Datum 18 juni Vrijstelling van verbod op zon en feestdagopenstelling winkels in Amstelveen

Transcriptie

1 NOTITIE Aan College van Burgemeester en Wethouders Datum 18 juni 2012 Van Afdeling Beleid Kopie Afdelingen ROV, VKH, WB N/WB Z Betreft Verruiming openingstijden winkels n.a.v. Motie koopzondagen van 8 februari 2012 Bijlage (D-2012/105736) bij B&W advies met nummer Z-2012/ Vrijstelling van verbod op zon en feestdagopenstelling winkels in Amstelveen Inhoud I. Inleiding II. Analyse en onderbouwing III. Voorgestelde wijziging van de winkeltijdenverordening I. Inleiding Aanleiding De Amstelveense gemeenteraad heeft bij motie van 8 februari 2012 het college opgeroepen voorbereidingen te treffen ten behoeve van het wijzigen van de winkeltijdenverordening met het oogmerk zondagopenstelling van winkels in Amstelveen op basis van artikel 3, lid 3, aanhef en onder a, van de winkeltijdenwet mogelijk te maken. Het college streeft naar versterking van het economische klimaat en werkt daarom aan ondersteuning van initiatieven van ondernemers (programmabegroting 2012). Ruimere openstelling van winkels in de gemeente ondersteunt dit. Wettelijk kader De Winkeltijdenwet (Wtw) biedt in artikel 3 de gemeenteraad de mogelijkheid in weerwil van de verboden op openstelling van winkels op zondagen en op een aantal feestdagen (Nieuwjaarsdag, Tweede Paasdag, Eerste en Tweede Kerstdag, Hemelvaartdag), vervat in artikel 2 van de genoemde wet, vrijstelling te verlenen van deze verboden. Deze vrijstelling dient ondersteunend te zijn ten behoeve van op (een deel van) de gemeente gericht toerisme met een substantiële omvang waarbij de aantrekkingskracht van dat toerisme (nagenoeg) geheel is gelegen buiten met de vrijstelling mogelijk gemaakte verkoopactiviteiten. Om van de vrijstelling gebruik te maken, dient de gemeenteraad derhalve vast te stellen dat sprake is van toerisme in de zin als in de wet omschreven. In de Wtw heeft de wetgever daarbij (in lid 6 van artikel 3) expliciet gesteld dat de gemeenteraad bij een dergelijk besluit tot vrijstelling in ieder geval de volgende belangen meeweegt: werkgelegenheid en economische bedrijvigheid incl. de belangen van winkelpersoneel en van winkeliers met weinig of geen personeel, de zondagsrust en de leefbaarheid, veiligheid en openbare orde. Uit jurisprudentie blijkt voorts dat de wetgever met lid 6 heeft willen borgen dat de gemeenteraad de genoemde belangen expliciet in haar afweging betrekt. Dat betekent niet dat de wetgever op voorhand bijzonder gewicht of voorrang toekende aan deze belangen. Met het aannemen van de motie van 8 februari 2012 heeft de raad zich erover uitgesproken dat in Amstelveen sprake is van een diversiteit aan toeristische trekpleisters met een bepaalde (autonome) aantrekkingskracht op toeristen. De raad acht deze toeristische aantrekkingskracht gelet op de beraadslagingen en besluitvorming in haar vergadering van 8 februari 2012 van voldoende omvang om de bedoelde vrijstelling toe te passen. In haar beraadslagin Paraaf ontvangstdatum : paraaf : [INN Notitie nav motie koopzondagen F012 ICT

2 Pagina 2 van 5 gen op die datum is de raad voorts al ingegaan op aspecten van werkgelegenheid en economische bedrijvigheid alsmede belangen van personeel en van winkeliers met weinig of geen personeel, op de zondagsrust en op de leefbaarheid. Op voorhand ziet de raad ten aanzien van deze punten geen aanleiding niet tot de bedoelde vrijstelling te besluiten. Wel vraagt de raad in de motie aan het college een gefundeerde onderbouwing voor een besluit tot vrijstelling te maken bijv. op basis van een door de VNG opgesteld model. Het in dezelfde motie gevraagde voorstel op zondagen in elk geval openstelling van een vijfde supermarkt mogelijk te maken is reeds door de raad aangenomen op 9 mei Procedure Het college zal gezien de wens van de raad en gezien de overwegingen in deze notitie de