De Belgische Voedselconsumptiepeiling

Transcriptie

1 Afdeling Epidemiologie De Belgische Voedselconsumptiepeiling De Belgische Voedselconsumptiepeiling : IPH/EPI REPORTS N

2

3 Stephanie Devriese, Inge Huybrechts, Michel Moreau, Herman Van Oyen De Belgische Voedselconsumptiepeiling Epidemiologie, maart 2006; Brussel (België) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, WIV/EPI REPORTS N Depotnummer: D/2006/2505/17 De Belgische Voedselconsumptiepeiling VCP groep Onderzoeksteam (in alfabetische volgorde) Emmanuel Abatih (WIV, Epidemiologie) Stephanie Devriese (WIV, Epidemiologie) Inge Huybrechts (UGent, VMG) Michel Moreau (ULB, ESP) Herman Van Oyen (WIV, Epidemiologie) Diëtisten Mia Bellemans (UGent, VMG) Mieke De Maeyer (UGent, VMG) Khadija El Moumni (Institut Arthur Haulot) Davy Van Steenkiste (WIV, Epidemiologie) Wetenschappelijke stuurgroep Christine Bazelmans (ULB, ESP) Guy De Backer (UGent, VMG) Stefaan De Henauw (UGent, VMG) Marcel Kornitzer (ULB, ESP) Alain Leveque (ULB, ESP) Chistophe Matthys (UGent, VMG) Logistieke steun Noëmi Debacker (WIV, Epidemiologie) Anne-Lise Laffineur (WIV, Epidemiologie) Monique Schoonenburg (WIV, Epidemiologie) Bijzondere dank aan De diëtisten-enquêteurs De deelnemers en aan Leen Baert (UGent, FBW) Maaike Bilau (UGent, VMG) Yves Coppieters (ULB, ESP) Frank Devlieghere (UGent, FBW) Tineke De Vriendt (UGent, VMG) Marga Ocké (RIVM) Ilse Pynaert (UGent, VMG) Christelle Senterre (ULB, ESP) Isabelle Sioen (UGent, VMG) Nadia Slimani (IARC) Marie-Paule Vanderelst (ULB, ESP) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid J. Wytsmanstraat Brussel België Tel: Fax: liesbeth.temme@iph.fgov.be IPH/EPI REPORTS Nr

4 Betrokken instituten Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu Universiteit Gent, Vakgroep Maatschappelijke Gezondheidkunde Université Libre Bruxelles, Ecole de Santé publique Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, Afdeling Epidemiologie Opdrachtgevers FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu

5 Algemene Inhoud Volume I Executieve samenvatting... 7 I. Inleiding en methoden II. Studiepopulatie III. Voedings- en gezondheidsstatus IV. Voedingsprofiel Volume II V. Voedingsmiddelen 1 Voedingsdriehoek Dranken Graanproducten en aardappelen Groenten Fruit Melk- en calciumverrijkte sojaproducten Vlees, vis, eieren en vervangproducten Smeer- en bereidingsvet Restgroep Volume III VI. Energie en macronutriënten 1 Aanbevelingen Energie Vetten Koolhydraten Eiwitten VII. Micronutriënten 1 Aanbevelingen Calcium IJzer Vitamine C

6 Algemene Inhoud Volume IV VIII. Rauwe voedingsmiddelen IX. Voedingshygiëne en voedselveiligheid binnen het huishouden Bijlage 1 - Geselecteerde gemeenten Bijlage 2.1- Communicatieformulier Voedselconsumptiepeiling Bijlage Ontvangstformulier Voedselconsumptiepeiling Bijlage Voedingsmiddelengroepen Bijlage Voedingsmiddelenlijst Bijlage 4 - Verstrekkingeenheden en conversiefactoren bij de Vlaamse voedingsdriehoek Bijlage 5 - Conversiefactoren...867

7 Hoofdstuk VI.4 Koolhydraten Inleiding en methoden Studiepopulatie Voedings- en gezondheidsstatus Voedingsprofiel Aanbevelingen Energie Voedingsmiddelen Vetten Energie en macronutriënten Koolhydraten Micronutriënten Eiwitten Rauwe voedingsmiddelen Voedingshygiëne De Belgische Voedselconsumptiepeiling

