onderzoek naar de noodzaak tot milieueffectrapportage (plan-mer-screening)

Transcriptie

1 onderzoek naar de noodzaak tot milieueffectrapportage (plan-mer-screening) RUP woonkern Branst gemeente Bornem september 2016 DEFINITIEVE NOTA

2 Inhoud 1. Inleiding en situering Karakteristieken van het plan en mogelijke alternatieven Bepalen van de plan-mer-plicht Gevoeligheden van het plangebied en potentiële effecten Toetsing of een passende beoordeling relevant is Conclusie onderzoek tot milieueffectenrapportage Kaarten kaart situering op de topokaart... 4 kaart uittreksel gewestplan... 4 kaart uittreksel BPA Landelijk gebied... 4 kaart uittreksel RUP zonevreemde woningen... 4 kaart aanzet van schetsontwerp grafisch plan... 9 kaart watertoets - overstromingsgevoeligheid kaart watertoets - grondwaterstromingsgevoeligheid kaart watertoets - infiltratiegevoeligheid kaart watertoets - erosiegevoeligheid kaart uittreksel biologische waarderingskaart kaart VEN-gebieden kaart vogel- en habitatrichtlijngebieden kaart waardevolle panden kaart uittreksel landschapsatlas Initiatiefnemer: Gemeente Bornem Hingenesteenweg Bornem Opdrachthouder: OMGEVING cvba Uitbreidingstraat Berchem 2

3 1. Inleiding en situering Voorliggend verzoek tot ontheffing is in een eerder stadium naar diverse adviesinstanties gestuurd (verzoek tot raadpleging). De binnengekomen adviezen zijn opgenomen als bijlage bij deze screeningsnota. Eventuele wijzigingen aan de plan-mer-screening, tot stand gekomen op basis van deze adviezen, zijn verduidelijkt door middel van een kader met dikgedrukte tekst Aanleiding De opmaak van een RUP voor Branst, een deelgemeente gelegen in het zuidwesten van de gemeente Bornem, is een uitvoering van een bindende bepaling (e1) uit het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan (2 de partiële herziening, 19 april 2012). De opmaak van het RUP is tevens een van de actiepunten voor het ruimtelijk beleid die in de voorstudie Strategisch plan Branst naar voor werden geschoven. Op basis van een samenhangende visie duidt het strategisch plan een aantal aandachtspunten voor de ruimtelijke ontwikkeling aan die de basis vormen van het RUP. In het RUP worden strategische ingrepen verankerd, zoals inrichtingsvoorschriften inzake bebouwing, publieke ruimte en natuur, om de gewenste ruimtelijke ontwikkeling te sturen en zo knelpunten in het Branstse weefsel, weg te werken en tegen te gaan. Het RUP heeft daarnaast ook als doel de uitbreiding van het woongebied (cfr. de goedgekeurde partiële herziening van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan) juridisch vast te leggen en woonontwikkelingen mogelijk te maken. De bestemmingswijziging van agrarisch gebied naar woongebied, die wordt doorgevoerd in voorliggend RUP, wordt in het gemeentelijk RUP Victor De Witstraat gecompenseerd. Het RUP Victor De Witstraat is definitief vastgesteld op de gemeenteraad van 8 maart De bestemmingswijziging van recreatiegebied naar natuurgebied van de percelen met de voormalige Branstse Hoeve dienen als compensatie van de bestemmingswijzing in het RUP voor de kinderboerderij bij Breeven (van natuurgebied naar recreatiegebied). Het RUP voor de woonkern van Branst legt met andere woorden de ruimtelijke condities vast waarbinnen wonen, gemeenschapsvoorzieningen, recreatie, het openbaar domein en het netwerk van trage wegen zich te midden van het waardevolle landbouw- en Scheldelandschap zich in de toekomst verder kunnen ontplooien Opbouw De plan-mer-screeningsdocument is als volgt opgebouwd: Na deze situerende inleiding geeft een tweede hoofdstuk de karakteristieken van het plan en mogelijke alternatieven weer. In een derde hoofdstuk wordt het toepassingsgebied afgebakend. Hoofdstuk vier beschrijft, analyseert op hoofdlijn en beoordeelt de mogelijke effecten van het RUP op de relevante disciplines. Hoofdstuk vijf behandelt de afweging van de noodzaak van 3

4 een passende beoordeling. Hoofdstuk zes, tot slot, bundelt de informatie uit de vorige hoofdstukken en motiveert waarom het gemeentebestuur voor dit gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan de opmaak van een plan-milieu-effectenrapport (plan-mer) niet noodzakelijk acht Situering kaart situering op de topokaart Het plangebied van het dit RUP (ca. 58ha) omvat de kern van de deelgemeente Branst en wordt voor een groot deel bepaald door de huidige grens van het woongebied volgens het gewestplan en de bestemmingen van het BPA landelijk gebied, beide afgestemd op de grenzen van percelen. In het plangebied worden zes agrarische zones opgenomen (volgens het BPA landelijk gebied): één zone ten zuidwesten van het dorp (Zates en percelen met dokterswoning), twee zones in het zuiden, beide te ontwikkelen op korte termijn volgens de woningbouwprogrammatie van het structuurplan, eveneens ten zuiden van het plangebied enkele bospercelen en omringende weilanden en akkers, de manege in Beerdonkstraat en de Branstse Hoeve, beide in het noorden van het plangebied. Tot slot bepalen ook het kerkhof (noordoosten) en de parking langs het Scheldehooft (zuidwesten) de contour van het RUP. Aandachtspunten voor de afbakening van het RUP zijn: beperkte overlapping met het vogelrichtlijngebied, ter hoogte van het westelijk deel van de Benedenstraat habitatrichtlijngebied en GEN zijn niet opgenomen in het plangebied Nulalternatief kaart kaart kaart uittreksel gewestplan uittreksel BPA Landelijk gebied uittreksel RUP zonevreemde woningen De ontwikkelingen die in het plangebied van het RUP mogelijk zijn zonder dat voorliggend RUP in werking treedt, zijn de bestemmingen zoals aangeduid op het gewestplan Mechelen (KB 05/08/1976). Volgens het gewestplan is de volledige kern van Branst woongebied, aan de randen zijn grotere delen bestemd als agrarisch gebied, landschappelijk waardevol agrarisch gebied, woonuitbreidingsgebied en beperkte oppervlakte als woongebied met landelijk karakter en zone voor gemeenschapsvoorzieningen. Delen van het gebied worden overlapt door het BPA landelijk gebied (MB 22/12/1987), detailplan nr. 8, 23, 24, 26, 39 en centrale strook deel 2 en deel 3. Het BPA landelijk gebied verfijnt de gewestplanbestemmingen. Het betreft voornamelijk agrarisch gebied en een beperkt aantal woonzones en woongebied waarbij de bouw- en tuinstroken werden vastgelegd. Aan de zuidzijde van het plangebied van voorliggend RUP wordt een beperkte zone ook overlapt door het RUP zonevreemde woningen (BD 06/04/2006). Dit RUP biedt beperkte mogelijkheden voor woningen die volgens het gewestplan in het agrarisch gebied zijn gelegen. 4

5 Het RUP nr. 9 Luipegemkouter (BD 08/10/2009) sluit aan op de noordoostelijke hoek van het centrum van de dorpskern van Branst, vervangt delen van het BPA Landelijk gebied, maar overlapt het plangebied van voorliggend RUP niet. Voorliggend RUP heeft hetzelfde doel als het BPA landelijk gebied, nl. het verfijnen van de gewestplanbestemmingen en het formuleren van specifieke voorschriften voor de verschillende zones in de woonkern. Bijkomend worden twee zones agrarisch gebied, volgens het BPA landelijk gebied, omgezet naar woongebied, zoals ook al werd aangekondigd in de tweede herziening van het structuurplan Bornem. In tegenstelling tot het nulalternatief, waar in deze zones enkel landbouwactiviteiten mogelijk zijn, worden deze twee zones, bij goedkeuring van voorliggend RUP, deels bebouwbaar. De percelen met de voormalige Branstse Hoeve worden herbestemd van recreatie naar natuurgebied. Ook de bestaande bospercelen in het zuiden van het plangebied worden bestemd als natuurgebied (vandaag agrarisch gebied). 5

