunt bij het verduurzamen van bouwprojecten met een regionaal ambitieniveau. Het beleid kenmerkt zich, zoals in veel Nederlandse gemeenten en regio s, door het gebruik van omvangrijke maatregelenlijsten, gebaseerd op het Nationaal pakket Duurzaam Bouwen (NpDB), aangevuld met regionale maatregelen. Het NpDB wordt niet meer geactualiseerd. Afgesproken was om binnen vijf jaar het Regionaal DuBoPlus-Pakket te herijken, juist om nieuwe landelijke ontwikkelingen te kunnen blijven volgen. Daarom is een proces gestart van evaluatie en actualisatie, waarvan deze notitie het resultaat is. Maatregelenlijsten zijn op zich een goede manier om ambities vast te leggen en te monitoren. Een nadeel is echter dat de maatregelen regelmatig geactualiseerd moeten worden om op nieuwe kennis en regelgeving in te spelen. Verder is niet altijd inzichtelijk welk milieuvoordeel de verschillende maatregelen opleveren. Veel Nederlandse gemeenten zijn de laatste jaren op zoek naar een andere manier om de integratie van duurzaam bouwen te waarborgen. De tendens is dat er steeds meer gewerkt wordt met prestatie-eisen in plaats van met de omvangrijke maatregelenlijsten. Dit is ook de weg die voor de regio Holland Rijnland e.o. wordt ingeslagen. 1.1 Doelstelling Het doel is om het huidige DuBoPlus-Pakket 2003, gericht op zowel projecten van gemeentelijke en professionele projectpartners (projectontwikkelaars en woningcorporaties) als particuliere opdrachtgevers van kleinere bouwopgaven, te actualiseren. Daarbij blijft het regionale ambitieniveau onveranderd, maar de (lange) statische maatregelenlijst wordt vervangen door een flexibeler prestatieinstrument. Met behulp van dit instrument kunnen de duurzaamheidseffecten van de verschillende maatregelen tegen elkaar afgewogen worden. Belangrijke voorwaarde voor het prestatie-instrument is dat het gebruikersvriendelijk en handzaam is. 1.2 Aanpak Als aanpak is gekozen voor een evaluatie (2007) van het huidige DuBoPlus-Pakket en de resultaten te gebruiken voor het actualiseren van het beleid. Hiertoe heeft het Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie (NIBÉ) in opdracht van de Milieudienst West-Holland de betrokken gemeenten en bouwpartijen in 2007 geënquêteerd. Op basis van de enquêteresultaten en nieuwe ontwikkelingen op het gebied van duurzaam bouwen is in overleg met de gemeentelijke DuBocontactambtenaren de nieuwe Regionale DuBoPlus-Richtlijn voor de regio Holland Rijnland en Rijnstreek ontwikkeld. Vanwege de grote overlap in inhoud (energie) en doelgroepen wordt onderzocht of de nieuwe Regionale DuBoPlus-Richtlijn geïntegreerd kan worden in het Klimaatprogramma Vooralsnog wordt de actualisatie van het DuBoPlus beleid in nauwe samenhang met het Klimaatprogramma door de gemeenten vastgesteld. Dit geldt ook voor het Regionaal Beleidskader Duurzame Stedenbouw (integrale duurzame gebiedsontwikkeling), omdat de Regionale DuBo Plus Richtlijn uitgangspunt vormt voor de duurzaamheidsthema s Kwaliteit van de Gebouwen en Materiaal voor wat betreft de openbare ruimte. Dertien van de vijftien gemeenteraden hadden het DuBoPlus-Pakket indertijd vastgesteld en actualiseren met de nieuwe Richtlijn hun DuBoPlus-beleid of hebben met de Richtlijn nieuw Dubobeleid vastgesteld. Twee gemeenten 2 willen nu ook de nieuwe DuBoPlus-Richtlijn gaan hanteren. Daarmee wordt voor de hele regio Holland Rijnland en Rijnstreek dezelfde maatlat voor duurzaam bouwen gehanteerd. 1.3 Leeswijzer In de voorliggende notitie, bedoeld voor bestuurders, wordt het Regionaal DuBoPlus-Pakket 2003 geëvalueerd en geactualiseerd. In hoofdstuk 2 vindt u de ervaringen die in de afgelopen periode zijn opgedaan en de resultaten tot nu toe. In hoofdstuk 3 staat de nieuwe Regionale DuBoPlus-Richtlijn beschreven. Deze richtlijn bestaat uit een prestatie-instrument aangevuld met enkele regionale maatregelen. Voor verschillende categorieën (nieuwbouw, bestaande bouw, gemeentelijke gebouwen) 2 Nieuwkoop en Alphen aan den Rijn

6 worden de regionale maatregelen en het prestatie-instrument voor het (laten) meten van de DuBoprestatie toegelicht. Vervolgens komen in hoofdstuk 4 de procedure aan bod, communicatie en financiële instrumenten. In bijlage 1 het prestatie-instrument.

