V O O R S T E L A A N D E R A A D

Transcriptie

1 V O O R S T E L A A N D E R A A D afdeling Ruimte en Groen in behandeling bij P. Bakker / P. de Bakker doorkiesnummer agendapunt nummer portefeuillehouder E.C. Lafeber datum voorstel raadsvergadering commissie Ruimtelijke Zaken onderwerp Beleidskader Duurzaam Bouwen Voorstel / gevraagde beslissing: Het Beleidskader Duurzaam Bouwen vaststellen. Toelichting inhoud voorstel: Aanleiding U heeft bij het vaststellen van de Nota Grondprijsbeleid op 23 oktober 2008 aangegeven dat u duurzaam bouwen wil stimuleren en gevraagd om te kijken naar de mogelijkheden om een korting op de grondprijs bij duurzaam bouwen toe te passen. Omdat wij zelf slechts beperkt grond uitgeven hebben wij ervoor gekozen om geen korting op de grondprijs bij duurzaam bouwen te hanteren, maar om bij duurzaam bouwen een korting van vijftig procent op de te betalen fondsbijdrage te hanteren. Het uitgangspunt om duurzaam bouwen op deze manier te belonen is vastgelegd in de Nota Fondsen Ruimtelijke Ontwikkelingen die op 10 december 2009 (inclusief de wijziging van 1 juli 2010) door u is vastgesteld. Er zijn echter nog geen criteria voor duurzaam bouwen vastgesteld. Met bijgevoegd Beleidskader Duurzaam Bouwen leggen wij vast wanneer voor ons sprake is van duurzaam bouwen en hoe wij duurzaam bouwen willen stimuleren. Voorgeschiedenis In 2000 is tussen de gemeenten, de woningbouwcorporaties, Eneco, Zuiveringschap Hollandse Eilanden en Waarden, bouwbedrijven, projectontwikkelaars en architecten een Convenant Duurzaam Bouwen regio Zuid-Holland Zuid afgesloten met een looptijd tot In het convenant werd voorgesteld om voor Zuid-Holland Zuid duidelijke voorwaarden te stellen aan duurzaam bouwen met betrekking tot de nieuwbouw van woningen, renovatie, utiliteitsbouw en gebouwde omgeving. In de praktijk is echter weinig tot niets met het convenant gedaan, omdat het convenant in de praktijk onvoldoende duidelijk en onvoldoende uitgewerkt was. Samenhang Wij kiezen voor een duurzame ontwikkeling van de gemeente Binnenmaas. Duurzaam bouwen hoort hier ook bij. Het Beleidskader Duurzaam Bouwen is een eerste uitwerking van het programma Duurzaam Binnenmaas en is als activiteit opgenomen in het uitvoeringsprogramma van het programma Duurzaam Binnenmaas. 1

