GPR Gebouw 4.3. Inzicht in meerkosten van ambities. Opgesteld door Telefoonnummer definitief 9 augustus pagina's

Transcriptie

1 GPR Gebouw 4.3 Inzicht in meerkosten van ambities Rapportnummer Versie Status Datum Tekstgedeelte definitief 9 augustus pagina's Opgesteld door Telefoonnummer Internet bbn adviseurs in samenwerking met W/E adviseurs info@bbn.nl en w-e@w-e.nl en en

2 Inhoudsopgave 1. Introductie GPR Gebouw Actualisatie versie Uitgangspunten berekeningen Referentiewoningen Ambitieniveaus 5 2. van ambitieniveaus Tussenwoning Hoekwoning Twee-onder-een-kapwoning Vrijstaande woning Galerijcomplex Appartementencomplex Opbrengsten van ambitieniveaus Ambitieniveaus bij verdere aanscherping energieprestatie Lente-akkoord Bijstellen ambitieniveaus Colofon Algemeen bbn adviseurs W/E adviseurs 15 2

3 1. Introductie 1.1. GPR Gebouw GPR Gebouw is ontwikkeld vanuit een uitgesproken visie op duurzaamheid. Duurzaam bouwen is het creëren van een gebouwde omgeving met een zo hoog mogelijke kwaliteit en tegelijk een zo laag mogelijke milieubelasting. GPR Gebouw geeft inzicht in de duurzaamheid van een gebouw, gebruikmakend van de meest recente methodes en ontwikkelingen. Na invoer van de gegevens worden prestaties zichtbaar op de thema s Energie, Milieu, Gezondheid, Gebruikskwaliteit, Toekomstwaarde en Proceskwaliteit. Per thema verschijnt een waardering op een schaal van 1 tot 10. Thema Subthema Energie Energieprestatie (EPG 1 ) Energieprestatie, aanvullend Milieu Milieuprestatie gebouw (MPG 2 ) Circulair materiaalgebruik Water Gezondheid Gebruikskwaliteit Toekomstwaarde Proceskwaliteit Geluid Luchtkwaliteit Thermisch comfort Licht en visueel comfort Toegankelijkheid Functionaliteit Technische kwaliteit Sociale veiligheid Toekomstgerichte voorzieningen Flexibiliteit Belevingswaarde Diverse onderdelen gericht op de ontwikkeling, de realisatie en het gebruik van het gebouw Figuur 1: Overzicht thema s GPR Gebouw Deze rapportage heeft als doel de gebruikers van GPR Gebouw inzicht te geven in de indicatieve kostengevolgen van het realiseren van verschillende ambitieniveaus in GPR Gebouw. De rapportage is gericht op de nieuwbouw van woningen en geeft voor 6 referentietypen meerkosten voor het bereiken van de prestatieniveaus 7, 7,5 en 8 voor alle thema s. Hogere prestatieniveaus leiden tot hogere bouw- en dus investeringskosten. Daar staat naast dat in de gebruiksfase sprake kan zijn van kostenverlaging tijdens de exploitatie, vooral door lagere energiekosten. 1 Energie Prestatie Gebouw conform Bouwbesluit 2012, afdeling Milieu Prestatie Gebouw conform Bouwbesluit 2012, afdeling

