Belangrijkste bevindingen

Transcriptie

1 gram/dag tijdens ontbijt A. van Leeuwenhoeklaan MA Bilthoven Postbus BA Bilthoven KvK Utrecht T F info@rivm.nl Belangrijkste bevindingen Ontbijtgewoonten van schoolkinderen; Resultaten van VCP van de kinderen van 4 tot 12 jaar gebruikt een ontbijt - Zuivelproducten, Niet-alcoholische dranken en Brood en graanproducten zijn de meeste geconsumeerde voedingsmiddelengroepen bij het ontbijt - Twee derde van bij het ontbijt geconsumeerde Brood en graanproducten bestaat uit volkoren of bruinbrood en volkoren graanproducten - Op brood hebben chocoladebelegsoorten de voorkeur van de kinderen op de leeftijd van de basisschool - Er zijn nauwelijks verschillen tussen jongens en meisjes Behandeld door Caroline van Rossum Elly Buurma-Rethans Marja Beukers Centrum voor Voeding, Preventie en Zorg VCP@rivm.nl Figuur 1. Gemiddelde consumptie tijdens het ontbijt voor Nederlandse kinderen van 4-12 jaar in (gebaseerd op VCP ; n=505). Versie: 1 Pagina 1 van 13

2 Inleiding Naar aanleiding van een ad hoc vraag vanuit het Nationale Schoolontbijt is de voedselconsumptie van schoolkinderen van 4 tot 12 jaar onderzocht. De volgende vraagstellingen zijn geformuleerd: - Hoeveel procent van de kinderen ontbijt? - Wat wordt er bij het ontbijt gegeten (hoofdgroepen) o Zijn er verschillen tussen jongens en meisjes? - Wat wordt er op het brood gedaan? - Wat is de bijdrage van het ontbijt aan de consumptie van een aantal voedingsmiddelengroepen De consumptiegegevens van , uitgevoerd onder ruim duizend kinderen, maken deel uit van een breder onderzoek naar de voedselconsumptie van 1 tot 79-jarigen in Nederland, in de periode De eindresultaten over de volledige onderzoeksperiode, inclusief de inname van voedingsstoffen worden in 2018 verwacht. Versie: 2 Pagina 2 van 13

3 Methode Voor de analyses is gebruikgemaakt van de eerste twee jaren van de voedselconsumptiepeiling van (VCP ). In deze peiling hebben de deelnemers een algemene vragenlijst ingevuld en zijn zij of de verzorgers/ouders twee keer uitgebreid geïnterviewd over wat ze de voorgaande dag gegeten en gedronken hadden. Tussen de twee interviews zit gemiddeld een maand. Alle seizoenen en dagen van de week waren gelijk vertegenwoordigd. De resultaten zijn gewogen voor leeftijd, geslacht, opleidingsniveau van de ouders en regio om zo een representatief beeld te geven voor deze leeftijdsgroep in de Nederlandse bevolking ten tijde van de peiling. Voor de indeling van de voedingsmiddelengroepen is gebruikgemaakt van de GloboDiet-classificatie. Voor de indeling van brood in volkorenbrood en overig brood is gebruikgemaakt van de indeling zoals deze is gemaakt bij vergelijking van de voedselconsumptie met de Richtlijnen Schijf van Vijf.(1) Uit de 2-daagse onderzoeksgegevens is te zien op hoeveel onderzoeksdagen bepaalde voedingsmiddelen worden gegeten of gedronken bij het ontbijt. Hiervan is af te leiden hoe vaak per week bepaalde voedingsmiddelen gemiddeld in Nederland onderdeel zijn van het ontbijt. Voor het inzicht in het broodbeleg is gekeken naar de soorten beleg die tijdens het ontbijt tegelijkertijd met de verschillende broodsoorten (ongeacht het type brood en het aantal sneden) zijn geconsumeerd. Op basis hiervan is het aantal keren berekend dat tijdens het ontbijt voor bepaalde belegsoorten is gekozen. Meer informatie over de voedselconsumptiepeilingen staat beschreven in rapport rapportage over VCP (2) Versie: 2 Pagina 3 van 13

