Goed gebruik van puffers en aërosolen

Transcriptie

1 Goed gebruik van puffers en aërosolen Verschillende mogelijkheden vloeistof 1. Aërosoltherapie Gas 2. Dosisaërosol (met en zonder voorzetkamer) 3. Autohaler Poeder 4. Turbohaler 5. Diskus 6. Diskhaler/rotadisk 7. Aërolizer 8. Handihaler 9. Rotahaler 10. Spinhaler 11. Novolizer 1

2 Algemene raadgevingen Adem nooit uit met de inhalator in de mond! na inhalatie van corticosteroïden (ontstekingsremmers) de mond spoelen met water (niet inslikken). heesheid en irritatie van de keel door lokale schimmelinfecties. eerst bronchusverwijders, 10 minuten wachten daarna ontstekingsremmers bij acute kortademigheid: Ventolin (snelwerkend), evt. Symbicort (langwerkend, maar toch snel actief) Flixotide niet! Corticosteroïd anti-inflammatoir pas na 1 tot 2 weken actief. 1. Aërosoltherapie verstuiven van 1 of meerdere geneesmiddelen vloeistof wordt omgezet in kleine druppeltjes die via inhaleren in de luchtwegen terecht komen 2

3 Toedieningsregels aërosol: 1. handen wassen: hygiëne! 2. medicatie mengen juist voor de toediening (vloeistof verdampt snel) 3. Rechtopzittende houding, hoofd lichtjes achterover gebogen. Vernevelpotje rechtop houden. 4. Liefst met mondstuk inhaleren. rustig in-en uitademen (10 min) 5. kleine hoeveelheid geneesmiddel blijft achter in vernevelpotje Reiniging: reinig het potje na elke toediening (heet stromend water en laten drogen aan de lucht of vaatwasmachine) Nooit met doek drogen (stofdeeltjes kunnen prikkelend werken) filter van het toestel regelmatig vervangen Opgelet: mucolytica (bv bisolvon, pulmozyme, mistabron,...), bronchodilatoren (bv. ventolin, duovent,...) voor kinesitherapie Antibiotica, inhalatiecorticosteroïden (bv pulmicort) na kinesitherapie 3

4 2. Dosisaërosol Bij indrukken wordt telkens een dosis geneesmiddel vrijgezet Voorbeelden: Ventolin, Serevent, Atrovent, Combivent, Duovent, Pulmicort, Flixotide Toedieningsregels dosisaërosol: 1. goed schudden (geneesmiddel goed vermengen met drijfgas) 2. dopje verwijderen 3. inhalator rechtop houden (met duim en wijsvinger), opening naar beneden 4. rechtop zitten, adem rustig en volledig uit 5. hoofd rechtop houden en iets achterover gebogen 6. mondstuk tussen de tanden plaatsen en omsluiten met de lippen 7. langzaam en diep inademen, druk terwijl de dosisaërosol in 8. adem 10 tellen inhouden, inhalator uit de mond halen, dan langzaam door de neus uitademen 9. wacht 1 minuut voor de volgende inhalatie en herbegin vanaf stap 1 4

5 Nadeel: Reiniging: juiste coördinatie is noodzakelijk juiste ademhalingstechniek is noodzakelijk lage afzetting thv longen hoge afzetting thv de mondholte verwijder het spuitbusje spoel het mondstuk van de verstuiver onder de kraan af het uiteinde van het metalen busje kan je droog schoonborstelen raken de uitstroomgaatjes van het spuitbusje verstopt, prik deze dan met een speld weer open Controle vullingsgraad (ook voor autohaler): metalen busje in water leggen: zinkt (vol), zweeft (halfvol), drijft (leeg) 5

