D e f i n i n g s u s t a i n a b l e n u t r i t i o n

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "D e f i n i n g s u s t a i n a b l e n u t r i t i o n"

Transcriptie

1 D e f i n i n g s u s t a i n a b l e n u t r i t i o n

2 Hoe komen we tot gezonde en duurzame voedingspatronen? Gerard Kramer Manager Sustainable Nutrition Blonk Consultants Slotdebat It s the food, my friend! 21/5/2016 2

3 Blonk Consultants Ontwikkelaar van Optimeal Versnellen van duurzame ontwikkeling door het vinden van oplossingen en antwoorden op duurzaamheidsvraagstukken in de agro-food sector Life Cycle Assessments Duurzame producten & productieketens Sustainable Nutrition Assessment Gezonde & duurzame voeding Sustainability Performance Management Duurzame bedrijfsvoering & duurzaamheidsrapportage

4 Waarom veranderen? Issues in de voedselketen Groeiende wereldbevolking (9.6 mld in 2050) Verandering van eetpatroon (meer dierlijk) Klimaatverandering: 20-30% Landgebruik: 38% van totaal Welvaartsziekten Ondervoeding 4

5 Oplossingen 2 routes Milieu-efficiënter produceren: minder impact per kilo product Minder beslag op natuurlijke hulpbronnen Bodemvruchtbaarheid verhogen/in stand houden Verlagen emissies Verandering van voedingspatroon Andere keuzes maken! Haalbaarheid Iets eruit -> Iets anders erin! Hoeveel moeten we veranderen? Gebruiksruimte Optimeal 5

6 Gebruiksruimte- BKG Hoe ver moeten we omlaag? Broeikasgasemissies wereldwijd Huidig 2010 Projectie 2030 Projectie 2050 Totaal (Gt CO 2 eq) Voedselsysteem (Gt CO 2 eq) 8.71 <2 C stijging aannemelijk 20% van totaal BKG excl. ontbossing Wereldbevolking UN gemiddeld (mld) Gebruiksruimte voedsel (kg CO 2 eq/p/dag) NL: 3.83 kg CO 2 eq/p/dag 6

7 Landgebruik Gebruiksruimte - Land Moeten we verder omlaag? Huidig 2010 Aanname 2030 Aanname 2050 Akkerbouw Miljard hectare % totaal Meerjarige gewassen Miljard hectare % totaal Grasland/weidegrond Miljard hectare % totaal Wereldbevolking UN gemiddeld (Mld) Gebruiksruimte voedsel (m 2 /p/d) NL: 4.24 m 2 /p/dag 7

8 Broeikasgassen fasen in de keten Vermeulen et al, Annu. Rev. Environ. Resour :

9 Huidige voeding NL Waar is de winst te halen? Bijdragen aan BKG emissies Noten, zaden en snacks Vetten, oliën en hartige sauzen Gebak en koek Aardappelen Soepen Brood Fruit Groenten Vis Vlees, vleeswaren en gevogelte Kaas Melk en Alcoholische en niet- melkproducten alcoholische dranken 9

10 Optimeal Gezonde en milieuvriendelijkere voedingen Optimeal helpt bij het vinden van oplossingen Het programma: Berekent de voedingswaarde en milieu-impact van voedingen Optimaliseert de voeding Binnen voedingsnormen Milieudoelstellingen halen Zoekt oplossingen die zo min mogelijk afwijken van huidige patroon 10

11 Toepassingen van Optimeal Enkele voorbeelden SCHIJF VAN VIJF VOEDINGSCENTRUM & RIVM WETENSCHAPPELIJKE ARTIKELEN/RAPPORTEN MENU VAN MORGEN, LIVEWELL 11

12 Optimeal Minimale afstand tot huidige voeding Voldoet aan voedingsnormen voeding 6 voeding 3 voeding 2 voeding 7 voeding 4 Minste wijzigingen (kleinste afstand) voeding 5 voeding 1 Huidig Mogelijke voedingen 12

13 Binnen grenzen Voedingsnormen en milieudoelstellingen 13

14 MeNU van Morgen 2030 Minder vlees Minder kaas Meer brood Meer groenten Meer noten Meer peulvruchten 14

15 Welke veranderingen zijn nodig? Bij steeds strengere milieudoelstelling G.F.H. Kramer, M. Tyszler, P. van `t Veer, H. Blonk, submitted 15

16 Conclusies Gezonde en duurzame voedingspatronen Klimaatbelasting voedselketen moet fors omlaag Verandering van eetpatroon noodzakelijk Optimeal model geeft richting aan Slim kaasschaven meest haalbare optie Flexitariër (vleesminderaar) 16

17 BEDANKT! Reach out to us! Gerard Kramer Manager Sustainable Nutrition, Blonk Consultants

18 Toepassingen Wat kun je ermee? 1. Scenario studies beleid en strategie t.a.v. gezonde en duurzame voeding 2. Strategische analyse begrijpen van de positie van specifieke voedingsmiddelen in gezonde en duurzame voeding 3. Milieu-efficiëntie productportfolio Analyse van voedingsmiddelen en nieuwe concepten 18

19 Gebruikers Diverse toepassingen: voedingskundig en/of milieukundig Voedingsmiddelenbedrijven Publieke organisaties Wetenschappelijke instituten FrieslandCampina, Unilever, NZO Voedingscentrum RIVM, WUR, VU

20 Hoe werkt het? Optimeal Profiel Geslacht Leeftijd Lichamelijke activiteit Randvoorwaarden Normen voor macronutrienten, vitamines, mineralen, voedingsgroepen, milieu-indicatoren Producten Dataset: 208 voedingsmiddelen Voeding & Milieu Optimalisatie Lineair / Kwadratisch Programmeren > Minimale afstand tot huidige voeding Huidige voeding Voedselconsumptiepeiling( ) Voeding van kinderen en volwassenen (7-69 jaar) Resultaat Geoptimaliseerde voeding 20