2 Reikwijdte beleidskader Het beleidskader gaat in op het toepassen van duurzame maatregelen bij de nieuwbouw van gebouwen. Het toepassen van duurzame maatregelen bij de renovatie van gebouwen en bij de ruimtelijke (her)inrichting van de leefomgeving (duurzame gebiedsontwikkeling) wordt in het beleidskader niet uitgewerkt. Deze aspecten komen wel terug in de in hoofdstuk vijf van het beleidskader beschreven vervolgstappen. Indien bij een project reeds voor 1 juli 2011 (1) een omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen is aangevraagd, (2) een overeenkomst is ondertekend tussen de gemeente en de ontwikkelende partij of (3) er al afspraken zijn gemaakt over duurzaam bouwen dan is het Beleidskader Duurzaam Bouwen niet van toepassing. De ontwikkelende partij kan er uiteraard voor kiezen om alsnog gebruik te maken van de nieuwe aanpak. Ambitie duurzaam bouwen Vanuit onze duurzaamheidsvisie hebben wij een ambitie voor duurzaam bouwen opgesteld. In het verleden werd veel gewerkt met verschillende maatregelenlijsten; één voor duurzaam bouwen, één voor levensloopbestendigheid en weer een andere voor veiligheid. Dit werkt in de praktijk niet handig. Wij kiezen daarom voor GPR Gebouw als instrument om duurzaam bouwen te meten. GPR Gebouw is een praktisch online in te vullen meetinstrument en bestaat uit vijf modules. Per module kan een gebouw een score tussen 0 en 10 halen (hoe hoger de score hoe duurzamer het gebouw). De gemiddelde score op de vijf modules vormt de overall GPR-score. Bij bouwen conform bouwbesluit is de overall GPR-score van een gebouw een 6,0. Wij hebben de ambitie om waar mogelijk de prestaties wat betreft duurzaam bouwen hoger te leggen dan de landelijke regelgeving. Belangrijke randvoorwaarde is wel dat de eisen ook (financieel) realistisch moeten blijven. Daarnaast vinden wij het belangrijk om aan te sluiten bij de praktijk in omliggende gemeenten en projecten. Daarom is onze ambitie voor duurzaam bouwen: 1. wij willen dat alle nieuwbouw voldoet aan ambitieniveau ACTIEF Mainstream Duurzaam waarbij sprake is van een overall GPR-score van 7,0; 2. wij streven bij alle nieuwbouw naar ambitieniveau VOORLOPEND Onderscheidend Duurzaam waarbij sprake is van een overall GPR-score van 7,5. Doordat de ontwikkelingen op het gebied van duurzaam bouwen razendsnel gaan is het belangrijk om voortdurend te peilen of onze ambitie nog wel ambitieus is. Wij zullen onze ambitie daarom jaarlijks evalueren. Toepassing in de praktijk Hoofdstuk vier van het beleidskader legt de koppeling tussen onze ambitie voor duurzaam bouwen en de praktijk. Het instrument GPR Gebouw is vooralsnog alleen geschikt voor nieuwe en bestaande woningen, scholen, kantoren en bedrijfsgebouwen. Ook combinaties van dit soort functies zijn meetbaar met GPR Gebouw. GRP Gebouw is nog niet beschikbaar voor andere gebouwen. Wel wordt er inmiddels door GPR Gebouw ervaring opgedaan met testversies voor andere gebouwen. Naar verwachting kunnen in de toekomst ook andere gebouwen met GPR Gebouw worden getoetst. Zodra GPR Gebouw beschikbaar komt voor nieuwe typen gebouwen zullen wij deze gebouwen implementeren in onze werkwijze. Bij de bouw van andere gebouwen 2

3 willen wij dat er ook aandacht wordt besteed aan duurzaam bouwen, maar het beleidskader legt hiervoor geen maatregelen vast. In hoofdstuk vier is de procedure bij het gebruik van GPR Gebouw bij bouwplannen globaal beschreven. Deze procedure is verder uitgewerkt in vier checklisten. Elke checklist is bedoeld voor één doelgroep die betrokken is bij het gebruik van GPR Gebouw bij een bouwplan. Uitgangspunten hierbij zijn: 1. de gemeentelijk projectleider is integraal verantwoordelijk voor het duurzaam bouwen bij het bouwplan, dit betekent ook dat discussies over duurzaam bouwen plaats vinden tussen de gemeentelijk projectleider en de ontwikkelende partij. Adhoc ondersteuning door andere medewerkers is uiteraard mogelijk; 2. controles vinden steekproefsgewijs plaats waarbij zoveel mogelijk gekozen wordt voor de meest efficiënte wijze van controleren (onder andere aansluiten bij aspecten die wettelijk getoetst moeten worden en maximaal vier á vijf maatregelen per gebouw) zodat zo min mogelijk extra uren nodig zijn; 3. het meest ongunstige gebouwtype ten aanzien van duurzaamheid (bijvoorbeeld een hoekwoning in plaats van een tussenwoning) wordt voor de controle geselecteerd; 4. de procedure voor de omgevingsvergunning loopt (bij eventuele discussies over duurzaam bouwen) gewoon door. Uiteraard mogen de maatregelen op het gebied van duurzaam bouwen niet in strijd zijn met de eisen in het kader van de omgevingsvergunning (inclusief welstand). Dit uitgangspunt geeft meteen aan dat duurzaam bouwen plaats moet vinden binnen de eisen die de wet stelt. Evaluatie werkwijze Om gebruik te kunnen maken van GPR Gebouw moeten wij een licentie voor GPR Gebouw aanschaffen. Er zijn licenties voor 10, 20, 50 of 100 gebouwen per jaar. Wij willen een licentie aanschaffen voor 20 gebouwen per jaar. Het abonnement voor deze licentie loopt van 1 juli 2011 tot en met 31 december Wij zullen daarom de werkwijze met betrekking tot duurzaam bouwen eind 2012 te evalueren en waar nodig het beleidskader hierop bij te stellen. Stimuleren van duurzaam bouwen Op basis van artikel 122 van de Woningwet bestaan er geen wettelijke mogelijkheden om duurzaam bouwen af te dwingen via contracten of via het bestemmingsplan. Wij willen duurzaam bouwen echter belonen. Om deze wens in lijn te brengen met artikel 122 van de Woningwet willen wij een subsidieverordening Duurzaam Bouwen instellen. De hoogte van de subsidie willen wij koppelen aan de overall GPR-score. Bij het opstellen van deze subsidieverordening willen wij de volgende uitgangspunten hanteren: 1. de subsidie is maximaal 50% van de betaalde bijdrage aan de Reserve Vitale Kernen of de Reserve Werkterreinen. Bij de subsidie geldt de volgende staffel: a. overall GPR-score < 7,0: 0% b. overall GPR-score = 7,0: 5% c. overall GPR-score = 7,1: 7,5% d. overall GPR-score = 7,2: 10% e. overall GPR-score = 7,3: 15% f. overall GPR-score = 7,4: 25% g. overall GPR-score = 7,5: 40% 3

