Wijkontwikkeling nieuwe stijl: urgentie, maatwerk en verbinding

Transcriptie

1 Wijkontwikkeling nieuwe stijl: urgentie, maatwerk en verbinding Kees Stob 2018 Public Result Pagina

2 1. Historisch perspectief en even voorstellen 2018 Public Result Pagina 2

3 1. Historisch perspectief en even voorstellen 2018 Public Result Pagina 3

4 Old school Integraal Mengen Sociale stijging Kansarmoede Stad/BV NL Multiplier Investeren Plannen Uitrollen Overheid bepaalt Visie Fysiek is de motor Corporaties Grootschalig ingrijpen New school Specifiek thema zoals Leefbaarheid/energietransitie/zorg en ondersteuning (Sectoraal) Leefbaarheid Eigen kracht Eigen kracht Wijk/buurt/straat Crowdfunding Deeleconomie, platforms Organisch groeien Scrum/agile Community building Vraaggestuurd werken Sociaal-economisch is de motor Sociaal ondermemers Kleinschalig ingrijpen Rijksbetrokkenheid Rijk als hindermacht???? 2018 Public Result Pagina 4

5 3. Is er een trendbreuk? crisis bezuinigingen decentralisaties sociaal domein corporaties trekken zich terug 2018 Public Result Pagina 5

6 3. Is er een trendbreuk? Maar ook: economische groei met: verstedelijkingsdruk nieuwe technologieën en social media toenemend populisme aandacht voor radicalisering aandacht voor georganiseerde criminaliteit 2018 Public Result Pagina 6

7 3. Wat komt ervoor in de plaats? Nu: Veel kleinschalig geëxperimenteerd 2000: ISV: reeks experimenten in naoorlogse wijken 1992: Belstato: experimenteerregeling sociale vernieuwing 2018 Public Result Pagina 7

8 2018 Public Result Pagina 8 3. Wat komt ervoor in de plaats?

9 4. Hoe gaat het met de wijken? Bron: Kwetsbare wijken in beeld, 2017 (Platform31) 2018 Public Result Pagina 9

10 4. Segregatie neemt toe (PBL en WRR) Bron: PBL (2016) De verdeelde triomf 2018 Public Result Pagina 10

11 4. Segregatie neemt toe Bron: PBL (2016) De verdeelde triomf 2018 Public Result Pagina 11

12 4. Segregatie neemt toe Nadelen: Negatieve spiraal van onrust, overlast en criminaliteit Onderliggende effecten: Slecht imago Buurteffecten zoals negatieve effect op kans op werk, inkomen, gezondheid Kansarmoede is de norm Stigmatisering Onveiligheid leidt tot slechte gezondheid Onbereikbaarheid leidt tot werkloosheid 2018 Public Result Pagina 12

13 4. Segregatie neemt toe concentratie kansarmoede, vb Schilderswijk Grote verschillen in werkgelegenheid, inkomen en opleiding tussen Schilderswijk en Den Haag Schilderswijk Den Haag Aantal inwoners Aantal NWW'ers (21,3%) (11,5%) Leefbaarheid ruim onvoldoende en blijft sterk achter bij rest Den Haag Netto arbeidsparticipatie 49% 60,4% % part. huishoudens met laag inkomen 66,5% 48,9% % leerlingen met leerlinggewicht 46,9% 16,4% % vmbo-adviezen 40,7% 31,7% 2018 Public Result Pagina 13 CITO-score

14 4. Segregatie neemt toe negatieve spiraal: totaal economisch en sociaal isolement Schilderswijk % Hagenaar altijd Schilderswijk Den Haag gewoond op dit adres 14% 9,8% Verhuismobiliteit (2016) 14% 16,7% Verhuiswens (2009) 40% 19% 2018 Public Result Pagina 14

15 4. Segregatie neemt toe Segregatie heeft ook voordelen: Draagvlak voor voorzieningen Netwerk voor nieuwkomers Sociale cohesie Segregatie Segregatie Segregatie Stad met divers palet aan woonmilieus Andere wijken geen last van spreidingsdiscussies Segregatie Segregatie 2018 Public Result Pagina 15

16 4. Segregatie neemt toe Draagvlak voor voorzieningen, vb Rotterdam 2018 Public Result Pagina 16