6 2. Karakteristieken van het plan en mogelijke alternatieven 2.1. Karakteristieken van het plan Het RUP richt zich op de herwaardering van de ruimtelijke kwaliteit en identiteit van de dorpskern van Branst, in relatie tot de achterliggende open ruimte. Enerzijds wordt de nodige flexibiliteit toegelaten, anderzijds wordt het kleinschalige en dorpse aspect van de aanwezige bebouwing bestendigd. Door een beperkte uitbreiding van bouwmogelijkheden aan de rand van het dorp, aan Kuytekopstraat - Langenbergstraat en Buizerdlaan - Kuytekopstraat, wordt er ruimte voor een bijkomend aantal woningen gecreëerd. Een aantal specifieke bestemmingszones in het RUP ondersteunen de aanwezige functies Zates, Branstse Hoeve, en manège aan Beerdonkstraat. In het zuiden van het plangebied, aansluitend bij de kern van Branst, alsook aan de noordoostgrens wordt tevens een stuk agrarisch gebied omgezet naar natuurgebied om de aanwezige natuurwaarden te beschermen Juridische context Het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan werd goedgekeurd bij Ministerieel besluit van 13 oktober 1999, de eerste herziening door de bestendige deputatie op 19 mei 2009 en de tweede herziening door de bestendige deputatie op 19 april Het RUP geeft uitvoering aan bindende bepaling e1 van de tweede partiële herziening van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan die expliciet voorziet in de opmaak van een gemeentelijk RUP voor de woonkern van Branst. Ruimtelijk concept voor Branst Het ruimtelijk concept dat in de tweede partiële herziening van het gemeentelijk structuurplan voor Branst werd uitgezet, wordt samengevat in volgende figuur. Branst blijft in de toekomst een beperkte deelkern met een sterke identiteit. Branst situeert zich in de open ruimte maar heeft er slechts een beperkte relatie mee. Die relatie met de open ruimte moet verder worden ontwikkeld zodat de integratie tussen dorp en landschap vergroot. Een aantal beeldbepalende zichten en voelbare doorsteken vanuit de kern naar de open ruimte blijven behouden. De realisatie van een bijkomend aantal woningen kan door een inbreiding in het bestaand woonweefsel en door een beperkte uitbreiding langs de rand van het dorp. Het betreft de realisatie van betaalbare woningen voor jonge gezinnen die reeds vanaf hun kinderjaren in Branst wonen en de realisatie van woningen voor senioren die in Branst willen blijven wonen. Om voorgaande doelstellingen te realiseren, is er ook nood aan een ruimtelijke organisatie door het aanbieden van boeiende ontmoetingsplekken voor bewoners en fietsers en voetgangers. 6

7 Het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit moet op het niveau van Branst gebeuren. Branst is een landelijk dorp en zit niet te wachten op een omvangrijke metamorfose. De ruimtelijke kwaliteit hangt sterk samen met het optimaliseren van de verkeerssituatie. Naast een goede organisatie van het parkeren op het openbaar domein moet er bijkomend aanbod aan parkeerplaatsen worden gerealiseerd. figuur 1: ruimtelijk concept voor Branst (bron: ruimtelijk structuurplan Bornem) Woningbouwprogrammatie De gebieden Kuytekopstraat - Langenbergstraat en Buizerdlaan - Kuytekopstraat worden in de gedetailleerde woningbouwprogrammatie in de tweede partiële herziening van het structuurplan aangeduid als te ontwikkelen voor Het betreft twee van de meer uitgebreide ontwikkelingen die nodig zijn om een voldoende aanbod te genereren. Hierbij is vooral gezocht naar mogelijkheden in minder kwetsbare gebieden in de rand van de kern. De ontwikkeling impliceert een uitbreiding van de kern van Branst. Voor de realisatie van deze woonzones is op korte termijn een herbestemming noodzakelijk. De bijstelling van de gewenste ruimtelijke structuur biedt een aanvullend kader om een kwalitatieve ontwikkeling mogelijk te maken van deze gebieden in de omgeving van Kuytekopstraat. Bij de opmaak van gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen voor deze gebieden zal bijzondere aandacht gaan naar een goede landschappelijke overgang tussen de nieuwe woonbebouwing en de open ruimte. Dat betekent dat de contour van het op te maken ruimtelijke uitvoeringsplan ruimer kan zijn dan strikt voor de beoogde woonontwikkeling noodzakelijk is. Op die manier kunnen ook aangrenzende landschappelijke en natuurlijke waarden in de geplande ontwikkeling worden betrokken. 7

8 Ter compensatie van de inname van gebied werd het gemeentelijk RUP Victor De Witstraat opgemaakt Bestaande ruimtelijke structuur De bestaande ruimtelijke structuur van het plangebied van het RUP woonkern Branst heeft volgende belangrijke kenmerken: Voorzieningen en nederzettingenstructuur: - Branst is een klein dorp, met een zeer beperkte voorzieningenkern (bakker en lokale supermarkt). De identiteit wordt bepaald door de kleinschaligheid en het dorpse karakter van Branst. - Bovenstraat is de hoofdstraat en wordt ter hoogte van het centrum van Branst gekenmerkt door aaneengesloten bebouwing. Aan de oostzijde sluit de straat aan op het plein met de kerk, waar ook Benedenstraat, Luipegem en Branstsedreef, op aansluiten. - Rond de kern is de bebouwing van het type halfopen en open bebouwing. - De bestaande bebouwing mist vaak aan beeldkwaliteit en is, zeker in de zone tussen Boven- en Benedenstraat, soms accidenteel ingeplant. - In de zone tussen Boven- en Benedestraat zijn groen en bebouwing langs de rooilijn afwisselend aanwezig, wat zorgt voor een gesloten en kleinschalig karakter. In tegenstelling tot dit organisch gegroeid geheel werden recentere woningen vrijstaand en op een vrij grote afstand tot de rooilijn gebouwd, wat het beeld open trekt en het besloten karakter teniet doet. - Op heel wat plaatsen geven allerhande afrasteringen een verromelde indruk. De beeldkwaliteit van het dorp kan versterkt worden. - In de overgang tussen het zuidelijk landbouwgebied en de kern van Branst bevinden zich twee zones, tussen Kuytekopstraat en Langenbergstraat en ten zuiden van Buizerdlaan, die zich lenen voor een nieuwe woonontwikkeling. - Zates, aan de zuidwestzijde van het dorp gelegen, tussen dorpskern en Schelde, draagt bij tot het dorpsleven in Branst. Een belangrijk gegeven is de mogelijkheid de zaal te huren voor privé-gebruik, wat nergens anders in het dorp mogelijk is. De ruimte rondom het pand is eerder rommelig. Er is ook nood aan een betere toegankelijkheid en herkenbaarheid vanaf Bovenstraat. - De manege aan Beerdonkstraat komt in aanmerking voor het inrichten van hoevetoerisme. Groen- en landschapsstructuur: - Branst wordt volledig omsloten door landbouw- en natuurgebied en wordt aan de westzijde geflankeerd door de Schelde. De relatie met het omliggende landschap vanuit de kern van Branst is beperkt, met uitzondering van enkele beeldbepalende zichten en voelbare doorsteken vanuit naar de open ruimte, vaak gedragen door onverharde wegen. - Aan de noordzijde sluit het dorp aan op het Natuurgebied met Bosgronden langs de Schelde en het landbouwgebied Luipegemkouter. - Ten zuiden van de dorpskern wisselen akkerlanden, bosfragmenten, bomenrijen en trage wegen elkaar af. Het is veeleer een gecompartimenteerd landschap met een afwisseling van landbouwzones en kleine landschapselementen. 8

9 Mobiliteit - Het openbaar domein kent een relatief hoge parkeerdruk. Door een bijkomend aanbod aan parkeerplaatsen kan het openbaar domein terug aan kwaliteit winnen en wordt de straat opnieuw een plek om te ontmoeten. - In principe is er voldoende aanbod op het openbaar domein om de parkeervraag in het noordelijk deel van Bovenstraat op te vangen. In Kuytekopstraat, ten noorden van Bovenstraat, wordt wel een probleem ervaren, door de clustering van rijwoningen zonder parkeerruimte op het eigen terrein. - Het recent aangelegde parkeerterrein tegenover de school aan Pastoor Peetersstraat biedt een antwoord op de parkeerproblemen en verkeerschaos die ontstaat tijdens de ochtenden avondspits op schooldagen in de buurt van de school. Momenteel ontbreekt nog een ontmoetingsruimte in de omgeving van de school. Het perceel maakt onderdeel uit van een verkaveling en is dus bebouwbaar. Het gebruik als parkeerplaats moet mogelijk blijven Gewenste ruimtelijke structuur kaart aanzet van schetsontwerp grafisch plan De aanzet van schetsontwerp grafisch plan geeft de verschillende elementen van de gewenste ruimtelijke structuur en de visie op het plangebied weer. Voorzieningen en nederzettingenstructuur: - Het vrijwaren en versterken van de landelijke kenmerken van Branst staat voorop. Het dorpse karakter wordt leesbaar gemaakt, zowel in bebouwing, als in de aanleg en inrichting van percelen. Het RUP biedt ruimte voor nieuwe ontwikkelingen en nieuwe functies die integreerbaar zijn in het bestaande woonweefsel. - Het bewaren en versterken van de typische kenmerken van de zone tussen Boven- en Benedenstraat, die die identiteit van Branst mee bepalen, is van groot belang. Naast het bewaren van deze algemene identiteit is ook de verbetering van de ruimtelijke kwaliteit noodzakelijk. Volgende acties worden voorop gesteld: - Meergezinswoningen worden verboden, net zoals in het overgrote deel van Branst, uitgezonderd delen van Bovenstraat en in de omgeving van de kerk - Voor- en zijtuinen worden vergroend met hagen. - De rooilijn wordt opnieuw dichter bij de grens met het openbaar domein gebracht zodat bij nieuwbouw en herbouw wordt aangesloten op het specifieke, kleinschalige weefsel dat de zone tussen Boven- en Benedenstraat kenmerkt. - De woning op de hoek van Kuytekopstraat en Bovenstraat (zuidzijde), werd recent afgebroken en ingericht als parkeererf. De openheid benadrukt de relatie met de achterliggende open ruimte. - In de nabijheid van de Bovenstraat is een locatie aangeduid waar het mogelijk is om een woonzorgcentrum te realiseren, eventueel in combinatie met assistentiewoningen. Op deze manier kunnen oudere mensen in Branst blijven wonen en wordt ook de dringende behoefte aan deze voorzieningen ten westen van Bornem-centrum opgevangen. 9