21 Menu van Morgen Groep Huidig Menu van Morgen 2030 Aardappelen Brood Dranken Eieren Fruit Gebak en koek Graanproducten Groenten Hartig broodbeleg Kaas Melk en melkproducten Noten, zaden en snacks Peulvruchten Samengestelde gerechten Soepen Soja- en vegetarische producten Suiker, snoep, zoet beleg en zoete sauzen Vetten, oliën en hartige sauzen Vis Vlees, vleeswaren en gevogelte Broeikasgassen (kg CO2eq/dag) Fossiele Energie (MJ/dag) Landgebruik (m2*jaar/dag)

22 Example Optimeal finds a more attainable solution Easy Difficult Tyszler M, et al. ;Int. J. Life Cycle Assess.,

23 Example Environmental performance of products More bread -> lower Carbon Footprint 23

Bijdrage (%) van de tussendoortjes aan de consumptie van productgroepen in drie voedselconsumptiepeilingen

Bijdrage (%) van de tussendoortjes aan de consumptie van productgroepen in drie voedselconsumptiepeilingen Tabel 18 Bijdrage (%) van de tussendoortjes aan de consumptie van productgroepen in drie voedselconsumptiepeilingen Bijdrage (%) van tussendoortjes aan de consumptie van groepen voedingsmiddelen bij de

Nadere informatie

standaard gebruikers Voedingsmiddel gemiddelde afwijking aantal [%] Overigen 112 92 4952 83 td ochtend 0 4 6 0 td middag 1 7 49 1 td avond 1 11 63 1

standaard gebruikers Voedingsmiddel gemiddelde afwijking aantal [%] Overigen 112 92 4952 83 td ochtend 0 4 6 0 td middag 1 7 49 1 td avond 1 11 63 1 Tabel 24 Dagelijkse consumptie van groepen voedingsmiddelen door diverse bevolkingsgroepen naar tussendoorgebruik (berekening bij gebruikers van tussendoortjes) Project : Basis rapportage VCP (SAS) Weergave:

Nadere informatie

Bijdrage (%) van maaltijden aan de consumptie van groepen

Bijdrage (%) van maaltijden aan de consumptie van groepen Tabel 25 Bijdrage (%) van maaltijden aan de consumptie van groepen voedingsmiddelen Project : Basis rapportage VCP (SAS) Weergave: Gewogen, vast aantal van 2 dagen, naar gebruik van consumptietypering

Nadere informatie

Diewertje Sluik, Edith Feskens

Diewertje Sluik, Edith Feskens Nutriëntendichtheid van basisvoedingsmiddelen Diewertje Sluik, Edith Feskens NZO Symposium, 21 November 2013 Inhoud Kwaliteit van voeding meten: dieetscores/indexen Nutrient profiling Nutriëntendichtheid

Nadere informatie

Vegan in het licht van duurzame en gezonde voedingspatronen

Vegan in het licht van duurzame en gezonde voedingspatronen NVVL symposium Vegan, een duurzame hype? Vegan in het licht van duurzame en gezonde voedingspatronen Roline Broekema Senior consultant, Blonk Consultants s-hertogenbosch 13 juni 2019 1 Roline Broekema

Nadere informatie

WELKOM (M)Eetbare Duurzaamheid

WELKOM (M)Eetbare Duurzaamheid WELKOM (M)Eetbare Duurzaamheid Blonk Consultants Kasteel Woerden 30 November 2016 1 G i v i n g s h a p e to s u s t a i n a b i l i t y Relatiedag 2016 (M)Eetbare duurzaamheid Verduurzaming van het voedselsysteem:

Nadere informatie

Klimaat op je bord. Hans Blonk Blonk Consultants

Klimaat op je bord. Hans Blonk Blonk Consultants Klimaat op je bord Hans Blonk Blonk Consultants Inhoud 1. De klimaat-impact van voedingsmiddelen 2. Klimaatvriendelijker eten Productiekant Consumptiekant 3. Het aardappelklimaat 2 1. 1 De klimaatimpact

Nadere informatie

Nieuwe wegen naar gezonde voeding

Nieuwe wegen naar gezonde voeding Nieuwe wegen naar gezonde voeding 1 Wat eten we en wordt het beter? Matthijs van den Berg Hoofd van het Centrum Voeding, Preventie en Zorg bij het RIVM. 2 Wat eten we en wordt het beter? Matthijs van den

Nadere informatie

Menu van de Toekomst: Eiwittransitie

Menu van de Toekomst: Eiwittransitie Menu van de Toekomst: Eiwittransitie kennisspecialist duurzaam eten Corné van Dooren Week van de Akkerbouw, Biddinghuizen, 23 juni 2016 Missie Het Voedingscentrum informeert consumenten over en stimuleert

Nadere informatie

Belangrijkste bevindingen

Belangrijkste bevindingen gram/dag tijdens ontbijt A. van Leeuwenhoeklaan 9 3721 MA Bilthoven Postbus 1 3720 BA Bilthoven www.rivm.nl KvK Utrecht 30276683 T 030 274 91 11 F 030 274 29 71 info@rivm.nl Belangrijkste bevindingen Ontbijtgewoonten

Nadere informatie

Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar

Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar Gezonde leefstijl Ben jij benieuwd hoe je gezond kunt eten? Daar kan de Schijf van Vijf je bij helpen. Door iedere dag producten uit

Nadere informatie

Duurzaamheid in de Schijf van Vijf

Duurzaamheid in de Schijf van Vijf Duurzaamheid in de Schijf van Vijf Expert duurzaam eten Dr.ir. Corné van Dooren @DuurzaamEten Congres Duurzame Voeding, FCInstitute, 19 juni 2018 Disclosure belangen spreker Geen potentiële belangenverstrengeling

Nadere informatie

HOE OPTIMAAL IS OPTIMAAL?

