Commissievergadering nr. C57 OND6 ( ) 9 november 2010

Transcriptie

1 18 De Examencommissie van de Vlaamse Gemeenschap heeft de keuze uit mondelinge, schriftelijke en praktische examens. Momenteel worden de meeste examens mondeling of door middel van een praktische proef afgenomen. Indien er voldoende kandidaten voor een vak zijn, wordt vaak voor een schriftelijk examen gekozen. Ook in de toekomst zal voor elk vak de meest aangewezen wijze van examineren worden aangehouden. Aangezien het aantal kandidaten jaarlijks toeneemt, sluit ik niet uit dat de klemtoon naar schriftelijke examens zal verschuiven voor die vakken die zich hiertoe lenen. Er zijn tevens pedagogische argumenten om voor deze examenvorm te kiezen. Uit onderzoek blijkt dat de objectiviteit en de validiteit van een examen het best door goed onderbouwde schriftelijke meerkeuzevragen wordt gegarandeerd. Geschreven examens en mondelinge examens komen daarbij respectievelijk op de tweede en de derde plaats. Als voldoende aandacht aan de kwaliteit van de vragen wordt besteed, kunnen de drie vormen worden gebruikt. Praktische vakken worden uiteraard met een praktisch examen afgenomen. De verantwoordelijkheden en de opdrachten van de juryleden zijn in het regelgevend kader niet duidelijk afgelijnd uitgewerkt. Om die reden heb ik het initiatief genomen om, binnen de grenzen die de Vlaamse Regering heeft gesteld, op korte termijn een duidelijk takenpakket uit te werken. Dit takenpakket zal in het ministerieel besluit over de Examencommissie van de Vlaamse Gemeenschap worden gespecificeerd. De voorzitter: De heer Hendrickx heeft het woord. De heer Marc Hendrickx: Ik dank de minister voor zijn uitgebreid antwoord. Zoals hij heeft aangegeven, is het allicht opportuun het lopende onderzoek van de IAVA af te wachten. De resultaten van dit onderzoek zullen misschien meer duidelijkheid scheppen. Ik noteer tevens dat de minister in een ministerieel besluit een nieuw takenpakket zal uitwerken. We wachten nog even af. De voorzitter: De heer Van Dijck heeft het woord. De heer Kris Van Dijck: Aangezien mijn fractie een en ondeelbaar is, kan ik me hierbij aansluiten. (Gelach) De voorzitter: Het incident is gesloten. Vraag om uitleg van de heer Johan Deckmyn tot de heer Pascal Smet, Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel, over het voorstel van Voka tot invoering van een industrieel secundair onderwijs ( ) De voorzitter: De heer Deckmyn heeft het woord. De heer Johan Deckmyn: Voorzitter, ik weet dat in deze commissie al veel over deze thematiek is gediscussieerd. Jammer genoeg heb ik die discussies niet altijd kunnen volgen. Aangezien het in mijn ogen om een belangrijk thema gaat, dank ik in elk geval de voorzitter voor het agenderen van mijn vraag om uitleg. Ik stel deze vraag om uitleg omdat Voka op 22 oktober 2010 heeft laten weten voorstander te zijn van een soort industrieel onderwijs dat beter bij de bedrijfswereld zou aansluiten. Hoewel hierover in het verleden al vaak is gedebatteerd, blijft de concrete aansluiting van het onderwijs op de bedrijfswereld een heikel probleem. Om die reden heeft Voka niet zo lang geleden voorgesteld een industrieel secundair onderwijs (iso) in te voeren. De klemtoon ligt hierbij veeleer op een daadkrachtige visie dan op een pragmatische visie. Blijkbaar slagen we er nog steeds niet in de lagere instroom in de technisch-wetenschappelijke richtingen om te buigen. Integendeel, dit voorstel toont opnieuw aan dat deze problematiek een spijtig pijnpunt blijft. Nochtans bestaat in het tso al een studierichting