4 h. overall GPR-score > 7,5: 50% 2. er wordt alleen subsidie verleend als er sprake is van een bouwplan in combinatie met een ruimtelijk besluit (zoals een bestemmingsplanherziening) waardoor de grondexploitatiewet van toepassing is én als de ontwikkelende partij een bijdrage aan de Reserve Vitale Kernen of de Reserve Werkterreinen dient te voldoen. Maatschappelijke voorzieningen ontvangen daarmee geen subsidie. 3. de subsidie wordt gevormd door maximaal 50% van de bijdrage van de ontwikkelende partij aan de Reserve Vitale Kernen of de Reserve Werkterreinen uit de betreffende reserve te onttrekken. Hierdoor is sprake van een zelfvoorzienende subsidie. Personele consequenties Duurzaam bouwen zal binnen de organisatie van toepassing zijn voor de projectleiders, de medewerkers bouw- en woningtoezicht en de medewerkers integrale handhaving. Wij schatten in dat voor de nieuwe aanpak van duurzaam bouwen de volgende ambtelijke capaciteit nodig is: projectleiders: circa 20 uur per project medewerkers bouw- en woningtoezicht: circa 3 uur per gebouw medewerkers integrale handhaving: circa 5 uur per gebouw coördinator duurzaam bouwen: circa 50 uur per jaar Op basis van de verwachte projecten in 2011 en 2012 verwachten wij dat de totale ambtelijke capaciteit die nodig is voor duurzaam bouwen uitkomt op circa 320 uur. Op basis van de eerste praktijkervaringen zullen wij deze inschatting toetsen en waar nodig bijstellen. Uitgangspunten zijn een zo efficiënt mogelijke werkwijze en dat andere werkzaamheden gewoon doorgang vinden. Gelet op de bezuinigingsopgave dient de ambtelijke capaciteit voor duurzaam bouwen te passen binnen de bestaande en toekomstige personeelscapaciteit. Financiële consequenties Om te kunnen werken met GPR Gebouw moeten wij een licentie aanschaffen. De kosten voor deze licentie bedragen jaarlijks 1.650,00. Met deze licentie kunnen wij 20 gebouwen per jaar berekenen. Als wij meer gebouwen willen berekenen dan zijn de kosten hiervan 82,50 per gebouw. De licentie die wij aanschaffen heeft een looptijd van 1 juli 2011 tot en met 31 december De totale kosten voor 2011 en 2012 komen hiermee (inclusief eenmalige instapkosten van 250,00) uit op 2.725,00 exclusief BTW en exclusief eventuele tariefswijzigingen van de licentie. Deze kosten kunnen gedekt worden binnen het budget Ruimtelijke Ordening. Juridische consequenties In het beleidskader is ten aanzien van onze wens om duurzaam bouwen te belonen aangegeven dat er, gelet op artikel 122 van de Woningwet, geen wettelijke mogelijkheden zijn om duurzaam bouwen af te dwingen via contracten of via het bestemmingsplan. Als een gemeente duurzaam bouwen wil bewerkstelligen dan moet zij dat regelen met een publiekrechtelijke subsidie. Omdat wij duurzaam bouwen willen belonen is het daarom noodzakelijk een subsidieverordening op te stellen. In het beleidskader duurzaam bouwen hebben wij een aantal uitgangspunten beschreven voor het opstellen van een subsidieverordening. Eén van de uitgangspunten voor het 4