winkeltijdenverordening zodanig aanpassen dat deze invulling geeft aan genoemde motie. Deze aangepaste verordening (zie onder III.) zal het college zo spoedig mogelijk ter inspraak aan burgers en instellingen voorleggen en het college zal belanghebbenden actief vragen om een reactie. Met de opbrengst van inspraak/participatie zal het college dan in het najaar van 2012 een nader gefundeerd raadsvoorstel aan de raad voorleggen waarmee de raad van haar bevoegdheid tot vrijstelling van het verbod op zondagopenstelling gebruik kan maken. II. Analyse Substantieel toerisme De gemeente Amstelveen kent een aantal aansprekende toeristische trekpleisters. Deze liggen verspreid over de gemeente en trekken een aanzienlijk aantal bezoekers. Wij sommen hieronder op en waar mogelijk noemen wij bezoekersaantallen (per jaar): Cobra museum (50.000) Van der Togt museum (30.000) Amsterdamse Bos ( ) Diverse Heemparken met monumentenstatus Amsteloever/Amstelland/Buitengebied (polder e.d.) Kaasboederij Clara Maria Varkenshouderij Het Beloofde Varkensland Golfbaan Museumtram Molen De Dikkert Wijngaard Amsteltuin Deze trekpleisters, de meeste al decennia, trekken autonoom (los van evt. winkelaanbod) toeristen naar Amstelveen en liggen verspreid over de gemeente. Naast deze continue trekpleisters kent Amstelveen aansprekende evenementen die bezoekers van verre aantrekken: denk aan het al enkele jaren georganiseerde A day at the Park, de diverse festivals in het stadshart waaronder het Japan festival en het Diwhali festival en ook aan de deels op Amstelveens grondgebied georganiseerde Amsterdam marathon of aan de grote hockey evenementen (Europa Cup, Champions Trophy, EK en WK). Amstelveen kent verder diverse verblijfsmogelijkheden voor toeristen: Camping Amsterdam ligt in Amstelveen en verder zijn er diverse hotels zoals De Venen, Het Jagershuys en Grand Hotel. Ook deze voorzieningen liggen verspreid over de stad. In 2010 waren er overnachtingen in Amstelveen (eigen gegevens Toeristenbelasting, gemeente Amstelveen). Amstelveen heeft aansprekende voorzieningen voor overnachting en wordt daarnaast bezocht door toeristen die buiten de gemeente overnachten. De gemeente Amstel

3 Pagina 3 van 5 veen neemt deel aan het stadsregionale project Amsterdam Bezoeken Holland Zien dat erop gericht is toeristen die in Amsterdam verblijven te interesseren voor het achterland van de hoofdstad. De sectoren Recreatie/Cultuur/Sport en Horeca vertegenwoordigden in 2011 meer dan 2000 arbeidsplaatsen in Amstelveen (uit Monitor Amstelveense Economie 2011). Concluderend, Amstelveen heeft toeristen een gevarieerd aanbod te bieden en dat blijkt ook uit de bezoekersaantallen. Vandaar dat in Amstelveen sprake is van substantieel toerisme als bedoeld in artikel 3, derde lid, van de Wtw. Dat toerisme is in Amstelveen autonoom d.w.z. los van winkelaanbod ontstaan. Mede gelet op de aard en ligging van de attracties ligt voor de hand dat verruiming van de winkelopenstelling ondersteunend is aan het toerisme in de gemeente. Economisch beleid en economisch belang De gemeente Amstelveen kent een sterk ontwikkelde detailhandelsstructuur met een bijzonder stadshart met regiofunctie en kwalitatief hoogwaardig winkelaanbod en met goed gespreide wijk en buurtwinkelcentra. Behoud en gezonde ontwikkeling van de detailhandel zijn echter geen vanzelfsprekendheid. In de regio is sprake van een grote dynamiek t.a.v. de (her)ontwikkeling van winkellocaties en de sector detailhandel verandert voortdurend, o.a. door digitale verkoop. Voor Amstelveen is het behouden van een goede detailhandelsstructuur van belang nu deze structuur de aantrekkelijkheid van de woonomgeving van de stad voor huidige en nieuwe bewoners mede bepaalt. Een goed winkelaanbod in wijk of gemeente vormt een belangrijke factor. Verruiming van openingstijden biedt mogelijkheden om omzetgroei of behoud te bewerkstelligen. In een regio waar