HOE OPTIMAAL IS OPTIMAAL? Optimeal Een gezonde voetafdruk Eten is geweten, maar als je zowel je eetlust als je geweten wilt sussen, wordt het knap ingewikkeld. Adviesbureau Blonk ontwikkelde samen met het Voedingscentrum het programma

Nadere informatie

Verduurzamen van de voedselconsumptie in Nederland: Waarom, wie en wat?

Verduurzamen van de voedselconsumptie in Nederland: Waarom, wie en wat? Verduurzamen van de voedselconsumptie in Nederland: Waarom, wie en wat? Expert duurzaam eten Corné van Dooren @DuurzaamEten NAV voedingsforum 8 maart 2018 Missie Het Voedingscentrum informeert consumenten

Nadere informatie

De rol van zuivel in de wereld Gezond en duurzaam. Stephan Peters NZO

De rol van zuivel in de wereld Gezond en duurzaam. Stephan Peters NZO De rol van zuivel in de wereld Gezond en duurzaam Stephan Peters NZO NZO NEDERLANDSE ZUIVEL ORGANISATIE De branchevereniging van de Nederlandse zuivelindustrie Behartigt belangen van dertien zuivelondernemingen

Nadere informatie

Gaan gezond en duurzaam eten hand in hand?

Gaan gezond en duurzaam eten hand in hand? Gaan gezond en duurzaam eten hand in hand? Expert duurzaam eten Corné van Dooren 19 november 2016, VELT, Brussel Missie Het Voedingscentrum informeert consumenten over en stimuleert hen tot een gezonde

Nadere informatie

VOEDINGSDRIEHOEK: Gezond en duurzaam eten met de voedingsdriehoek

VOEDINGSDRIEHOEK: Gezond en duurzaam eten met de voedingsdriehoek VOEDINGSDRIEHOEK: Gezond en duurzaam eten met de voedingsdriehoek Gezond eten: wat is dat nu precies? In de media verschijnen zoveel tegenstrijdige berichten dat je op den duur het bos door de bomen niet

Nadere informatie

Gezonde basisvoeding met de Schijf van Vijf Factsheet

Gezonde basisvoeding met de Schijf van Vijf Factsheet Voedingscentrum De erkende autoriteit op het gebied van gezond, veilig en duurzaam eten Gezonde basisvoeding met de Schijf van Vijf Factsheet De Schijf van Vijf is het voorlichtingsmodel dat het Voedingscentrum

Nadere informatie

voetafdruk van ons bord?

voetafdruk van ons bord? Hoe verkleinen we de ecologische voetafdruk van ons bord? Gezond en duurzaam eten is niet zo makkelijk als het lijkt. Zo leidt eet minder dierlijk en meer plantaardig niet per definitie tot een duurzamer

Nadere informatie

Consumptie van suikers in Nederland Deel 3: verborgen suikers

Consumptie van suikers in Nederland Deel 3: verborgen suikers Factsheet Consumptie van suikers in Nederland Deel 3: verborgen suikers Wat is de inname van verborgen suikers door de Nederlandse bevolking? Resultaten uit de Nederlandse Voedselconsumptiepeiling 2007-2010.

Nadere informatie

VOEDING OP DE BUURDERIJ

VOEDING OP DE BUURDERIJ VOEDING OP DE BUURDERIJ De voeding op de Buurderij voldoet aan de richtlijnen Gezonde Voeding van het Voedingscentrum. Per 1 januari 2018 is er gemiddeld 6,60 beschikbaar per bewoner per dag voor het eten.

Nadere informatie

Annex: Tabellen behorende bij de analyses consumptiedatabanken

Annex: Tabellen behorende bij de analyses consumptiedatabanken Verkennend beleidsgericht onderzoek m.b.t. sociale stratificatie in aankoop en consumptie van voedingsmiddelen, de impact daarvan op de volksgezondheid en de mogelijkheden om deze sociale stratificatie

Nadere informatie

Eten volgens de nieuwe Schijf van Vijf. Annette Stafleu 8 november 2016

Eten volgens de nieuwe Schijf van Vijf. Annette Stafleu 8 november 2016 Eten volgens de nieuwe Schijf van Vijf Annette Stafleu 8 november 2016 Video: Wat is gezond eten volgens de Schijf van Vijf Astrid Postma van het Voedingscentrum vertelt Wat presenteren we vandaag? Onze

Nadere informatie

Bijdrage van VCN-voedingsmiddelengroepen aan de inname van nutriënten door kinderen en volwassenen in Nederland

Bijdrage van VCN-voedingsmiddelengroepen aan de inname van nutriënten door kinderen en volwassenen in Nederland MEMO Bijdrage van VCN-voedingsmiddelengroepen aan de inname van nutriënten door kinderen en volwassenen in Nederland Resultaten van VCP 2007-2010 samen met NEVO-2013 Colofon RIVM 2016 Delen uit deze publicatie

Nadere informatie

Menu van Morgen. Gezond en duurzaam eten in Nederland: nu en later. Gerard Kramer & Hans Blonk

Menu van Morgen. Gezond en duurzaam eten in Nederland: nu en later. Gerard Kramer & Hans Blonk Menu van Morgen Gezond en duurzaam eten in Nederland: nu en later Gerard Kramer & Hans Blonk September 2015 Menu van Morgen Gezond en duurzaam eten in Nederland: nu en later Gerard Kramer & Hans Blonk