4 1.2. Actualisatie versie 4.3 De enthousiaste reacties van beleidsmakers, ontwikkelaars en uitvoerende partijen op de voorgaande rapportages 'Inzicht in meerkosten van ambities' van bbn adviseurs en W/E adviseurs hebben geleid tot een nieuwe actualisatie na de release van GPR Gebouw De belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de versie 4.2 zijn een nieuwe EPG NV-rekenkern voor de bestaande woningbouw en integratie van circulariteit en biobased in het thema Milieu. In de notitie Wat is nieuw in GPR Gebouw 4.3? vindt u een overzicht van alle wijzigingen binnen GPR Gebouw 4.3, een antwoord wat dit in de praktijk voor u betekent én een inkijkje in de lopende ontwikkelingen. U kunt deze notitie downloaden via deze link: Uitgangspunten berekeningen Voor het opstellen van de meerkosten voor de 3 ambitieniveaus zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: de referentiewoningen voldoen in alle gevallen aan de EPC-eis van 0.4; het prijspeil van de kostenkengetallen is zomer 2016 de kostenkengetallen betreffen bouwkosten inclusief de opslagen van de hoofdaannemer; de kostenkengetallen zijn exclusief btw; architecten- en advieshonoraria, precario, leges en dergelijke zijn exclusief; de kostenkengetallen zijn gebaseerd op een gemiddelde projectgrootte van 20 woningen. Projectafhankelijke, locatieafhankelijke en regionale factoren zijn daarbij buiten beschouwing gelaten; in sommige situaties zullen er bij een minimale score van een 8,0 (op alle thema s) bepaalde keuzen moeten worden gemaakt die niet direct (grote) financiële verschillen opleveren, maar die wel van invloed zijn op de ontwerpvrijheid (materialisatie), realisatie op de bouwplaats (bouwmethode) en de inkoop van grondstoffen en materialen. Ondanks dat deze maatregelen de bouwkosten soms zelfs verlagen worden deze pas geselecteerd bij de score 8,0 omdat deze maatregelen sterk afwijken van de 'standaard' realisatie in de markt en hierdoor passen bij de ambitie innovatief (hoog niveau van duurzaamheid) Referentiewoningen Voor de berekening van de meerkosten van ambitieniveaus zijn de referentiewoningen van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland 3 gebruikt. In GPR Gebouw 4.3 kunnen bij het aanmaken van een nieuw project de kenmerken van deze referentiewoningen worden ingeladen. Ten opzichte van deze standaard in te laden referentiewoning zijn door bbn adviseurs aanpassingen gedaan om een betere aansluiting op realisatie in de huidige markt te bewerkstelligen. 3 Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (z.d.). Referenties woningbouw Nieuwbouw. Geraadpleegd augustus

5 1.5. Ambitieniveaus GPR Gebouw is vanaf 2004 op grote schaal ingezet door gemeenten en marktpartijen. Veel organisaties hebben hun beleid geformuleerd op basis van de 3 onderstaande ambitieniveaus. Ambitie in algemene termen ACTIEF ('mainstream duurzaam') Op sommige thema s beter dan de referentie, een niveau waar met een doordachte keuze en weinig meerkosten een zekere mate van duurzaamheid wordt gerealiseerd. Aanbevolen GPR-niveau Minimaal 7,0 op elk thema VOORLOPEND ('onderscheidend duurzaam') In zijn geheel, of op verschillende thema's onderscheidend beter door een doordacht en integraal concept. Minimaal 7,5 op elk thema INNOVATIEF ('hoog niveau van duurzaamheid') Vergaande optimalisering van gebouwconcept met door duurzaamheid gestuurde ontwerpkeuzen. Minimaal 8,0 op elk thema Figuur 2: Veelal gehanteerde ambitieniveaus GPR Gebouw In sommige gevallen zullen keuzen met een positief effect binnen het ene thema een negatief effect opleveren voor een ander thema. Een goed voorbeeld daarvan is het toevoegen van m² photovoltaïsche cellen bij Energie. Dit thema is onder andere door het toevoegen van deze energieopwekkende maatregelen zelfs naar een GPR-niveau van 10,0 te brengen. Dit zorgt echter anderzijds voor een significante toename van de hoeveelheid materiaal dat wordt toegepast in het gebouw, wat tot direct gevolg heeft dat het thema Milieu in geen geval een gelijkwaardig GPR-niveau zal kunnen halen. Het zoeken naar een optimum binnen alle thema's vormt dan ook een grote uitdaging en is tevens de reden dat deze notitie geen GPR-niveaus (op alle thema's) beschrijft hoger dan een 8,0 op basis van een generieke ambitie. Bij een gedifferentieerd ambitieniveau kunnen voor specifieke thema s uiteraard wel hogere ambitieniveaus worden nagestreefd. Het onderstaande resultatenoverzicht geeft, voor het genoemde voorbeeld, op een globale wijze deze wet van de communicerende vaten tussen de thema's Energie en Milieu weer. Figuur 3: Voorbeeld resultatenoverzicht invloed toevoegen (veel) m² PV-cellen 5