2 19 industriële wetenschappen. De leerlingen maken er op een theoretische en praktische manier kennis met mechanica, elektriciteit, elektronica, informatica, technisch tekenen en dergelijke. Algemene vakken als wetenschappen en vooral wiskunde worden op een hoog niveau gegeven. Voka stelt terecht dat het onderwijs en de arbeidsmarkt met betrekking tot de aan te leren competenties te weinig op elkaar zijn afgestemd. Ik bespeel dit thema vaak in de commissie Economie. Ik word daar vanuit een andere invalshoek geconfronteerd met een gebrek aan communicatie tussen beide werelden. De industriële wereld in Vlaanderen wil dat werk wordt gemaakt van een nieuw onderwijssysteem. Dit systeem moet de huidige technisch-wetenschappelijke studierichtingen aantrekkelijker maken voor jongeren. Volgens de industriële wereld kan enkel op die manier een grotere instroom van jongeren daadwerkelijk tot stand worden gebracht. Het is zeker niet de bedoeling het bestaande onderwijssysteem op zijn kop te zetten. Het voorstel van Voka is bedoeld om een fundamentele denkoefening over de invulling van de sterk aan de industrie gerelateerde studiegebieden te voeren. Er wordt hierbij in eerste instantie aan procestechnieken, automatisering en mechanica gedacht. De redenering luidt dat het iso-model, met het oog op een effectieve uitvoering, samen met de onderwijspartners verder moet worden onderzocht. Minister, hebt u het iso-model reeds aan een onderzoek onderworpen? Ik ben ervan overtuigd dat heel wat ideeën betreffende de convergentie tussen onderwijs en industrie al eerder aan bod zijn gekomen. Dat het hier een voorstel van Voka betreft, toont echter aan dat er ter zake een probleem is. Bent u aangesproken over het voorstel van Voka? Wat is uw houding ten aanzien van de recente demarche van Voka in verband met de ontwikkeling van een iso? In welke mate kan deze vraag van Voka aan een betere uitbouw van het bestaande aanbod worden gekoppeld? De voorzitter: Mevrouw Poleyn heeft het woord. Mevrouw Sabine Poleyn: Voorzitter, ik sluit me graag aan bij de vragen die de vorige spreker over de nota van Voka heeft gesteld. Ik veronderstel dat de minister in zijn antwoord zal verwijzen naar een aantal hangende zaken binnen het onderwijsbeleid. Ik denk daarbij niet in het minst aan de mogelijke hervorming van het secundair onderwijs. Ik wil echter drie punten aanhalen die ik belangrijk vind en die het ons mogelijk maken al heel wat te bereiken. Ten eerste, ik moet hier tot vervelens toe blijven herhalen dat de eindtermen techniek en de ontwikkelingsdoelen techniek die nu in het kleuteronderwijs, het lager onderwijs en de eerste graad van het secundair onderwijs gelden, de kans bieden om technische geletterdheid op het niveau van het lager onderwijs te ontdekken en te ontwikkelen. Dit betekent dat leerlingen die er de talenten toe hebben, in het secundair onderwijs een meer positieve keuze kunnen maken. Een van de doelstellingen van Voka is een grotere instroom in de technische richtingen. Het is niet de bedoeling eender wie daar te laten instromen. Het gaat enkel om de jongeren die er talent voor hebben. Meer aandacht, ondersteuning en coördinatie van de reeds bestaande initiatieven, zoals een vervolg van het project Techniek Op School voor de 21e eeuw (TOS21), zouden op zich al voor een grotere instroom kunnen zorgen. Ten tweede, in de nota van Voka wordt ook over de problematiek van de bedrijfsstages gesproken. In een aantal richtingen zijn er al stages. Die stages worden als te kort ervaren. De bedrijven willen langdurige stages. Ik vind dit een interessant voorstel. Minister, zijn de stages al eens geëvalueerd? Hoe loopt dat in de verschillende richtingen? Hebt u hier een visie op? Op zich is dit geen slecht idee. Werkplekleren en stages hoeven er niet enkel in de technische richtingen te zijn. Dit zou voor alle richtingen, inclusief het aso, mogelijk kunnen zijn. Die stages zouden voor een beter contact met het bedrijfsleven kunnen