10 - Voor de nieuwe woonzone Kuytekopstraat - Langebergstraat geven volgende twee inrichtingsschetsen een mogelijke inrichting met eengezinswoningen en een beperkt aantal meergezinswoningen, een woonzorgcentrum en eventueel assistentiewoningen weer, rond een kwalitatieve groene ruimte. Een aantal randvoorwaarden, zoals bebouwingsdichtheid en -hoogte, afstand tot omliggende tuinen, toegankelijkheid en behoud groene ruimte zijn meegenomen in het RUP. figuur 2 ontwerpend onderzoek projectzone Kuytekopstraat/Langenbergstraat - variant 1 10

11 figuur 3 ontwerpend onderzoek projectzone Kuytekopstraat/Langenbergstraat variant 2 figuur 4 ontwerpend onderzoek projectzone Kuytekopstraat/Langenbergstraat variant 3 11

12 - In de nieuwe woonzone Buizerdlaan - Kuytekopstraat wordt een kleinschalige woonontwikkeling voor sociale woningen voorzien. Volgende inrichtingsschetsen geven een mogelijke inrichting met eengezins- en meergezinswoningen weer. Een aantal randvoorwaarden, zoals bebouwingsdichtheid en -hoogte, afstand ten opzichte van omliggende tuinen en inrichting openbaar domein en groene ruimte zijn meegenomen in het RUP (zie ook hoofdstuk 2.2). figuur 5 ontwerpend onderzoek projectzone Kuytekopstraat/Buizerdlaan - plattegrond figuur 6 ontwerpend onderzoek projectzone Kuytekopstraat/Buizerdlaan 3D 12

13 Zates (momenteel landschappelijk waardevol agrarisch gebied ) wordt herbestemd, in de eerste plaats om zo de voorzieningen voor watergebonden recreatie en het verenigingsleven te verzekeren. De inplanting van een conciërgewoning op het terrein, en beperkte uitbreidingen van de hoeve/horecavoorziening in functie van onder andere bergruimte en aanpassing sanitair, wordt mogelijk gemaakt. In tweede instantie wordt ook gekeken naar een verbetering van de aanleg van het terrein rond het gebouw (verharding, toeritten, parking, ), zonder het karakter van deze plek te verliezen. De inrichting van een kleine parkeerplaats voor campers op doorreis, ruimtelijk aansluitend bij de gewone parking, is eveneens mogelijk. figuur 7: gewenste ruimtelijke structuur Zates 13

14 - Het voormalig recreatiegebied aan Branstse Hoeve krijgt een bestemming als natuurgebied, ter compensatie van de bestemmingswijziging van de kinderboerderij aan Breeven, van natuurgebied naar zone voor recreatie (RUP in opmaak). De woning krijgt, gezien de huidige zonevreemdheid, geen bijkomende ontwikkelingsmogelijkheden. - Bij de Manege Beerdonkstraat wordt het inrichten van verblijfsaccomodatie mogelijk gemaakt, rekening met de landschappelijke waarden in de omgeving. De perimeter voor (bijkomende) bebouwing concentreert de bebouwing en verharding centraal in het gebeid. Groen- en landschapsstructuur - Om de relatie met het bos- en natuurlandschap langs de Schelde vanaf Benedenstraat, in het verlengde van Schaafstraat, te bestendigen, wordt de zichtas naar de open ruimte met het RUP verankerd als openbaar domein. figuur 8 Benedenstraat - verlengde van Schaafweg (google maps 2013) - Ten zuiden van de dorpskern bevindt zich een waardevol bos- en weidegebied, in beheer door natuurpunt. Het gaat om het gebied Planterijen-Kraaienbroek. In voorliggend RUP wordt dit gebruik bestendigd door omzetting van de betreffende percelen van agrarisch gebied naar natuurgebied. Ook enkele aanliggende bos- en weidegebieden, die deel uitmaken van de ecologisch waardevolle cluster, worden mee herbestemd. De paden die langs en door het gebied lopen, en deel uitmaken van het openbaar domein, krijgen de bestemming voet- en fietswegen, met in de voorschriften daaraan gekoppeld een verbod op verharden van deze wegen. - De grote parkachtige tuin op het perceel van de dokterswoning wordt herbestemd van agrarisch gebied naar parkgebied, met duidelijke beperkte mogelijkheden voor bebouwing en verharding. Mobiliteit - De dijk met fietspad en parking langs de taverne Scheldehooft, op het einde van Benedenstraat, is een interessant startpunt voor recreatie. Het fietspad wordt verankerd als voet- en fietsweg. Een kwaliteitsvolle en groene inrichting en een goede organisatie zijn aandachtspunten voor een heraanleg van de parking. 14

15 figuur 9 Benedenstaat - taverne Scheldehooft (google maps 2013) - De parkeerdruk op (het noordelijk deel van) Bovenstraat wordt ontlast door de aanleg van bijkomende parkeerplaatsen in de zone achter de bebouwing aan Bovenstraat (zuidzijde). Aan Kuytekopstraat werden recent parkeerplaatsen gerealiseerd, aan Kraanbroekweg, ten zuiden van Bovenstraat, bestaan reeds een aantal parkeermogelijkheden langs het openbaar domein voor bewoners. De parkeererven op openbaar domein worden in het RUP verankerd. figuur 10 hoek parkeererf Kuytekopstraat hoek Bovenstraa, zicht vanuit zuiden naar Bovenstraat figuur 11 hoek parkeererf Kuytekopstraat hoek Bovenstraat, zicht vanaf Bovenstraat figuur 12 parkeermogelijkheden Kraanbroekweg, hoek Bovenstraat 15

16 - Op het pleintje op de hoek Kuytekopstraat - Kraeymeerstraat werden recent 2 parkeerplaatsen gecreëerd door de gemeente, als antwoord op de parkeerdruk in dit deel van Kuytekopstraat. De hoek maakt kadastraal nog deel uit van het perceel in Kraeymeerstraat maar is door het rooilijnplan (KB 20/08/1955) en het verkavelingsplan VK/1974/0016/01 onbebouwbaar. In het RUP wordt dit deel van het perceel met groen en parkeerplaatsen, opgenomen in het openbaar domein. figuur 13 parking Kuytekopstraat figuur 14: opvang parkeerdruk Kuytekopstraat Kraeymeerstraat, aanduiding parking - Het bouwperceel tegenover de school biedt de mogelijkheid om een kwaliteitsvolle ontmoetingsruimte te realiseren, die ook groen, licht en ruimte geeft aan de schoolomgeving en die bijdraagt tot het dorpsleven naast het parkeererf dat de parkeerdruk opvangt tijdens de ochtend- en avondspits op schooldagen. Daarnaast kan ook het gebruik van de parking aan het gemeenschapshuis aan Luipegem gestimuleerd worden door de trage weg te vergroenen en uitnodigend in te richten. 16

17 ruimtebalans Voorliggend RUP heeft volgende ruimtebalans als gevolg: bestemmingscategorie totaal BPA (ha) totaal gewestplan (ha) totaal RUP (ha) saldo (ha) 1 wonen 13,66 23,48 31,17-5,97 2 bedrijvigheid 3 recreatie 4 landbouw 14,39 4,47 6,56-12,29 5 bos 6 reservaat en natuur 5,49 +5,49 7 overig groen 2,21 +2,21 8 lijninfrastructuur 2,07 11,37 +9,30 9 gemeenschapsvoorzieningen en nutsvoorzieningen 0,05 0,04 2,34 +2,34 10 ontginning en waterwinning TOTALE OPPERVLAKTE PLANGEBIED 58,17 In totaal zorgt dit RUP dus voor een relatief grote afname van landbouw (-12,29) ten gevolge van de herbestemming van enkele landbouwzones naar wonen, gemeenschapsvoorzieningen, natuur, parkgebied en lijninfrastructuur. Het saldo wonen is evenwel negatief (-5,97) gezien detaillering van de bestemmingszone en de toename van de bestemmingscategorieën lijninfrastructuur en gemeenschapsvoorzieningen en nutsvoorzieningen. Natuur neemt toe van 0 tot 5,49ha Mogelijke alternatieven De gewenste ontwikkelingen passen binnen de beleidsvisie die in het strategisch plan Branst en het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan zijn opgenomen (zie planningscontext). Er kan worden geconcludeerd dat er binnen de geldende juridische en beleidsmatige randvoorwaarden geen planalternatieven voorhanden zijn. 17