Nadere informatie

Richtlijnen Assortimentskeuze De 1 e Fase op weg naar de gezonde kantine

Richtlijnen Assortimentskeuze De 1 e Fase op weg naar de gezonde kantine Richtlijnen Assortimentskeuze De 1 e Fase op weg naar de gezonde kantine Voorlopig achtergrond document tbv Criteria Brons voor de sportkantine februari 2014 Achtergrond Er zijn veel locaties die voedingsmiddelen

Nadere informatie

voetafdruk van ons bord?

voetafdruk van ons bord? onderzoek Hoe verkleinen we de ecologische voetafdruk van ons bord? Gezond en duurzaam eten is niet zo makkelijk als het lijkt. Zo leidt eet minder dierlijk en meer plantaardig niet per definitie tot een

Nadere informatie

Consumptie van koolhydraten in Nederland

Consumptie van koolhydraten in Nederland Consumptie van koolhydraten in Nederland Caroline van Rossum 1 Inhoud Voedselconsumptie meten Inname Bronnen Waar en wanneer Verschillen in bevolking Veranderingen 2 Voedselconsumptiepeilingen Inzicht

Nadere informatie

VOEDING OP DE BUURDERIJ

VOEDING OP DE BUURDERIJ VOEDING OP DE BUURDERIJ De voeding op de Buurderij voldoet aan de richtlijnen Gezonde Voeding van het Voedingscentrum. Per 1 januari 2018 is er gemiddeld 6,60 beschikbaar per bewoner per dag voor het eten.

Nadere informatie

Voedselconsumptie Vergelijking met de Richtlijnen goede voeding Belangrijkste bevindingen

Voedselconsumptie Vergelijking met de Richtlijnen goede voeding Belangrijkste bevindingen Voedselconsumptie 12-16 Vergelijking met de Richtlijnen goede voeding 15 Het RIVM onderzoekt de voedselconsumptie in Nederland. Van ruim mensen in de leeftijd van 1 tot en met 79 jaar is van 12 tot en

Nadere informatie

Voedselconsumptie in Nederland anno nu Eerste bevindingen van voedselconsumptiepeiling Caroline van Rossum

Voedselconsumptie in Nederland anno nu Eerste bevindingen van voedselconsumptiepeiling Caroline van Rossum Voedselconsumptie in Nederland anno nu Eerste bevindingen van voedselconsumptiepeiling 2012-2016 Caroline van Rossum 1 Voedselconsumptiepeilingen Inzicht in wat, waar en wanneer voedingsmiddelen worden

Nadere informatie

Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes

Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes DIETETIEK Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes Bij de behandeling van zwangerschapsdiabetes hoort een voedingsadvies. Vaak zijn maar een paar aanpassingen nodig in de voeding om nadelige gezondheidsgevolgen

Nadere informatie

Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief

Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief Conferentie Keuzes voor landbouw en veehouderij Huidige mondiale impact van veehouderij Biodiversiteit, aandeel 30% in mondiaal verlies

Nadere informatie

Schijf van Vijf-spel. Opdracht 4C. Opdracht

Schijf van Vijf-spel. Opdracht 4C. Opdracht Opdracht 4C Schijf van Vijf-spel Opdracht Doel: Introductie: 15 min. Opdracht 1: Opdracht 2: Kinderen worden bewust gemaakt van wat gezonde basisvoeding is. Dit zijn producten uit de Schijf van Vijf. Als

Nadere informatie

Eiwitbeperkt dieet. Over een eiwitbeperkt dieet. Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag

Eiwitbeperkt dieet. Over een eiwitbeperkt dieet. Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag Eiwitbeperkt dieet Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag Natriumbeperkt à 2400 mg natrium per dag (6 gram zout) Over een eiwitbeperkt dieet U heeft het advies gekregen een eiwitbeperkt

Nadere informatie

Een operatie? Let op uw voeding!

Een operatie? Let op uw voeding! Een operatie? Let op uw voeding! Belangrijk Om een operatie en uw herstel zo goed mogelijk te laten verlopen is het belangrijk dat u lichamelijk in een zo goed mogelijke conditie bent. Een goede voedingstoestand

Nadere informatie

Samenvatting. Indicatoren voor ecologische effecten hangen sterk met elkaar samen

Samenvatting. Indicatoren voor ecologische effecten hangen sterk met elkaar samen Samenvatting Er bestaan al jaren de zogeheten Richtlijnen voor goede voeding, die beschrijven wat een gezonde voeding inhoudt. Maar in hoeverre is een gezonde voeding ook duurzaam? Daarover gaat dit advies.

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 19 februari 2019 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 19 februari 2019 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

Inhoudsopgave. 5 Inleiding. 85 Energie in balans met de Schijf van Vijf. 7 Gezond eten met de Schijf van Vijf

Inhoudsopgave. 5 Inleiding. 85 Energie in balans met de Schijf van Vijf. 7 Gezond eten met de Schijf van Vijf Inleiding Iedereen weet dat gezond eten goed voor je is. Je voelt je daardoor beter. Daarnaast is het ook belangrijk om een gezond gewicht te krijgen of te houden. Om gezond te kunnen eten, moet je wel

Nadere informatie

www.voedingscentrum.nl Veranderingen in indelingscriteria 1/10

www.voedingscentrum.nl Veranderingen in indelingscriteria 1/10 BIJLAGE 2: Vergelijking criteria RV 2009 versus RV 2011 Voor de voetnoten bij criteria RV 2011 zie RV zelf. Richtlijnen voedselkeuze 2009 hoofdgroep subgroep a/b b/c BASIS PRODUCTGROEPEN Groente* Alle

Nadere informatie

G e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf

G e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf G e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf De Schijf van Vijf in het kort Om fit en gezond te leven is het belangrijk om gezond te eten. Gezond eten is samen met voldoende bewegen dé basis voor een