3 20 zorgen. De leerlingen zouden op een realistische wijze kunnen zien hoe bedrijven momenteel werken. De kennis waarover de leerkrachten niet altijd beschikken, kan op die manier met ervaringen uit de praktijk worden aangevuld. Ten derde, Voka vindt dat de lesinhouden meer op de reële situaties in de industrie moeten worden afgestemd. Dit zou natuurlijk deels kunnen worden verholpen door de leerkrachten opnieuw te stimuleren, al dan niet in de vakanties, zelf op bedrijfsstage te gaan. Dit is een punt waarop we hebben bespaard. Ik vraag me af of we voor die korte vervangingen de komende jaren weer middelen zullen vrijmaken of in een andere stimulans zullen voorzien. De voorzitter: Mevrouw Celis heeft het woord. Mevrouw Vera Celis: Voorzitter, ik sluit me graag aan bij de vraag om uitleg van de heer Deckmyn. Zijn vragen zijn echter niet nieuw. We weten dat de technisch-wetenschappelijke richtingen in ons onderwijssysteem geen ernstige instroom kennen. We weten dat de arbeidsmarkt nood heeft aan technisch sterk geschoold personeel. Volgens Voka bestaat de oplossing eruit naar een andere vorm van onderwijs, het iso, over te gaan. Ik herinner me dat we hier in het verleden hebben gesteld dat we moeten proberen de versnippering in nog meer richtingen en afdelingen te beperken. Minister, ik kijk uit naar uw antwoord. Gezien de discussies die we in deze commissie al hebben gevoerd, zult u allicht verwijzen naar de hervormingen van het secundair onderwijs, naar het werkplekleren en naar de door mevrouw Poleyn al aangehaalde bedrijfsstages voor leerkrachten en voor leerlingen. Ik vermoed dat uw antwoord in deze richting zal gaan. De heer Boudewijn Bouckaert: Ik sluit me aan de laatste opmerking van mevrouw Celis. We moeten niet improviseren. Voka heeft een punt. In deze commissie is al herhaaldelijk aangestipt dat de instroom in de beroeps- en technische richtingen een probleem vormt. Daarnaast vormt ook de ongekwalificeerde uitstroom een pijnpunt in het Vlaamse onderwijs. We moeten daar echter niet op inspelen door snel een nieuwe richting op te richten. Ik pleit ervoor de suggestie van Voka in de hervorming van het middelbaar onderwijs aan bod te laten komen. We mogen ons bij die hervorming niet enkel laten leiden door wat sommige pedagogen de comprehensieve obsessie noemen. Alle leerlingen moeten worden samengepropt. Er moet ook aan duidelijke, kwaliteitsvolle profielen in het onderwijs worden gewerkt. Het technisch onderwijs moet een van die profielen vormen. Tot slot wil ik nog even herhalen dat wel eens met de bedrijfswereld over een gezamenlijke responsabilisering mag worden gediscussieerd. Het gaat dan om de financiering. Indien de bedrijfswereld kant-en-klare arbeidskrachten wil, wat op zich een legitieme vraag is, mag de bedrijfswereld hier eventueel ook een bijdrage toe leveren. Ik verwijs in dit verband naar het Duitse systeem van de geïntegreerde stages. De voorzitter: Mevrouw Pehlivan heeft het woord. Mevrouw Fatma Pehlivan: Voorzitter, mevrouw Poleyn kent ongetwijfeld het pilootproject in Gent om techniek op school veel vroeger op te starten. Ik heb zelfs gevraagd daar een werkbezoek aan te brengen. De voorzitter: Daar zullen we het tijdens de regeling van de werkzaamheden over hebben. Mevrouw Fatma Pehlivan: Dit project lijkt me zeer interessant. Indien we pas op de leeftijd van 12 of 14 jaar beginnen, kan het al te laat zijn. We moeten kleuters en kinderen in het lager onderwijs hiermee kennis laten maken. Op die manier kan alles praktisch in beeld worden gebracht en kan die aansluiting tot stand worden gebracht. We moeten die lijn kunnen doortrekken. Op latere leeftijd is het soms te laat. De voorzitter: Minister Smet heeft het woord.