18 3. Bepalen van de plan-mer-plicht 3.1. Definitie van plan of programma Enkel plannen die voldoen aan volgende definitie vallen onder de bepalingen van het decreet houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid (DABM) en zijn bijgevolg onderworpen aan de plan-mer-plicht. De definitie van plan of programma bevat drie voorwaarden die tegelijkertijd moeten vervuld worden. Het betreft volgende voorwaarden: - decretale of bestuursrechtelijke bepalingen moeten voorschrijven dat een plan of programma wordt opgesteld en/of vastgesteld - het moet gaan om een plan of programma dat door een instantie op regionaal, provinciaal of lokaal niveau is opgesteld - het plan of programma moet via een wetgevingsprocedure door het parlement of de regering worden vastgesteld of door een instantie (regionaal, provinciaal of lokaal niveau) worden vastgesteld. De Vlaamse codex ruimtelijke ordening schrijft de opmaak en de vaststelling van ruimtelijke uitvoeringsplannen voor. Het RUP wordt opgemaakt op initiatief van de gemeente Bornem. Een gemeentelijk RUP wordt vastgesteld door de gemeenteraad. Het RUP valt derhalve onder de definitie van plan of programma Toepassingsgebied Het plan valt onder het toepassingsgebied van het DABM. Het toepassingsgebied wordt in twee categorieën van plannen en programma s opgesplitst: 1. plannen of programma s, of de wijziging ervan, die het kader vormen voor de toekenning van een vergunning voor een project 2. plannen of programma s, of de wijziging ervan, waarvoor, gelet op de mogelijke betekenisvolle effecten op speciale beschermingszones, een passende beoordeling is vereist uit hoofde van artikel 36ter, 3, eerste lid van het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu Bepaling van de plicht tot opmaak van een plan-mer Sommige plannen en programma s zijn van rechtswege onderworpen aan de plan-mer-plicht. Zelfs zonder voorafgaande toetsing wordt vermoed dat deze plannen en programma s aanzienlijke milieueffecten kunnen hebben. Het betreft plannen en programma s, of de wijziging ervan : die tegelijkertijd het kader vormen voor projecten uit bijlage I, II of III van het BVR van 10 december 2004 en latere wijzigingen én niet het gebruik regelen van een klein gebied op lokaal niveau noch een kleine wijziging inhouden én betrekking hebben op landbouw, bosbouw, visserij, energie, industrie, vervoer, afvalstoffenbeheer, waterbeheer, telecommunicatie, toerisme en ruimtelijke ordening waarvoor een passende beoordeling vereist is, uitgezonderd deze die het gebruik bepalen van een klein gebied op lokaal niveau of een kleine wijziging inhouden 18

19 Het RUP woonkern Branst vormt het kader voor de toekenning van een vergunning voor een project opgesomd in bijlage I, II of III van het project-m.e.r.-besluit van 10 december 2004, namelijk voor een project opgesomd in rubriek 10b van bijlage III. Het RUP bepaalt echter het gebruik van een klein gebied op lokaal niveau, namelijk een kleine dorpskern in de buitengebied-gemeente Bornem, waar enkel lokale ruimtelijke vraagstukken aan bod komen. In het RUP zijn de wijzigingen ten opzichte van de bestaande plannen niet van die aard dat ze een substantiële of essentiële verandering van milieueffecten ten gevolge van de uitvoering van het plan kunnen veroorzaken. Het gaat hoofdzakelijk om een verfijning van het woongebied, zoals reeds vastgelegd in het gewestplan het BPA landelijk gebied, in meer specifieke regelgeving toegespitst op de identiteit, het uitzicht en het voorzieningenniveau van de woonkern. De belangrijkste wijziging ten opzichte van het bestaande BPA Landelijk gebied, de omzetting van een beperkte oppervlakte agrarisch gebied naar wonen, wordt gecompenseerd in het reeds goedgekeurd RUP Victor De Witstraat (omzetting woongebied naar groengebied). Daarnaast worden ook enkele biologisch waardevolle percelen omgezet van landbouw naar natuurgebied. Omdat het RUP het gebruik van een klein gebied op lokaal niveau bepaalt en eerder beperkte wijzigingen inhoudt is het screeningsgerechtigd Beoordeling (gewest)grensoverschrijdende aanzienlijke milieueffecten Er worden geen effecten verwacht die de lands- of gewestgrens zullen overschrijden omdat het voorliggend plan een relatief klein gebied (ca. 50 ha) op lokaal niveau betreft en op grote afstand van de lands- of gewestgrens is gelegen. 19

20 4. Gevoeligheden van het plangebied en potentiële effecten Dit hoofdstuk beschrijft, analyseert op hoofdlijn en beoordeelt, waar nodig op basis van de beschikbare informatie en studies, de mogelijke effecten van de nieuwe projecten en ontwikkelingen die het RUP zal toelaten/verplichten ten opzichte van de huidige mogelijkheden volgens het gewestplan. Volgende (MER)disciplines komen hierbij aan de orde: - de ruimtelijke ordening - de mobiliteit - de bodem - het water - de lucht - het geluid - het licht - het klimaat, - de fauna, flora en biodiversiteit - de gezondheid en veiligheid van de mens - de energie- en grondstoffenvoorraden - de stoffelijke goederen - het cultureel erfgoed, met inbegrip van het architectonisch en archeologisch erfgoed - het landschap - de samenhang tussen de genoemde factoren. Het accent ligt daarbij op de disciplines waar mogelijk de meeste nadelige gevolgen van de nieuwe opties in het RUP ten opzichte van het gewestplan zich kunnen manifesteren Discipline ruimtelijke ordening Beschrijving en analyse Het RUP is aangekondigd in de bindende bepaling (e1) van de tweede partiële herziening van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan. Deze bepaling houdt in dat de gemeente specifiek voor dit gebied een ruimtelijk uitvoeringsplan opmaakt en een herbestemming van twee zones bestemd als agrarisch gebied aan de zuidzijde van de woonkern naar woongebied doorvoert. De gebiedsdekkende bestemmingszones binnen het RUP vervangen, volledig de bestemmingen en voorschriften van het gewestplan Mechelen (KB 05/08/1976) en het geldende BPA landelijk gebied (KB 27 maart deelplan deel 2 centrale strook en detailplannen 8, 10, 23, 24, 26,39) Effectbespreking en beoordeling Het RUP ondersteunt en is een uitvoering van de doelstellingen omtrent kernversterking zoals vooropgesteld in het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan. Het draagt bij tot een goede ruimtelijke ordening van het dorp Branst. Het RUP veroorzaakt geen betekenisvolle negatieve effecten voor de discipline ruimtelijke ordening. 20

21 4.2. Discipline mobiliteit Beschrijving en analyse Nieuwe woonontwikkeling De inrichtingsschets geeft het zwaarste programma en wordt gehanteerd bij de berekening van de verkeersgeneratie op de site. De berekening van de geschatte verkeersgeneratie gebeurt op basis van gegevens aangeleverd door de uitbater van het woonzorgcentrum en de serviceflats en het richtlijnenboek Mobiliteitseffectenstudies, Mobiliteitstoets en Mober van het departement MOW (okt. 2009). Er wordt, voor de beide sites samen, uitgegaan van 24 eengezinswoningen, 5 meergezinswoningen, 20 serviceflats en 88 RVT kamers. De rand van Branst wordt beschouwd als weinig stedelijk gebied, waarbij 45% van de verplaatsingen als autobestuurder gebeurt. Voor bezoekers ligt het percentage hoger, nl. 64%. 67% van de 25 personeelsleden, die gelijktijdig aanwezig zijn in het woonzorgcentrum, komt met de auto. Zij verplaatsen zich voornamelijk tijdens de spitsuren. Leveringen zijn beperkt tot 16 per week en gebeuren grotendeels buiten de spitsuren. Het drukste uur is de avondspits tussen 16u en 17u. 8,4% van de dagelijkse verplaatsingen worden geteld tijdens dit uur. Dit betekent in totaal voor beide ontwikkelingen een belasting van 56 wagens per uur in de avondspits. De bijkomende belasting op de woonstraten in de omgeving is eerder laag. Het maximum van 250 verkeersbewegingen/uur, in functie van verkeersleefbaarheid, wordt ook met deze woonontwikkeling met zekerheid niet overschreden. 24 eengezinswoningen 5 appartementen 20 serviceflats 88 RVTkamers totaal personen / huishouden 2,61 1,68 1,5 1 autobewegingen / dag (bewoners) bezoekers per dag 7 1, autobewegingen / dag (bezoekers) Leveringen / week 16 autobewegingen / dag (leveringen) 7 autobewegingen / dag (personeel) 34 Totaal aantal autobewegingen / dag Autobewegingen tijdens spitsuur Het verkeer wikkelt zich af via verschillende ontsluitingswegen af, waardoor de impact verder beperkt wordt. 6 woningen ontsluiten via Langenbergstraat, 6 woningen, de 20 serviceflats en het woonzorgcentrum via Kuytekopstraat en Kraanbroekweg. Er moet echter wel mee rekening gehouden worden dat Kuytekopstraat en de aansluiting op Kraanbroekweg/Vinkenlaan slechts beperkt voorzien is voor autoverkeer (vandaag deels zandweg). Bij de bouw van het woonzorgcentrum moet de aanleg van het openbaar domein mee opgenomen worden. De bewoners in de woonontwikkeling aan Buizerdlaan kiezen waarschijnlijk de kortste route naar het bovenliggend netwerk en kiezen voornamelijk voor een ontsluiting via Buizerdlaan/Merienstraat. 21