6 2. van ambitieniveaus In de navolgende paragrafen worden per woningtype de onderstaande onderdelen beschreven. Een korte beschrijving. Een plattegrond en gevelaanzicht. De tabel met meerkosten van de ambitieniveaus (zowel in- als exclusief kosten kwaliteit). De grafiek met meerkosten van de ambitieniveaus (zowel in- als exclusief kosten kwaliteit). Voor de eerste 2 items wordt gebruik gemaakt van de informatie zoals deze is opgenomen in de brochure van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. 6

7 in 2.1. Tussenwoning De tussenwoning heeft een bruto vloeroppervlakte van 125 m² en is voorzien van 3 slaapkamers. Het dak is uitgevoerd als een zadeldak. Het installatieconcept bestaat uit een conventionele HR-107 ketel met laag temperatuur vloerverwarming, natuurlijke toe- en mechanische afvoer van ventilatielucht en een PV-installatie. Voor het referentieniveau 'huidig marktniveau' is de GPR referentie aangepast tot een 'standaard ontwikkeling' in de markt qua toegepaste elementen, materialen en, bij de EPC 0,4 behorend, installatieconcept. De onderstaande tabel geeft de resultaten per ambitieniveau weer. Figuur 4: Gevelaanzicht en plattegrond tussenwoning Tussenwoning GPR-referentiewoning 7,6 6,5 7,2 7,4 5,9 6,0 Huidig marktniveau 7,6 6,8 7,9 7,0 7,0 6,5 In- en exclusief kosten per m² bvo Procentueel 7,0 actief 7,6 7,0 7,9 7,0 7,0 7, % % 7,5 voorlopend 7,6 7,6 7,9 7,6 7,5 7, % % 8,0 innovatief 8,0 8,0 8,0 8,0 8,0 8, % % Figuur 5: Tabel resultaten tussenwoning van ambities Resultaten tussenwoning inclusief exclusief 7,00 7,50 8, Ambitie Figuur 6: Grafiek resultaten tussenwoning 7

8 in 2.2. Hoekwoning De hoekwoning heeft een bruto vloeroppervlakte van 127 m² en is voorzien van 3 slaapkamers. Het dak is uitgevoerd als een zadeldak. Het installatieconcept bestaat uit een conventionele HR-107 ketel met laag temperatuur vloerverwarming, natuurlijke toe- en mechanische afvoer van ventilatielucht en een PV-installatie. Voor het referentieniveau 'huidig marktniveau' is de GPR referentie aangepast tot een 'standaard ontwikkeling' in de markt qua toegepaste elementen, materialen en, bij de EPC 0,4 behorend, installatieconcept. De onderstaande tabel geeft de resultaten per ambitieniveau weer. Figuur 7: Gevelaanzicht en plattegrond hoekwoning Hoekwoning GPR-referentiewoning 7,5 5,9 7,2 7,4 5,9 6,0 Huidig marktniveau 7,6 6,5 7,9 7,0 6,9 6,5 In- en exclusief kosten per m² bvo Procentueel 7,0 actief 7,6 7,1 7,9 7,0 7,0 7, % % 7,5 voorlopend 7,6 7,5 7,9 7,5 7,5 7, % % 8,0 innovatief 8,0 8,0 8,0 8,0 8,0 8, % % Figuur 8: Tabel resultaten hoekwoning van ambities Resultaten hoekwoning inclusief exclusief 7,00 7,50 8, Ambitie Figuur 9: Grafiek resultaten hoekwoning 8