8

9 Inhoudstafel SAMENVATTING INLEIDING METHODE EN INDICATOREN RESULTATEN GEBRUIKELIJKE BIJDRAGE VAN KOOLHYDRATEN AAN DE TOTALE ENERGIE-INNAME GEBRUIKELIJKE INNAME VAN POLYSACCHARIDEN GEBRUIKELIJKE INNAME VAN SUIKERS TABELLEN REFERENTIELIJST

10

11 Samenvatting De gemiddelde dagelijkse procentuele bijdrage van het macronutriënt koolhydraat aan de totale energie-inname in de algemene populatie, 15 jaar en ouder, bedraagt 45.8 en%. De gemiddelde gebruikelijke koolhydraat-inname bij vrouwen is een weinig hoger dan deze bij mannen, respectievelijk 46.4 en% (SD 6.4) en 45.0 en% (SD 6.3). Bij vrouwen is er 9% die de aanbeveling van minstens 55 en% koolhydraten haalt. Bij mannen is er 5% die de aanbeveling haalt. De gebruikelijke inname van koolhydraten neemt in beide geslachten licht af met toenemende leeftijd. Het aantal personen die deze aanbeveling van 55 en% koolhydraten halen is het grootst in de leeftijdsgroep van jarigen, voor zowel vrouwen als mannen (respectievelijk 21 en% en 11 en%). Er zijn weinig of geen opmerkelijke verschillen in koolhydraat-inname volgens woonplaats, opleidingsniveau, BMI, fysieke activiteit, seizoen of huishoudgrootte. Indien de onderrapporteerders uitgesloten worden, dan blijft de gemiddelde gebruikelijke inname van koolhydraten bij benadering gelijk. Het aantal personen die de aanbeveling van 55 en% koolhydraten haalt daalt van 8% naar 5% na exclusie van de onderrapporteerders. Na exclusie van de onerrapporteers, daalt het aantal vrouwen die de aanbeveling halen beduidend van 9% naar 6%. Daarentegen is er na exclusie van de onderrapporteerders, bij het aantal mannen tussen de leeftijd van jaar, een stijging van 11% naar 15% voor het halen van de aanbeveling. De inname van suikers (mono- en disacchariden) is te hoog in vergelijking met de aanbeveling, terwijl de inname van polysacchariden veel te laag is. Vrouwen hebben een hogere gebruikelijke suikerinname (in en%) dan mannen. Uit de resultaten blijkt dat brood & beschuiten de voornaamste koolhydraatbronnen zijn binnen onze Belgische voeding, gevolgd door aardappelen, limonades, fruit, zoete toespijs, cake & gebak, deegwaren & rijst

12 1 Inleiding Koolhydraten zijn belangrijke energieleveranciers. Koolhydraten worden door de vertering in maag en darmen omgezet in enkelvoudige suikers, voornamelijk glucose, dat via de darm in de bloedbaan worden opgenomen en zo de bloedsuikerspiegel doet stijgen. Sommige voedingsmiddelen doen de bloedsuikerspiegel sneller stijgen dan andere. De graad van snelheid wordt de glycemische index genoemd. De glycemische index is o.a. afhankelijk van (1): het soort suiker: glucose of druivensuiker wordt veel sneller opgenomen dan fructose of vruchtensuiker; de aanwezigheid van andere voedingsstoffen in de maaltijd zoals eiwitten, vetten en/of voedingsvezels; de grootte van de deeltjes (hoe fijner hoe sneller de vertering): aardappelpuree geeft een snellere bloedsuikerstijging dan gewoon gekookte aardappelen; de gaarheid van de voedingsmiddelen: goed gaar gekookte pasta geeft een snellere stijging dan al dente (beetgaar) gekookte pasta; de snelheid van de maaglediging: gesuikerde vloeistoffen gaan zeer snel door de maag. Zuivere suikers verwerkt in snoepgoed en frisdranken leveren naast energie geen andere nuttige voedingsstoffen zoals eiwitten, voedingsvezels, vitaminen en mineralen. Men noemt ze daarom lege energiebronnen die best uitzonderlijk gebruikt worden. Enkel voor het behandelen van een hypoglycemie kunnen ze nuttig zijn. Zetmeelproducten zoals brood, aardappelen, rijst en deegwaren leveren naast energie ook andere nuttige voedingsstoffen zoals vitaminen, mineralen en voedingsvezels, waardoor ze veel waardevoller zijn voor ons organisme. De ondergrens voor de totale hoeveelheid koolhydraten bedraagt 55% van de totale energiebehoefte. Het is aanbevolen de inname van enkelvoudige (toegevoegde) suikers te beperken zowel voor kinderen, adolescenten als volwassenen (2,3). De voornaamste koolhydraatbronnen zijn granen, aardappelen, peulvruchten, groenten en noten (2)