22 Alhoewel de woonontwikkeling en de inplanting van een woonzorgcentrum in de zuidzijde van de woonkern van Branst wel degelijk een toename van de mobiliteit met zich zal meebrengen, zal het effect van de bijkomende verkeersgeneratie beperkt zijn door spreiding over het omliggende wegennet. Bijkomend aanbod parkeerplaatsen 1. Parkeerpleintje aan school Het parkeerpleintje dat werd ingericht ter hoogte van de school in Pastoor Peetersstraat voorziet een bijkomend aanbod aan parkeren. Met de huidige aanleg kunnen er een 25-tal wagens gestald wat voldoende is om de parkeerdruk tijdens de ochtend- en avondspits rond de school op te vangen. 2. Parkeerpockets aan Bovenstraat Twee andere locaties waar het RUP definitief parkeererven verankert zijn het recent gerealiseerde parkeererf op de hoek Kuytekopstraat - Bovenstraat en het geplande parkeererf op de hoek Kraanbroekweg - Bovenstaat (beide aan de zuidzijde van Bovenstraat). Ze zijn nodig op momenten dat de parkeervraag in Bovenstraat het grootst is, nl. in functie van langparkeren door bewoners s avonds en s nachts. 3. Parkeerpockets aan Bovenstraat Ook de reeds gerealiseerde parkeerpocket op de hoek Kraymeerstraat en Kuytekopstraat betekent een bijkomend aanbod van 2 parkeerplaatsen in een omgeving waar het openbaar domein eerder smal is en de niet alle woningen een private parkeerplaats op eigen terrein herbergen. 4. Achterontsluiting percelen Bovenstraat Het RUP voorziet de aanleg van een achterontsluiting van de meeste percelen aan de zuidzijde van de Bovenstraat, gelegen tussen Langenbergstraat en Kuytekopstraat. Het betreft een achtertoegang tot de bestaande tuinen voor voetgangers, fietsers en personenwagens, met mogelijkheid tot het realiseren van een autostalplaats op eigen perceel. Dit betekent een ontlasting van de parkeerdruk in de Bovenstraat voor ongeveer elf percelen met een- of meergezinswoningen. 5. Parkeren in nieuwe woonontwikkelingen Voor nieuwe woonprojecten is de gemeentelijke verordening inzake parkeren en stallen van auto s en fietsen en realisatie van bergruimten (BD 08 februari 2007) van toepassing. De verhardingsmogelijkheden zijn zeer beperkt, maar ondergronds parkeren is toegalaten in de woonprojectzones voor nieuwe woonontwikkelingen (zie bespreking disciplines bodem en water). Doorwaardbaarheid van Branst Het RUP voorziet in een aantal nieuwe wegen voor trage weggebruikers in de projectzones voor wonen, om zo bij de doorwaadbaarheid van de woonkern te vergroten. De wegverbindingen geven extra mogelijkheden om het gebied te doorkruisen. Wel voorziet het plan een nieuwe erfontsluiting aan de achterkant van enkele percelen aan de zuidzijde van de Bovenstraat. 22

23 De bestaande verbindingen voor voetgangers en fietsers, vaak in realiteit onderdeel uitmakend van het openbaar domein, worden ook in het RUP verankerd als openbaar domein, al dan niet specifiek als voet- of fietsweg. De parkeervoorzieningen zijn deels reeds gerealiseerd, deels bijkomend voorzien in het plan. Ze zijn ingebed in het woonweefsel Beoordeling Voor zover thans inschatbaar, geven de ontwikkelingen die het RUP toelaat / mogelijk maakt / aanmoedigt bijna geen negatieve effecten voor wat betreft de discipline mobiliteit. Hoewel een zekere toename van het verkeer te verwachten valt, blijft de verkeersgeneratie duidelijk onder de capaciteitsgrens vanuit het oogpunt verkeersleefbaarheid. Om de verbeteringen die het RUP voor verplaatsingen te voet en met de fiets te ondersteunen dienen, ook in de woonontwikkelingen maatregelen genomen te worden om alternatieve modi te stimuleren. De verordening inzake parkeren en stallen van auto s en fietsen en realisatie van bergruimten (BD 08 februari 2007) van de gemeente Bornem werkt in die zin aanvullend op het RUP gezien hier de beoogde omschakeling verordenend werd vastgelegd. Het parkeererf bij de school dient in het RUP meer te worden benaderd als ontmoetingsplaats in plaats van louter ifv de auto. De afstanden binnen het dorp zijn van die aard dat te voet gaan en fietsen een volwaardig alternatief vormt. Bijkomende verhardingen in het woongebied zijn strikt beperkt en de bijkomende parkeervoorzieningen veroorzaken nagenoeg geen negatieve effecten Discipline bodem Beschrijving en analyse De bodemkaart duidt het plangebied overwegend aan als droge of matig natte zandbodem. Het plangebied is niet gelegen in of nabij de op de WMS-map aangeduide grondwaterwingebieden en beschermingszones. In het plangebied zijn twee locaties aangeduid waar een bodemsaneringsproject werd afgerond. Het gaat om de hoek van Luipegem, ter hoogte van nr. 146 (dossiernummer 16079) en een zone aan Brantsedreef 25a en 25b (dossiernummer 28494). Verder zijn geen (lopende) bodemonderzoeken gekend. 23

24 figuur 15: bodemkaart ( GDI-Vlaanderen) juli 2015) Effectbespreking en beoordeling Het RUP zorgt terzake nagenoeg uitsluitend voor neutrale effecten en veroorzaakt zeker geen betekenisvolle negatieve effecten voor de discipline bodem Discipline water Beschrijving en analyse Doorheen het plangebied stromen geen geklasseerde waterlopen. De zuidgrens van het plangebied, ter hoogte van de Langenbergstraat/Zwaluwenlaan, wordt afgebakend door de Sint-Jansveldbeek, een waterloop van tweede categorie. Op minder dan 50 m ten oosten ervan loopt de Zeeschelde, aangeduid als bevaarbare waterloop. Overstromingsgevoeligheid kaart watertoets - overstromingsgevoeligheid Nagenoeg het volledige gebied is niet overstromingsgevoelig. Daarnaast zijn ook enkele kleinere zones, aan de rand van het dorp en aan de Schelde mogelijk overstromingsgevoelig. 24

25 Grondwaterstromingsgevoeligheid kaart watertoets - grondwaterstromingsgevoeligheid Het grootste deel van het centraal gelegen bebouwd gebied van Branst is zeer gevoelig voor grondwaterstroming. De randen van het dorp, en ook de twee locaties waar een nieuwe woonontwikkeling wordt gepland, zijn matig gevoelig voor grondwaterstroming. Aangezien de ontwikkelingen in het plangebied niet zullen leiden tot het realiseren van grote nieuwe ondergrondse constructies in de zeer gevoelige zones, zal het effect van dit RUP op de grondwaterstroming beperkt blijven.voor nieuwe ontwikkelingen (projectzones) worden voorwaarden in de voorschriften opgenomen voor de bouw van ondergrondse constructies. De voorschriften maken het tevens mogelijk kleinschalige waterbeheersingswerken uit te voeren. Infiltratiegevoeligheid kaart watertoets - infiltratiegevoeligheid Met uitzondering van de kern van Branst is het volledige plangebied infiltratiegevoelig, inclusief de twee nieuw te ontwikkelen zones voor wonen. Aangezien in voorliggend RUP, in verhouding tot de volledige oppervlakte van het plangebied, geen grote (aaneengesloten) oppervlakten aan verharde of bebouwde ruimte worden voorzien, zal nog voldoende infiltratie van het hemelwater kunnen gebeuren. Het hemelwater van de nieuwe woonontwikkelingen wordt volledig opgevangen op het eigen terrein waardoor infiltratie op natuurlijke wijze kan gebeuren. Wadi s en groene daken dragen bij tot een vertraagde afvoer van hemelwater. Verharding wordt zo veel als mogelijk beperkt en waar mogelijk wordt gebruik gemaakt van waterdoorlatende verharding. Erosiegevoeligheid kaart watertoets - erosiegevoeligheid Enkel de noordwestelijke rand van het plangebied, op de grens met het natuurgebied is erosiegevoelig. Grote delen van deze zones zijn gelegen in de dorpskern en vandaag reeds bebouwd en verhard. Voor de overige erosiegevoelige zones wordt de open ruimte functie bestendigd. 25

26 Zoneringsplan figuur 16: uitsnede zoneringsplan (geoloket VMM juli 2015) Het bebouwd deel van het plangebied is in het zoneringsplan opgenomen in het centrale gebied waar aansluiting op openbare riolering en een openbaar waterzuiveringsstation is voorzien. De locatie van de nieuwe woonontwikkelingen aan Kuytekopstraat - Langenbergstraat en Buizerdlaan - Kuytekopstraat zijn niet opgenomen in het centrale gebied. Gezien er in de aansluitende straten riolering aanwezig is, is er geen probleem de nieuwe woonontwikkelingen aan te sluiten op het netwerk, waardoor het behoud van de waterkwaliteit gegarandeerd is Effectbespreking en beoordeling Dit RUP doet geen afbreuk aan de verplichtingen voortvloeiend uit de gewestelijke en gemeentelijke verordening inzake hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen, buffervoorzieningen en gescheiden lozing van afvalwater en hemelwater. 26