9 in 2.3. Twee-onder-een-kapwoning De 2^1 kapwoning heeft een bruto vloeroppervlakte van 142m² en is voorzien van 3 slaapkamers. Het dak is uitgevoerd als een zadeldak. Het installatieconcept bestaat uit een conventionele HR-107 ketel met laag temperatuur vloerverwarming, natuurlijke toe- en mechanische afvoer van ventilatielucht en een PV-installatie. Voor het referentieniveau 'huidig marktniveau' is de GPR referentie aangepast tot een 'standaard ontwikkeling' in de markt qua toegepaste elementen, materialen en, bij de EPC 0,4 behorend, installatieconcept. De onderstaande tabel geeft de resultaten per ambitieniveau weer. Figuur 10: Gevelaanzicht en plattegrond 2^1 kapwoning 2^1 kapwoning GPR-referentiewoning 7,6 6,1 7,2 7,5 6,0 6,0 Huidig marktniveau 7,6 6,3 7,9 7,2 6,9 6,5 In- en exclusief kosten per m² bvo Procentueel 7,0 actief 7,6 7,0 7,9 7,2 7,0 7, % % 7,5 voorlopend 7,6 7,5 7,9 7,6 7,6 7, % % 8,0 innovatief 8,0 8,0 8,0 8,2 8,0 8, % % Figuur 11: Tabel resultaten 2^1 kapwoning van ambities Resultaten 2^1 kapwoning inclusief exclusief 7,00 7,50 8, Ambitie Figuur 12: Grafiek resultaten 2^1 kapwoning 9

10 in 2.4. Vrijstaande woning De vrijstaande woning heeft een bruto vloeroppervlakte van 142m² en is voorzien van 3 slaapkamers. Het dak is uitgevoerd als een zadeldak. Het installatieconcept bestaat uit een conventionele HR-107 ketel met laag temperatuur vloerverwarming, natuurlijke toe- en mechanische afvoer van ventilatielucht en een PV-installatie. Voor het referentieniveau 'huidig marktniveau' is de GPR referentie aangepast tot een 'standaard ontwikkeling' in de markt qua toegepaste elementen, materialen en, bij de EPC 0,4 behorend, installatieconcept. De onderstaande tabel geeft de resultaten per ambitieniveau weer. Figuur 13: Gevelaanzicht en plattegrond vrijstaande woning Vrijstaande woning GPR-referentiewoning 7,5 5,7 7,4 7,5 6,3 6,0 Huidig marktniveau 7,7 5,9 8,1 7,8 6,9 6,5 In- en exclusief kosten per m² bvo Procentueel 7,0 actief 7,7 7,0 8,1 7,8 7,0 7, % % 7,5 voorlopend 7,7 7,5 8,1 7,8 7,5 7, % % 8,0 innovatief 8,1 8,0 8,1 8,0 8,0 8, % % Figuur 14: Tabel resultaten vrijstaande woning van ambities Resultaten vrijstaande woning inclusief exclusief Ambitie Figuur 15: Grafiek resultaten vrijstaande woning 10

11 in 2.5. Galerijcomplex Het galerijappartement heeft een bruto vloeroppervlakte van 111 m² en is voorzien van 2 slaapkamers. Het installatieconcept bestaat uit een conventionele HR-107 ketel met laag temperatuur vloerverwarming, natuurlijke toe- en mechanische afvoer van ventilatielucht en een PVinstallatie. Voor het referentieniveau 'huidig marktniveau' is de GPR referentie aangepast tot een 'standaard ontwikkeling' in de markt qua toegepaste elementen, materialen en, bij de EPC 0,4 behorend, installatieconcept. De onderstaande tabel geeft de resultaten per ambitieniveau weer. Figuur 16: Gevelaanzicht en plattegrond galerijcomplex Galerijcomplex GPR-referentiewoning 7,5 5,9 7,1 7,2 6,1 6,0 Huidig marktniveau 7,9 6,3 7,8 7,4 6,7 6,5 In- en exclusief kosten per m² bvo Procentueel 7,0 actief 7,9 7,0 7,8 7,4 7,1 7, % % 7,5 voorlopend 7,9 7,5 7,8 7,5 7,5 7, % % 8,0 innovatief 8,0 8,0 8,0 8,0 8,0 8, % % Figuur 17: Tabel resultaten galerijcomplex van ambities Resultaten galerijcomplex inclusief exclusief 7,00 7,50 8, Ambitie Figuur 18: Grafiek resultaten galerijcomplex 11