17 5. Maar vinden we dit ook echt een probleem? 2018 Public Result Pagina 17

18 5. Verschillende perspectieven: thema Radicalisering Duurzaamheid Criminaliteit Verstedelijking Arbeidsmarkt Kansarmoede Steden als motor van de economie 2018 Public Result Pagina 18

19 5. Verschillende perspectieven: niveau Overheden wonen in wijken, mensen in buurten (Pieter Winsemius) Rijk Gemeente Tilburg Gemeente Buurtwerkplaats Noorderhof Wijken/buurten 2018 Public Result Pagina 19

20 5. Verschillende perspectieven: omvang en urgentie Is er reden voor overheidsingrijpen? Public policy should help poor people, not poor places (Glaeser, Triumph of the city) Staan er wijken in brand? 2018 Public Result Pagina 20

21 6. Dilemma s in de aanpak Wijkgericht werken en investeren Voor de huidige bewoners of of Investeren op een hoger niveau? Inclusief herstructureren ook voor toekomstige bewoners? Kleinschalig, van onderop of Grootschalig, van bovenaf? Fysiek los van sociaal of Fysiek beter koppelen aan sociaal? Rijksgelden nodig of Op eigen kracht? Bron: Platform31, Zeventig jaar stedelijke vernieuwing 2018 Public Result Pagina 21

22 6. Dilemma s in de aanpak Wijkgericht werken en investeren Voor de huidige bewoners of of Investeren op een hoger niveau? Inclusief herstructureren ook voor toekomstige bewoners? Kleinschalig, van onderop of Grootschalig, van bovenaf? Fysiek los van sociaal of Fysiek beter koppelen aan sociaal? Rijksgelden nodig of Op eigen kracht? Maatwerk en verbinding! 2018 Public Result Pagina 22

23 7. Top down of bottom up Van verticale sturing naar horizontale sturing Van coalitie naar propositie DEAL: Durf Energie Afspraken Lef 2018 Public Result Pagina 23

24 7. Top down of bottom up Stuur op energie in de wijken Benut burgerkracht op een manier die de overheid niet zou kunnen Vertrouwenspersonen Segbroek 2018 Public Result Pagina 24 De wijk als actiegroep: Floreshuis Werken aan wijken

25 7. Top down of bottom up Inzet nieuwe technologieën 2018 Public Result Pagina 25

26 8. Integraal of sectoraal Tipping points Amsterdam Vogelbuurt Ontleend aan: RIGO (2011) Tijd 2018 Public Result Pagina 26

27 8. Integraal of sectoraal Omslagpunten in wijkontwikkeling Het is maatwerk Qua fasering Qua problematiek Qua kansen 2018 Public Result Pagina 27

28 9. Mengen of niet Wat is het goede recept? Schilderswijk Bron: Ponds, Van Ham en Marlet (2015) Transvaal 2018 Public Result Pagina 28

29 10. Grootschalig of kleinschalig Massa in denken, maatwerk in doen Weet als overheid wat de ondergrens is Sluit de keten 10 jaar minimaal om projectencaroussel te voorkomen Sportcampus 2018 Public Result Pagina 29

30 11. Rijksgeld of crowdfunding Voorbeeld onderwijs: Rotterdam miljoen vacatures mbo-niveau Groeiende mismatch vraag en aanbod arbeidsmarkt voor beroepskrachten NRC 13 jan 2018 Structurele investeringen van 1,5 miljard in onderwijs 2018 Public Result Pagina 30

31 11. Rijksgeld of crowdfunding Tot slot 3 woorden uit de oude doos Opgave? Behoefteraming? Triggermoney? 2018 Public Result Pagina 31

32 Wat wordt de beweging voor de wijken? 2018 Public Result Pagina 32

33 6. Dilemma s in de aanpak Wijkgericht werken en investeren Voor de huidige bewoners of of Investeren op een hoger niveau? Inclusief herstructureren ook voor toekomstige bewoners? Kleinschalig, van onderop of Grootschalig, van bovenaf? Fysiek los van sociaal of Fysiek beter koppelen aan sociaal? Rijksgelden nodig of Op eigen kracht? 2018 Public Result Pagina 33

34 7. Top down of bottom up Punt op de horizon plaatsen, maar verschillende wegen ernaar toe Van lineaire sturing naar coalitiesturing Wijkvernieuwing nieuwe stijl (Platform31) Meer iteratief, organisch en diverse terugkoppelingen Welbegrepen eigenbelang 2018 Public Result Pagina 34