Statenvoorstel nr. PS/2009/439

Transcriptie

1 Statenvoorstel nr. PS/2009/439 Toekomst Grote Steden en Netwerkstedenbeleid Datum GS-kenmerk Inlichtingen bij 26 mei / mw. D. van Keulen, telefoon Aan Provinciale Staten Onderwerp Toekomst Grote Steden en Netwerkstedenbeleid Bijlagen I. Ontwerpbesluit nr. PS/2009/439 (bijgevoegd) II. Grote Stedenbeleid Provincie Overijssel; een evaluatie en aanbevelingen voor de toekomst (te raadplegen via onder het bovengenoemde PS-kenmerk en ligt ter inzage in het informatiecentrum) III. Waardering van de vijf grote steden van Overijssel; uitkomsten van een enquête onder inwoners van Overijssel door TNS-nipo (te raadplegen via onder het bovengenoemde PS-kenmerk en ligt ter inzage in het informatiecentrum) IV Samenvatting Atlas 2009 voor gemeenten (te raadplegen via onder het bovengenoemde PS-kenmerk en ligt ter inzage in het informatiecentrum) V Verslag van de conferentie Toekomst Stedenbeleid Overijssel van 17 maart 2009 (te raadplegen via onder het bovengenoemde PS-kenmerk en ligt ter inzage in het informatiecentrum) 1 Samenvatting Eind 2009 lopen de convenanten met de vijf grote steden over de uitvoering van het Grote Steden en Netwerkstedenbeleid (GSB) af. Voorgesteld wordt het stedenbeleid vanaf 2010 te richten op de stedelijke netwerken en daarbij de bestaande boegbeeldprojecten en programma s te actualiseren en aan te vullen met afspraken op het vlak van sociale en culturele infrastructuur. Doel is bijdragen aan de integrale beleidsagenda om de positie van de steden te verbeteren en te versterken. Uitgangspunt daarbij is het vastgestelde provinciale beleid. De provincie heeft de afgelopen jaren met de drie stedelijke netwerken afspraken gemaakt in een agenda over bovenlokale projecten. Voorstel is de GSB middelen uit de DIA voor 2010 en 2011 in te zetten om deze bestaande agenda s te versterken, versnellen, te actualiseren en te verbinden met andere programma s in de steden. De samenwerking met het Kennis Instituut Stedelijke Samenwerking (KISS) is succesvol gebleken. Voorgesteld wordt deze samenwerking voort te zetten. 2 Inleiding Wij investeren en werken op vele terreinen samen met de vijf grote steden aan maatschappelijke opgaven. Een van deze terreinen is het provinciale Grote Steden en Netwerkstedenbeleid. Eind 2009 lopen de convenanten met de vijf grote steden over de uitvoering van het Grote Steden en Netwerkstedenbeleid (GSB) af. Dat stelt ons voor de vraag op welke wijze wij het provinciale GSB in de toekomst vorm willen geven.

2 In het Coalitieakkoord &Overijssel! staat: Verder concentreren we ons de komende periode op: (.) een tiental door de Stedelijke netwerken geselecteerde boegbeeldprojecten en ook met de stedelijke netwerken zetten we onze samenwerking (GSB) voort door gezamenlijk strategische agenda s per stedelijk netwerk op te stellen. Deze strategische agenda s bevatten de projecten met (boven)regionale betekenis waar provincie en stedelijk netwerk samen in optrekken. In dit voorstel vragen wij u in te stemmen met de wijze waarop wij dit voornemen uit willen voeren. 3 Uitgangspunten Voor de inhoudelijke invulling van het nieuwe grote steden en netwerkstedenbeleid zijn een aantal uitgangspunten van belang. Zo wordt in het rapport Ruimte, Regie en Rekenschap geadviseerd dat de provincies zich concentreren op het ruimtelijk-economische domein en cultuur. De samenhangende fysieke taken worden integraal en ontwikkelingsgericht opgepakt. Dit advies heeft de weg vrij gemaakt voor een Bestuursakkoord Rijk provincies , waarin onderdelen van het Rijk die logisch aansluiten bij de provinciale taak, gedecentraliseerd worden naar provincies. In het kader van de MIRT (Meerjarenprogramma Infrastructuur Ruimte en Transport) wordt een gebiedsagenda opgesteld. In deze gebiedsagenda Oost Nederland (aangeboden aan de Ministers van VenW, VROM, WWI, EZ en LNV) zijn de gebiedsagenda van de stedelijke netwerken en stadsregio's onderliggende bouwstenen. De bovenregionale opgaven en opgaven met een rijksbelang zijn opgenomen in Oost-Nederlandse Gebiedsagenda. Wij hebben u inmiddels een integrale omgevingsvisie ter besluitvorming voorgelegd. Rode draden hierin vormen duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit, zowel voor de stedelijke gebieden als het landelijk gebied. In het stedelijk gebied hebben wij onder andere de ambitie om te zorgen voor aantrekkelijke woonmilieus, een vitale en zichzelf vernieuwende regionale economie en een vlotte en veilige reis over weg, water, spoor en per fiets van en naar stedelijke centra. Daarnaast willen we de kernkwaliteiten van de binnensteden versterken op het vlak van monumenten, architectuur, water/groen, culturele voorzieningen en de stationsgebieden. Wij willen deze omgevingsvisie realiseren in partnerschap. Verder hebben wij, samen met Gelderland een visie op landsdelig niveau gemaakt Oost Nederland maakt het. Een eerste versie hiervan heeft u in januari 2009 ontvangen. Hierin is de opgave in het stedelijk milieu een van de programmalijnen. De programmalijnen zullen nog aan u worden voorgelegd. Op dit moment concentreert de programmalijn stedelijk milieu zich rondom een aantal thema s namelijk: Aantrekkelijke, cultureel diverse steden met een eigen identiteit Kansrijke sociale steden Duurzame steden met focus op energiezuinig wonen Groene en blauwe steden met nadruk op ruimtelijke kwaliteit Innovatieve steden als economische motor Bereikbare steden Bovenstaande uitgangspunten geven de provinciale invloedssfeer aan waarbinnen het stedenbeleid vorm krijgt: een integrale, duurzame aanpak met daarin aandacht voor ruimtelijke kwaliteit in het ruimtelijk- economische domein en cultuur. Wij stellen voor het stedenbeleid, conform het coalitieakkoord, vanaf 2010 te richten op de stedelijke netwerken rondom een aantal projecten van bovenlokale betekenis. Daarbij zullen de bestaande boegbeelden en programma s worden geactualiseerd en zonodig aangevuld met sociale en culturele infrastructuur. Uitgangspunt daarbij is het provinciale beleid zoals dat is vastgelegd in diverse provinciale beleidsdocumenten. 4 Bouwstenen voor voortzetting De afgelopen periode is het GSB beleid geëvalueerd, heeft het burgerpanel een enquête gehouden, is de Atlas voor gemeenten 2009 verschenen, heeft 17 maart de conferentie Toekomst Stedenbeleid Overijssel plaatsgevonden en heeft de commissie Jeugd, sociale infrastructuur en cultuur (JSC) samen met de commissie Ruimte, water en duurzaamheid (RWD) de steden bezocht. Hieronder volgt per onderdeel een korte samenvatting van de inhoud met conclusie. In paragraaf 5 formuleren we vervolgens hoe we het provinciale Grote Steden en Netwerkstedenbeleid vorm willen geven mede op basis van deze bouwstenen. 2