7 2 Regionaal DuBoPlus-Pakket 2003 De regio Holland Rijnland e.o. hanteert sinds het Regionaal DuBoPlus-Pakket. Dit DuBoPlus- Pakket bestaat uit en maatregelenlijst met vaste maatregelen (goed uitvoerbaar met een substantiële milieuwinst) en variabele maatregelen (waarvan een minimum aantal gekozen moet worden) gebaseerd op het Nationaal pakket Duurzaam Bouwen. Enkele regionale maatregelen zijn hieraan toegevoegd: een betere energieprestatie, een betere geluidsprestatie en een gebruiksaanwijzing voor de gebruiker bij nieuwbouw; twee stappen hogere energieprestatie op het energielabel voor bestaande bouw; het toepassen van 5% meer duurzame energie; voor alle bouwprojecten en werken: het toepassen van FSC-gecertificeerd hout, afkoppelen van hemelwaterafvoer van het riool en alleen gecoate bouwmetalen koper, zink en lood bij contact met hemelwater. Verder is er een kwaliteitsvoorkeur en een waardering op gezondheidsaspecten in de maatregelenlijst opgenomen. Alle maatregelen wegen even zwaar, maar hebben wel een verschillend duurzaamheideffect. Regelmatig bespreken de gemeentelijke DuBo-contactambtenaren en de Milieudienst het duurzaam bouwenbeleid en de resultaten die de gemeenten boeken. Deze resultaten worden door de Milieudienst geregistreerd in de Regionale Projectenlijst. Jaarlijks rapporteert de Milieudienst aan de regio over de advisering, jaarprogramma, succes- en faalfactoren en de resultaten. Resultaten woningbouw Totaal gebouwd DuBoPlus Percentage DuBoPlus % * * = 13 gemeenten Utiliteitbouw die aan DuBoPlus voldoet wordt gemeld in het openbaar DuBoRegister Utiliteit, waarvan de Milieudienst, namens de regio, lid is. Projecten zoals Gemeentewerf Roelofarendsveen, Hoofdkantoor Hoogheemraadschap van Rijnland, ROC Lammenschans Leiden en Stadgehoorzaal Leiden staan in het DuBoRegister Utiliteitbouw vermeld. 2.1 Resultaten enquête Uit de enquête, die begin 2007 in opdracht van de Milieudienst West-Holland is uitgevoerd door het Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie (NIBÉ) en tijdens het regionale overleg (REDO) op 10 juli 2007 in Leiden, kwamen (onder meer) de volgende waardering, opmerkingen en wensen naar voren: rapportcijfer 6,6; er is aandacht voor duurzaam bouwen; er wordt één ambitieniveau nagestreefd; het invullen van de maatregelenlijsten werd als tijdrovend ervaren; de milieuwinst is m.b.v. de maatregelenlijst niet inzichtelijk; gebrek aan kennis (intern én extern); problemen met de handhaving; meerkosten vormen een probleem; de toekomstige bouwopgave is groot en bestaat uit diverse gebouwfunctie; men heeft liever prestatie-eisen dan omvangrijke maatregelenlijsten; men wil meer aandacht voor binnenmilieu en gezondheid : 7 gemeenten, 2004: 8 gemeenten, 2006: 13 gemeenten, 2008