12 in 2.6. Appartementencomplex Het portiekappartement heeft een bruto vloeroppervlakte van 128 m² en is voorzien van 2 slaapkamers. Het installatieconcept bestaat uit een conventionele HR-107 ketel met laag temperatuur vloerverwarming, natuurlijke toe- en mechanische afvoer van ventilatielucht en een PVinstallatie. Voor het referentieniveau 'huidig marktniveau' is de GPR referentie aangepast tot een 'standaard ontwikkeling' in de markt qua toegepaste elementen, materialen en, bij de EPC 0,4 behorend, installatieconcept. De onderstaande tabel geeft de resultaten per ambitieniveau weer. Figuur 19: Gevelaanzicht en plattegrond appartementencomplex Appartementen complex GPR-referentiewoning 7,6 6,2 6,9 7,2 6,2 6,0 Huidig marktniveau 7,9 6,1 7,8 7,5 7,0 6,5 In- en exclusief kosten per m² bvo Procentueel 7,0 actief 7,9 7,0 7,8 7,5 7,0 7, % % 7,5 voorlopend 7,9 7,5 7,8 7,5 7,5 7, % % 8,0 innovatief 8,0 8,0 8,0 8,0 8,0 8, % % Figuur 20: Resultaten appartementencomplex van ambities Resultaten appartementencomplex inclusief exclusief 7 7, Ambitie Figuur 21: Grafiek resultaten appartementencomplex 12

13 3. Opbrengsten van ambitieniveaus De extra investering in duurzame maatregelen kan op meerdere manieren worden terugverdiend, te weten: verlaging van woonlasten: besparing op energielasten door toepassing van energiezuinige of -opwekkende maatregelen; vermeden onderhouds- en vervangingskosten; waardevermeerdering woning: verhoging comfort- en kwaliteitsniveau; toevoeging flexibiliteit, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde. De terugverdientijd is hierdoor afhankelijk van een groot aantal factoren, zoals financieringslasten, gebruik groen- of klimaathypotheek, gebruik van subsidieregelingen, vastgoedontwikkelingen en materiaal- en energieprijsstijgingen. De terugverdientijd is daarom als zodanig niet opgenomen in deze rapportage. Aandachtspunt hierbij is dat door de huidig geldende EPC-norm van 0,4 alle referentiewoningen al een score tussen de 7,6 en 7,9 behalen op het thema Energie. Op dit thema kan hierdoor met enkele eenvoudige (en kostenefficiënte) maatregelen het niveau 8,0 worden behaald zonder of met slechts een geringe besparing op energielasten. Het directe terugverdieneffect op de maatregelpakketten is hierdoor klein. 13

14 4. Ambitieniveaus bij verdere aanscherping energieprestatie 4.1. Lente-akkoord In 2008 is tussen de ministeries van VROM en WWI en de marktpartijen - Bouwend Nederland, NVB en de NEPROM (later ook de AEDES) - het Lente-akkoord ondertekend. Met als doel om klimaat en eindige brandstoffen te sparen en de woonlasten te drukken, is de afspraak gemaakt om op korte termijn steeds energiezuiniger te gaan bouwen. In de onderstaande grafiek zijn de voorgenomen ambities aangegeven. Figuur 22: Voorgenomen ambities Lente-akkoord 4.2. Bijstellen ambitieniveaus Voor 1 januari 2011 was de EPC-eis 0.8. Dit kwam en komt gemiddeld genomen overeen met een score van circa 6,0 op het subthema 1.1 Energieprestatie. Door de nieuwe aanscherping van de EPC-eis per 1 januari 2015 zal een gemiddelde woning ongeveer een 7,7 scoren op het subthema 1.1 Energieprestatie. Het advies is om bij het vaststellen van ambities voor beleid of project bij voorbaat rekening te houden met deze aanscherping. Een score van 8,0 als ambitie voor het thema Energie blijft een 'hoog niveau van duurzaamheid' representeren, maar kan niet langer als innovatief en vooruitlopend op de regelgeving worden gezien. Bij verdere aanscherpingen van de EPC-norm in de toekomst zal de ambitie op dit thema hoger moeten worden gesteld. Het kan uiteraard ook uitkomst bieden per thema te differentiëren met de ambitie, in plaats van een generieke ambitie voor alle thema s te hanteren. Hierbij kan de focus gelegd worden op specifieke aandachtsgebieden zoals energiezuinigheid (energieneutraliteit?), duurzaam materiaalgebruik (Cradle to Cradle?), comfort (Frisse scholen?) of Toekomstwaarde (levensloopbestendig bouwen?). 14