3 4.1 Evaluatie GSB Boer & Croon heeft in opdracht van de provincie een evaluatie uitgevoerd van het Grote Stedenbeleid : Grote Stedenbeleid Provincie Overijssel; een evaluatie en aanbevelingen voor de toekomst. Geconstateerd wordt dat de convenanten over het algemeen goed zijn uitgevoerd en dat de samenwerking met de steden goed is verlopen. Daarbij is de provincie niet alleen medefinancier geweest, maar ook meedenker, aanjager, procedureversneller en sparringpartner. Een aantal belangrijke projecten die de afgelopen jaren zijn gerealiseerd zijn de gecombineerde aanpak van sociaal en fysiek in de wijk Velve Lindehof en de inzet van wijkcoaches en wijkzorgteams (Enschede), de herstructurering van de naoorlogse wijken Rivierenwijk en Keijzerslanden waar twee wijkvoorzieningencentra worden gerealiseerd (Deventer), de ketenaanpak van zorg en maatschappelijke opvang (Zwolle), het realiseren van preventief jeugdbeleid en de herontwikkeling van het bedrijventerrein Twentekanaal (Hengelo) en een woonzorgzone (Almelo). Overigens heeft de gemeente Almelo een aantal projecten uit het convenant niet kunnen uitvoeren (Poppodium en een Bedrijven Innovatiecentrum). In onderling overleg zijn andere passende projecten gezocht (Talentenfabriek). Daarnaast constateren Boer & Croon dat de doelstellingen van het GSB erg breed waren geformuleerd, waardoor de provinciale doelen moeilijk gemeten kunnen worden, en dat de communicatie goed was maar statisch (teveel over lopende projecten, te weinig over ontwikkelingen). Het bureau adviseert het nieuwe stedenbeleid meer te focussen op majeure projecten, een integrale aanpak en een voortrollende dynamische agenda in plaats van statische convenanten. Wij kunnen daarbij als provincie een coördinerende rol pakken. Onze conclusie: In de afgelopen jaren zijn veel relatief kleine lokale projecten gefinancierd waarin het provinciale belang onduidelijk was. Het werken met een strategische agenda met bovenlokale projecten doet meer recht aan de provinciale rol en belangen. (Het volledige evaluatierapport is beschikbaar via SIS) 4.2 Onderzoek Burgerpanel door TNS-nipo In februari 2009 is met behulp van het internetburgerpanel een enquête gehouden onder inwoners van de vijf grote steden van Overijssel en inwoners van Overijssel daarbuiten: Waardering van de vijf grote steden van Overijssel; uitkomsten van een enquête onder inwoners van Overijssel door TNS-nipo. 47% van de inwoners van Overijssel woont in één van de vijf grote steden Hengelo, Almelo, Deventer, Enschede of Zwolle. Van de inwoners van Overijssel buiten deze steden bezoekt 95% één of meer van deze steden meerdere keren per jaar. Mensen die niet in een van de vijf grote steden wonen, maar frequent naar een van de vijf grote steden gaan, komen daar vooral om te werken. Als tweede reden wordt het winkelaanbod genoemd. Op een gedeelde derde plaats eindigen om onderwijs te volgen en horecabezoek. De inwoners van Overijssel is gevraagd hoe belangrijk zij verschillende aspecten voor een aantrekkelijke stad vinden. Daarna werd de deelnemers aan de enquête ook gevraagd de aspecten een cijfer te geven. Veiligheid wordt door de bewoners van Overijssel het allerbelangrijkst gevonden, maar kreeg een minder hoge waardering. De gezondheidsvoorzieningen worden belangrijk gevonden en hoog gewaardeerd evenals het winkelaanbod. Overigens krijgt geen enkel aspect een onvoldoende. Zaken die het meest gemist worden door inwoners van de vijf grote steden en frequente bezoekers van minimaal een van deze vijf steden, zijn onder andere parken en recreatie, evenementen, werkgelegenheid, huisvesting, openbaar vervoer en het aanbod van kunst en cultuur. De helft van de bewoners van Overijssel (51%) mist geen voorzieningen, een op de tien (9%) weet het niet. Onze conclusie: De vijf grote steden zijn belangrijk voor alle inwoners van Overijssel. Ze worden voldoende tot goed gewaardeerd, maar er zijn ook nog veel zaken die voor verbetering vatbaar zijn bijvoorbeeld veiligheid, parken en recreatie, werkgelegenheid, openbaar vervoer en het aanbod van kunst en cultuur. Er zijn mogelijkheden om als provincie extra impulsen te geven op het gebied van parken en recreatie, werkgelegenheid en cultuur. (Het volledige onderzoek is beschikbaar via SIS) 3