4 Aantal ontbijters - 95 van de kinderen gebruikt dagelijks een ontbijt - Kinderen eten op de meeste dagen van de week iets van brood of graanproducten - Op ruim vier dagen van de week consumeren zij zuivelproducten Brood en graanproducten Zuivelproducten Suiker en snoepgoed Vetten en oliën Niet-alcoholische dranken Vlees(producten) Fruit, noten, olijven Koek en gebak Gemiddeld aantal dagen/week Figuur 2. Gemiddeld aantal dagen in week van de meest geconsumeerde voedingsmiddelengroepen bij het ontbijt door 4-12-jarigen (gebaseerd op VCP ; n=505; gewogen). Versie: 2 Pagina 4 van 13

5 gram/dag tijdens ontbijt Consumptie tijdens ontbijt In grammen consumptie gerekend, eten en drinken kinderen van 4-12 jaar tijdens het ontbijt met name Zuivelproducten (120 gram/dag), Nietalcoholische dranken (88 gram/dag) en Brood en graanproducten (45 gram/dag). Binnen de groep Brood en graanproducten is 26 gram volkoren. Totaal Jongens Meisjes Figuur 3. Gemiddelde consumptie tijdens het ontbijt voor Nederlandse kinderen van 4-12 jaar in (gebaseerd op VCP ; n=505). Versie: 2 Pagina 5 van 13

6 Tabel 1. Gemiddelde consumptie (gram per dag) tijdens het ontbijt voor Nederlandse kinderen van 4-12 jaar in (gebaseerd op VCP ; n=505; gewogen). Globodiet-voedingsmiddelenindeling Totaal N=505 Jongens N=255 Meisjes N=250 Aardappelen Groenten Peulvruchten Fruit, noten, olijven Zuivelproducten Melk Gefermenteerde melkproducten Kaas Overige melkproducten Brood en graanproducten Volkoren en bruinbrood Overig brood/knäckebröd e.d Volkoren graanproducten Overige graanproducten Vlees(producten) Vis, schaaldieren Ei(producten) Vetten en oliën Suiker en snoepgoed Koek en gebak Niet-alcoholische dranken Groente- en fruitsappen Overige dranken Water, koffie en thee Alcoholische dranken Kruiden en sauzen Soepen Diversen Hartige snacks Versie: 2 Pagina 6 van 13

7 Tabel 2. Gemiddelde consumptie van GloboDiet voedingsmiddelengroepen tijdens het ontbijt voor Nederlandse kinderen van 4-12 jaar in (gebaseerd op VCP ; n=505; gewogen). GloboDiet voedingsmiddelenindeling Gem. P5 Mediaan P95 Consumptiedagen Gem. P5 Op consumptiedagen* Mediaan P Aardappelen Groenten Peulvruchten Fruit, noten, olijven Zuivelproducten Brood en graanproducten Vlees(producten) Vis, schaal- en schelpdieren Eieren Vetten en oliën Suiker en snoepgoed Koek en gebak Niet-alcoholische dranken Alcoholische dranken Kruiden en sauzen Bouillon Diversen Hartige snacks *De percentielen worden niet getoond bij een percentage consumptie dagen kleiner dan 10. NB. De gemiddelden zijn ook op kleine aantallen gebaseerd. 1 november 2017 MEMO-VCP Versie: 2 Pagina 7 van 13

8 Tabel 3. Gemiddelde consumptie tijdens het ontbijt van GloboDiet voedingsmiddelengroepen voor Nederlandse jongens van 4-12 jaar in (gebaseerd op VCP ; n=255; gewogen). GloboDiet voedingsmiddelenindeling Gem. P5 Mediaan P95 Consumptiedagen Gem. P5 Op consumptiedagen* Mediaan P Aardappelen Groenten Peulvruchten Fruit, noten, olijven Zuivelproducten Brood en graanproducten Vlees(producten) Vis, schaal- en schelpdieren Eieren Vetten en oliën Suiker en snoepgoed Koek en gebak Niet-alcoholische dranken Alcoholische dranken Kruiden en sauzen Bouillon Diversen Hartige snacks *De percentielen worden niet getoond bij een percentage consumptie dagen kleiner dan 10. NB. De gemiddelden zijn ook op kleine aantallen gebaseerd. 1 november 2017 MEMO-VCP Versie: 2 Pagina 8 van 13