Nadere informatie

dit eetdagboek is van:... hij of zij is jarig op:...

dit eetdagboek is van:... hij of zij is jarig op:... eetdagboek dit eetdagboek is van:... hij of zij is jarig op:... en wordt dan:... jaar. Een eetdagboek bijhouden De kinderarts heeft u gevraagd een eetdagboek bij te houden. Dit dagboek kan helpen bij het

Nadere informatie

Wie ben ik? Naam: Maud van der Meer. Plaats: Eindhoven. Sport: wedstrijdzwemmen ( EK, WK en OS) Studie: (sport) voedingsdeskundige

Wie ben ik? Naam: Maud van der Meer. Plaats: Eindhoven. Sport: wedstrijdzwemmen ( EK, WK en OS) Studie: (sport) voedingsdeskundige Wie ben ik? Naam: Maud van der Meer Plaats: Eindhoven Sport: wedstrijdzwemmen ( EK, WK en OS) Studie: (sport) voedingsdeskundige Workshop voeding Doel Basisvoeding Van theorie naar praktijk Sportspecifieke

Nadere informatie

Geschat effect van lagere suikergehalten in voedingsmiddelen

Geschat effect van lagere suikergehalten in voedingsmiddelen Geschat effect van lagere suikergehalten in voedingsmiddelen op de dagelijkse suikerinname in Nederland In het Akkoord Verbetering Productsamenstelling (AVP) hebben verschillende partijen afgesproken het

Nadere informatie

20160210 Verslag avond over Voedsel en Voedsel zekerheid

20160210 Verslag avond over Voedsel en Voedsel zekerheid 20160210 Verslag avond over Voedsel en Voedsel zekerheid Marijke de Graaf, werkzaam bij ICCO houdt een lezing over Voedsel en Voedsel zekerheid OPrganisatie ZWO-groep wijkgemeente Eindhoven-Zuid. We beginnen

Nadere informatie

DE MAAND ZONDER SUIKER

DE MAAND ZONDER SUIKER DE MAAND ZONDER SUIKER Spelregels Hoe werkt het experiment? De maand november is voor Kassa de Maand Zonder Suiker. Helemaal suikervrij is niet gezond: in fruit zit bijvoorbeeld van nature suiker, maar

Nadere informatie

Voedselverspilling in huis

Voedselverspilling in huis Voedselverspilling in huis 13 november 2014 Karin Bemelmans Missie Het Voedingscentrum informeert consumenten over en stimuleert hen tot een gezonde en meer duurzame voedselkeuze 1942 2014 Rapport Gezondheidsraad,

Nadere informatie

Goede voeding voor je kind. Uitleg over basisvoeding en een dagmenu

Goede voeding voor je kind. Uitleg over basisvoeding en een dagmenu Goede voeding voor je kind Uitleg over basisvoeding en een dagmenu Goede voeding Dagmenu kind 1 t/m 3 jaar Wat is goede voeding voor kinderen? Door alle beschikbare informatie is het soms lastige te weten

Nadere informatie

2. Schijf van Vijf samengevat

2. Schijf van Vijf samengevat 2. Schijf van Vijf samengevat 2.1 De essentie van de Schijf van Vijf De Schijf van Vijf is het beeldmerk dat laat zien wat gezond eten inhoudt. Het beeldmerk wordt onderbouwd met de Richtlijnen Schijf

Nadere informatie

Adviezen bij ondervoeding

Adviezen bij ondervoeding Adviezen bij ondervoeding Bij ziekte en herstel heeft het lichaam extra energie en eiwitten nodig. Als u onbedoeld veel afvalt door ziekte is er sprake van ondervoeding. U krijgt dan onvoldoende energie

Nadere informatie

De nieuwe voedingsdriehoek: kompas voor een gezond leven. Nina Van Den Broecke 30/09/2018

De nieuwe voedingsdriehoek: kompas voor een gezond leven. Nina Van Den Broecke 30/09/2018 De nieuwe voedingsdriehoek: kompas voor een gezond leven Nina Van Den Broecke 30/09/2018 Inhoud 1. Nieuwe voedingsdriehoek: waarom en hoe? 2. De voedingsdriehoek Inhoudelijke visie Gezond Leven tips 3.

Nadere informatie

De Voedingswijzer. Calorie wijzer Product wijzer Groente en fruit wijzer Drinkwijzer

De Voedingswijzer. Calorie wijzer Product wijzer Groente en fruit wijzer Drinkwijzer De Voedingswijzer De Voedingswijzer is een gebaseerd om algemene richtlijnen. Probeer balans te vinden in je voedingspatroon. Onderstaand de opstartgids. Gebruik bij voorkeur samen met de Voedingswijzer

Nadere informatie

Samenvatting resultaten voedselconsumptiepeiling 2014

Samenvatting resultaten voedselconsumptiepeiling 2014 Samenvatting resultaten voedselconsumptiepeiling 2014 De resultaten van de VCP 2014 werden in september 2016 gepubliceerd. Een samenvattend overzicht van de resultaten, en een vergelijking met enkele resultaten

Nadere informatie

Voedselconsumptiepeiling : De consumptie van voedingsmiddelen

Voedselconsumptiepeiling : De consumptie van voedingsmiddelen Presentatie VIVES, 26 oktober 2016 Voedselconsumptiepeiling 2014-2015: De consumptie van voedingsmiddelen en de inname van voedingsstoffen Karin De Ridder Coordinator Team Nutrition, Activities & Health

Nadere informatie

Voedingsadviezen na een buismaagoperatie

Voedingsadviezen na een buismaagoperatie Voedingsadviezen na een buismaagoperatie Albert Schweitzer ziekenhuis april 2015 pavo 1125 Inleiding De diëtiste is bij u langs geweest om met u te bespreken waar u met uw eten en drinken rekening mee

