Gebruik van verneveling/ dosis aërosol en voorzetkamers

Transcriptie

1 Gebruik van verneveling/ dosis aërosol en voorzetkamers Van Dyck Lieve Verpleegkundige, Consultatie longziekten, UZ Antwerpen April 2011

2 Doel Een algemeen overzicht te geven van de meest gebruikte inhalatiemethodes in de gezondheidszorg, en stil te staan bij hun specifieke aandachtspunten.

3 Agenda Inhaleren van medicatie algemeen Verneveling Dosisaërosol 1.Drijfgas aangedreven dosis aërosols (pmdi) 2.Voorzetkamer 3.Droogpoeder dosis aërosols (PDI)

4 Omschrijving Aërosol is het het toedienen van medicatie, ter hoogte van de longen, gebruikmakend van de luchtstromingen tijdens de ademhaling.

5 Voor therapeutische en diagnostische doeleinden DOELGROEPEN: Astma COPD Mucoviscidose In de heelkunde (vb: pre en postoperatief) Pentamidine inhalatie (PCP) Provocatietest, sputuminductie, enz.

6 Voordelen Eenvoudig toe te dienen Rechtstreeks in de luchtwegen Snelle werking Weinig systemische absorptie Lage dosis

7 Streefdoel van elke toediening Egale verspreiding van de medicatie Zowel perifeer als distaal in de longen Zo weinig mogelijk depositie in de orofaryngale zone Zoveel mogelijk medicatie in de longen brengen Zo weinig mogelijk verlies van medicatie Zo weinig mogelijk neveneffecten

8 Obstakels die de longdepositie beinvloeden

9 Goede depositie Minder goede depositie Slechte depositie

10 Factoren die de longdepositie beinvloeden Diameter van de partikels (1 à 5 μm) Inspiratoire flow Ejectiesnelheid Graad van luchtwegobstructie Apnoeperiode Juiste inhalatietechniek

11 Inhalatietherapie Verschillende inhalatiesystemen Elke inhalator vereist een andere inhalatietechniek Nood aan goede instructies Educatie 5 stappenplan (mondeling / demonstratie / schriftelijk / inoefenen / evaluatie) Ook in de thuiszorg Uniformiteit!!!!! = doel BVPV Patiënteninfo:

12 Mond spoelen Na elke inhalatie mond spoelen met water, niet inslikken. inhalatiecorticoticoïden => ter voorkoming van schimmelinfecties, heesheid

13 Wat verstaan we onder verneveling van medicatie Door middel van perslucht of ultrasone een nevel of aërosol produceren, gebruikt voor toediening van medicatie of bevochtiging van de luchtwegen.

14 Waarom nog vernevelen? Pediatrie bij kleine kinderen Geen hand-ademcoördinatie Lage inspiratoire flow Viskeuser maken van de taaie slijmen, beter ophoesten. Geagiteerde, angstige patiënten Gebruik van grotere dosissen Verschillende medicatie samen Medicatie enkel in vernevelvloeistof beschikbaar

15 Nadelen van verneveling Lange neveltijd Geluidshinder Bronchoconstrictie Contaminatie bij slecht onderhoud Omvang van apparatuur (thuissituatie)

16 Vernevelaars perslucht-ultrasone Keuze vernevelaar in functie van het toe te dienen medicament / voorkeur / infrastructuur

17 Aandachtspunten in de thuissituatie Duidelijke instructies over het vernevelapparaat zijn nodig Minimum één jaarlijks nazicht Onderhoud van het masker of pijpje en aërosolpotje: => Geen wet. evidentie tendens: dagelijks reinigen (detergent, goed spoelen en drogen) wekelijks ontsmetten driemaandelijks vervangen

18 Vernevelmaskers

19 pijpje Mooiere nevel Minder verlies van medicatie Enkel mondademhaling mogelijk Voorkomt glaucoom (corticoïden en anticholinergica inhal.) =>voorkeur masker Meer contaminatie van de omgevingsucht Te zwak om pijpje vast te houden Roterend potje Masker moet goed aansluiten Mondademhaling (neerslag neusholte) Beklemmend gevoel Irritatie aangezicht en ogen

20 Eigenschappen en belang van een optimale nevel Optimale partikelgrote (3 à 5 μm) Goede longdepositie Minimum 6liter/ min. tot maximaal 8L 10 tot 12 L min bij olieachtige en minder vloeibare producten (antibiotica, antivirale middelen )

21 Belang van het ledigen en desinfecteren na elke verneveling in het ziekenhuis. Residu steeds wegkappen Masker en reservoir uitspoelen, liefst met heet leidingwater Reservoir goed drogen Desinfecteren met alcohol 70 % gedurende min. 30 sec. Vooral bij immuungecompromiteerde en hoog-risico afdelingen Wastafels en kranen zijn besmette zones!