8 3 DuBoPlus-Richtlijn 2008 Om tegemoet te komen aan de bezwaren uit de enquête wordt voorgesteld de statische maatregelenlijsten te schrappen, ten gunste van een flexibeler instrument, namelijk: 1. een beperkt aantal basismaatregelen, aangevuld met een prestatie-eis, die voor zover hoger ligt dan wettelijk vereist, vrijwillig is; 2. introductie van een rekenprogramma GPR-Gebouw, waarmee de duurzaam bouwen prestaties makkelijk berekend kunnen worden. De kosten van deze tool zijn relatief beperkt; Door de overgang van maatregelenlijsten naar prestatie-eisen ontstaat er meer keuzemogelijkheid voor de bouwer/architect, er kan immers op verschillende manieren aan de prestatie-eis worden voldaan. De prestatie-eis is gekoppeld aan enkele regionale maatregelen en de gebouwfunctie. Zo worden er bijvoorbeeld andere eisen aan kantoorgebouwen gesteld dan aan woningen. Voor kleine bouwprojecten (< 10 woning en/of < 3000 m 2 BVO bedrijfsgebouwen) wordt alleen een beperkte maatregelenlijst toegepast. Prestaties nieuwbouw Voor de woning- en utiliteitnieuwbouw worden de prestaties berekend met de rekentool GPR-Gebouw (zie bijlage 1) voor de thema s energie, materialen, water, afval, gezondheid en woonkwaliteit. Elk thema kent een score van 1 tot 10, waarbij een 6 overeenkomt met de wet- en regelgeving (verplicht) en een 7 met het regionale Plus ambitieniveau (vrijwillig). Enkele thema s worden aangevuld met één of meer regionale maatregelen om aan het regionaal Plus ambitieniveau kunnen voldoen. 1) Energie a) energieprestatie: het toepassen van duurzaam opgewekte energie 4 met een goed geïsoleerde buitenschil 5 ; b) vermindering energievraag: i) uitvoeren van alle energiemaatregelen met een terugverdientijd van vijf jaar bedrijfsgebouwen, voor gemeentelijke gebouwen geldt 10 jaar; c) toekomstgerichte maatregelen i) goede gebruikershandleiding 2) Milieu a) materialisatie i) geen toepassing van ongecoate uitlogende bouwmetalen (koper, zink en lood); ii) alleen toepassing van duurzaam geproduceerd hout (FSC-keurmerk of gelijkwaardig). b) ontwerp gericht op efficiënt gebruik en op lange levensduur; c) minimaliseren (sloop)afval; d) efficiënt (drink)water gebruik. 3) Gezondheid a) geluidkwaliteit i) het weren van geluiden van buiten, van buren en installaties; b) goede luchtkwaliteit van het binnenklimaat; c) thermisch comfort 4) Gebruikskwaliteit a) toegankelijkheid; b) aanpasbaarheid c) sociale veiligheid 5) Toekomstwaarde a) Levensloopbestendigheid b) flexibiliteit en toekomstgericht; 4 Minimaal 25% CO 2-reductie (EPL 7,2) bij > 200 woningen 5 warmteweerstand gesloten geveldelen Rc >=3,5 m².k/w, begane grondvloer Rc >=4 m².k/w, dak Rc >= 5 m².k/w en HR++-glas met U <=1,2 W/m².K in alle verwarmde ruimten