in veel plaatsen winkelopenstelling op zondag is toegestaan (zoals Amsterdam, Almere, Haarlem, Schiphol) of waarschijnlijk zal worden toegestaan (bijv. Haarlemmermeer) is een level playing field voor ondernemers en gemeenten van belang. Tevens draagt verruiming, gelet op de hoge economische participatie van Amstelveners en op de aantrekkingskracht van de gemeente voor internationale werknemers, bij aan de mogelijkheden om participatie, recreatie en zorg te combineren. Amstelveen en Amstelveners maken deel uit van de grootstedelijke agglomeratie van Amsterdam die zich o.a. kenmerkt door continue economische activiteit. In het vigerend economisch beleid van de gemeente (zie Nota de Economisch Beleid van 2003) zijn versterking en stimulering van toerisme én instandhouding van de bestaande detailhandelsstructuur beide genoemd als specifieke aandachtspunten. Amstelveen werkt op beide terreinen ook samen in regioverband (t.b.v. winkelplanning bijv. in de stadsregio en t.b.v. toerisme bijv. in het project Amsterdam Bezoeken Holland Zien). Amstelveen heeft een aantrekkelijk en omvangrijk winkelnetwerk en een significant deel van de beroepsbevolking werkt in de detailhandel (in vestigingen in detailhandel met 4271 arbeidsplaatsen, volgens Monitor Amstelveense Economie 2011). Amstelveen heeft er belang bij deze werkgelegenheid op peil te houden én deze bedrijvigheid te ondersteunen. Overigens kan een gezonde en aantrekkelijke detailhandel ook bijdragen aan de belangen van Amstelveen op ander vlak, zoals het op peil houden van vervoersvoorzieningen. Belangenafweging De wetgever wenst dat gemeenteraden bepaalde andere belangen zonder meer meewegen bij een evt. vrijstellingsbesluit. In het licht van de beraadslagingen en besluitvorming in de raadsvergadering van 8 februari 2012 merkt het college over deze belangen het volgende op. Het belang van personeel t.a.v. de werktijden is reeds wettelijk geregeld (bijv. Arbeidstijdenwet artikel 5:6) en nadere afspraken zoals CAO s bieden voldoende rechtszekerheid aan

4 Pagina 4 van 5 winkelpersoneel. Tegenover beperkingen t.a.v. het werken op een zon of feestdag staat het belang van behoud of groei van werkgelegenheid. Openstelling van winkels op zondag verbetert de concurrentiepositie van de Amstelveense detailhandel en stimuleert daarmee de werkgelegenheid. Dit weegt voor het college bijzonder zwaar. Winkeliers, ook kleine winkeliers met weinig of geen personeel in dienst, kunnen binnen de gemeente Amstelveen zelf kiezen of zij van de vrijstelling gebruik zullen maken. De voorgenomen aanpassing van de winkeltijdenverordening doet daaraan niet af. Op deze wijze wordt met de belangen van alle winkeliers rekening gehouden. Dat doet het college ook door de vrijstelling te beperken tot 6 uur per zon of feestdag, zoals door het college in de raadsvergadering van 8 februari 2012 gesuggereerd. Op deze suggestie werd in de raad instemmend gereageerd. Het college weet op basis van overleg dat binnen de Vereniging van Amstelveense Detailhandel wel reserves bestaan t.o.v. verruiming en vrijstelling echter de vereniging laat aan haar individuele leden over hun standpunt te bepalen. Landelijk is het beeld dat grotere ketens verruiming toejuichen terwijl kleine middenstanders dat niet doen. De leefbaarheid lijkt gelet op de spreiding van winkels en op de kwaliteit van de infrastructuur niet in het geding. Ervaringen met de reeds bestaande koopzondagen wijzen dit ook uit. Mogelijkheden om recreatie, zorg en participatie beter te combineren komen de leefbaarheid juist ten goede komen. Wat betreft openbare orde en veiligheid bestaat geen aanleiding aan te nemen dat deze in het geding zijn wanneer de raad gebruik zou maken van de hier bedoelde vrijstelling. Het college wijst daarbij op ervaringen tot nu toe met koopzondagen. Hoewel wellicht sprake is van een toename van doelwitten en/of van een verschuiving