4 4.3 Atlas 2009 voor gemeenten De Atlas voor gemeenten editie 2009 heeft dit jaar als thema Werk. De Atlas besteedt naast de beschrijvingen van de 50 grootste steden op veertig punten ook aandacht aan kansen die de steden wordt geboden als gevolg van de crisis. Steden zijn de motoren van de economie. De verwachting is dat vooral steden die afhankelijk zijn van de conjunctuurgevoelige sectoren én een relatief laagopgeleide bevolking hebben, de meeste problemen gaan krijgen. De regionale beschikbaarheid van werk bepaalt in hoge mate de kansen op de arbeidsmarkt voor de inwoners van een gemeente. Die kansen worden verklaard door de omvang van de werkgelegenheid en de sociale structuur in de gemeente, maar vooral in de omgeving van de gemeente. Hierbij zijn steden in de grensregio zoals Netwerkstad Twente, in het nadeel. De afnemende beschikbaarheid van werk leidt daar niet alleen tot toenemende werkloosheid, maar ook tot een toename van de leefbaarheidsproblemen. Er bestaat namelijk een robuust verband tussen werkloosheid in de wijken en problemen op het gebied van overlast en onveiligheid. Op basis van bovenstaande valt vooral op dat Almelo, Deventer, Enschede en Hengelo relatief laag scoren op de woonaantrekkelijkheidsindex. De onderkant van de arbeidsmarkt bevindt zich vooral in de Twentse steden. Dit beeld voor Twente is ook zichtbaar op de onderdelen langdurige werkloosheid en jeugdwerkloosheid. Onze conclusie: De steden zijn belangrijk voor de economie en hebben daardoor een belangrijke rol in het bestrijden van de economische recessie. Uit het onderzoek van de Atlas voor gemeenten 2009 valt af te leiden dat de positie van met name de Twentse steden hierin zorgelijk is. (De volledige samenvatting is beschikbaar via SIS) 4.4 Bezoeken commissies Jeugd, sociale infrastructuur en cultuur (JSC) en Ruimte, water en duurzaamheid (RWD) aan de steden Het afgelopen half jaar hebben uw commissies JSC en RWD werkbezoeken gebracht aan de grote steden om daar, in gesprek met gemeente en maatschappelijke organisaties, de resultaten van het provinciale Grote stedenbeleid te bekijken. In Enschede werden in de herstructureringswijk Velve Lindehof de wijkcoaches en de brede school bezocht, in Hengelo de gebiedsontwikkeling in Hart van Zuid en de dagopvang Bij de Toren. In Almelo de woonzorgzone in Sluitersveld en in Zwolle de opvang voor daklozen, de verslavingszorg en de bemoeizorg. Tijdens deze bezoeken hebben alle gemeenten aangegeven hoe ze de samenwerking met de provincie op het terrein van de stedelijke problematiek hebben gewaardeerd. Zij gaven aan dat de provincie geholpen heeft bij het versnellen van projecten en het meefinancieren van de onrendabele top of van voorzieningen met een regionale uitstraling. Zij hebben aangedrongen op voortzetting van de samenwerking. Onze conclusie: voortzetting van de samenwerking is gewenst door alle partijen. 4.5 Conferentie Toekomst Stedenbeleid Overijssel op 17 maart 2009 Op de conferentie van 17 maart hebben de steden hun gewenste ontwikkelingsprofielen geschetst. De Twentse steden hebben in hun presentaties de relatie gelegd met de netwerkstad en de Agenda van Twente. De gemeente Deventer heeft in haar presentatie de link gelegd met de boegbeelden uit de Strategische Agenda Stedendriehoek &Overijssel! De gemeente Zwolle heeft in beperkte mate haar profielen gerelateerd aan de boegbeelden van Zwolle Kampen Netwerkstad. Uit de presentaties kwam naar voren dat de Overijsselse steden een hoge basiskwaliteit bezitten: veiligheid, goed woon/leefklimaat, en goede bereikbaarheid en menselijke maat in het groen (geen verrommeling en zorg voor de stadsranden). Tijdens de conferentie hebben de steden hun toekomstige majeure opgaven weergegeven en de relatie tot provinciale opgaven gelegd. Het ging bijvoorbeeld om opgaven op het terrein van bereikbaarheid, transformatie woon- en werkgebieden, creatieve economie, cultuur, innovatie en groene/blauwe kwaliteit. Verder hebben de steden aangegeven dat zij ook de sociale infrastructuur van belang vinden; het gaat daarbij onder meer om jeugd, vrijwilligers, maatschappelijke opvang. Hengelo stelde voor dat de provincie flankerende investeringen in het sociale domein (10-20% van de inzet) zou kunnen plegen. 4

5 In het avonddeel van de conferentie is er discussie gevoerd over een aantal onderwerpen: - In hoeverre is het sociale domein te verbinden met de fysiek-economische taak van de provincie? Er zijn mogelijkheden op het vlak van wijkaanpak bij herstructurering. Maar past dit bij het takenpakket van de provincie of hoort dit bij de gemeente thuis? - Er is een breed gevoelde behoefte aan een gezamenlijke agenda van stad en provincie. Voor de provincie is het daarbij van belang dat onze eigen doelstellingen voldoende aan bod komen en we niet alleen de steden volgen. Daarbij gaat het niet zozeer om de resultaten van de afzonderlijke projecten maar om het verbeteren van de positie van de steden. - Er wordt een tegenstelling gevoeld tussen oost en west Overijssel ook in demografische ontwikkelingen. Is Overijssel wel de juiste schaal of moeten we kijken naar Oost- Nederland? Dat is afhankelijk van het onderwerp/probleem. De niveaus die worden onderscheiden zijn landsdeel Oost, provincie Overijssel en netwerkstad. Op deze niveaus kunnen ook de verbindingen gelegd worden met het Rijk en Europa. Onze conclusie: De thema s die de steden aandragen sluiten grotendeels goed aan bij het provinciale domein, met name huisvesting, economie, cultuur, bereikbaarheid en de groene en blauwe kwaliteit. Daarnaast hebben meerdere steden en individuele PS-leden gevraagd om provinciale inzet op het sociale domein. Dit past bij onze inzet om de bestaande programma s en boegbeelden van de stedelijke netwerken waar nodig te actualiseren en aan te vullen met de programma s/boegbeelden: Sociale en Culturele Infrastructuur. Ook is dit conform het bestuursakkoord Rijk provincies waarin wordt gesteld: de taak van de provincies op sociaal gebied concentreert zich op periodiek signaleren en agenderen van vraagstukken en tekortkomingen. De uitvoering van taken op dit terrein geschiedt primair door gemeenten. Alleen in overleg met gemeenten en ingebed in een integrale aanpak van vraagstukken ligt hier een taak voor provincies, vooral vanuit de rol van gebiedsregisseur bij het aanbrengen van samenhang en het leggen van verbindingen tussen de fysieke en de sociaalculturele infrastructuur (tussen omgevings en sociale kwaliteiten). Tot slot heeft uw commissie JSC besloten om nader over het onderwerp sociale infrastructuur te spreken en de mogelijkheden voor de provincie op dit terrein te verkennen. (Het volledige verslag van de conferentie is beschikbaar via SIS) 5 Inzet provinciale middelen In bovenstaande uitgangspunten en activiteiten wordt het belang van de steden voor de provincie en van voortzetting van samenwerking op een integrale wijze bevestigd. De provincie redeneert daarbij vanuit het provinciale belang (zoals ook neergelegd in de Ontwerp-Omgevingsvisie en het bestuursakkoord Rijk - provincies) en richt zich daarbij op de opgaven met een bovenlokaal belang. Vanuit dit perspectief ligt samenwerking met de stedelijke netwerken voor de hand. De werkwijze met convenanten voor 5 jaar heeft goed gewerkt, maar er is nu behoefte aan een meer dynamische vorm van samenwerking. Als vorm is daarbij genoemd de dynamische/voortrollende agenda. Inzet op majeure projecten en een integrale, duurzame aanpak met daarin aandacht voor ruimtelijke kwaliteit in het ruimtelijk- economische domein, aangevuld met flankerend sociaal beleid en cultuur zal eraan bijdragen dat het provinciale belang en toegevoegde waarde nadrukkelijker in beeld komt. De provincie heeft de afgelopen jaren met de drie stedelijke netwerken agenda s opgesteld met afspraken over bovenlokale projecten, ook wel boegbeeldprojecten genoemd. Wij zijn van mening dat de GSB middelen uit de DIA voor 2010 en 2011 ingezet moeten worden om deze bestaande agenda s te versterken, versnellen, te actualiseren en te verbinden met andere programma s in de steden. In deze paragraaf stellen wij u hiervoor een aantal richtingen voor. Wij stellen voor deze samen met de stedelijke netwerken verder uit te werken op basis van de profielen die de steden hebben opgesteld. Binnenkort zult u het statenvoorstel Investeren in Overijssel (waaronder Investeren met gemeenten ) ontvangen. Onderdeel hiervan zullen voorstellen zijn waarbij de provincie mee investeert op speerpunten van gemeentelijke partners om het provinciale belang ook op lokaal schaalniveau te realiseren. Dat betekent dat ook in Investeren in Overijssel enige boegbeeldprojecten een plek zullen hebben. 5