9 Prestaties bestaande bouw Voor de bestaande woning- en utiliteitbouw worden bij renovatie en groot onderhoud de prestaties berekend met de rekentool GPR-Gebouw voor de thema s energie, milieu, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde. Elk thema kent een score van 1 tot 10. Voor en na de ingreep wordt een GPR-berekening gemaakt. Gestreefd wordt naar een GPR-score van 7, maar tenminste 2 hoger dan voor de ingreep, als regionale Plus ambitieniveau (vrijwillig). Enkele thema s worden aangevuld met één of meer regionale maatregelen om aan het regionaal Plus ambitieniveau te kunnen voldoen. 1) Energie a) vermindering energievraag i) uitvoering van een EnergiePrestatieOnderzoek (EPA) en vaststellen energielabel; ii) voor de woningbouw wordt gestreefd naar het uitvoeren van energiebesparende iii) maatregelen, die leiden tot 30% energiebesparing; uitvoeren van alle energiemaatregelen met een terugverdientijd van vijf jaar voor bedrijfsgebouwen, voor gemeentelijke gebouwen geldt 10 jaar; b) toekomstgerichte maatregelen i) goede gebruikershandleiding 2) Milieu a) materialisatie i) geen toepassing van ongecoate uitlogende bouwmetalen (koper, zink en lood); ii) alleen toepassing van duurzaam geproduceerd hout (FSC-keurmerk of gelijkwaardig). b) ontwerp gericht op efficiënt gebruik en op lange levensduur; c) minimaliseren (sloop)afval; d) efficiënt (drink)water gebruik. 3) Gezondheid a) geluidkwaliteit i) het weren van geluiden van buiten, van buren en installaties; b) goede luchtkwaliteit van het binnenklimaat; c) thermisch comfort 4) Gebruikskwaliteit a) toegankelijkheid; b) aanpasbaarheid c) sociale veiligheid 5) Toekomstwaarde a) Levensloopbestendigheid b) flexibiliteit en toekomstgericht; Prestaties GWW en openbare ruimte Voor de GWW-sector (grond-, weg- en waterbouw) is het rekenmodel GPR-gebouw niet geschikt. Wel zijn er rekenmodellen ontwikkeld, waarmee duurzaamheidsprestaties van bijvoorbeeld openbare verlichting en verkeersregelinstallaties, wegen, oevers en kades worden bepaald. Maar een alles omvattend landelijk instrument is er niet. Daarom wordt voorgesteld een gedeelte van het Nationaal Pakket Duurzaam Bouwen voor de GWW (in 2006 geactualiseerd) te handhaven. In 2010 te onderzoeken of een (landelijk) rekenmodel voor de GWW-sector kan worden toegepast of met standaard besteksomschrijvingen kan worden volstaan, in overeenstemming met onderstaande prestaties. 1- realiseer een 70% duurzame energievoorziening of 100% inkoop duurzame energie; 2- pas energiezuinige openbare verlichting en verkeersregelinstallaties toe; 3- geen toepassing van uitlogende bouwmetalen (koper, zink en lood); 4- alleen toepassing van duurzaam geproduceerd hout (FSC-keurmerk); 5- pas secundaire materialen of herbruikbare materialen toe bij grondwerken; 6- pas betonpuingranulaat toe als grindvervanger in beton; 7- pas vernieuwbare materialen toe; 8- beperk materiaalgebruik bij infrastructuur; 9- beperk het gebruik van milieubelastende materialen bij kabels en leidingen; 10- railinfrastructuur: de maatregelen uit het Nationaal Pakket Duurzaam Bouwen GWW.