5 opstellen van de subsidieverordening is bijvoorbeeld de wijze van financiering. De te ontvangen subsidie bij een duurzaam gebouwd project wordt gevormd door 50% van de bijdrage van de ontwikkelende partij aan de Reserve Vitale Kernen of de Reserve Werkterreinen. De bijdrage van de ontwikkelende partij aan de Reserve Vitale Kernen en/of de Reserve Werkterreinen is een zogenaamde bijdrage aan ruimtelijke ontwikkelingen. Bijdragen aan ruimtelijke ontwikkelingen, die niet in een structuurvisie zijn opgenomen kunnen niet rechtsgeldig worden afgedwongen. Indien niet aan de voorwaarde van een (vastgestelde) structuurvisie wordt voldaan is de anterieure exploitatieovereenkomst op dit onderdeel in strijd met de wet. Ingevolge artikel 3:40 Burgerlijk Wetboek zal dit, in geval van rechterlijke toetsing, leiden tot nietigheid, waardoor de exploitant onverschuldigd heeft betaald. Dat de ontwikkelende partij heeft aangegeven een bijdrage af te willen spreken zal bij een rechtelijke toetsing naar verwachting niet van belang zijn. Zoals u bekend is hebben wij (nog) geen gemeentelijke structuurvisie. Ondanks het feit dat ontwikkelende partijen met ons afspraken willen maken over een bijdrage aan de reserves zou bovenstaande dan ook kunnen betekenen dat de ontwikkelende partij op grond van de Subsidieverordening Duurzaam Bouwen wel een subsidie voor duurzaam bouwen ontvangt, maar later zijn bijdrage aan de Reserve Vitale Kernen of Reserve Werkterreinen terug eist. In een dergelijk geval ontstaat er een tekort nu de regeling niet meer zelfvoorzienend is. Dit betekent dat wij het tekort in de subsidie op andere wijze moeten dekken. Wij schatten in dat dit risico beperkt is. Op basis van onze praktijkervaringen zijn ontwikkelende partijen bereid om afspraken met ons te maken over een bijdrage aan de reserves en gaan wij er vanuit dat zij hun bijdragen aan de reserves niet zullen terugeisen. Communicatie Communicatie is een belangrijke voorwaarde om ervoor te zorgen duurzaam bouwen een succes is. Bij de communicatie over een project zal daarom aandacht moeten worden besteed aan het feit dat er sprake is van duurzaam bouwen. Wij willen hierover afspraken maken met de ontwikkelende partij. Bij de communicatie wordt de GPRscore per module inzichtelijk gemaakt evenals de behaalde CO 2 reductie ten opzichte van regulier bouwen. Als voorbeeld én inspiratie voor derden houden wij op onze website een register bij van alle projecten in Binnenmaas waarbij duurzaam is gebouwd. Informatisering en automatisering Niet van toepassing Inkoop De aanschaf van de licentie voor GPR Gebouw bij W/E adviseurs is conform het inkoopbeleid aangezien er sprake is van een zogenaamd knelpuntproduct (specifiek product met één aanbieder) en het bedrag lager is dan 5000,00. Milieuaspecten Het beleidskader heeft als doel duurzaam bouwen in Binnenmaas te stimuleren. De aspecten benoemd in het beleidskader zijn milieu gerelateerd. 5

6 Vervolgstappen Als u het beleidskader vaststelt zullen wij allereerst de licentie voor het gebruik van GPR Gebouw aanschaffen. Parallel hieraan werken wij aan het opstellen van de subsidieverordening duurzaam bouwen. Naar verwachting kan de subsidieverordening in september ter vaststelling aan u worden aangeboden. Verder zullen wij conform hoofdstuk vijf van het beleidskader aan de slag gaan met het aanwijzen van een pilotproject voor duurzame gebiedsontwikkeling en het maken van afspraken over duurzaam bouwen met woningstichting HW Wonen. Deze activiteiten zijn ook opgenomen in het Uitvoeringsprogramma van het programma Duurzaam Binnenmaas. Ter inzage liggende stukken: Beleidskader Duurzaam Bouwen Burgemeester en wethouders van Binnenmaas, De secretaris, De burgemeester, drs. C.H.W.M. Post mr. drs. A.J. Borgdorff 6