4 21 Minister Pascal Smet: Voorzitter, het voorstel van Voka over de invoering van een iso dateert van 22 oktober Dat is natuurlijk een te korte termijn om dat al grondig te hebben onderzocht. Het is wel de bedoeling dat te doen. Het voorstel zal sowieso in de hervorming van het secundair onderwijs aan bod komen. In afwachting van deze hervorming, zullen we tevens grondig onderzoeken in welke mate in de loop van deze legislatuur nog goede ideeën kunnen worden ingevoerd. Voka heeft vertegenwoordigers van mijn departement toelichting bij het voorstel verstrekt. Het klopt dat de afstemming tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt niet altijd even vlot verloopt. Mevrouw Poleyn, in het verleden zijn inderdaad al heel wat stappen ondernomen om voor deze knelpunten oplossingen te zoeken. De invoering van de kwalificatiestructuur is niet evident omdat het bedrijfsleven merkwaardig genoeg aarzelt, om het zacht uit te drukken, om daar de beroepscompetentieprofielen over te maken. We moeten het zeggen zoals het is: het is verbazend. We zijn op weg om het proberen op te lossen, maar het neemt meer tijd in beslag dan je zou verwachten. Ook stimuleren we stages en werkplekleren steeds meer. In het kader van de Se-n-Seopleidingen (secundair-na-secundair) is het voorzien in een relevant aandeel werkplekleren zelfs verplicht. Het voorstel van Voka, het iso-model, wil hierin nog verder gaan, tot zelfs een 50/50-verdeling. Hoewel een belangrijk aandeel werkplekleren zeker aan te raden is, houdt het toch ook een risico in. Zo lijkt het mij aangewezen om per opleiding te kijken in welke mate het werkplekleren een plaats kan krijgen, eerder dan te werken met welbepaalde percentages. Dat moet zelfs binnen de lokale context best met de inrichters van het onderwijs zelf bekeken worden. Ik ben in ieder geval heel blij dat Voka voorstander is van het werkplekleren en hiervoor werkgevers wil mobiliseren. Het is niet altijd evident om die te vinden, zoals de voorzitter van de commissie terecht heeft aangehaald. Het is een positief gegeven dat Voka met voorstellen voor het secundair onderwijs komt. Het stimuleren van langdurige stages brengt jongeren kennis en vaardigheden bij die men op de schoolbanken niet kan bieden. Voka richt zich op drie industrietakken: procestechnieken, automatisatie en mechanica, en vult dit aan bij bestaande studierichtingen. Het is wel nodig dat Voka verder specificeert in welke van de bestaande structuuronderdelen men wil werken, liefst in samenspraak met de koepelorganisaties van inrichtende machten en het GO!. Opvallend is wel dat Voka zich richt op leerlingen tso en leerlingen die zouden instromen vanuit aso. Blijkbaar worden leerlingen uit het bso niet meegenomen, wat niet meteen te begrijpen is. Daar kun je vragen bij stellen. Heel belangrijk in het voorstel en wat we zeker zullen meenemen, is dat de industrie stageplaatsen garandeert. We willen meer stageplaatsen, we willen meer werkplekleren, maar het is niet altijd evident. Maar er is ook een nadeel. In het voorstel wordt gewerkt met een vraaggestuurde instroom, het aanbod blijft enkel open staan zolang er beschikbare plaatsen zijn. Dat betekent dat als er geen beschikbare plaatsen meer zijn, niemand meer kan meedoen. We moeten oppassen wanneer de afstemming niet optimaal verloopt dat er zich problemen kunnen voordoen. Als je meer vraag hebt, moet het aanbod daaraan kunnen beantwoorden. We moeten oppassen in welke mate die zekerheid door Voka kan worden gegeven. Nogmaals: er staan interessante punten in het voorstel. We moeten nagaan in welke mate het wenselijk is en kan worden ingevoerd voor de globale hervorming van het secundair onderwijs. Sowieso zullen we dat meenemen in de globale hervorming van het secundair onderwijs. Ik kan uiteraard verder ingaan op andere initiatieven die al genomen worden met de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB), met de regionale technologische centra (RTC) om bijvoorbeeld technisch onderwijs op hoog niveau te geven op aangepaste en moderne apparatuur.