6 5.1 Stedendriehoek Met de Regio Stedendriehoek heeft de provincie Overijssel in april 2008 afspraken gemaakt over vijf bovenlokale projecten. Deze projecten sluiten aan bij de Gelderse agenda met de Stedendriehoek en bij de thema s die Deventer gepresenteerd heeft tijdens de conferentie op 17 maart De vijf projecten zijn: Bestaande boegbeeldprojecten: - Het boegbeeld Stad aan de IJssel verbindt de twee Ruimte voor de rivier projecten bij Deventer aan de ruimtelijke kwaliteit van de stad langs de IJssel. - In het boegbeeld Economische Innovatie werken de provincies Overijssel en Gelderland voortvarend samen met de Stedendriehoek aan een innovatieprogramma. - Herstructurering woonwijken waarin de binnenstedelijke woonopgave gecombineerd wordt met sociale activering. - Stationsomgeving: gebiedsontwikkeling die zich in eerste instantie richt op verbetering van de bereikbaarheid. - Poorten van Salland: betreft het verbeteren van de aansluitingen vanuit Salland en Deventer op de A1 om daarmee de bereikbaarheid van het stedelijke netwerk te verbeteren. Mogelijkheden tot verbinden, versnellen en actualiseren: 1. Het boegbeeld Herstructurering woonwijken aanvullen met sociale positieversterking in wijk 2 (buurten Voorstad oost en centrum, Rode Dorp, Driebergen en Zandweert zuid) analoog aan Rivierenwijk en Keijzerslanden met een sociaal programma waarin o.a. voortzetting van het Project Alledaagse Kansen (PAK). 2. Het boegbeeld Stad aan de IJssel uitbreiden met culturele infrastructuur in de binnenstad en het verbinden van de binnenstad met de IJsselkade. Daarnaast is er de mogelijkheid om een verbinding te leggen met de boegbeelden in de ijsseldelta in Zwolle Kampen Netwerkstad. 3. Het boegbeeld Economische innovatie verbinden met innovatie op het gebied van duurzaamheid Dit sluit goed aan bij de sterke positie van de Stedendriehoek op het gebied van energie. Andere mogelijkheden voor actualisatie/uitbreiding van dit boegbeeld zijn het Havenkwartier (cultuur en economie) en de ICT-diensten, een vlak waarin Deventer voorop loopt. 5.2 Zwolle-Kampen Netwerkstad Zwolle Kampen Netwerkstad is sinds 2000 een samenwerkingsverband tussen de gemeenten Zwolle en Kampen en de provincie Overijssel. De doelstellingen, ambities en samenwerking staan verwoord in de Netwerkstadsvisie Voor de kortere termijn is er het Meerjarig uitvoeringsplan De projecten zijn thematisch ondergebracht in een zevental boegbeelden. Bestaande boegbeeldprojecten: - Het boegbeeld Bereikbaarheid richt zich op de kwaliteitsimpuls in het openbaar vervoer (spoor, light rail Zwolle Kampen en bus), het versterken van de verkeersknooppunten en de capaciteitsverhoging van de bestaande infrastructuur. - Het boegbeeld Vernieuwing economie richt zich met name op de versterking van de ontwikkelings- en innovatiekracht van de economie in de Netwerkstad met als speerpunten logistiek, glastuinbouw, zorg en zakelijke dienstverlening. - Stationsomgeving Kampen en Zwolle. In Zwolle gaat het om het revitaliseren en doorontwikkelen van de bestaande stationsomgeving, met kantoren, winkels en woningen. In Kampen gaat het om de ontwikkeling en bouw van een geheel nieuw station en dito stationsomgeving, tussen de N50 en de bestaande stad. - Het boegbeeld IJsseldelta-Zuid is de integrale uitwerking van de bypass naast de IJssel bij Kampen in het kader van Ruimte voor de Rivier, de stadsuitbreiding van Kampen en de Hanzelijn bij Kampen. - Het boegbeeld Nationaal Landschap IJsseldelta richt zich op het behoud, beheer en versterking van het landschap en de ontwikkeling van toeristische infrastructuur die het gebied ontsluit voor fietsen, wandelen en varen. - Zorgen voor de toekomst zorgt voor een geïntegreerde aanpak van de zorg, van preventie tot herstructurering oude wijken en vergrijzing, in een veranderende samenleving. - Boegbeeld Ontdek de IJseldelta richt zich op het stimuleren van het verbeteren van bestaande en ontwikkelen van nieuwe toeristische producten en diensten in de regio. En op het profileren van de regio onder één toeristische merknaam: IJsseldelta. 6