27 Er zal in de voorschriften van het RUP vastgelegd worden dat iedere uitbreiding of nieuwbouw van horecagelegenheden gepaard moet gaan met het voorzien van een individuele behandelingsinstallatie voor afvalwater of een aansluiting op een waterzuivering. Het RUP veroorzaakt geen betekenisvolle negatieve effecten voor de discipline water Discipline lucht Voor luchtkwaliteit zijn in hoofdzaak de bijkomende gebouwen en het bijhorende verkeer van belang. Door de toename van het aantal wooneenheden met centrale verwarming zal de mogelijke gebouwverwarming in het plangebied licht toenemen. De nieuwe woningen en het woonzorgcentrum zullen de nodige isolatie bezitten om verwarmingsverliezen te beperken. Waar mogelijk zin ook groendaken verplicht. De bijdrage van gebouwenverwarming aan de emissieconcentraties is verwaarloosbaar. De mogelijke effecten voor de luchtkwaliteit vanwege het plan worden in grote mate bepaald door de verkeersintensiteiten. Tijdens de aanlegfase zullen de luchtemissies eerder beperkt zijn. Ook de omgeving waar de verkeersemissies worden uitgestoten is van belang. In gesloten, bebouwde omgevingen zal de concentratie aan vervuilende stoffen hoger zijn omdat de aanvoer van verse lucht er wordt belemmerd. Dit is niet het geval in Branst, gezien de bebouwing hier, met uitzondering van de bebouwing aan Bovenstraat en omgeving, voornamelijk bestaat uit vrijstaande en halfopen bebouwing met een eerder landelijk karakter. De voornaamste emissies ten gevolge van verkeer bestaan uit stikstofoxiden, vluchtige organische stoffen (benzeen), koolstofmonoxide (CO, product van onvolledige verbranding), fijn stof en zwaveldioxide. We focussen op de concentraties van stikstofoxide (NO2) en fijn stof (PM10) omdat het naleven van de Europese grenswaarden voor deze polluenten het meest kritiek is in Vlaanderen. Om in te schatten of er sprak is van aanzienlijke effecten op de luchtkwaliteit wordt gebruik gemaakt van het Geoloket van de VMM met betrekking tot de advisering van het RUP-thema lucht 1. Het Geoloket geeft een benadering van de luchtkwaliteit in Vlaanderen en is gebaseerd op modelberekeningen

28 Jaargemiddelde NO 2 (2012): µg/m³ Bovenstaande figuur visualiseert het jaargemiddelde concentratie NO2. Vanaf een jaargemiddelde concentratie van 40 µg/m³ is de grenswaarde overschreden. Dit gebeurt voornamelijk op plaatsen met een hoge verkeersintensiteit. Bijgaande figuur geeft duidelijk aan dat dit voor Branst niet het geval is. Jaargemiddelde PM 10 (2010 tot 2012): 24 µg/m³ Bovenstaande figuur visualiseert het jaargemiddelde concentratie PM10. Vanaf een jaargemiddelde concentratie van 40 µg/m³ is de grenswaarde overschreden. De grenswaarde is sinds 2008 niet meer overschreden in Vlaanderen. 28

29 Aantal overschrijdingen norm PM 10 daggemiddelde (2010 tot 2012): 16 overschrijdingen van 50 µg/m³ Bovenstaande figuur visualiseert het aantal overschrijdingen van 50 µg/m 3 daggemiddelde concentratie van PM10. Een overschrijding vindt plaats wanneer deze norm meer dan 35 maar per jaar wordt overschreden. De grenswaarde wordt nog regelmatig overschreden in Vlaanderen. In Branst blijft het aantal overschrijdingen per jaar beperkt tot 16. Om de impact van het verkeersgenererende aspect van het plan op de luchtkwaliteit na te gaan is het van belang om na te gaan hoeveel bijkomende voertuigbewegingen per dag worden gegenereerd. Gezien in de discipline mobiliteit de inschatting wordt gemaakt dat er een beperkt belasting van 56 wagens tijdens het spitsuur te verwachten valt, kan geconcludeerd worden dat de effecten voor wat betreft luchtemissies zeer beperkt zijn. Het RUP bevestigt, met uitzondering van de nieuwe projectzones, grotendeels de bestaande toestand. Het RUP heeft geen significante negatieve effecten op de discipline lucht en klimaat Discipline geluid Het RUP bevestigt, met uitzondering van de twee nieuwe projectzones, grotendeels de bestaande toestand. Het omgevingsgeluid in en rond het plangebied is beperkt tot het gemotoriseerd bestemmingsverkeer. Op de percelen wordt geen programma gecreëerd dat een negatieve invloed zou kunnen hebben op de discipline geluid, met uitzondering van geluid voortkomend uit de bijkomende verkeersgeneratie die te verwachten valt in de projectzones. Het aantal extra verkeersbewegingen zal echter beperkt zijn waardoor geconcludeerd kan worden dat dit RUP geen significante negatieve effecten heeft op de discipline geluid. Het RUP maakt voorzieningen voor kwetsbare bevolkingsgroepen mogelijk. Deze zijn niet gelegen aan doorgaande of drukke verkeerswegen of andere lawaaierige functies. Aangezien het omgevingsgeluid in en rond het plangebied zowel vandaag als in de toekomst beperkt is tot het gemotoriseerd bestemmingsverkeer is de impact van de omgeving op deze voorzieningen verwaarloosbaar. 29

30 4.7. Discipline licht De in het RUP voorziene functies veroorzaken geen betekenisvolle negatieve effecten voor de discipline licht Discipline klimaat De in het RUP voorziene functies veroorzaken geen betekenisvolle negatieve effecten voor de discipline klimaat Discipline fauna, flora en biodiversiteit Beschrijving en analyse kaart kaart kaart uittreksel biologische waarderingskaart VEN-gebieden vogel- en habitatrichtlijngebieden De biologische waarderingskaart duidt in het plangebied twee zones aan als complex van minder waardevolle en waardevolle elementen, waaronder het gebied tussen Kraanbroekweg en Langenbergstraat dat in het structuurplan Branst (tweede herziening) wordt aangeduid als te herbestemmen naar woongebied. Het agrarisch gebied in het noorden van het plangebied telt een aantal biologisch waardevolle en zeer waardevolle elementen. Omwille van het aanwezige berken-eikenbos, wordt een beperkte zone in het zuiden van het plangebied aangeduid als biologisch zeer waardevol. In de nieuwe inrichtingsschets voor de ontwikkeling Kuytekopstraat wordt rekening gehouden met de aanwezige waardevolle groenelementen en is de bebouwing op een andere wijze ingeplant op het terrein, meer aan de randen en in aansluiting met Kuytekopstraat. Het bosgebied in het uiterste zuiden van het plangebied, in beheer door Natuurpunt, is zowel een complex van minder waardevolle en zeer waardevolle elementen als een complex van waardevolle en zeer waardevolle elementen, door de aanwezigheid van respectievelijk struisgrasvegetatie en jonge aanplant van grove den met houtkant en struisvegetatie. Het Scheldegebied ten noorden van het plangebied omvat diverse biologisch waardevolle en zeer waardevolle elementen. Daarenboven is het aangeduid als een faunistisch belangrijk gebied. Het maakt slechts voor een beperkte oppervlakte deel uit van het plangebied. Het plangebied van het RUP nagenoeg volledig gelegen buiten de afbakening van een VEN-gebied. Een kleine hoek in het zuidwesten, ter hoogte van Zates, is gelegen in het VEN-gebied Vallei van de Boven Zeeschelde van de Dender- tot de Rupelmonding. Het gebied is afgebakend als Grote Eenheid Natuur of GEN en trad in voege op 03/05/2010. Het plangebied van het RUP is aan de noordwestzijde ten dele gelegen in het vogelrichtlijngebied Durme en de middenloop van de Schelde (BE ). Het habitatrichtlijngebied Schelde en Durme-estuarium van de Nederlandse grens tot Gent (BE ) grenst in het noorden aan het plangebied. 30

31 Effectbespreking en beoordeling In de zone van het plangebied dat deel uitmaakt van het vogelrichtlijn worden geen nieuwe ontwikkelingen toegelaten, het betreft bestaand woongebied (volgens het gewestplan). De bestemmingscategorie (wonen) wordt niet gewijzigd waardoor er met dit RUP geen bijkomende impact op het vogelrichtlijngebied te verwachten valt. Met het RUP krijgen enkele zones, met een relatief grote oppervlakte een groene bestemming. Het betreft de percelen met de dokterswoning langs de Schelde (parkgebied) en de voormalige Branstse Hoeve aan Heuvelstraat (natuurgebied). Om geen natuurgebied verloren te laten gaan en om schade aan het VEN te voorkomen wordt de kleine hoek in het zuidwesten van het plangebied, ter hoogte van Zates, die gelegen in het VEN-gebied, uit de perimeter van het plangebied gelaten of bestemd als natuurgebied. Ieder voorgenomen project in de zone voor gemeenschapsvoorzieningen en horeca dient in overeenstemming te zijn met het aanpalend kwetsbaar gebied. Het RUP zorgt terzake uitsluitend voor neutrale effecten en veroorzaakt zeker geen betekenisvolle negatieve effecten voor de discipline fauna, flora en biodiversiteit Discipline gezondheid en veiligheid van de mens In het plangebied is geen SEVESO-inrichting aanwezig. Er is een SEVESO-inrichting, een lagedrempelinrichting, gelegen op 4,5 km ten oosten van het aandachtsgebied. Het betreft Edialux - Formulex aan Rijksweg 28 in Bornem, één van de twee SEVESO-inrichtingen in de gemeente Bornem. Het RUP garandeert dat er geen nieuwe SEVESO-inrichtingen in het plangebied komen. Het RUP veroorzaakt geen betekenisvolle negatieve effecten voor de discipline gezondheid en veiligheid van de mens Discipline energie- en grondstoffenvoorraden Binnen het RUP zijn geen energie- en grondstoffenvoorraden aanwezig. Dit RUP veroorzaakt geen betekenisvolle negatieve effecten voor de energie- en grondstoffenvoorraden Discipline stoffelijke goederen Aan het RUP wordt een onteigeningsplan gekoppeld waarin het zinvol is volgende elementen op te nemen zodat een actief beleid door de gemeente Bornem kan worden gevoerd: woongebied voor woonproject met groenzone tussen Kuytekopstraat en Langenbergstraat. De gemeente wenst deze gronden te verwerven om op korte termijn een woonontwikkeling en woonzorgcentrum te realiseren en de groene ruimte tussen de nieuwe bebouwing vorm te geven. Deze onteigening is niet hoogdringend. Een aantal aan het RUP gekoppelde bestemmingswijzigingen brengen wel mogelijk planbaten/planschade/gebruikerscompensatie met zich mee. Het RUP voorziet onder andere dat een deel van het plangebied wordt omgezet van landbouw naar woongebied. Tevens 31