13 2 Methode en indicatoren Voor de berekening van de energie en nutriënten inname uit de gegevens, verzameld met de herhaalde 24-uursvoedingsnavragen, werden de gerapporteerde voedingsmiddelen gekoppeld aan het best passende voedingsmiddel uit een voedingsmiddelendatabank (zie hoofdstuk I.4 punt 2.4). De berekende inname van de macronutriënten wordt uitgedrukt in energieprocenten (en%): dat wil zeggen de procentuele bijdrage van het macronutriënt aan de som van de energie-inname (zonder de energie van alcohol). Dus voor de berekening van de procentuele bijdrage van eiwitten, vetten en koolhydraten aan de totale energie-inname is de energiebijdrage van alcohol buiten beschouwing gebleven. De gebruikelijke inname van de nutriënten in de populatie werd geschat d.m.v. het programma C-Side op basis van de informatie bekomen tijdens de 2-maal herhaalde 24- uursvoedingsnavraag (4,5). Dit is niet gelijk aan het gemiddelde over de 2-maal herhaalde 24- uursvoedingsnavragen. Voor een correcte evaluatie van de verdeling van de inname binnen de bevolking in vergelijking met de voedingsnormen, is niet het gemiddelde over de twee dagen belangrijk, maar de inname over een langere periode (d.w.z. de gebruikelijke inname), waarbij enkel de variatie tussen personen belangrijk is en niet de intra-individuele variatie. De methode is in detail besproken in het eerste hoofdstuk (zie hoofdstuk I.4 punt 3.1). Hieronder wordt kort uitgelegd hoe de tabellen gebruikelijke consumptie gelezen moeten worden. Er worden twee tabellen gegeven. De eerste tabel beschrijft de verdeling voor de totale bevolking en volgens het geslacht, met ook een indeling in leeftijdsgroepen. Al de resultaten in de tabel zijn, naast de weging voor het steekproefontwerp (zie hoofdstuk II.2), ook gewogen voor de dag en het seizoen tijdens dewelke het interview werd afgenomen. De eerste twee kolommen tonen het gemiddelde en de standaard deviatie (SD) als maat voor de spreiding van de verdeling. In de volgende vier kolommen worden de geschatte waarden van percentielen 25, 50 (de mediaan), 75 en 97.5 gegeven. De volgende kolom toont het percentage van de bevolking dat voldoet aan een voedingsaanbeveling. Dit is het percentage met een inname onder of boven een grenswaarde of een inname tussen 2 grenswaarden. De twee laatste kolommen geven aantallen: de eerste kolom geeft het aantal 24-uursvoedingsnavragen (kolom met hoofding n ) en de tweede kolom geeft het aantal respondenten (kolom met hoofding N ). De tweede tabel toont de gemiddelde inname in functie van verschillende variabelen (geslacht, opleiding, woonplaats, gewicht, seizoen, lichamelijke activiteit, huishoudgrootte). Het eerste gemiddelde (kolom Gem_1) is gelijkaardig aan dit van de eerste tabel, nl. gewogen voor het steekproefontwerp, dag en seizoen van het interview. In al de andere kolommen is in het mathematisch model ook rekening gehouden met mogelijke verschillen in de geslachts- en leeftijdsverdeling. De inhoud van deze kolommen is zoals besproken hierboven