Nadere informatie

Dienstverlenende werkzaamheden Les 7

Dienstverlenende werkzaamheden Les 7 Dienstverlenende werkzaamheden Les 7 voedingsadvies Julie hebben in les 1 al een voedingsdagboek moeten invullen en in les drie heb je als het goed is geleerd hoe de schijf van vijf werkt. Met deze kennis

Nadere informatie

Regionale voedselproductie en duurzaamheid. Jasper Scholten 24 september 2013

Regionale voedselproductie en duurzaamheid. Jasper Scholten 24 september 2013 Regionale voedselproductie en duurzaamheid Jasper Scholten 24 september 2013 Methodology and tools Sustainability performance LCA Sustainable nutrition Quiz Vraag 1: Heeft een aardbei die in de supermarkt

Nadere informatie

Bewegen x vakleerkracht = toekomst 2

Bewegen x vakleerkracht = toekomst 2 Bewegen x vakleerkracht = toekomst 2 Workshop voeding Vincent Verdoorn Fontys Sporthogeschool (Bewegen + voeding) x vakleerkracht = toekomst 2 Workshop voeding Vincent Verdoorn Fontys Sporthogeschool Inhoud

Nadere informatie

Voeding na transplantatie. 2013 Universitair Ziekenhuis Gent

Voeding na transplantatie. 2013 Universitair Ziekenhuis Gent Voeding na transplantatie 1 Algemene voedingsrichtlijnen Jemina Van Loo 24/06/2013 2 Inleiding Optimale gezondheid bereiken of bewaren 1) Medicatie 2) Gezonde voeding gezond gewicht gezonde voedingskeuzes

Nadere informatie

Voedselbeleid voor een duurzamere voedselconsumptie

Voedselbeleid voor een duurzamere voedselconsumptie Voedselbeleid voor een duurzamere voedselconsumptie RIVM Centrum voor Voeding, Preventie en Zorg Liesbeth.Temme@rivm.nl Inhoud 1. Kenmerken van een duurzamer voedingspatroon 2. Voedselbeleid voor een duurzamer

Nadere informatie

Koolhydraatarm dieet PET/CT. Nucleaire geneeskunde

Koolhydraatarm dieet PET/CT. Nucleaire geneeskunde Koolhydraatarm dieet PET/CT Nucleaire geneeskunde Het is belangrijk om 24 uur vóór het PET/CT onderzoek een koolhydraat arm dieet te volgen. De laatste twaalf uur vóór het onderzoek moet u nuchter blijven.

Nadere informatie

Voedingsadviezen bij verhoogde bloedglucose in de zwangerschap

Voedingsadviezen bij verhoogde bloedglucose in de zwangerschap Voedingsadviezen bij verhoogde bloedglucose in de zwangerschap www.jijwij.nl Tijdens de zwangerschap kunnen er problemen optreden bij de verwerking van koolhydraten (suiker) uit de voeding. Dit wordt aangetoond

Nadere informatie

Nieuwe Richtlijnen Goede Voeding

Nieuwe Richtlijnen Goede Voeding Nieuwe Richtlijnen Goede Voeding Wat zijn de nieuwe voedingsaanbevelingen vanuit de wetenschap? Prof. Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Inhoud Voedingsonderzoek is moeilijk! Hoe komen Richtlijnen tot

Nadere informatie

Voedingsadviezen bij verhoogde bloedglucose in de zwangerschap

Voedingsadviezen bij verhoogde bloedglucose in de zwangerschap Voedingsadviezen bij verhoogde bloedglucose in de zwangerschap Dit document bevat vertrouwelijke informatie van JijWij. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorgaand schriftelijke toestemming

Nadere informatie

Geschat effect van lagere zoutgehalten in voedingsmiddelen

Geschat effect van lagere zoutgehalten in voedingsmiddelen Geschat effect van lagere zoutgehalten in voedingsmiddelen op de dagelijkse zoutinname in Nederland Het Akkoord Verbetering Productsamenstelling (AVP) heeft tot doel om het voedingsmiddelenaanbod gezonder

Nadere informatie

Workshop Korfbal & Voeding: maximaal effect door minimale aanpassingen. Miracle Performance

Workshop Korfbal & Voeding: maximaal effect door minimale aanpassingen. Miracle Performance Workshop Korfbal & Voeding: maximaal effect door minimale aanpassingen. Bob ter Haak Miracle Performance Bob ter Haak Eigenaar Miracle Performance Sportdiëtist Bewegingsdeskundige Docent Sport Fietsen

Nadere informatie

Basisvoedingsmiddelen

Basisvoedingsmiddelen Basisvoedingsmiddelen Hoofdgroep Subgroep Definitie A/voorkeur B/middenweg /bij uitzondering Groente en fruit Alle groente en fruit ook die waarbij het totale eetbare gedeelte van het uitgangsproduct nog

Nadere informatie

Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling

Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is een veelvoorkomend probleem in het ziekenhuis. Ongeveer één op de drie patiënten loopt risico

Nadere informatie

Is productcriterium RCVV in overeenstemming met criterium Schijf van Vijf?

