Culemborg: ambities van een Vrijstad

Transcriptie

1 Culemborg: ambities van een Vrijstad 1. Kenmerken Culemborg Beeld Culemborg is bekend vanwege de historische binnenstad en centrale ligging. Historie, monumenten en beeldbepalende panden, Vrijstad, water, cultuur en handel zijn kernwoorden die daarin steeds terugkomen. Het schaalniveau (klein stedelijke dynamiek) maakt het overzichtelijk. De kwaliteiten die de identiteit van de binnenstad bijzonder en voelbaar maken zijn: Karakteristiek: een historisch monumentaal centrum Centraal in Nederland, goed bereikbaar met openbaar vervoer Verrassend: gastvrij en mooi Open en toegankelijk: de kenmerken van een Vrijstad Vertier: winkels, terrassen, restaurants, evenementen. Verder is Culemborg te karakteriseren als een kleine, groene, rustige stad waar toch vrij veel voorzieningen (bijvoorbeeld sportvoorzieningen, scholen, theater) en activiteiten zijn. Beperkte centrumfunctie Culemborg is een relatief kleine stad met een beperkte centrumfunctie. Die betekenis is het grootst voor het voortgezet onderwijs: 50% van de leerlingen komt van buiten Culemborg. Culemborg is een belangrijke woongemeente voor mensen die werken in gemeenten op de as Den Bosch Utrecht. De goede bereikbaarheid van deze plaatsen vanuit Culemborg over de weg en het spoor speelt hierbij een belangrijke rol. Maar ook de aantrekkelijkheid van Culemborg zelf met een behoorlijk hoog voorzieningenniveau voor een stad van deze omvang is vanzelfsprekend van belang. Op afstand volgt de centrumfunctie van Culemborg op het gebied van winkelen, het aandeel banen in de detailhandel is dan ook relatief hoog (bron: Stadsmonitor 2013). De sectorstructuur van de werkgelegenheid in Culemborg zelf is vrij gevarieerd. Leefbaarheid Er zijn voor een stad met de grootte van Culemborg relatief veel bewoners die te maken hebben met leefbaarheidsproblemen in hun directe woonomgeving. Er lijkt een relatie te zijn tussen leefbaarheid en de sociaaleconomische situatie. De sociale structuur van Culemborg is opvallend omdat aan de ene kant het aandeel inwoners dat afhankelijk is van de bijstand vrij groot is en de werkloosheid hoger ligt én meer toeneemt dan in 1

2 vergelijkbare andere steden. Aan de andere kant is ook het aandeel huishoudens met een hoog inkomen en met een hoge opleiding in Culemborg groot. Ook de jeugdwerkloosheid ligt hoger en is meer toegenomen dan in vergelijkbare steden. Het aandeel lagere inkomens en het aandeel huishoudens dat rond moet komen van een inkomen op of rond het sociaal minimum neemt toe. 2. Regionaal samenwerken Samenwerken aan regionale speerpunten Culemborg werkt samen met haar regionale partners aan de drie pijlers van Rivierenland: logistieke hotspot, agribusiness en recreatie & toerisme. De economische structuur in de regio Rivierenland wordt voor een belangrijk deel gevormd door een relatief groot landelijk gebied, met grote economische potenties voor logistiek, agribusiness en recreatie & toerisme. Vanuit Culemborg zijn wij altijd bereid geweest om in te zetten op koplopers. Daarmee willen wij doorgaan. Zij zijn boegbeeld voor de regio, geven richting aan de economie, inspireren tot innovatie en creëren betrokkenheid bij ontwikkelingen. Verbindingen Innovatie verdient ondersteuning op regionaal niveau. Verbindingen maken met en kansen benutten voor innovatieve bedrijven in alle sectoren. Wij willen de economische potentie in de regio benutten en verder ontwikkelen door het inzetten van onderwijs en kennis voor innovatie in Rivierenland. Het thema ʺLeren en Werken in Regio Rivierenlandʺ willen we integraal koppelen aan de drie speerpunten. Ook de logistiek is hierbij van groot belang. Daarom steunen wij de regionale lobby voor bereikbaarheid. Dit is voorwaardenscheppend en direct van invloed op de potentie en ontwikkelingskansen binnen de drie speerpunten. Verbindingen vinden wij regionaal ook nodig voor een integrale aanpak tussen welzijn, zorg, wonen en participatie. Wij willen de opgave realiseren voor specifieke doelgroepen, zoals huisvesting voor statushouders en jongvolwassenen in kwetsbare posities (o.a. door beperkte scholing, beperkte kansen op de arbeidsmarkt, laag of geen inkomen, weinig perspectief). 2