32 worden er enkele verfijningen doorgevoerd met het RUP zoals de omzetting van de gewestplanbestemming woongebied naar de bestemming openbaar nut en gemeenschapsvoorzieningen. De belangrijkste herbestemmingswijziging, van landbouw naar woongebied in functie van een beperkte woonontwikkeling, in aansluiting met de kern van Branst, geeft uitvoering aan het structuurplan waar deze omzetting werd opgenomen in de gedetailleerde woningbouwprogrammatie en de aanduiding te ontwikkelen voor 2012 kreeg. Niet-vergunningsplichtige werken in functie van de uitvoering van de landbouwactiviteiten blijven mogelijk zolang het gebied niet wordt bebouwd. Dit laat toe dat de landbouwer zijn agrarische activiteiten kan verderzet-ten totdat de effectieve realisatie plaatsvindt. Na onteigening kan het goed, conform de pachtwet, worden verpacht tot de verkavelingsvergunning is verleend. Beëindiging van dergelijke pachtovereenkomst gebeurt in navolging van deze pachtwet mits toepassing van de gepaste opzeggingstermijn en bijkomende vergoe-ding. De toelichtingsnota van het RUP zal, ook volgens de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, een register bevatten van de percelen waarop een bestemmingswijziging wordt doorgevoerd die aanleiding kan geven tot een planschadeheffing (cfr. art ), een planbatenheffing (cfr. art ) of een compensatie (cfr. decreet grond- en pandenbeleid) Beoordeling De te onteigenen percelen en perceelsdelen zijn beperkt in aantal en in oppervlakte. Dit RUP veroorzaakt geen betekenisvolle negatieve effecten voor de discipline stoffelijke goederen Discipline cultureel erfgoed, met inbegrip van het architectonisch en archeologisch erfgoed Beschrijving en analyse kaart waardevolle panden In het plangebied zijn geen beschermingen aanwezig. De Centrale Archeologische Inventaris voor Vlaanderen geeft geen archeologische sites aan voor het plangebied van voorliggend RUP en haar omgeving. Het plangebied van het RUP omvat vijf gebouwen beschreven in de Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed, vastgelegd op 9 november 2011 door de administrateur-generaal van het VIOE 2 : Pastoor Peetersstraat 10: school Sint-Vincentius - gebouwd van en geleidelijk uitgebreid in 1910 (klooster), in 1920 (twee klassen) en in 1928 (kleuterklas en patronaatzaal), naar ontwerp van architect J. Lauwers, sober bakstenen gebouw van één en twee bouwlagen onder zadeldak (nok parallel aan of loodrecht op straat, kunstleien), met baksteenfriezen en steekbogige muuropeningen. 2 Rechtsgevolgen opname op de lijst van geïnventariseerde panden: 32

33 Luipegem 189: parochiekerk Sint-Vincentius à Paulo - kerk gelegen op een driehoekig plein afgezet met leilinden. Eenvoudige Neogotische kruiskerk met basicale opstand naar ontwerp van de provinciale architect L. Blomme uit Bouw gestart in Riddermoerstraat 2: pastorie opgericht naar ontwerp van de provinciale architect L. Blomme uit Bouw aangevat in Alleenstaand neogotisch complex van twee bouwlagen onder zadeldak met haaks aanbouwsel. Bovenstraat 27: dorpswoning - beraapte en beschilderde lijstgevel van drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (nok evenwijdig aan straat, mechanische pannen), uit het eerste kwart van de 20 ste eeuw. Kuytekopstraat 5: dorpswoning (verbouwd of gesloopt) Effectbespreking en beoordeling Dit RUP doet geen afbreuk aan de verplichtingen voortvloeiend uit de wetgeving met betrekking tot de bescherming van archeologisch erfgoed. In elk geval zal, indien de archeologische diensten aangeven dat dit belangrijk is, voor de aanvraag van grondwerken in het plangebied een prospectief onderzoek kunnen gebeuren. Het RUP biedt een zekere bescherming aan de vier panden uit de inventaris van het bouwkundig erfgoed, door opname als cultuurhistorisch waardevol pand. Het RUP veroorzaakt nagenoeg uitsluitend voor positieve effecten en veroorzaakt zeker geen betekenisvolle negatieve effecten voor de discipline cultureel erfgoed Discipline landschap Beschrijving en analyse kaart uittreksel landschapsatlas Het plangebied van voorliggend RUP is gedeeltelijk gelegen in het traditioneel landschap Scheldevallei stroomafwaarts Gent (noordwestzijde van het plangebied) en gedeeltelijk in Klein-Brabant - Vaartland en Buggenhout. Een kleine strook van het plangebied, ter hoogte van de Beerdonkstraat, is gelegen in de vastgestelde ankerplaats Landschap van de Oude Schelde tussen Bornem en Weert (vaststellingsbesluit 20/11/2007). Er is tot op heden nog geen Erfgoedlandschap ingesteld. Ook de relictzones Scheldevallei van Dendermonde tot Kruibeke en vochtig akker- en bosgebied Bornem - St. Amands overlappen een beperkte zone van het plangebied. Het plangebied omvat verder een puntrelict Vincentiuskerk Branst en een lijnrelict, Branstsedreef. De landschapskaart van de provincie Antwerpen duidt twee delen van het dorp aan als oud (typisch) gehucht. Belangrijk is daarnaast ook de aanduiding van de Branstsedreef (ontstaan voor 1770) en verschillende straten als verbindingsweg ( ) en onderdeel van het ontsluitingspatroon (< 1775). Op de rand van het plangebied is de vallei van de Schelde een belangrijk fysisch systeemelement met de rivieroever als locatie voor de autochtone grijze wilg. De Sint-Vincentiuskerk ten slotte, wordt aangeduid als religieus erfgoed. 33

34 figuur 17: landschapskaart Antwerpen Effectbespreking en beoordeling Gezien het RUP grotendeels een verfijning is van de huidige bestemming (volgens het gewestplan en het BPA landelijk gebied), en er geen grote wijzigingen van het dorpsweefsel worden gefaciliteerd, worden voldoende garanties geboden voor het behoud van de woonkern Branst als een oud typisch gehucht. Aan het stratenpatroon en het bouwblokkenstructuur wordt niets gewijzigd. Door het bestendigen en herbestemmen van een aantal grotere functies zoals de Branstse hoeve (natuurgebied), de percelen met de dokterswoning langs de Schelde (parkgebied), de Sint-Vincentiuskerk en het kerkhof (gemeenschapsvoorzieningen) en de percelen die deel uitmaken van het waardevol natuurgebied Planterijen-Kraaienbroek (natuur) worden voor Branst cruciale landschappelijke waarden en erfgoedwaarden beschermd. Ook is de afbakening van de bebouwingsperimeter voor de manege afgestemd op de afbakening van de aangeduide ankerplaats. 34

35 De twee nieuwe woonprojectzones Kuytekopstraat - Langenbergstraat en Buizerdlaan - Kuytekosptraat brengen de grootste wijziging in het landschap met zich mee. Door beperking van de bebouwbare oppervlakte en bouwhoogte is gezocht naar een maximale inpassing in het bestaande dorpsweefsel en een goede landschappelijke overgang tussen de nieuwe bebouwing en de open ruimte. De herbestemming van agrarisch gebied naar woongebied doet geen afbreuk aan de erfgoedwaarden van de relictzone vochtig akker- en bosgebied Bornem - St. Amands. De ontwikkeling Kuytekopstraat maakt hier geen deel van uit. De ontwikkeling aan Buizerdlaan wel, maar is slechts een afwerking van de achterkanten van bestaande bebouwing rond Vinkenlaan. Het RUP zorgt terzake niet voor betekenisvolle negatieve effecten voor de discipline landschap. 35