Is productcriterium RCVV in overeenstemming met criterium Schijf van Vijf? Categorie 1. Plantaardige en Dierlijke oliën en vetten, incl. smeer-en bereidingsvetten alsmede sauzen die op emulsies zijn gebaseerd Subcategorie A. plantaardige en dierlijke oliën en vetten en smeer-

Nadere informatie

Met een eiwittransitietarget naar een duurzaam voedselaanbod

Met een eiwittransitietarget naar een duurzaam voedselaanbod Met een eiwittransitietarget naar een duurzaam voedselaanbod Verkenning van eiwittransitie-indicator en -targets voor monitoring door supermarkten, NGO s en overheid Met een eiwittransitietarget naar een

Nadere informatie

De actieve voedingsdriehoek. VIGeZ 2012

De actieve voedingsdriehoek. VIGeZ 2012 De actieve voedingsdriehoek VIGeZ 2012 De actieve voedingsdriehoek Geeft weer - Wat je dagelijks zou moeten eten - Hoeveel je best beweegt Voor iedereen vanaf 6 jaar De actieve voedingsdriehoek Is gebaseerd

Nadere informatie

Voedingsadvies na een buismaagoperatie

Voedingsadvies na een buismaagoperatie Voedingsadvies na een buismaagoperatie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Advies bestemd voor:.. Datum:.. Heeft u vragen over deze folder of het dieetvoorschrift, neem dan

Nadere informatie

Video 3: De Voedselpyramide

Video 3: De Voedselpyramide Video 3: De Voedselpyramide Het ideale eetpatroon valt niet in twee zinnen samen te vatten. En dieetgoeroes, schrijvers en zogenaamde voedingsdeskundigen die dit wel denken te kunnen, doen vaak niets meer

Nadere informatie

Gezond eten met de actieve voedingsdriehoek

Gezond eten met de actieve voedingsdriehoek Gezond eten met de actieve voedingsdriehoek De actieve voedingsdriehoek Gezond eten is makkelijker dan je denkt. Zeker met de actieve voedingsdriehoek. Het is een handige wegwijzer over eten en bewegen

Nadere informatie

Koolhydraatadviezen in de praktijk

Koolhydraatadviezen in de praktijk Wie en wanneer adviseer je wat? Mariëlle van Veen Diëtist Leids Universitair Medisch Centrum Koolhydraten zijn hot Te verwachten effecten Verbeteren glucoseregulatie Verminderen medicatiegebruik Verbeteren

Nadere informatie

Voeding bij ziekte en herstel

Voeding bij ziekte en herstel Diëtetiek Voeding bij ziekte en herstel i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Inleiding Als u ziek bent, is de kans groot dat u gewicht verliest. Dat komt doordat het lichaam meer energie en voedingsstoffen

Nadere informatie

DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN.

DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN. GEZONDHEID INFOBLAD DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN. BRON: VIGeZ, 2011. De actieve voedingsdriehoek. De actieve voedingsdriehoek geeft je een idee

Nadere informatie

Voedingsbeleid Kinderdagverblijf Kiekeboe 2015

Voedingsbeleid Kinderdagverblijf Kiekeboe 2015 Ons voedingsbeleid Inleiding Gezond zijn en blijven begint onder andere met voeding. Gezond eten betekent: gevarieerd en niet te veel. Een gezond voedingspatroon is een voedingspatroon waarmee problemen

Nadere informatie

SNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS

SNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS SNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Tijdens het opnamegesprek heeft de verpleegkundige een aantal vragen gesteld over uw voedingstoestand. Deze vragen gingen over eetlust, onbewust gewichtsverlies

Nadere informatie

VOEDING BIJ CHRONISCHE DARMONTSTEKINGEN FRANCISCUS GASTHUIS

VOEDING BIJ CHRONISCHE DARMONTSTEKINGEN FRANCISCUS GASTHUIS VOEDING BIJ CHRONISCHE DARMONTSTEKINGEN FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Deze informatie is bestemd voor patiënten die bekend zijn met chronische darmontstekingen. De meest bekende zijn: de ziekte van Crohn

Nadere informatie

Wat is de relatie tussen zuivel en voedingsstoffeninname? Dr. Ir. Joline W.J. Beulens

Wat is de relatie tussen zuivel en voedingsstoffeninname? Dr. Ir. Joline W.J. Beulens Wat is de relatie tussen zuivel en voedingsstoffeninname? Dr. Ir. Joline W.J. Beulens Achtergrond Inname van melk en melkproducten neemt af bij kinderen (Dror & Allen, 2014) Melk en melkproducten rijk

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Koolhydraten en koolhydraten tellen

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Koolhydraten en koolhydraten tellen Koolhydraten en koolhydraten tellen KOOLHYDRATEN EN KOOLHYDRATEN TELLEN WAT ZIJN KOOLHYDRATEN? Koolhydraten is de verzamelnaam voor suikers en zetmeel. Ze zijn opgebouwd uit één of meerdere suikermoleculen,

Nadere informatie

Voeding voor goed herstel na operatie

Voeding voor goed herstel na operatie Voeding voor goed herstel na operatie Inhoud 1. Vermijd snel gewichtsverlies, eet gezond 3 2. Nuchter voor de operatie? 3 3. Voeding na de operatie 4 4. Neem voldoende melkproducten, groenten en fruit!

Nadere informatie

Bijlage: Dieet zonder koolhydraten

Bijlage: Dieet zonder koolhydraten Bijlage: Dieet zonder koolhydraten Let op: u hoeft dit dieet alleen te volgen als u als voorbereiding Dieet en nuchter heeft. Het is belangrijk dat u de dag voor het onderzoek tot de laatste 6 uren voor

Nadere informatie

Voedingsrichtlijn Diabetes 2015

Voedingsrichtlijn Diabetes 2015 Voedingsrichtlijn Diabetes 2015 Esther Pekel diëtist Diabetescentrum 2015 1 Voedingsrichtlijn 2015 1e wetenschappelijke onderbouwde voedingsrichtlijn DM geschreven i.o.v. de NDF in 2006. 2e herziene richtlijn