14 3 Resultaten 3.1 Gebruikelijke bijdrage van koolhydraten aan de totale energie-inname De gemiddelde dagelijkse procentuele bijdrage van het macronutriënt koolhydraat aan de totale energie-inname in de algemene populatie, 15 jaar en ouder, bedraagt 45.8 en% (SD 6.4). De interquartielrange gaat van 41.5 en% tot 49.9 en% (Tabel VI.4. 2). De gebruikelijke koolhydraatinname bij vrouwen is een weinig hoger dan deze bij mannen, respectievelijk 46.4 en% (SD 6.4) en 45.0 en% (SD 6.3). De gebruikelijke inname van koolhydraten neemt in beide geslachten af met toenemende leeftijd (niet beduidend). Bij de vrouwen daalt de gemiddelde koolhydraatinname van 50.6 en% bij de jarigen tot 43.3 en% bij de 75-plussers. Bij de mannen daalt de gemiddelde koolhydraatinname van 49.5 en% bij de jarigen tot 43.7 en% bij de 75-plussers (Tabel VI.4. 2). Bij de vrouwen haalt 9% de aanbeveling van minstens 55 en% koolhydraten. Bij de mannen haalt 5% deze aanbeveling. Het aantal personen die deze aanbeveling van 55 en% koolhydraten haalt is het grootst in de leeftijdsgroep van jarigen, voor zowel vrouwen als mannen (respectievelijk 21 en% en 11 en%) (Figuur VI.4. 1). Indien de onderrapporteerders (zoals berekend in hoofdstuk VI.2) uitgesloten worden, dan blijft de gemiddelde gebruikelijke inname van koolhydraten bij benadering gelijk. Tabel VI.4. 1 vat de resultaten voor de totale koolhydraatinname met en zonder onderrapporteerders samen. Na exclusie van de onderrapporteerders daalt het aantal personen die de aanbeveling van 55 en% koolhydraten halen beduidend van 8% naar 5%. Na exclusie van de onderrapporteerders, daalt het aantal vrouwen die de aanbeveling halen beduidend van 9% naar 6%. Daarentegen is er na exclusie van de onderrapporteerders, bij het aantal mannen tussen de leeftijd van jaar, een beduidende stijging van 11% naar 15% voor het halen van de aanbeveling (Figuur VI.4. 1)

15 Figuur VI.4. 1 Voedselconsumptiepeiling, België, 2004 Gebruikelijke consumptie van koolhydraten (energie%/dag) Percentage met een inname van koolhydraten volgens de aanbeveling (>55en%) Totale populatie Na exclusie onderrapporteerders Gewogen prevalentie, gecorrigeerd voor seizoen en dag van inname Er zijn weinig of geen opmerkelijke verschillen in koolhydraatinname volgens woonplaats, opleidingsniveau, BMI, fysieke activiteit, seizoen of huishoudgrootte (Tabel VI.4. 4). Uit de resultaten blijkt dat brood & beschuiten de voornaamste koolhydraatbronnen zijn (28%) binnen onze Belgische voeding, gevolgd door aardappelen (9%), limonades (9%), fruit (7%), zoete toespijs (6%), cake & gebak (5%), deegwaren & rijst (5%) (Tabel VI.4. 9). 3.2 Gebruikelijke inname van polysacchariden Gezien praktisch niemand van de Belgische populatie een inname van polysacchariden boven de aanbevolen hoeveelheid van 50 En% gebruikte, werd in de figuren en tabellen vergeleken met een inname van 30 en%. Door de totale populatie wordt gemiddeld slechts 24.4 en% polysacchariden per dag gebruikt. De grote meerderheid van de populatie (87.1%) heeft zelfs een gebruikelijke polysaccharide-inname lager dan 30 en% (Tabel VI.4. 5). Het uitsluiten van de onderrapporteerders geeft weinig verschil in de procentuele energiebijdrage van polysacchariden (Figuur VI.4. 2)