36 5. Toetsing of een passende beoordeling relevant is Het plangebied is niet gelegen in een Vlaams ecologisch netwerk (VEN) of Integraal verwevings- en ondersteunend netwerk (IVON). In het plangebied is geen Habitatrichtlijngebied aanwezig. Het dichtstbijzijnde Habitatrichtlijngebied grenst ten noorden aan het plangebied Schelde en Durme-estuarium van de Nederlandse grens tot Gent (BE ). Het plangebied wordt aan de noordzijde beperkt overlapt door het vogelrichtlijngebied Durme en de middenloop van de Schelde (BE ). Het plan voorziet geen werken of activiteiten die een direct effect hebben (ruimtebeslag) op de beschermingszones. Het plan heeft, met betrekking tot de zone die overlapt wordt door het vogelrichtlijngebied, als doel de bestaande toestand als tuinzone bij de woningen in Benedenstraat, eveneens vastgelegd door middel van de bestaande gewestplanbestemming woongebied, te behouden. Indirecte effecten zoals verzuring, vermesting of stikstofneerslag die via de lucht effect zouden kunnen hebben zijn niet te verwachten, aangezien het hoofdzakelijk gaat om de bevestiging van de bestemming wonen. Ook via het grondwater worden er geen effecten verwacht op de beschermingszones (zie punt 4.4). Op verschillende locaties wordt aanwezige vegetatie beschermd door opname van de percelen in natuurgebied of bosgebied. Op basis van deze argumentatie kan geconcludeerd worden dat geen passende beoordeling dient te worden opgemaakt. Daar er dus op geen enkele wijze betekenisvolle effecten op een speciale beschermingszone van projecten in het RUP-plangebied kunnen zijn, is een passende beoordeling niet relevant. 36

37 6. Conclusie onderzoek tot milieueffectenrapportage Het RUP woonkern Branst vormt het kader voor de toekenning van een vergunning voor een project opgesomd in bijlage I, II of III van het project-m.e.r.-besluit van 10 december 2004, namelijk voor een project opgesomd in rubriek 10b van bijlage III. Het RUP bepaalt echter het gebruik van een klein gebied op lokaal niveau, namelijk een kleine dorpskern in de buitengebied-gemeente Bornem, waar enkel lokale ruimtelijke vraagstukken aan bod komen. In het RUP zijn de wijzigingen ten opzichte van de bestaande plannen niet van die aard dat ze een substantiële of essentiële verandering van milieueffecten ten gevolge van de uitvoering van het plan kunnen veroorzaken. Het gaat hoofdzakelijk om een verfijning van het woongebied, zoals reeds vastgelegd in het gewestplan het BPA landelijk gebied, in meer specifieke regelgeving toegespitst op de identiteit, het uitzicht en het voorzieningenniveau van de woonkern. De belangrijkste wijziging ten opzichte van het bestaande BPA Landelijk gebied, de omzetting van een beperkte oppervlakte agrarisch gebied naar wonen, wordt gecompenseerd in het reeds goedgekeurd RUP Victor De Witstraat (omzetting woongebied naar groengebied). Daarnaast worden ook enkele biologisch waardevolle percelen omgezet van landbouw naar natuurgebied. Het RUP vormt geen kader voor projecten die een passende beoordeling behoeven (overeenkomstig art van DABM) Op basis van de op dit moment beschikbare informatie kan worden besloten dat er naar aanleiding van het RUP woonkern Branst geen aanzienlijke milieueffecten te verwachten zijn. Het RUP valt volgens voorgaand effectenonderzoek bijgevolg niet onder de plan-mer-plicht zoals voorzien in het plan-mer-decreet van 27/04/2007. De opmaak van een plan-mer is bijgevolg niet noodzakelijk. 37

38 situering op de topokaart gemeente bornem - RUP woonkern Branst - kaart contour RUP m bron: digitale versie van topografische kaart 1/ ( ), NGI, raster kleur, OC-GISvlaanderen OMGEVING - augustus _PL_002

39 uittreksel gewestplan gemeente bornem - RUP woonkern Branst - kaart contour RUP woongebied recreatiegebied landschappelijk waardevol natuurgebied landschappelijk waardevol gebied woongebied met landelijk karakter landschappeljik waardevol bosgebied woonuitbreidingsgebied gebieden voor gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut N natuurgebied agrarisch gebied m N N N bron: digitale versie gewestplan, MVG-LIN-AROHM-Ruimtelijke Planning, toestand 01/01/2002(GIS-Vlaanderen) OMGEVING - augustus _PL_003

40 uittreksel BPA landelijk gebied gemeente bornem - RUP woonkern Branst - kaart contour RUP gegroepeerde bebouwing N natuurgebieden woongebieden landelijk woongebied met gemengd karakter groengebieden vrijstaande bebouwing voor wonen woongebied met landelijk karakter!!!!!!!!!!! bouwvrije voortuinstrook H H vrijstaande bebouwing voor wonen en handel vrijstaande of gekoppelde bebouwing voor wonen vrijstaande of gekoppelde bebouwing voor wonen en handel woonuitbreidingsgebieden agrarische gebieden bosgronden m gebied voor tuin recreatiegebied OMGEVING - augustus _PL_022

41 uittreksel RUP zonevreemde woningen gemeente bornem - RUP woonkern Branst - kaart overdruk zonevreemde woningen I URBANISM OMGEVING - augustus _GUN_PL_017_02

42 Waterheidestraat Bovenstraat URBANISM schematisch grafisch plan gemeente bornem - RUP woonkern Branst - kaart woongebied - aaneengesloten bebouwing gemeenschapsvoorzieningen zicht op het landschap woongebied - halfopen en vrijstaande bebouwing P collectief parkeererf horecavoorziening / gemeenschapsvoorziening woongebied - in park bestaande trage wegen natuurgebied woonprojectzone uitbreiding trage wegennetwerk verkaveling landbouwgebied Luipegem P Beerdonkstraat Pastoor Peetersstraat Brantsedreef Kraeymeesterstraat Schaafweg Meirenstraat Riddermoerstraat Benedenstraat Kuytekopstraat P P P Buizerdlaan Kraeyheideweg P P Kraanbroekweg Vinkenlaan P P P Langenbergstraat OMGEVING - augustus _GUN_PL_017_01

43 watertoets - overstromingsgevoeligheid gemeente bornem - RUP woonkern Branst - kaart contour RUP waterlopen niet overstomingsgevoelig effectief overstromingsgevoelig mogelijk overstromingsgevoelig bevaarbaar geklaseerd, eerste categorie geklaseerd, tweede categorie geklaseerd, derde categorie niet geklasseerd m bron: watertoetskaarten, AGIV & CIW (AGIV-product) 2014 OMGEVING - augustus _PL_009

44 watertoets - grondwaterstromingsgevoeligheid gemeente bornem - RUP woonkern Branst - kaart contour RUP zeer gevoelig voor grondwaterstroming (type 1) matig gevoelig voor grondwaterstroming (type 2) weinig gevoelig voor grondwaterstroming (type 3) m bron: watertoetskaarten, AGIV & CIW (AGIV-product) OMGEVING - augustus _PL_010

45 watertoets - infiltratiegevoeligheid gemeente bornem - RUP woonkern Branst - kaart contour RUP infiltratiegevoelig m bron: watertoetskaarten, AGIV & CIW (AGIV-product) OMGEVING - augustus _PL_011

46 watertoets - erosiegevoeligheid gemeente bornem - RUP woonkern Branst - kaart contour RUP niet erosiegevoelig erosiegevoelig m bron: watertoetskaarten, AGIV & CIW (AGIV-product) OMGEVING - augustus _PL_012

47 uittreksel biologische waarderingskaart gemeente bornem - RUP woonkern Branst - kaart contour RUP biologisch minder waardevol complex van biologisch minder waardevolle en waardevolle elementen complex van biologisch minder waardevolle, waardevolle en zeer waardevolle elementen complex van biologisch minder waardevolle en zeer waardevolle elementen biologisch waardevol complex van biologisch waardevolle en zeer waardevolle elementen biologisch zeer waardevol faunistisch belangrijk gebied m bron:vectoriële versie van de Biologische Waarderingskaart, versie 2, MVG-LIN-AMINAL-Instituut voor Natuurbehoud (GIS-Vlaanderen september 2010) OMGEVING - augustus _PL_008

48 VEN-gebieden gemeente bornem - RUP woonkern Branst - kaart contour RUP grote eenheid natuur m De Vallei van de Boven Zeeschelde van de Dender- tot de Rupelmonding bron: vectoriële versie van de VEN/IVON, Agentschap voor Natuur en Bos, toestand 01/07/2006 (GIS-Vlaanderen) OMGEVING - augustus _PL_004

49 vogel- en habitatrichtlijngebieden gemeente bornem - RUP woonkern Branst - kaart contour RUP vogelrichtlijngebied habitatrichtlijngebied m bron: vectoriële versie van de Habitat- en Vogelrichtlijngebieden, Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), toestand 15/02/2008 en 22/07/2005 (GIS-Vlaanderen) OMGEVING - augustus _PL_005

50 waardevolle panden gemeente bornem - RUP woonkern Branst - kaart contour RUP!( waardevol pand volgens de 'inventaris van het bouwkundig erfgoed' m!(!(!(!(!( bron: inventaris van het bouwkundig erfgoed OMGEVING - augustus _PL_006

51 uittreksel landschapsatlas gemeente bornem - RUP woonkern Branst - kaart contour RUP relictzone % puntrelict lijnrelict traditioneel landschap ankerplaats m Landschap van de Oude Schelde tussen Bornem en Weert Scheldevallei van Dendermonde tot Kruibeke Branstsedreef Scheldevallei stroomafwaarts Gent % St.-Vincentiuskerk Branst Klein-Brabant - Vaartland en Buggenhout Schelde Vochtig akker- en bosgebied Bornem - St.Amands Site Kraaihoeve % bron: vectoriële versie van de Landschapsatlas, MVG-LIN-AMINAL-Monumenten en Landschappen (GIS-Vlaanderen) OMGEVING - augustus _PL_007