Nadere informatie

Wetenschappelijke onderbouwing Nederlandse voedingsrichtlijnen

Wetenschappelijke onderbouwing Nederlandse voedingsrichtlijnen Wetenschappelijke onderbouwing Nederlandse voedingsrichtlijnen Prof Daan Kromhout Gezondheidsraad Gezondheidsraad 1 De commissie Wat zijn Richtlijnen goede voeding? Geïntegreerde boodschappen gebaseerd

Nadere informatie

KWANTIFICERING VAN DE EFFECTEN VAN VERSCHILLENDE MAATREGELEN OP DE VOETAFDRUK VAN DE NEDERLANDSE VOEDSELCONSUMPTIE

KWANTIFICERING VAN DE EFFECTEN VAN VERSCHILLENDE MAATREGELEN OP DE VOETAFDRUK VAN DE NEDERLANDSE VOEDSELCONSUMPTIE KWANTIFICERING VAN DE EFFECTEN VAN VERSCHILLENDE MAATREGELEN OP DE VOETAFDRUK VAN DE NEDERLANDSE VOEDSELCONSUMPTIE Achtergrondstudie Henk Westhoek 16 april 2019 Colofon Kwantificering van de effecten van

Nadere informatie

Let op! Om niets te vergeten vragen wij u het dagboek direct na elke maaltijd, of ander moment waarop uw kind iets eet of drinkt, in te vullen.

Let op! Om niets te vergeten vragen wij u het dagboek direct na elke maaltijd, of ander moment waarop uw kind iets eet of drinkt, in te vullen. eetdagboek Naam Geboortedatum - - Een eetdagboek bijhouden De kinderarts of de diëtist heeft u gevraagd een eetdagboek bij te houden. Om een goede indruk van de voedingsinname van uw kind te verkrijgen,

Nadere informatie

Eiwitten. Voeding en Welzijn

Eiwitten. Voeding en Welzijn Eiwitten Voeding en Welzijn Vandaag Mindmap Maak een mindmap Wat weet je allemaal over eiwitten? Filmpje Filmpje Wat is je opgevallen in het filmpje? Wat wist je nog niet? Opdracht Pak ons voedsel erbij.

Nadere informatie

Nederland importland. Landgebruik en emissies van grondstofstromen

Nederland importland. Landgebruik en emissies van grondstofstromen Nederland importland Landgebruik en emissies van grondstofstromen Vraagstelling en invulling Welke materiaalstromen naar en via Nederland veroorzaken wereldwijd de grootste milieudruk? Klimaat, toxische

Nadere informatie

Hoeveel gooit de consument weg, uitgedrukt in euro s?

Hoeveel gooit de consument weg, uitgedrukt in euro s? Feiten en cijfers over verspillen van voedsel door consumenten in 2010 beknopte versie oktober 2012 Afzender van de informatie: Milieu Centraal en het Voedingscentrum, in samenwerking met het PBL Definitie

Nadere informatie

Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet

Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet Waarom eet je eigenlijk? Je krijgt er energie van! Energie heb je nodig alle processen in je lichaam b.v. voor lopen, computeren Maar ook

Nadere informatie

Hartvriendelijke voeding

Hartvriendelijke voeding Hartvriendelijke voeding Hart- en vaatziekten Hart- en vaatziekten bundelt allerhande aandoeningen van het hart en de bloedvaten. De arts stelt de diagnose en bepaalt uw cardiovasculair risico. Omdat voorkomen

Nadere informatie

Voeding voor goed herstel na operatie

Voeding voor goed herstel na operatie Voeding voor goed herstel na operatie Inhoud 1. Vermijd snel gewichtsverlies en eet gezond! 4 2. Nuchter voor de operatie? 4 3. Voeding na de operatie 5 4. Neem voldoende melkproducten, groenten en fruit!

Nadere informatie

Voedselconsumptie Vergeleken met de Richtlijnen goede voeding Belangrijkste bevindingen

Voedselconsumptie Vergeleken met de Richtlijnen goede voeding Belangrijkste bevindingen Voedselconsumptie 212-214 Vergeleken met de Richtlijnen goede voeding 215 Het RIVM onderzoekt de voedselconsumptie in Nederland. Deze factsheet geeft in het kort weer hoe volwassenen (19-79 jaar) in de

Nadere informatie

Afdeling Diëtetiek. Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes

Afdeling Diëtetiek. Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes Afdeling Diëtetiek Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes Inleiding Zwangerschapsdiabetes (diabetes gravidarum) is een vorm van diabetes die tijdens de zwangerschap ontstaat en meestal na de bevalling

Nadere informatie

Workshop diabetes en koolhydratenbeperking bij overgewicht. Graag in samenwerking

Workshop diabetes en koolhydratenbeperking bij overgewicht. Graag in samenwerking Workshop diabetes en koolhydratenbeperking bij overgewicht Graag in samenwerking Voor zowel kinderen als volwassenen zijn overgewicht en obesitas de belangrijkste risicofactoren voor de ontwikkeling van

Nadere informatie

Samenvatting. - verlies van biodiversiteit, door ontbossing, vervuiling en monocultures;

Samenvatting. - verlies van biodiversiteit, door ontbossing, vervuiling en monocultures; 1. Inleiding 1.1 Dierlijke voedselproducten en milieu Dierlijke voedselproducten zoals, vlees, melk en eieren, zijn voor de meeste mensen een vast onderdeel van het menu. Deze producten leveren belangrijke

Nadere informatie

Gezonde Voeding. Nieuwe voedingsdriehoek Heleen Casteleyn

Gezonde Voeding. Nieuwe voedingsdriehoek Heleen Casteleyn Gezonde Voeding Nieuwe voedingsdriehoek Heleen Casteleyn Een juiste balans voor gezondheid en milieu 3 uitgangspunten: Meer plantaardige producten dan dierlijke Vermijden van ultrabewerkte producten Verspil

Nadere informatie