6 Dosisaërosol met voorzetkamer probleem van coördinatie is opgelost betere afzetting thv de longen lagere afzetting thv de mondholte grotere therapietrouw Toedieningsregels dosisaërosol met voorzetkamer: 1. dopje verwijderen 2. dosisaërosol goed schudden 3. plaats dosisaërosol (verticaal, met de opening naar beneden) op de voorzetkamer 4. adem rustig en volledig uit 5. hoofd rechtop houden en iets achterover gebogen 6. mondstuk tussen de tanden plaatsen en omsluiten met de lippen 7. druk de dosisaërosol in, adem diep en traag in binnen 5 seconden na het verstuiven van de dosis. Adem 10 tellen inhouden. Adem uit door het mondstuk. 8. adem opnieuw traag en diep in, adem 10 tellen inhouden, uitademen. 5 maal herhalen 9. 2 toedieningen nodig? Herbegin vanaf stap 2 voor de 2de puff. 10. aërosol afnemen, dopje en mondstuk reinigen 6

7 Onderhoud van de voorzetkamer: 1 maal per week reinigen in lauw zeepsop niet afspoelen (detergent geeft een verhoogde afzetting in de longen) laten drogen aan de lucht (niet in vaatwasmachine!) niet afdrogen (wrijven is elektrostatisch waardoor het geneesmiddel meer aan de wanden zal blijven hangen) om het jaar vernieuwen 7

8 3. Autohaler verstuiver geeft automatisch wolkje geneesmiddel af Voorbeeld: Qvar Toedieningsregels autohaler: 1. kapje verwijderen 2. autohaler goed schudden 3. houd de autohaler rechtop met de opening naar beneden, duw de hefboom omhoog 4. adem rustig en volledig uit 5. hoofd rechtop houden, iets achterover gebogen, mondstuk tussen de tanden plaatsen 6. adem traag, rustig en diep in, niet stoppen!! (opgelet: patiënten kunnen schrikken van de klik) 7. adem 10 tellen inhouden, inhalator uit de mond halen, langzaam uitademen door de neus. Controle van de inhalatie is mogelijk ahv het wit plastic klepje 8. duw de hefboom naar beneden 9. wacht 1 minuut voor de volgende inhalatie en herbegin vanaf het schudden van de autohaler 10. mondstuk reinigen en kapje terugplaatsen 8

9 4. Turbohaler Voorbeelden: Oxis, Pulmicort, Symbicort Toedieningsregels turbohaler: 1. verwijder de beschermdop 2. houd het apparaatje verticaal en draai de gekleurde bodem (meestal blauw igv luchtwegverwijder; bruin, oranje of rood igv ontstekingsremmer) helemaal naar rechts 3. draai daarna de bodem terug naar links tot je een klik hoort. Nu is je turbohaler gebruiksklaar (1 dosis is nu opgeladen). Het heeft geen zin om deze klikbeweging te herhalen, er komt geen nieuwe dosis bij. 9

10 4. houd de poederinhalator horizontaal en ga rechtop zitten 5. adem volledig uit 6. plaats het mondstuk tussen de tanden en omsluit het met de lippen 7. adem krachtig, snel en diep in door de mond (krachtig en snel om het poederagglomeraat open te breken) 8. houd je adem 10 tellen in 9. neem de inhalator uit de mond 10. adem dan langzaam uit door de neus (nooit uitademen in het mondstuk, anders wordt het poeder bevochtigd en wordt het een klomp!) 11. herhaal deze handeling vanaf stap 2 als je meerdere puffs moet inhaleren (1 minuut wachten voor een volgende inhalatie) 12. controleer de resterende dosis (dosis die overblijft kan gevolgd worden ahv de cijfertjes op de turbohaler, op deze manier kan je dus ook controleren of de correcte dosis weggeblazen is) Reiniging de turbohaler mag niet afgespoeld worden! mondstuk kan met een droog doekje schoongeveegd worden 10

11 5. Diskus Voorbeelden: Serevent, Flixotide, Seretide Toedieningsregels diskus: 1. houd de diskus horizontaal met het opschrift naar boven (in de rechterhand) 2. open de diskus door de duimgreep naar achteren te draaien tot je een klik hoort, het mondstuk komt nu te voorschijn 3. laad de diskus: duw het klepje met de duim naar achter. Doe dit maar 1 keer want elke keer dat je het klepje overhaalt komt er een dosis bij!! 4. houd de poederinhalator horizontaal 5. hoofd rechtop en iets naar achter gebogen 6. adem volledig uit 7. plaats het mondstuk tussen de tanden en omsluit het met de lippen 8. adem krachtig, snel en diep in door de mond (krachtig en snel om het poederagglomeraat open te breken) 11