16 Figuur VI.4. 2 Voedselconsumptiepeiling, België, 2004 Gebruikelijke consumptie van zetmeel (energie%/dag) Percentage met een inname van polysaccharide lager dan 60% van de aanbeveling (aanbeveling = 55 en%) Totale populatie Na exclusie onderrapporteerders Gewogen prevalentie, gecorrigeerd voor seizoen en dag van inname 3.3 Gebruikelijke inname van suikers De gebruikelijke inname van suikers (mono- en disacchariden) bedraagt 20.3 En% voor de totale populatie. De grote meerderheid (96.4%) van de totale populatie heeft een suikerinname hoger dan de aanbevolen bovengrens van 10 en%. Er is zelfs 19% bij wie de inname meer dan 15 en% bedraagt. Vrouwen hebben een hogere gebruikelijke suikerinname (en%) dan mannen en de inname van suikers (in en%) daalt met de leeftijd (Tabel VI.4. 7). Het uitsluiten van de onderrapporteerders levert weinig verschil in de procentuele energiebijdrage van suikers (Figuur VI.4. 3). Figuur VI.4. 3 Voedselconsumptiepeiling, België, 2004 Gebruikelijke consumptie van suikers (energie%/dag) Percentage met een te grote inname volgens de aanbeveling (10 en%) Totale populatie Na exclusie onderrapporteerders Gewogen prevalentie, gecorrigeerd voor seizoen en dag van inname

17 4 Tabellen Tabel VI.4. 1 Voedselconsumptiepeiling, België, 2004 Vergelijking koolhydraat(kh-)inname totale populatie met koolhydraatinname na exclusie onderrapporteerders (energie%/dag) KH-inname totale populatie KH-inname zonder onderrapporteerders Gemiddelde SD N Gemiddelde SD N VROUWEN < > Totaal MANNEN < > Totaal TOTAAL Gemiddelde: gewogen gemiddelde gecorrigeerd voor interviewdag en seizoen n: aantal 24-uursvoedingsnavragen N: aantal respondenten

18

19 Tabel VI.4. 2 Voedselconsumptiepeiling, België, 2004 Gebruikelijke consumptie van koolhydraten (energie%/dag) in totale populatie Gemiddelde SD P25 P50 P75 % > 55 n N VROUWEN < > Totaal MANNEN < > Totaal TOTAAL < > Totaal Gemiddelde: gewogen gemiddelde gecorrigeerd voor interviewdag en seizoen n: aantal 24-uursvoedingsnavragen N: aantal respondenten % > 55: percentage met een consumptie van koolhydraten van meer dan 55 energie%/dag

20 Tabel VI.4. 3 Voedselconsumptiepeiling, België, 2004 Gebruikelijke consumptie van koolhydraten (energie%/dag) zonder onderrapporteerders Gemiddelde SD P25 P50 P75 % > 55 n N VROUWEN < > Totaal MANNEN < > Totaal TOTAAL < > Totaal Gemiddelde: gewogen gemiddelde gecorrigeerd voor interviewdag en seizoen n: aantal 24-uursvoedingsnavragen N: aantal respondenten % > 55: percentage met een consumptie van koolhydraten van meer dan 55 energie%/dag

21 Tabel VI.4. 4 Voedselconsumptiepeiling, België, 2004 Gebruikelijke consumptie van koolhydraten (energie%/dag) in totale populatie Gem_1 Gem_2 SD P25 P50 P75 % > 55 n N GESLACHT Vrouw Man OPLEIDING Lager sec. of minder BSO/TSO ASO Hoger onderwijs GEWEST Vlaams Brussels & Waals GEWICHT (BMI) Onder & gezond gewicht Overgewicht Obesiteit SEIZOEN Lente Zomer Herfst Winter LICHAMELIJKE Inactief ACTIVITEIT Minimaal Pos. voor gezondheid HUISHOUD- 1 persoon GROOTTE 2 personen personen TOTAAL Gem_1: gewogen gemiddelde gecorrigeerd voor interviewdag en seizoen Gem_2: gewogen gemiddelde gecorrigeerd voor interviewdag, seizoen, geslacht en leeftijd n: aantal 24-uursvoedingsnavragen N: aantal respondenten

22 Tabel VI.4. 5 Voedselconsumptiepeiling, België, 2004 Gebruikelijke consumptie van zetmeel (energie%/dag) in totale populatie Gemiddelde SD P25 P50 P75 % <= 30 n N VROUWEN < > Totaal MANNEN < > Totaal TOTAAL < > Totaal Gemiddelde: gewogen gemiddelde gecorrigeerd voor interviewdag en seizoen n: aantal 24-uursvoedingsnavragen N: aantal respondenten % < 30: percentage met een consumptie van zetmeel lager dan 30 energie%/dag