10 Prestaties gemeentelijke gebouwen Een bijzondere rol wordt in de nieuwe DuBoPlus-Richtlijn toegekend aan de gemeentelijke gebouwen. Gemeenten staan dichtbij burgers en bedrijven en hebben als overheidsinstelling een voorbeeldfunctie in de maatschappij. Gemeenten kunnen hun voorbeeldfunctie waar maken door het goede voorbeeld te geven en haar gebouwen duurzamer te bouwen dan andere bedrijfsgebouwen. Daarom wordt voorgesteld de maatlat voor de eigen gebouwen hoger te leggen. Hiertoe een hogere prestatie-eis in combinatie met de regionale maatregelen na te streven, dan voor overige bedrijfsgebouwen geldt. Deze prestatie-eis komt overeen met GPR-Gebouw score van 8. Omdat de Rijksgebouwendienst een andere rekentool voor haar eigen gebouwen gebruikt, namelijk GreenCalc+, is benchmarken met rijksgebouwen alleen mogelijk indien de betreffende projecten worden doorgerekende met GreenCalc+. Voor Greencalc+ geldt als prestatie-eis een Milieu-index-Gebouw van 200 of meer. Aanschafkosten GPR-Gebouw Met de financiering van de aanschaf van het instrument GPR-Gebouw ( 1450,00 voor drie jaar) en instructie dient in de begroting van 2009 rekening gehouden worden of indien mogelijk eerder. 4 Regionale en lokale uitvoering Voor de aangesloten gemeenten wordt het DuBo-beleid meegenomen als onderdeel in het milieuadvies bij ruimtelijke plannen en projecten. Per project volgen maatwerkadviezen bij de uitvoering en toetsing van duurzaam bouwen. Niet aangesloten gemeenten hebben een eigen verantwoordelijkheid in uitvoering en toetsing. Uiteraard kan de Milieudienst hiervoor ingehuurd worden. Overeenkomstig het raamcontract met Holland Rijnland wordt het beleid en de kennis omtrent duurzaam bouwen door de Milieudienst actueel gehouden en periodiek aan de gemeenten overgedragen of met betrokkenen uitgewisseld. Dit gebeurt, voor zover relevant, vanuit het klimaatprogramma en tijdens enkele bijeenkomsten per jaar met de betrokkenen. In het Regionaal Beleidskader Duurzame Stedenbouw (integrale duurzame gebiedsontwikkeling) vormt de Regionale DuBo Plus Richtlijn uitgangspunt voor de duurzaamheidsthema s Kwaliteit van de Gebouwen en Materiaal voor wat betreft de openbare ruimte. 4.1 Communicatie Vanwege de grote overlap in doelgroepen zal de benodigde communicatie worden uitgewerkt in samenhang met het communicatiebeleid voor het gehele klimaatprogramma. Daarmee wordt ook een gecoördineerde benadering van de betreffende doelgroepen bevorderd. Daarnaast wordt tijdens communicatiemomenten bij bouwprojecten de DuBo Plus Richtlijn (resultaat) meegenomen. 4.2 Financiële instrumenten Om initiatiefnemers (ontwikkelaars/ (particuliere)opdrachtgevers) te prikkelen duurzamer te bouwen of duurzame en energiebesparende maatregelen uit te voeren geven financiële stimuleringsregeling een positieve stimulans. In het kader van het Klimaatprogramma zal bekeken worden welke financiële instrumenten (groene hypotheek e.d.) voor het Klimaatbeleid en voor de (extra) DuBo -doelstellingen toepasbaar zijn.

11 Literatuur Regionaal DuBoPlus-Pakket, MDWH, 2003 Evaluatie dubo-beleid West-Holland, 5 juli 2007, Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie, NIBE Consulting bv Notitie actualisatie dubo-beleid Holland Rijnland e.o., 15 oktober 2007, Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie, NIBE Consulting bv / NIBE / W/E Adviseurs Factsheet Creatieve financieringsmogelijkheden op een rij, SenterNovem. Klimaatakkoord Gemeenten en Rijk Plan van Aanpak Klimaatprogramma Holland Rijnland en Rijnstreek , MDWH.