12 9. houd je adem 10 tellen in 10. diskus uit de mond halen 11. adem dan uit door de neus 12. herhaal deze handeling als je meerdere keren moet inhaleren (1 minuut wachten voor de volgende inhalatie) 13. controle van de dosis: op de diskus geeft een teller aan hoeveel dosissen nog aanwezig zijn in de diskus. Bij sommige preparaten smaakstof toegevoegd (lactose heeft weinig smaak) 14. diskus sluiten Reiniging: diskus niet uit elkaar halen, apparaatje is gevuld met geneesmiddel. wel buitenkant en eventueel mondstuk schoonvegen met doekje. 6. Diskhaler/rotadisk een ronde blister met meerdere gescheiden dosissen, wordt in de diskhaler geplaatst. Na doorprikken van de blister kan de patiënt het poeder inademen Voorbeelden: Serevent, Flixotide 12

13 Toedieningsregels diskhaler/rotadisk: Gebruiksklaar maken: 1. Haal de beschermkap van de diskhaler 2. Pak de schuiflade aan weerskanten vast, druk met duim en wijsvinger op de ribbeltjes aan de zijkant en trek de lade voorzichtig naar buiten 3. Leg de rotadisk op het draaiwiel met de cijfertjes naar boven zodat het vakje tussen cijfer 1 en 2 recht voor het mondstuk komt te liggen 4. Schuif de lade nu terug in de diskhaler (klik). In het venstertje ziet u nu het cijfer 4 verschijnen (dit is het aantal volle vakjes in het apparaat) 5. Houd de diskhaler horizontaal, klap het opklapdeksel helemaal omhoog. Doe het deksel weer naar beneden, de diskhaler is nu geladen (boven en onder is een vakje doorprikt) Toedieningsregels rotadisk/diskhaler: Inhaleren 1. houd de poederinhalator horizontaal 2. ga rechtop zitten en adem volledig uit (nooit uitademen met de inhalator in de mond!!) 3. buig het hoofd licht achterover en plaats het mondstuk tussen je tanden en omsluit het met de lippen 4. adem krachtig, snel en diep in door de mond (krachtig en snel om het poederagglomeraat open te breken) 5. houd je adem 10 tellen in 6. neem de inhalator uit de mond 7. adem uit door de neus 13

14 Elke rotadisk bevat 4 poederinhalaties. Bij een tweede inhalatie: trek schuiflade voorzichtig naar buiten tot die niet meer verder kan. Schuif de lade daarna weer volledig in de diskhaler. Rotadisk draait door naar volgende vakje. Na 4 inhalaties verschijnt het cijfer 4 weer in het venstertje rotadisk is leeg en moet vervangen worden. Reiniging: verwijder de geneesmiddelen poederinhalator 1 x per week schoonmaken was de inhalator met lauw water goed laten drogen aan de lucht 14

15 7. Aërolizer Voorbeeld: Foradil Toedieningsregels aërolizer: Gebruiksklaar maken: 1. verwijder de beschermkap. 2. houd de inhalator rechtop 3. draai het mondstuk in de richting van de pijl, terwijl je het onderste deel vasthoudt. 4. plaats de capsule in de uitsparing. 5. sluit de inhalator door het mondstuk terug te plaatsen. 6. houd de inhalator rechtop en druk gelijktijdig beide knoppen eenmaal in. 15

16 Inhaleren: 1. houd de poederinhalator horizontaal. 2. adem uit. 3. plaats het mondstuk tussen je tanden en omsluit het met de lippen. 4. adem krachtig en diep door de mond in. 5. houd je adem 10 tellen in 6. neem de inhalator uit de mond. en adem uit. 7. herhaal deze handeling als je meerdere keren moet inhaleren. Reiniging: Na ieder gebruik lege capsule verwijderen poederinhalator eens per week schoonmaken: was de inhalator met lauwwarm water. goed laten drogen 16