15 5. Colofon 5.1. Algemeen Deze publicatie is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. bbn adviseurs en W/E adviseurs aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor het gebruik van deze informatie, noch voor schade (in welke vorm dan ook), direct of indirect veroorzaakt door het gebruik van deze informatie. Opgesteld door: de heer ir. G.M. (Gerbert) van Oosterom en mevrouw ing. M.S.R. (Marijke) van Pouderoijen (bbn adviseurs) de heren ir. J.P. (John) Mak en ir. R.V. (Rogier) Wolf (W/E adviseurs) Telefoonnummer: Internet: bbn adviseurs en W/E adviseurs, augustus bbn adviseurs bbn adviseurs ondersteunt al meer dan 45 jaar alle partijen die betrokken zijn bij het ontwikkelen, realiseren en beheren van gebouwen en gebieden. Het begeleiden van de herontwikkeling of renovatie van gebouwen behoort tot een van onze kerntaken. Het zoeken naar de juiste huisvesting, het afwegen van duurzame investeringen, het begeleiden van het ontwerp- en uitvoeringstraject en een duurzaam beheer van uw gebouw zijn in goede handen bij de adviseurs van bbn adviseurs. De dienstverlening van bbn adviseurs onderscheidt zich door gedegen kennis, creativiteit en pragmatisme, gekoppeld aan de gedrevenheid om opdrachtgevers 100% van dienst te zijn. bbn adviseurs is een veelzijdig adviesbureau met ruim 110 medewerkers, actief op het gebied van strategie voor gebouw en gebied, huisvestingsadvies, projectmanagement, bouwkostenmanagement, directievoering & toezicht en vastgoedmanagement. bbn adviseurs heeft vestigingen in Houten, Amsterdam en Rotterdam W/E adviseurs W/E adviseurs is een enthousiast en creatief adviesbureau voor duurzaamheid in bouw, vastgoed en gebiedsontwikkeling. Al ruim 3 decennia. Wij bieden klanten maatwerk in praktisch projectadvies over energie, bouwfysica en Duurzaam Bouwen. Organisaties ondersteunen we van visievorming tot handelen in de dagelijkse praktijk. We ontwikkelen kennis en software die duurzaamheid inzichtelijk, eenvoudig meetbaar en bespreekbaar maakt. Met onze cursussen delen wij onze kennis en inzichten met u. W/E werkt voor en met iedereen met ambitie. 15

16 Wij werken jaarlijks aan tientallen spraakmakende projecten en plannen in de bouw, renovatie en ruimtelijke ordening. Om daarmee samen met u aan een duurzamer wereld te bouwen. Dat proberen we in onze eigen bedrijfsvoering ook; met onze huisvesting, inkoop van materialen en manieren van reizen. Onze adviezen berusten niet op studeerkamerwijsheid. W/E heeft een uniek profiel met één been in de bouwplaatspraktijk en één been in fundamenteel onderzoek. Daardoor zijn we een veelgevraagd vertaler van wetenschappelijke kennis naar concrete bouwsituaties. Onze klanten zijn vooral architecten, ontwikkelaars, beleggers, expertisecentra, overheden en woningcorporaties. W/E begon in 1979 met een kantoor in Gouda. Inmiddels zijn wij uitgegroeid tot 25 medewerkers, met vestigingen in Eindhoven en Utrecht, en projecten door het hele land en daarbuiten. 16