9 Tabel 4. Gemiddelde consumptie tijdens het ontbijt van GloboDiet voedingsmiddelengroepen voor Nederlandse meisjes van 4-12 jaar in (gebaseerd op VCP ; n=250; gewogen). GloboDiet voedingsmiddelenindeling Gem. P5 Mediaan P95 Consumptiedagen Gem. g/da g P5 Op consumptiedagen* Mediaan P Aardappelen Groenten Peulvruchten Fruit, noten, olijven Zuivelproducten Brood en graanproducten Vlees(producten) Vis, schaal- en schelpdieren Eieren Vetten en oliën Suiker en snoepgoed Koek en gebak Niet-alcoholische dranken Alcoholische dranken Kruiden en sauzen Bouillon Diversen Hartige snacks *De percentielen worden niet getoond bij een percentage consumptie dagen kleiner dan 10. NB. De gemiddelden zijn ook op kleine aantallen gebaseerd. 1 november 2017 MEMO-VCP Versie: 2 Pagina 9 van 13

10 Broodbeleg tijdens het ontbijt Wanneer brood wordt gegeten bij het ontbijt worden verschillende soorten broodbeleg geconsumeerd: - Chocoladebeleg (39) is het meest favoriet bij 4-12-jarigen, gevolgd door vleeswaren (21) en kaas (16). - Er zijn geen verschillen tussen jongens en meisjes te zien. Broodbeleg tijdens ontbijt Pindakaas 8 Ei 4 Salade/ sandwichspread 2 Jam/honing/ appelstroop 10 Chocoladebeleg 39 Kaas 16 Vleeswaren en bereid vlees 21 Figuur 4. Percentage van gebruik van broodbeleg door 4-12-jarigen in VCP tijdens het ontbijt (gebaseerd op twee consumptiedagen per persoon; n=505). Tabel 5. Aantal keren dat de verschillende soorten beleg tijdens het ontbijt op brood zijn gebruikt door 4-12 jarigen in VCP (gebaseerd op twee consumptiedagen per persoon). Totaal (n=505) Jongens (n=255) Meisjes (n=250) Chocoladebeleg Vleeswaren en bereid vlees Kaas Jam/honing/appelstroop Pindakaas Ei Salade/sandwichspread Versie: 2 Pagina 10 van 13

11 Bijdrage ontbijt - De bijdrage van het ontbijt aan de totale consumptie per dag verschilt per voedingsmiddelengroep - Voor Zuivelproducten en Brood en graanproducten is dit circa 30 Zuivelproducten Brood en graanproducten Suiker en snoepgoed Vetten en oliën Niet-alcoholische dranken Ei(producten) Koek en gebak Vlees(producten) Fruit, noten, olijven Kruiden en sauzen Ontbijt Lunch Avondmaaltijd Tussendoor Groenten Divers Soep Vis en schaaldieren Peulvruchten Aardappelen Figuur 5. Bijdrage van de drie hoofdmaaltijden en tussendoor van de GloboDietgroepen aan de totale consumptie per dag in procenten door Nederlandse meisjes en jongens van 4-12 jaar in (gebaseerd op VCP ; n=505; gewogen). Versie: 2 Pagina 11 van 13

12 Tabel 6. Bijdrage van de drie hoofdmaaltijden en tussendoor van de GloboDietgroepen aan de totale consumptie per dag in procenten door Nederlandse meisjes en jongens van 4-12 jaar in (gebaseerd op VCP ; n=505; gewogen). GloboDiet voedingsmiddelenenindeling Ontbijt Lunch Avondmaaltijd Tussendoor Gemiddeld Gemiddeld Gemiddeld Gemiddeld 01 Aardappelen Groenten Peulvruchten Fruit, noten, olijven Zuivelproducten Brood, granen, rijst, pasta Vlees(producten) Vis en schaaldieren Ei(producten) Vetten en oliën Suiker en snoepgoed Koek en gebak Niet-alcoholische dranken 14 Alcoholische dranken Kruiden en sauzen Soep Diversen Hartige snacks Versie: 2 Pagina 12 van 13

13 Bronnen 1. Van Rossum CTM, Buurma-Rethans EJM, Vennemann FBC, Beukers M, Drijvers JJMM. MEMO: Voedselconsumptie in vergeleken met de Schijf van Vijf Bilthoven: RIVM; Report No.: MEMO-VCP van Rossum CTM, Beukers M, de Boer EJ, Brants HAM, Buurma-Rethans EJM, Ocké MC, et al. The diet of the Dutch; Results of the first 2 years of the Dutch National Food Consumption Survey Bilthoven: RIVM; RIVM Report Versie: 2 Pagina 13 van 13