5 22 Kortom, voorzitter, het is een eerder positief antwoord. We moeten nu verder bekijken in welke mate we dit kunnen integreren in de globale hervorming en of er punten al vroeger kunnen worden ingevoerd. De voorzitter: De heer Deckmyn heeft het woord. De heer Johan Deckmyn: Minister, ik dank u voor het antwoord. We blijven hoe dan ook met een probleem zitten. Mocht er geen probleem zijn, zou er geen duidelijke demarche geweest zijn van Voka. Ik ben zelf ook actief in het bedrijfsleven. Ik zie jammer genoeg vaak dat de sprong van het onderwijsniveau naar het bedrijfsleven soms echt moeilijk te nemen is. Vandaar mijn bezorgdheid ter zake. De gemeenschappelijke responsabilisering tussen onderwijs en bedrijfswereld, waar onze voorzitter daarnet allusie op heeft gemaakt, is zeker aan te bevelen. Ik begrijp dat 22 oktober heel kortbij is, maar dit was natuurlijk de aanleiding om de vraag te stellen. Ik ben blij dat u deze zaak mee in rekening zult nemen voor toekomstige beschouwingen. Het blijft een moeilijk gegeven. Werkgevers dragen hierin ook een verantwoordelijkheid. De verwijzing van de minister naar het feit dat naast aso en tso, ook bso aan bod mag komen, is wat mij betreft zeker op zijn plaats. Ik kan dat niet bestrijden. Ik denk alvast dat de voorzet van Voka hier op zijn plaats is en ik ben blij dat de minister dat allemaal zal meenemen in zijn toekomstige beschouwingen over deze problematiek. De voorzitter: Mevrouw Celis heeft het woord. Mevrouw Vera Celis: Het uitvoerige antwoord van de minister en de bedenkingen die door de collega s zijn gemaakt, hebben heel de thematiek en de stand van zaken perfect geschetst. Op dit moment kunnen we daar niet meer aan toevoegen. De voorzitter: Het incident is gesloten. Vraag om uitleg van de heer Jean-Jacques De Gucht tot de heer Pascal Smet, Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel, over het weigeren van Vlaamse universiteiten om nog langer studenten in te schrijven ( ) De voorzitter: De heer De Gucht heeft het woord. De heer Jean-Jacques De Gucht: Voorzitter, in het begin van het academiejaar is duidelijk geworden en de Universiteit Gent (UGent) heeft dat ook naar buiten gebracht dat verschillende studenten werden geweigerd inzake de bama-regeling of toch in verband met het leerkrediet. Het gaat om studenten die er in 3 jaar niet in geslaagd zijn om meer dan 60 studiepunten te behalen. Op 3 jaar zijn het normaal 180 studiepunten. Volgens artikel 22 moet je een andere opleiding volgen als je 2 jaar op rij niet slaagt voor de helft van de studiepunten die je hebt opgenomen en wordt je inschrijving geweigerd als je 3 jaar niet geslaagd bent voor een derde van de studiepunten die je in die 3 jaar hebt opgenomen, tenzij vanwege persoonlijke redenen. In de verschillende kranten is erover gesproken. Er werd ook gepeild bij de andere universiteiten. Er zijn geen exacte cijfers naar buiten gekomen. In de krant stond dat de Vrije Universiteit Brussel (VUB) dat systeem niet hanteerde. Ik heb dat nagevraagd, maar het blijkt wel zo te zijn. Elke universiteit heeft een bepaald systeem. Minister, lijkt het u als bevoegd minister niet interessant om naar een uniform systeem te gaan zodat het universitair landschap in Vlaanderen op dat vlak een stroomlijning kent? De voorzitter: Mevrouw Pehlivan heeft het woord.