17 8. Handihaler Voorbeelden: Spiriva Toedieningsregels handihaler: Gebruiksklaar maken: 1. klap de beschermkap open door deze naar boven te trekken 2. klap het mondstuk open 3. plaats de capsule in de voorziene opening 4. sluit het mondstuk weer totdat u een klik hoort 5. houd de handihaler met het mondstuk naar boven gericht en druk de knop volledig in om de capsule te doorboren. Controle: je moet een krakend geluid horen 17

18 Inhaleren: 1. houd de poederinhalator horizontaal 2. ga rechtop zitten en adem rustig en volledig uit (nooit uitademen met de inhalator in de mond!!) 3. buig het hoofd licht achterover en plaats het mondstuk tussen je tanden en omsluit het met de lippen 4. adem krachtig, snel en diep door de mond in (krachtig en snel om het poederagglomeraat open te breken) 5. houd je adem 10 tellen in 6. neem de inhalator uit de mond 7. adem langzaam uit door de neus 8. open het apparaat, is de gelule leeg? Indien niet, herhaal vanaf stap 1 9. herhaal deze handeling als je meerdere keren moet inhaleren 10. mondstuk terug open klappen en capsule verwijderen Reiniging: lege gelule verwijderen, inhalator sluiten, kapje terugplaatsen poederinhalator 1 x per maand schoonmaken was de inhalator met lauw water (om poederresten te verwijderen) goed laten drogen aan de lucht 18

19 9. Rotahaler het geneesmiddel wordt onder de vorm van een capsule in dit systeem geplaatst. Door draaien wordt de capsule in 2 gesplitst, waarna de patiënt via het mondstuk het geneesmiddel kan inademen Toedieningsregels rotahaler: cfr. handihaler, maar capsule wordt opengebroken door draaien ipv door knoppen indrukken 19

20 Reiniging: lege gelule verwijderen, inhalator sluiten, kapje terugplaatsen poederinhalator 1 x per maand schoonmaken was de inhalator met lauw water (om poederresten te verwijderen) goed laten drogen aan de lucht 10. Spinhaler 20

21 Toedieningsregels spinhaler: Gebruiksklaar maken: 1. houd het mondstuk naar benden. 2. schroef het bovenste deel los 3. plaats de capsule in de opening met het gekleurde eind naar beneden. 4. schroef het bovenste deel weer stevig op het mondstuk. 5. schuif de grijze mantel één à twee maal zover mogelijk omlaag en weer omhoog om de capsule te doorboren. Inhaleren: 1. houd de poederinhalator horizontaal. 2. ga rechtop zitten en adem uit (nooit uitademen met de inhalator in de mond). 3. plaats het mondstuk tussen je tanden en omsluit het met de lippen. 4. buig het hoofd licht achterover en adem krachtig, snel en diep door de mond in. 5. houd je adem 10 tellen in. 6. neem de inhalator uit de mond en adem uit. 7. herhaal deze handeling als je meerdere keren moet inhaleren. 21

22 Reiniging: verwijder de medicijnen poederinhalator eens per week schoonmaken: was de inhalator met lauwwarm water. goed laten drogen 11. Novolizer 22

23 Toedieningsregels novolizer: Gebruiksklaar maken: 1. Verwijder het deksel. Druk de geribbelde vlakken aan beide zijden van het deksel zachtjes samen, schuif het deksel naar voren en til deze op. 2. Haal de vulling uit de verpakking. 3. Plaats deze in de novolizer met de dosisteller naar het mondstuk gericht. 4. Plaats het deksel terug. Inhaleren: 1. het kapje op het mondstuk verwijderen door zachtjes op de zijkanten te drukken en voorwaarts te schuiven 2. de doseerknop stevig indrukken tot het controlevenster groen wordt. U hoort een dubbele klik en de kleur van het controlevenster verandert van rood naar groen. 3. diep uitademen 4. plaats het mondstuk tussen je tanden en omsluit het met de lippen 5. diep inademen. Als u een klik hoort, is de inhalatie geslaagd. 6. adem 10 tellen inhouden 7. adem langzaam uit door de neus 8. controleren of de dosis correct werd toegediend (het controlevenster is rood geworden) 9. het kapje terug op het mondstuk plaatsen 23

24 Vragen? Zie je, jongen, papa s bedrijf maakt puffers om mensen met asthma te helpen. 24