7 Mogelijkheden tot verbinden, versnellen en actualiseren: 1. Voor wat betreft het speerpunt zorg binnen het boegbeeld Vernieuwing economie kan een verbinding gelegd worden met het boegbeeld Zorgen voor de Toekomst in de ontwikkeling van nieuwe (ICT-)zorgconcepten. Daarnaast kan gezocht worden naar mogelijkheden om het boegbeeld Zorgen voor de Toekomst voort te zetten en uit te bouwen met projecten gericht op Sociale infrastructuur en Jeugd. 2. Opstarten van een boegbeeld gericht op het stimuleren en verbinden van culturele activiteiten. 3. Verdere samenwerking van het Nationaal Landschap en Ontdek de IJsseldelta op het vlak van maritiem erfgoed. 5.3 Netwerkstad Twente De samenwerking met de Netwerkstad Twente staat beschreven in de Agenda van Twente. Afspraken uit de Agenda van Twente landen praktisch alle in de Netwerkstad. We hanteren hierbij de Agenda van Twente zoals die door de Provinciale Staten is vastgesteld (Statenvoorstel nr. PS/2008/ vastgesteld op 21 mei 2008): Bestaande boegbeeldprojecten: - Innovatieroute Twente richt zich op de vijf kansrijke economische concentratiegebieden voeding, technologie & gezondheid, materialen & high tech systemen, veiligheid en technologie en bouw. Binnen deze gebieden is veel kennis aanwezig en zijn veel kleine en middelgrote ondernemingen actief. - Het doel van Kennispark Twente is het creëren van een inspirerende ontmoetingsplaats en werklocatie ( werknemers) voor ondernemers, onderzoekers en studenten op de Campus en het Business & Science Park (totale gebied meet ongeveer 160 ha). - Centra Jeugd en gezin (CJG). - Groene Poort heeft tot doel om het buitengebied van Borne te ontwikkelen als een groene long in het stedelijk netwerk van Netwerkstad Twente en als groene verbinding tussen Noordoost en Zuidwest Twente. - Toeristische ontwikkeling Twente - Rond het Centraal Station Twente in Hengelo wordt een internationaal vestigingsmilieu voor kantoorachtige bedrijven gecreëerd van tot m2 (inclusief herhuisvesting en verwachte groei Siemens). - Infrastructurele projecten: o Rijksweg 35: Bespoedigen van de feitelijke realisatie o Rijksweg A1: Voor de A1 is de inzet om uiterlijk in 2020 te beschikken over een 2 x 3 autosnelweg. o Rijksweg N18: Bespoedigen van de feitelijke realisatie - Gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente Mogelijkheden tot verbinden, versnellen en actualiseren: 1. Het boegbeeld Groene Poort beoogt een robuuste groene geleding in de Netwerkstad te ontwikkelen. Dit boegbeeld zou uitgebreid kunnen worden met groen in en om de stad en stadsranden en kunnen bijdragen aan een metropolitaans park voor de netwerkstad. 2. Ontwikkelen van een boegbeeld cultuur en/of een boegbeeld Sociale infrastructuur en jeugd binnen de Netwerkstad Twente. 3. Afstemming en samenwerking tussen Innovatieroute, Kennispark, Centraal Station Twente en de Gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente. 4. Het verbeteren van de interne bereikbaarheid van de Netwerkstad door het verbinden van de diverse infrastructurele projecten (weg, OV en fiets) van de deelnemende partners. 5.4 Kennis Instituut Stedelijke Samenleving (KISS) KISS organiseert conferenties, studiereizen, symposia en seminars, zet onderzoek uit en publiceert. Kracht van KISS is de niet-traditionele manier van kennisvalorisatie. Het oplossen van problemen hangt samen met de context en wordt in dialoog opgepakt. KISS probeert de leemte op operationeel niveau op te vullen die de landelijke tegenhanger NICIS laat liggen. Een kleine greep uit de vele activiteiten van de afgelopen jaren: Studiemiddagen over veiligheidsbeleving; over Scoren in de wijk; de debatreeks Overijssel overstag; een conferentie aantrekkelijke stedelijke woonmilieus, de oprichting van de praktijkkring Duurzaam bouwen en renoveren; expertmeetings bijvoorbeeld over maatschappelijk verantwoord huisvesten; het kenniscafé duurzaam wonen; conferenties over wijkeconomie en over integratie; onderzoek naar de informatievoorziening aan raden in het duale stelsel. Een deel van deze activiteiten zijn gericht op het niveau van de wijk (bijv. Scoren in de wijk 7

8 en Wijkeconomie), een ander deel op is gericht op het niveau van de stad of het stedelijk netwerk (bijv. stedelijke woonmilieus en Duurzaam bouwen en renoveren). Voor de provincie is vooral het tweede interessant, ook vanwege het thema duurzaamheid waar KISS zich al een aantal jaren op richt. Gelet op het budget en de formatie worden relatief veel activiteiten opgepakt door KISS. De gemeenten zijn doorgaans positief over de kwaliteit en de meerwaarde van de activiteiten. Kennisdeling en uitwisseling en de mogelijkheid tot netwerken worden als belangrijkste pluspunten genoemd. KISS is vraaggestuurd (voor 75%) en is voor de 25% van de werkzaamheden agenderend en etalerend. Onze conclusie: Wij stellen voor de samenwerking met KISS voort te zetten. Daarbij zullen wij vooral aandacht vragen voor activiteiten op het niveau van de stad en de stedelijke netwerken. Tevens zal KISS gevraagd worden de mogelijkheden voor verbreding naar Oost-Nederland te verkennen. 5.5 Proces Wij stellen voor de genoemde mogelijkheden tot verbinden, versnellen en actualiseren verder uit te werken in samenwerking met de stedelijke netwerken en de 8,4 mln uit de DIA hiervoor te bestemmen. In het kader van Investeren in Overijssel is een verzoek tot uitbreiding van het budget aangevraagd. Na de zomer willen wij concrete afspraken voorbereiden met de steden en daarbij onze provinciale doelen koppelen aan de opgaven van de steden. Wij zullen u over de resultaten informeren in het najaar. Ten slotte Door het toekomstige stedenbeleid te richten op de stedelijke netwerken en daarbij de bestaande boegbeelden te actualiseren en aan te vullen, denken wij uitvoering te geven aan de afspraken hierover uit het coalitieakkoord en een goede voortzetting van de samenwerking met de stedelijke netwerken te kunnen realiseren. 6 Voorstel Wij vragen u in te stemmen met het voorstel: 1. om de samenwerking te concentreren op samenwerking met de stedelijke netwerken rondom een aantal (boegbeeld)projecten en -programma s van bovenlokale betekenis. Hierbij worden verbindingen gelegd met en tussen de programma s in de stedelijke netwerken als geheel. 2. om de genoemde mogelijkheden tot versnellen, actualiseren en verbinden met andere programma s verder uit te werken in samenwerking met de stedelijke netwerken en de 8,4 mln uit de DIA hiervoor te bestemmen. 3. om de samenwerking met het Kennisinstituut Stedelijke Samenwerking (KISS) voort te zetten. Gedeputeerde Staten van Overijssel, voorzitter, G.J. Jansen secretaris, H.A. Timmerman 8

9 Bijlage I Ontwerpbesluit nr. PS/2009/439 Provinciale Staten van Overijssel, gelezen het voorstel van Gedeputeerde Staten d.d. 26 mei 2009, kenmerk 2009/ besluiten: in te stemmen met het statenvoorstel Toekomst Grote Steden en Netwerkstedenbeleid en met name met de voorstellen 1. om de samenwerking te concentreren op samenwerking met de stedelijke netwerken rondom een aantal (boegbeeld)projecten en -programma s van bovenlokale betekenis. Hierbij worden verbindingen gelegd met en tussen de programma s in de stedelijke netwerken als geheel. 2. om de genoemde mogelijkheden tot versnellen, actualiseren en verbinden met andere programma s verder uit te werken in samenwerking met de stedelijke netwerken en de 8,4 mln uit de DIA hiervoor te bestemmen. 3. om de samenwerking met het Kennisinstituut Stedelijke Samenwerking (KISS) voort te zetten. 9

10 GROTE STEDENBELEID PROVINCIE OVERIJSSEL Een evaluatie en aanbevelingen voor de toekomst Amsterdam, 9 maart 2009 Projectnummer: 34598