23 Tabel VI.4. 6 Voedselconsumptiepeiling, België, 2004 Gebruikelijke consumptie van zetmeel (energie%/dag) zonder onderrapporteerders Gemiddelde SD P25 P50 P75 % <= 30 n N VROUWEN < > Totaal MANNEN < > Totaal TOTAAL < > Totaal Gemiddelde: gewogen gemiddelde gecorrigeerd voor interviewdag en seizoen n: aantal 24-uursvoedingsnavragen N: aantal respondenten % < 30: percentage met een consumptie van zetmeel lager dan 30 energie%/dag

24 Tabel VI.4. 7 Voedselconsumptiepeiling, België, 2004 Gebruikelijke consumptie van suikers (energie%/dag) in totale populatie Gemiddelde SD P25 P50 P75 % > 10 % > 15 n N VROUWEN < > Totaal MANNEN < > Totaal TOTAAL < > Totaal Gemiddelde: Gewogen gemiddelde gecorrigeerd voor interviewdag en seizoen n: Aantal 24-uursvoedingsnavragen N: Aantal respondenten % <= 10: % die voldoet aan de aanbeveling van minder dan 10en% inname van suikers per dag

25 Tabel VI.4. 8 Voedselconsumptiepeiling, België, 2004 Gebruikelijke consumptie van suikers (energie%/dag) zonder onderrapporteerders Gemiddelde SD P25 P50 P75 % > 10 % > 15 n N VROUWEN < > Totaal MANNEN < > Totaal TOTAAL < > Totaal Gemiddelde: Gewogen gemiddelde gecorrigeerd voor interviewdag en seizoen n: Aantal 24-uursvoedingsnavragen N: Aantal respondenten % <= 10: % die voldoet aan de aanbeveling van minder dan 10en% inname van suikers per dag

26 Tabel VI.4. 9 Groep Groepsnaam Procentuele koolhydraatbijdrage groep Voedselconsumptiepeiling, België, 2004 Bronnen van de energiebijdrage uit koolhydraten (in %) Groep Subgroep1 Subgroep2 Naam subgroep Procentuele koolhydraatbijdrage subgroep 06 Granen en graanproducten BROOD DEEGWAREN, RIJST, ANDERE GRANEN ONTBIJTGRANEN ZOUTE VERSNAPERINGEN, TOOST DEEG KNACKEBROOD, BESCHUIT MEEL, VLOKKEN, BINDMIDDELEN BROOD, KNACKEBROOD, BESCHUIT NIET INGEDEELD Niet alkoholische dranken LIMONADES, ISOTONE DRANKEN, SIROPEN VRUCHTE- EN GROENTESAPPEN KOFFIE (MINERAAL)WATER CICHOREI, SURROGATEN NIET INGEDEELD THEE KRUIDENTHEE NIET INGEDEELD

27 Vervolg Tabel VI.4. 9 Groep Groepsnaam Procentuele Groep Subgroep1 koolhydraatbijdrage groep Subgroep2 Naam subgroep Procentuele koolhydraatbijdrage subgroep 11 Suiker en zoetwaren SUIKER, HONING, JAM CHOCOLA, CANDY BARS, CHOCOLADEHAGEL/VLOKKEN IJS ZOETWAREN (GEEN CHOCOLA) SIROPEN SORBETIJS WATERIJS NIET INGEDEELD Cake, koek, gebak, puddingen CAKE, GEBAK, PUDDINGEN NIET-MELKBASIS BISCUIT NIET INGEDEELD Aardappelen en andere knolgewassen aardappelen (algemeen) gefrituurde aardappelproducten aardappelbereidingen ander dan gefrituurd ANDERE KNOLGEWASSEN