22 Vernevelen met perslucht NOOIT ZUURSTOF! CO2-Retentie Uitzondering: astmapatiënten op dokters voorschrift

23 Aanbevelingen Voorkeur monodosis Vul het aërosolpotje juist voor het starten ( verdamping en contaminatie ) Masker of pijpje kiezen in functie van de patiënt en medicatie Optimale verneveltijd: max.10 min. Een startvolume van min. 3 ml / min. Vernevelen tot 1 min na het sputteren Opvolging ( VPK handeling)

24 Maatregelen bij vernevelen van toxische medicatie Bij toxische medicatie filter + recht pijp vb: pentamidine inhal. Op één pers kamer Goed ontluchten na de toediening Kamer niet onnodig betreden / bel Masker / handschoenen Pat. rustig in en uit laten ademen

25 Inhalatietechniek vernevelaar 1. Neem een rechtzittende houding aan. 2. Druppel de medicatie in het aerosolpotje. 3. Zet het toestel aan / stel debietmeter in. 4. Steek het pijpje in de mond en omsluit het goed met de lippen (of plaats het masker over neus en mond). 5. Buig het hoofd licht achterover. 6. Adem traag in langs de mond. Hou de adem 5 seconden in en adem rustig uit. 7. Vernevel verder tot één minuut na het begin van de sputtering. 8. Zet het toestel af. 9. Spoel de mond ( vocht niet inslikken ).

26 Dosisaërosol

27 Algemene aandachtspunten Handig Hoog aantal dosissen individueel gebruik Geen energiebron Teaching en opvolging van essentieel belang. Mond spoelen met water Onderhoud mondstuk Nooit uitademen in toestel Op droge koele plaats bewaren

28 Dosisaërosol pmdi pressurized metered dose inhaler Drijfgas aangedreven bevat: geneesmiddel / drijfgas / hulpstoffen

29 Nadelen Lage pulmonaire depositie Hand-adem coördinatie teaching proces voorzetkamer Hoge orofaringale depositie Afkoeling mucosa Voordelen Meerdere dosissen Compact Medicatiedosis is zeer nauwkeurig afgemeten De volgende dosis is zeer snel beschikbaar

30 Specifieke aandachtspunten Schudden voor gebruik 2x Primen ( bij een nieuw toestel of 2 weken oud) Controle resterende inhoud : verstuiven in de lucht, tegen spiegel of gewoon schudden Te verkrijgen met of zonder dosisteller

31 Autohaler Automatisch (geen hand - ademcoördinatie) Eenvoudig gebruik Triggering werkt vanaf 30L/min. inflow Zachte warme trage wolk Primen Geen dosisteller Niet schudden

32 AUTOHALER 2 x Primen: nieuw / 2 weken Techniek Kliksignaal, dosis vrij

33 Voorzetkamers

34 Onderhoud plastiek voorzetkamer Elke verstuiving van medicatie is geladen met statische elektriciteit en kleeft aan de statisch geladen plastieken voorzetkamer De ontlading van de plastieken voorzetkamer is van cruciaal belang: 30 min onderdompelen Niet afspoelen en afdrogen S nachts laten drogen en uitlekken Nieuw / wekelijks

35 Grote voorzetkamer Geen hand-ademcoördinatie Meer tijd tussen puf en inademing Eenrichtingsklep Geen schrikeffect Lagere orofaringeale depositie Te grote partikels gaan hier reeds neerslaan Verdeling van de medicatie over een inhoud waardoor ook betere verspreiding in de perifere luchtwegen Onhandig

36 Inhalatietechniek voorzetkamer 1. Schudden van dosisaërosol 2. Op voorzetkamer zetten 3. Mondstuk in mond 4. Eén puf verstuiven 5. Langzaam en diep inademen 6. Apneu 5 à10 sec 7. Verder 5 x rustig in - en uitademen

37 droogpoederinhalatoren Multi-dose Discus-TH Unit-dose Handihaler-aërolizer

38 Droogpoederinhalatoren voordelen Feedbackmechanisme: smaak / trillen Minder locale nevenwerkingen t.a.v. dosisaërosol Geen hand-adem coördinatie nodig Niet schudden voor gebruik nadelen Snelle en diepe inademing Een minimum inspiratiekracht is noodzakelijk Meestal geen gevoel van verstuiving Geen geluid, reukloos, soms smaakloos Nooit uitademen in toestel (maakt toestel vochtig en poeder blijft kleven )

39 Volledig klaar met meerdere dosissen

40 Diskhaler

41 Turbohaler

42 Novolizer

43 novolizer Patroon vullen vlak voor gebruik Max 6 md werking na openen Rode knop volledig indrukken,venster groen Krachtig en diep Inhaleren (35 L min.) Klik,venster rood Dosisteller 0 Toestel vervangen als patroon leeg is.

44 Handihaler

45 HANDIHALER voorbereiding Vullen met capsule Vlak voor gebruik blister openen Groene knop indrukken,capsule wordt doorprikt Trilling voelbaar Herhaling techniek Controle capsule Telkens nieuw toestel nemen

46 Vóór elke toediening capsule inbrengen Aërolyzer

47 Algemene inhalatietechniek pmdi- PDI Rechtzittende houding Volledig uitademen Toestel tussen de tanden en lippen Hoofd licht achterovergebogen Inademen: Zakverstuiver: traag en diep Poederinhalatoren: snel en diep Adem 5 tot 10 seconden ophouden Rustig uitademen Herhaling PDI SPOELEN

48 Dank u voor u aandacht