11 Inhoud 1. Inleiding, vraagstelling en aanpak Inleiding Aanpak Achtergrond GSB Overijssel Leeswijzer 4 2. Doelstellingen provinciaal GSB Inleiding Inhoudelijke doelstellingen Procesdoelstellingen Concrete invulling doelstellingen in de convenanten 6 3. De steden Algemeen Almelo Deventer Enschede Hengelo Zwolle Conclusies Voortgang Rol provincie en afstemming Convenanten Kennisinstituut Stedelijke Samenleving (KISS) Aanbevelingen Momentum Wees onderscheidend, focus op kansen 18 1

12 1. INLEIDING, VRAAGSTELLING EN AANPAK 1.1 INLEIDING De provincie Overijssel heeft Boer & Croon gevraagd een evaluatie uit te voeren van het Grote Stedenbeleid (GSB) over de periode Het gaat hierbij om het GSB van de provincie en de uitvoering van dit beleid door de convenantpartners. Deze evaluatie is mede gebaseerd op de recent uitgevoerde tussenevaluatie en bevat richtinggevende aanbevelingen voor het te ontwikkelen nieuwe GSB voor de periode 2010 en verder. Het nieuwe GSB moet in contouren gereed zijn in juni 2009 om de financiële gevolgen daarvan in de begrotingen voor 2010 van de provincie en de betrokken gemeenten (Almelo, Deventer, Enschede, Hengelo en Zwolle) te kunnen verwerken 1.2 AANPAK Om een goed beeld te krijgen van de resultaten van het GSB heeft Boer & Croon in overleg met de opdrachtgever gekozen voor de volgende aanpak: Diepte-interviews: In de maanden januari en februari is met 16 sleutelfiguren binnen het GSB in de provincie Overijssel gesproken Dit betrof de betrokken bestuurders van de provincie en de vijf grote steden, de betrokken beleidsambtenaren bij de provincie en de vijf grote steden, alsmede de wetenschappelijk directeur en een medewerker van het Kennisinstituut Stedelijke Samenleving (KISS) In bijlage 1 bij dit rapport is een totaaloverzicht opgenomen Research: Een analyse van alle beschikbare gedetailleerde gemeentelijke plannen, coalitieakkoorden provincie, voortgangsrapportages, verslagen stadsgesprekken, samenwerkingsverbanden, de concept- en definitieve convenanten, regiegroepverslagen, beleidsvisiedocumenten, publicaties, websites en de tussenevaluatie 1 Aanvullende gesprekken met de provincie om de informatie te verzamelen en uitkomsten van de interviews te onderbouwen 1.3 ACHTERGROND GSB OVERIJSSEL Alvorens in te gaan op de bevindingen, conclusies en aanbevelingen in dit rapport is het goed stil te staan bij de overwegingen die een rol speelden ten tijde van het afsluiten van de convenanten. In onderstaande tekstbox wordt dit aan de hand van de tekst uit de preambule uit die afgesloten convenanten toegelicht. 1 Resultaten uit het verleden bieden nog geen garantie voor de toekomst! Dr. M.Boogers, Prof. Dr. B. Denters en Prof. Dr. M. van Twist. 2

13 Stedelijke ontwikkelingen eindigen niet bij de grenzen van een stad, zoals ze ook niet ophouden bij de grens van de provincie. De stad is onlosmakelijk een onderdeel van haar omgeving. Sommige stedelijke vraagstukken zijn dan ook niet zonder deze omgeving op te lossen. In dezelfde omgeving liggen tegelijkertijd ook kansen en ontwikkelingsmogelijkheden die een stad kan benutten. Dit besef bepaalt in sterke mate de nieuwe werkwijze van de provincie. Het gebiedsgericht werken vormt de aanpak voor het integraal benaderen van stedelijke vraagstukken. Daar waar de afgelopen convenantperiode vooral per stad afspraken werden gemaakt, kijken we in deze nieuwe convenantperiode naar de wisselwerking tussen netwerkstad en de individuele grote stad. Daarmee wordt een belangrijke vernieuwing gegeven van zowel het grotestedenbeleid als het beleid ten aanzien van de netwerksteden voor de periode Door het aangaan van samenwerkingsverbanden tussen stad en regio worden de ontwikkelingskansen vergroot. Onderwerpen als onderwijs en opleidingsmogelijkheden, de fysieke leefomgeving, verkeer en vervoer, voorzieningen, wonen en werken, krijgen de ruimte voor ontwikkeling en groei als deze ook op het niveau van de netwerkstad worden bezien. Daarbij komt dat de Overijsselse netwerksteden trekkers van formaat zijn voor de provincie en het hart vormen van culturele en economische ontwikkelingen. De assen Randstad Zwolle Noorden en Randstad Deventer Twente Duitsland vormen ook belangrijke (inter)nationale assen van economische ontwikkeling. De Nota Ruimte hecht belang aan regionale afstemming. Bestuurlijk zijn provincie en WGR+ regio s (nationaal stedelijke netwerken) verantwoordelijk voor regionale afstemming tussen gemeenten. Via de gebiedsgerichte manier van werken wil de provincie Overijssel invulling geven aan de bovenregionale samenhang. Overijssel onderschrijft echter nog steeds de waarde en het belang van de regionale stedelijke netwerken (Stedelijke Netwerk Stedendriehoek en Zwolle Kampen Netwerkstad). Voor de afzonderlijke grote steden binnen Overijssel geldt dat ontwikkelingskansen pas optimaal kunnen worden benut als de steden een aantal basisvoorwaarden kunnen bieden. Burgers en bedrijven investeren immers niet zomaar in de stad. Voorwaarden voor de benutting van ontwikkelingskansen, zijn daarom veilige, leefbare en aantrekkelijke steden om in te wonen, werken, studeren, recreëren en te ondernemen. Het provinciale grotestedenbeleid is nodig om de steden te steunen en te versterken in hun rol als motoren voor sociale, culturele en economische ontwikkeling. Het Overijsselse provinciale grotestedenbeleid levert hieraan, samen met de vijf GSB-steden, een bijdrage. 3

14 1.4 LEESWIJZER In het volgende hoofdstuk (2) wordt ingegaan op de doelstellingen van het provinciaal GSB. In hoofdstuk 3 vindt u per grote stad de bevindingen over de in de afzonderlijke convenanten opgenomen afspraken en projecten. De conclusies volgen in hoofdstuk 4, terwijl de aanbevelingen ten slotte in hoofdstuk 5 worden gepresenteerd. 4