28 Vervolg Tabel VI.4. 9 Groep Groepsnaam Procentuele koolhydraatbijdrage groep Groep Subgroep1 Subgroep2 Naam subgroep Procentuele koolhydraatbijdrage subgroep 04 Fruit pitvruchten andere fruitsoorten citrusvruchten steenvruchten besvruchten en kleinfruit GEMENGD FRUIT NOTEN, ZADEN, NOTENSPREAD (NOTENSMEERSELS) OLIJVEN NIET INGEDEELD Melkproducten MELK YOGHURT PUDDINGEN OP MELK/ROOM/MOUSSE BASIS MELKDRANKEN KWARK E.D KAAS KOFFIEMELK EN CREAMERS ROOM NIET INGEDEELD TOPPINGS

29 Vervolg Tabel VI.4. 9 Groep Groepsnaam Procentuele koolhydraatbijdrage groep Groep Subgroep1 Subgroep2 Naam subgroep Procentuele koolhydraatbijdrage subgroep 14 Alkoholische dranken BIER, CIDER WIJN SHERRY, PORT, VERMOUTH E.D LIKEUREN COCKTAILS, PUNCHES STERKE DRANK, BRANDEWIJN NIET INGEDEELD ANIJSDRANKEN (PASTIS,..) Groenten VRUCHTGROENTEN KNOLGROENTEN KOOLSOORTEN BLADGROENTEN (M.U.V. KOOLSOORTEN) STENGEL- EN SPRUITGROENTEN GEMENGDE SALADES/GROENTEN ERWTEN, MAIS, TUINBONEN UIEN, KNOFLOOK CHAMPIGNONGS OF PADDESTOELEN NIET INGEDEELD

30 Vervolg Tabel VI.4. 9 Groep Groepsnaam Procentuele koolhydraatbijdrage groep Groep Subgroep1 Subgroep2 Naam subgroep Procentuele koolhydraatbijdrage subgroep 16 Soepen SOEPEN BOUILLON NIET INGEDEELD Sauzen en kruiden/specerijen TOMATENSAUZEN NIET INGEDEELD MAYONAISES DRESSINGS DESSERTSAUZEN SMAAKMAKERS KRUIDEN, SPECERIJEN EN SMAAKSTOFFEN GIST SAUZEN Diversen SNACKS SOJAPRODUCTEN NIET INGEDEELD NIET INGEDEELD KUNSTMATIGE ZOETSTOFFEN

31 Vervolg Tabel VI.4. 9 Groep Groepsnaam Procentuele koolhydraatbijdrage groep Groep Subgroep1 Subgroep2 Naam subgroep Procentuele koolhydraatbijdrage subgroep 07 Vlees en vleesproducten VLEESPRODUCTEN NIET INGEDEELD KIP RUNDER KALFS SCHAPE/LAMS ORGAANVLEES NIET INGEDEELD EN ANDER GEVOGELTE KALKOEN NIET INGEDEELD VARKENS PAARDE GEITE KONIJN (TAM) EEND GEVOGELTE GANS WILD Peulvruchten PEULVRUCHTEN

32 Vervolg Tabel VI.4. 9 Groep Groepsnaam Procentuele koolhydraatbijdrage groep Groep Subgroep1 Subgroep2 Naam subgroep Procentuele koolhydraatbijdrage subgroep 10 Vetten MARGARINES BOTER NIET INGEDEELD PLANTAARDIGE OLIEN FRITUURVETTEN ANDERE DIERLIJKE VETTEN Vis en schaaldieren VISPRODUCTEN, VISSTICKS SCHAAL- EN WEEKDIEREN VIS Eieren en eiproducten EIEREN

33 Referentielijst 1. Carbohydrates in human nutrition. Report of a Joint FAO/WHO Expert Consultation. FAO Food Nutr.Pap. 1998;66:1-140.: Belgische Hoge Gezondheidsraad. Voedingsaanbevelingen voor België, herziene versie Brussel. 3. CEC. Nutrient and energy intakes for the European Community. (thirty-first series) Commission of the European Communities, food - science and Techniques. Reports of the Scientific Committee for Food. 4. Dodd, K. W. A technical guide to C-SIDE. Software for Intake Distribution Estimation. Technical Report 96-TR 32, Department of Statistics and Center for Agricultural and Rural Development; Iowa State University. 5. Iowa State University. A user's guide to C-SIDE. Software for Intake Distribution Estimation. Technical Report 96-TR 31, Department of Statistics and Center for Agricultural and Rural Development; Iowa State University