12 Bijlage 1 prestatie-instrumenten 1- Nieuwbouw GPR Gebouw is een instrument voor nieuwbouwprojecten, waarmee ambities en daadwerkelijke realisatie op verschillende milieu-, woonkwaliteits- en DuBo-thema s worden bepaald en gevolgd. Het bestaat uit een eenvoudig te bedienen, gebruikersvriendelijk softwarepakket. GPR Gebouw werkt snel, eenvoudig en betrouwbaar: snel inzicht in kwaliteit en duurzaamheid ontwerp en gebouw; effect van iedere afzonderlijke maatregel op duurzaamheid direct zichtbaar; maakt gebruik van referentiewoningen; sluit aan op EPC, NEN-normen en Bouwbesluit; materiaal module gebaseerd op levenscyclusanalyse (LCA); geeft behaalde CO2-reductie. Prestatieniveau s verschijnen. Nog niets ingevoerd. Het minimumniveau is 6.0, Dat komt overeen met het Bouwbesluit niveau. Invoer prestaties Scores lager dan ambitie, scores zijn ROOD! 2 Bestaande bouw GPR-Gebouw-Bestaand is een instrument voor de bestaande bouw, waarin voor verschillende gebouwfuncties prestatie-eisen worden vastgelegd. GPR Gebouw Bestaand werkt eenvoudig, betrouwbaar en geeft snel inzicht in (verbetering) kwaliteit en duurzaamheid gebouw voor bestaande situatie en situatie na ingreep effect van iedere afzonderlijke maatregel op duurzaamheid direct zichtbaar. GPR Gebouw Bestaand maakt gebruik van: referentiewoningen; sluit aan op EPBD, NEN-normen en Bouwbesluit; materiaal module gebaseerd op levenscyclusanalyse (LCA); geeft behaalde CO2-reductie; consumentenlabel en energielabel worden op overzichtelijke wijze gepresenteerd.

13 Door het invoeren van de huidige gebouwkenmerken en de kenmerken na ingreep wordt de actuele duurzaamheidprestatie vergeleken met de prestatie na ingreep. Dit maakt het mogelijke om de consequenties van verschillende niveaus van renovatie of zelfs sloop/vervangende nieuwbouw te vergelijken.

14 Modelwerkwijze uitvoering DuBo Plus Richtlijn 2008* Leiden (bouw) VAG REASR PMB Initiatieffase Bij ingekomen verzoek toetsing of DuBo Plus Richtlijn van toepassing is. Ervan uitgaande dat dit van toepassing is, worden er duidelijke afspraken gemaakt over duurzame maatregelen. De MDWH wordt op de hoogte gebracht. PMB BODV&S Verstrekken sublicentie GPR- Gebouw De gemeente verstrekt een sublicentie voor gebruik van GPR-Gebouw door de initiatiefnemer. Toetsing berekeningen GPR-Gebouw De gemeente toetst een definitief ontwerp van initiatiefnemer. De resultaten worden voor advies voorgelegd aan de MDWH. De uitkomsten worden teruggekoppeld met de initiatiefnemer. BOD V&S PMB Aanvraag bouwvergunning De gemeente neemt de indiening van GPR-Gebouw mee in de bouwvergunningen- Procedure. Indien GPR-Gebouw niet is ingediend, neemt de gemeente contact op met initiatiefnemer om hem op zijn verplichtingen te wijzen. Zo nodig wordt advies gevraagd aan de milieudienst. Steekproefsgewijs worden de maatregelen in GPR-Gebouw getoetst. De initiatiefnemer en architect worden indien nodig op de hoogte gebracht van de bevindingen. HHA Realisatie Initiatiefnemer realiseert het plan conform de afgesproken prestaties en draagt zorg voor het handhaven van deze prestaties tot en met de oplevering. Buitencontrole Indien bij buitencontrole wordt geconstateerd dat gemaakte afspraken niet worden nagekomen, neemt de gemeente contact op met initiatiefnemer om hem op zijn verplichtingen te wijzen. VAG, PMB, RMB, SEB, BODVS, HHA Evaluatie Initiatiefnemer/realisator dient bij oplevering een GPR-Gebouw berekening in o.b.v. de daadwerkelijke uitgevoerde oplossingen en maatregelen. Na afloop van het project wordt geëvalueerd om te leren van succes- en faalfactoren. * De MDWH blijft als adviserende instantie betrokken in alle fasen.

15