15 2. DOELSTELLINGEN PROVINCIAAL GSB 2.1 INLEIDING In het onderhandelingsakkoord Ruimte voor actie staat verwoord hoe de provincie Overijssel invulling gaat geven aan de periode GSB Dit in het besef dat de vijf grote steden de motor vormen voor de economische en sociaal-culturele ontwikkelingen in de provincie Overijssel. Het motto: Overijssel bouwt haar voorsprong uit gaf het startsein aan de ontwikkeling van convenanten voor een nieuwe periode GSB en netwerksteden. Er werd gekozen om op een andere wijze dan voorheen invulling te geven aan het GSB. Zo werden twee sleutelbegrippen benoemd 2 : focussen en differentiëren. Dat wil zeggen een keuze voor een beperkt aantal thema s en verschil maken tussen steden en netwerkstedelijke gebieden op grond van behoeften en mogelijkheden. Het uiteindelijke doel: wederzijdse prestatieafspraken op basis van een beperkt aantal thema s. Thema s die de toekomst van de stad en het netwerkstedelijke gebied het meest bepalen en die passen bij provinciale doelen. Thema s die op basis van analyses van de stad en stedelijk gebied zijn geformuleerd en hun gebiedsagenda s vormen. De doelstellingen die ten grondslag liggen aan het huidige GSB zijn herleid uit Ruimte voor actie, het coalitieakkoord provincie Overijssel In totaal is door de provincie voor een periode van vijf jaar 21 miljoen uitgetrokken. 2.2 INHOUDELIJKE DOELSTELLINGEN 3 (1) Versterken sociale samenhang Herstructurering van wijken (ontwikkelingsgebieden). De inzet van de provincie richt zich primair op de sociale vraagstukken in de gemeentelijke aanpak. (2) Vergroten van de veiligheid Onverminderde inzet op verkeersveiligheid Inperking van het vervoer van gevaarlijke stoffen, het voorkomen van wateroverlast, het verplaatsen en tegengaan van risicovolle bedrijvigheid in en nabij woongebieden, het streng naleven en handhaven van mensen dierbeschermende milieuwetgeving, en het vergroten van de veiligheid in de grote steden (3) Wonen in de stad De provincie wil, waar mogelijk en rekening houdend met provinciale kwaliteitseisen, de steden ondersteunen om het woningbouwprogramma van de steden tijdig te realiseren (4) Economie als motor Ruimte voor ondernemen; de provincie beoordeelt de bedrijvigheidsplannen en stimuleert het revitaliseren van bestaande bedrijventerreinen 2 Statenvoorstel nr. PS/2004/789: Grotesteden- en netwerkstedenbeleid 3 Uit Ruimte voor actie, het coalitieakkoord provincie Overijssel

16 Innovatie is broodnodig; vergroten innovatief vermogen van het MKB door stimuleren onderlinge uitwisseling en samenwerking (evt. met afstemming onderwijs- en kennisinstellingen) Aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt; faciliteren ontmoetingen onderwijsinstellingen en bedrijfsleven: goed gekwalificeerde jongeren Kwaliteitsimpuls voor recreatie en toerisme; stimuleren nieuwe en kwalitatief hoogwaardige initiatieven 2.3 PROCESDOELSTELLINGEN Focus en differentiatie; de eerste drie bovenstaande inhoudelijke doelstellingen zijn prioritair Prestatieafspraken met de steden die recht doen aan de strategische opgaven in de steden en provinciale doelen; Oplossingsgerichte en integrale samenwerking tussen de steden en provincie in de uitvoering 2.4 CONCRETE INVULLING DOELSTELLINGEN IN DE CONVENANTEN In de convenanten is een concrete invulling gegeven aan de bijdrage van de Gedeputeerde Staten (de provincie) aan de verdere ontwikkeling van het stedelijke netwerk en de grote steden. Doelstelling van die afspraken betreffen: Het versterken van de sociale en economische positie van de afzonderlijke grote stad in relatie tot de ontwikkelingskansen en mogelijkheden vanuit de omliggende netwerkstad Dit gestalte te geven door middel van extra aanjaagimpulsen in het GSB, bovenop de inspanningen die de stad zelf met haar lokale partners verricht Deze extra aanjaagimpulsen vanuit provinciaal perspectief met nadruk in te zetten op de terreinen waarop de provinciale toegevoegde waarde het grootst kan zijn binnen de prioritaire thema s Naast deze extra aanjaagimpulsen ook - waar van toepassing - reguliere provinciale instrumenten en middelen gericht in te zetten ter realisatie van de gezamenlijke beleidsagenda Deze afspraken concreet en afrekenbaar te formuleren en daarover op afgesproken momenten rekenschap over te geven Waar het om gaat is dat het grotestedenbeleid die extra duw geeft om de beoogde resultaten ook daadwerkelijk te kunnen realiseren. Het gaat om inzet die als het ware randvoorwaardelijk is en waarop met name de provincie haar rol en toegevoegde waarde kan leveren. Uit: Afgesloten convenanten 2004 In de hiernavolgende hoofdstukken zullen de doelstellingen van de netwerkstedelijke samenwerking als doelstelling 5 worden aangemerkt. 6

17 3. DE STEDEN 3.1 ALGEMEEN In dit derde hoofdstuk wordt ingegaan op de bevindingen zoals die zijn opgetekend uit gesprekken bij de grote steden, de provincie en KISS. Per stad wordt in een inleiding aangegeven wat de uitgangspunten waren voor de huidige convenantperiode en welke accenten daarbinnen zijn gelegd. De bevindingen zijn gesplitst in een paragraaf over de afspraken en de projecten in de convenanten ( resultaten in vogelvlucht ) en een paragraaf waarin procesmatige aspecten aandacht krijgen. Buiten de genoemde twee onderwerpen zijn in de interviews met de grote steden, de provincie en KISS ook toekomstvisies op het GSB en de rol van de provincie daarin bevraagd. Die inbreng is niet in dit hoofdstuk opgenomen, maar komt terug in de vorm van aanbevelingen in hoofdstuk ALMELO Inleiding In het convenant is afgesproken dat de gemeente Almelo verder gaat met de daarvoor ingezette ontwikkeling van de stad. Dit was nodig om een goede kwaliteitsimpuls aan de stad te kunnen geven. Belangrijke onderdelen van deze impuls zijn onder meer het realiseren van een evenwichtige bevolkingsopbouw, het creëren van hoogwaardige voorzieningen, een sterke diversificatie van de bedrijvigheid en aantrekkelijke verblijfsgebieden. In het opgestelde Masterplan zijn hiervoor vijf opgaven benoemd. In de keuze voor de samenwerkingsthema s binnen het provinciaal GSB is het Masterplan leidend geweest. In overleg tussen de provincie en Almelo is daarbinnen gekozen voor een focus op de thema s Economie als motor en Wonen in de stad. Deze thema s hebben een voornamelijk sociale invulling gekregen. Daaronder valt de integrale aanpak van de binnenstad/stationsomgeving en de aanpalende wijken Aalderinkshoek en Kerkelanden, door het creëren van hoogwaardige voorzieningen (voor de verbetering van de sociaaleconomische positie van Almelo onder andere het opzetten van woonzorgzones). Binnen deze thema s wordt een nadrukkelijke verbinding met Netwerkstad Twente gelegd. De woonzorgzones zijn gekoppeld aan het onderdeel Zorg en Technologie (Nieuw Perspectief Twente en Strategische visie). Het bedrijvenverzamelgebouw is in verbinding gebracht met het boegbeeldproject Kennispark Resultaten in vogelvlucht (1) Integrale stationsomgeving, binnenstad en aanpalende wijken Verplaatsing cultureel centrum: hierover heeft nooit besluitvorming plaatsgevonden, mede door een negatieve haalbaarheidsstudie Het alternatief: een poppodium. Is niet gerealiseerd, mede door het terugtrekken van de beoogde exploitant Akkoord over nieuwe aanwending middelen: Talentenfabriek Ondersteunende afspraken uit het convenant zijn of niet uitgevoerd of buiten het GSB-kader (in regulier beleid) opgepakt (3) Wonen in de stad Tweetal woonzorgzones: provincie droeg bij aan domotica Voortgang op orde: één terrein is afgerond, het tweede nog in aanbouw 7