van aangiften/meldingen, zal de veiligheidsbeleving in beginsel niet anders zijn dan op een gewone winkeldag. Dit is mogelijk wel afhankelijk van de inzet van gemeentelijke handhavers van team Buitenruimte en van de inzet van politie. Het college ziet de (christelijke) kerkelijke traditie om op zondagen in gezamenlijkheid het geloof te belijden én de behoefte aan zondagsrust zodanig dat zij meent (onder III) bij vaststelling van de tijdspanne waarbinnen de vrijstelling zou gelden, hiermede te moeten rekening houden. De raad heeft gezien haar beraadslagingen en besluit van 8 februari jl. de vrijstelling van de zondagssluiting zwaarder laten wegen dan mogelijke verstoring van de zondagsrust. Hierbij verwijst het college naar wat haar bekend is over het bestaande bezoek van koopzondagen (volgens I&O Research, in een factsheet uit 2011, bezoekt 71% van de Amstelveense bevolking koopzondagen en dat is een hoger percentage dan het landelijk gemiddelde voor referentiegemeenten). Verder wijst het college op de bepalingen in de wet die het nu al mogelijk maken aan winkeliers hun winkel op een andere dan de zondag te sluiten (en alsdan op zondag open te zijn) omdat hun geloof een andere wekelijkse rust of gebedsdag kent. Het college zal later dit jaar, na de inspraak en participatie, in een raadsvoorstel verder uitvoering geven aan de motie. De raad kan dan cf. de wtw een besuit nemen over de gevraagde aanpassing van de winkeltijdenverordening en daarbij de opbrengst van inspraak en participatie meewegen en de door de wtw gevergde belangenafwegingen maken. Daarbij zal het college gebruik maken van het door VNG ontworpen Model aangescherpte motiveringsplicht toerismebepaling. Het raadsvoorstel zal als dat nodig blijkt in beeld brengen of de inzet van handhaving op parkeren en/of buitenruimte aanpassing behoeft en of dit financiële consequenties heeft. III. Voorgestelde wijziging van de winkeltijden verordening Het voorstel dat de inspraak ingaat luidt als volgt:

5 Pagina 5 van 5 Artikel 2 van de huidige winkeltijdenverordening wordt vervangen door het volgende artikel dat luidt: De verboden, vervat in artikel 2, eerste lid onder a en b van de wet gelden, in verband met de toeristische aantrekkingskracht van Amstelveen, niet op zon en feestdagen van tot uur. Artikel 3 van de huidige winkeltijdenverordening wordt gewijzigd als volgt: waar de eerste keer uur staat in het artikel wordt dit gewijzigd in uur en waar de tweede keer uur staat wordt dit gewijzigd in uur. Artikel 4 van de huidige winkeltijdenverordening wordt gewijzigd als volgt: Na Het college kan ontheffing verlenen van de in artikel 2 van de wet vervatte verboden en voor voor zover deze betrekking hebben etc. wordt de bijzin, mits niet reeds opgeheven door artikel 2 van deze verordening, toegevoegd. Deze voorgestelde wijzigingen zijn in de bijgevoegde concept verordening en toelichting reeds doorgevoerd. Bovenstaande betekent dat het college bij de uitvoering voor ogen heeft: a. Amstelveen als een geheel te zien en dus geen uitzonderingen te maken voor delen van de gemeente; b. Tussen en uur op zon en feestdagen te werken met een algemene vrijstelling (i.p.v. met individuele ontheffingen) voor zondagen én voor de in de wet genoemde feestdagen; c. De vrijstelling te beperken tot 6 uren op de bewuste dagen. Met a en b beoogt het college de regel en lastendruk zo laag mogelijk te houden en ook eenduidigheid voor de consument te bevorderen. Aan het college wordt voorgesteld: 1. In te stemmen met de hier beschreven voorgenomen wijziging van de verordening en daarmee met de vrijgave van de bijgevoegde concept winkeltijdenverordening voor inspraak/participatie; 2. Na de inspraak/participatie in het najaar met een raadsvoorstel verdere uitvoering te geven aan de motie koopzondagen van 8 februari 2012 en daarbij eventuele consequenties, bijv. t.a.v. handhaving, in beeld te brengen.