3 Culemborg is een van de drie steden in Rivierenland, naast Tiel en Zaltbommel. Wij voelen ons verbonden met deze steden en samen vormen wij het stedelijke netwerk binnen de regio. Vanuit die samenwerking is een aantal jaren geleden ook het Burens Beraad ontstaan: een platform voor en met Rivierenlandse Statenleden. 3. Stedelijke opgaven Culemborg Culemborg en Gelderland Met achtereenvolgens de Regionale Uitvoeringsprojecten (RUP) en de twee Regiocontracten is via Stad en Regiobeleid heel wat van de grond gekomen. Een ander mooi voorbeeld is het provinciale gebiedsgericht beleid, waar met het Programmaplan samen met de gemeenten de afgelopen 8 jaar 16 regionale projecten voor de Waterlinie zijn opgepakt. Bij veel van die ontwikkelingen heeft Culemborg zijn bijdrage kunnen leveren aan gebieds en projectkennis, participatie, communicatie, inbedden in regionaal en lokaal beleid. Via het Kleine Steden Beleid, eveneens onderdeel van het programma Stad en Regio, is aanvankelijk ingezet op het aanpakken en bestrijden van grootstedelijke problematiek in de kleine stad. Het programma richtte zich op het verbeteren van de leefbaarheid in wijken, het bieden van perspectief aan jongeren en het activeren van werklozen, dit zoveel mogelijk in samenhang met elkaar. We zijn op de goede weg, maar het is een kwestie van een lange adem en ondersteuning is onontbeerlijk. In het huidige programma kwam het accent meer te liggen op structuurversterking, waardoor het mogelijk is om buurtvoorzieningen zoals een wijkwinkelcentrum en een Brede school te optimaliseren en te realiseren. Ook dit soort voorzieningen draagt bij aan de leefbaarheid in wijk en stad. Culemborg ziet in de komende jaren meerdere stedelijke opgaven voor zichzelf waaraan zij met medewerking van de provincie en waar mogelijk samen met de regio en de steden Tiel en Zaltbommel vorm wil geven: Economie Faciliteren van de inzet van ZZP ers (in Culemborg een relatief groot aantal) en andere groepen van Culemborgse ondernemers: inzetten voor vernieuwingen, innovatie en netwerken. Het faciliteren van Start ups (starters op de arbeidsmarkt) kan helpen de werkloosheid te bestrijden en bij succes kan dat behoorlijk bijdragen. Faciliteren betekent in ieder geval helpen met werkplekken, goede dataverbindingen, uitgestelde belastingen, soepele vergunningen etc. Inzetten op aansluiting onderwijs op (toekomstige) arbeidsmarkt en gekozen speerpunten. Hiertoe o.a. Platform techniek uitbreiden naar andere platforms die relevant zijn in de stad en in de regio. Aanpakken langdurige en jeugdwerkloosheid, mogelijke verbindingen/integrale aanpak van/innovatie op welzijn, zorg en arbeidsperspectief stimuleren. Unieke ligging aan de Lek benadrukken (kansen voor watertoerisme), uiterwaarden en forten expliciet benutten. Cultuurhistorische kwaliteit als drager voor toerisme versterken. Binnenstad De binnenstad moet aantrekkelijk worden. Daarvoor moet het nodige gebeuren en is dynamiek nodig. Daartoe investeren in identiteit, beleving en vitaliteit door: fysieke maatregelen in de ruimtelijke kwaliteit randvoorwaarden te creëren voor detailhandel of horeca bronpunten organisatie van de samenwerking starten met citymarketing meerjarenprogramma recreatie & toerisme. Bereikbaarheid Inzet op optimale verbindingen en op de mobiliteit van werknemers. De subregionale onderwijsfunctie (ook over de provinciegrens heen) vraagt om goede en veilige fietsverbindingen. Deze verbindingen zijn gelijk ook ontbrekende schakels in het recreatieve netwerk. Uitbouw 3

4 van de thans in gang gezette verbetering blijft noodzakelijk. Aandacht voor fietsverbindingen over de provinciegrens heen. Inzet op aanpak van de problematiek van de spoorse doorsnijdingen door het verbeteren van oost west verbindingen onder de spoordijk. Wonen Culemborg is een aantrekkelijke regionale stad. Het heeft een attractief woon en leefklimaat voor mensen die in de nabijheid van de grote stad (Utrecht) willen wonen, maar de rust zoeken in een kleine stad die toch aantrekkelijke voorzieningen en een goede bereikbaarheid biedt. Noodzakelijk is te blijven investeren in de handhaving van die voorzieningen. Investeren in energiezuinigheid en verduurzaming van bestaande woningen. Inwoners door cocreatie inzetten voor inspiratie, innovatie en creëren van betrokkenheid. Voorsorteren op demografische wijzigingen: voor onderwijs en (ouderen)voorzieningen. Leefbaarheid Blijven investeren in de leefbaarheid en veiligheid van wijken: bestaande en nieuwe uitdagingen oppakken in wijken met relatief veel kwetsbare bewoners. Met de transities in het sociale domein zoeken we ook intensiever contact met (kwetsbare) buurtbewoners. Dat vraagt veel inzet en vernieuwing. Aanpak jeugdproblematiek combineren met: voorkomen uitval van jongeren door actieve inzet op jongeren die afglijden inzet op problemen rondom radicalisering investeren in aanpak in samenwerking met onderwijs & arbeidsmarkt Onderwijs Aandacht voor passend onderwijs: zorgfunctie en extra voorzieningen in onderwijs Culemborg. Ondersteuning voor de realisatie van een locatie voor de Rebound, dit is een onderwijs time outplek voor leerlingen die tijdelijk niet op het regulier onderwijs mee kunnen door sociaal/emotionele problemen. Culemborgse VO scholen zijn al voor een groot deel de toeleverancier van deze leerlingen. Relatie VMBO MBO stimuleren met het oog op het versterken van arbeidsmarktperspectief. In blijven zetten op centrumfunctie voortgezet onderwijs. 4

5 Tot slot Graag gaan wij met u in gesprek hoe wij in partnerschap met de provincie, regio(steden) en andere partijen kunnen samenwerken aan bovengenoemde opgaven en ambities. Het partnerschap heeft in de afgelopen jaren goede resultaten opgeleverd en wij willen daar graag een vervolg aan geven. 5