18 In de samenwerking tussen de zorginstelling, woningbouwcoöperatie en gemeente valt nog winst te boeken: de vooraf gestelde verwachtingen bij de partijen zijn hierdoor niet volledig waargemaakt Ondersteunende afspraken uit het convenant bleken niet nodig of zijn buiten GSB-verband (in regulier beleid) opgepakt (4) Economie als motor Belangrijkste project: opzetten bedrijfsverzamelgebouw voor (techno)starters. Niet gerealiseerd Complexe financieringsvormen met veel potjes Mede door de kredietcrisis nu op langere termijn geschoven Advies Almelo: GSB-gelden eruit halen en dat realloceren in een lopend project (nog onbekend welk project) Ondersteunende afspraken bleken niet nodig of zijn buiten GSB-verband opgepakt (5) Netwerkstad Twente Er zijn nauwelijks concrete doelstellingen voor de Netwerkstad opgenomen in het convenant Majeur deel van het geld ging naar twee grote projecten, namelijk Hart van Zuid en Muziekkwartier Tijdelijke Opvang Zwerfjongen (TOV): ligt op koers Hoewel het bestuurlijke drukte veroorzaakt, is er een goede onderlinge samenwerking en afstemming tussen de drie steden Proces puntsgewijs Contacten tussen provincie en Almelo zijn goed De afspraken binnen het convenant zijn nauwelijks geconcretiseerd. Een aantal projecten heeft een langere doorlooptijd dan het convenant Afstemming met de provincie over het gemeentelijke besluitvormingsproces en voortgang liet te wensen over. Wel is door Almelo aangegeven dat er weinig politiek-bestuurlijk voortgang werd verwacht op bepaalde trajecten Provincie geeft aan dat er te weinig gebruik is gemaakt van de denkkracht bij de provincie Daarnaast is, aldus de provincie, te halsstarrig vastgehouden aan de voorgestelde projecten. Dit terwijl het convenant ruimte biedt voor het aanpassen of inwisselen van projecten Almelo geeft aan dat bij projecten met een minimale provinciale inbreng de verslagleggings- en verantwoordingsverplichtingen conform dienen te zijn Provincie geeft aan dat de indruk is ontstaan dat niet tijdig aan een aantal complexe projecten is begonnen, waardoor afstel of uitstel het gevolg is Vanwege de voortdurende aandacht voor een aantal grote projecten in het convenant is het opzetten van een voortgangsrapportage achterwege gebleven. Mede als gevolg hiervan is een aantal ondersteunende afspraken niet of buiten het GSB-kader opgepakt 3.3 DEVENTER Inleiding Deventer richtte zich in de convenantperiode op vijf topprioriteiten in de stad: de aanpak van de openbare ruimte, sociaal beleid en voorzieningen, veiligheid, economische dynamiek en werkgelegenheid en herstructurering woonwijken. Dit laatste thema is tevens benoemd tot hoofdthema in het kader van het 8

19 provinciale GSB. Binnen de uitwerking van het convenant stond het realiseren van een aantal multifunctionele wijkcentra in de herstructureringswijken Keizerslanden en Rivierenwijk centraal. Deventer wilde binnen deze multifunctionele wijkcentra verschillende functies voor de wijk realiseren. Functies gericht op gezinnen met kinderen, zoals onderwijs, zorg, opvoedingsondersteuning, educatie, hulpverlening, vrijetijdsbesteding, informatie, voorlichting en ontmoeting. De wijkcentra richten zich ook op de (met name allochtone) ouderen in de wijken. Woonzorgzones zijn volgens het convenant een goede manier om een woonomgeving voor ouderen te creëren waarin zij zelfstandig kunnen blijven functioneren. Wijkaccomodaties spelen hier een belangrijke rol in. Vanuit deze gedachte worden in de centra functies aangeboden gericht op ouderen. Vanuit de multifunctionele wijkcentra beoogden Deventer en de provincie een sluitende keten in de zorg te bewerkstelligen. Ook de veiligheid diende bevorderd te worden. Ten aanzien van wonen wilden de gemeente Deventer en de provincie een snelle start en voorspoedige realisatie van de herstructureringsactiviteiten in de wijken Keizerslanden en Rivierenwijk. Daarbij werd aangesloten bij het beleid van de rijksoverheid, waarin deze wijken werden aangemerkt als prioritaire wijken in het kader van de stedelijke vernieuwing. Deze woningbouwopgave maakte eveneens deel uit van de gehele woningbouwopgave van de Stedendriehoek. Ten slotte waren in de topprioriteit economische dynamiek en werkgelegenheid afspraken gemaakt over bedrijventerreinen in afstemming met een toekomstig regionaal bedrijventerrein Stedendriehoek Resultaten in vogelvlucht (1) Herstructurering naoorlogse wijken Betreft herstructurering wijken Keizerslanden en Rivierenwijk Langere doorlooptijd dan het huidige convenant, namelijk Provincie draagt bij aan twee multifunctionele wijkcentra Voortgang loopt niet zo snel, maar gestaag, mede door complexe aansturing. De regie ligt bij de woningbouwcoöperatie Projecten dienen ook de thema s (3) Wonen in de stad en (2) Veiligheid. Onderliggende afspraken in het convenant zijn procesafspraken; voortgang is goed (4) Economie als motor Betreft herstructurering bedrijventerrein Havenkwartier Is als bestaand project ingepast in convenant Loopt spaak: inmiddels is een tweede ontwikkelvisie in de maak Wordt niet in de huidige periode afgerond (5) Stedendriehoek Middelen verkregen voor proces Er zijn nauwelijks concrete doestellingen opgenomen in het convenant Samenwerking met de Gelderse steden bestond al; de GSB-middelen zijn gekoppeld aan bestaande plannen Projecten in Stedendriehoek lopen goed Proces puntsgewijs Contacten tussen provincie en Deventer zijn goed De afspraken binnen het convenant zijn nauwelijks geconcretiseerd 9