Gemeente Boxmeer. Onderwerp: Voorstel inzake Winkelopenstelling Zondag. Nummer: AAN de Raad van de gemeente Boxmeer. Boxmeer, 15 juni 2010

Transcriptie

1 Gemeente Boxmeer Onderwerp: Voorstel inzake Winkelopenstelling Zondag. Nummer: AAN de Raad van de gemeente Boxmeer Boxmeer, 15 juni 2010 Op 8 december 2009 heeft ons college van burgemeester en wethouders besloten om de gemeenteraad een discussienota aan te bieden over zondagopenstelling van winkels in de gemeente Boxmeer. Aanleiding voor ons was uw gemeenteraad te informeren over de landelijke discussie en onze (lokale) werkwijze over dit onderwerp daar er verschillende gemeenten steeds meer koopzondagen toestaan. Wij hebben voor de te voeren raadsdiscussie informatie aangeleverd die zou kunnen helpen bij het voeren van de discussie en heeft enkele beslispunten aangedragen. (Bijgevoegd treft u het raadsvoorstel aan.) Tijdens de politieke avond van 14 januari 2010 heeft de discussie vervolgens plaatsgevonden. (Bijgevoegd treft u hiervan de notulen aan.) Naar aanleiding van de gevoerde discussie is op 14 januari 2010 (in het kort) besloten om de discussienota niet verder door te leiden naar de raadsvergadering van 28 januari 2010 en de lokale regelgeving niet te wijzigen (en het te laten zoals het is). Daarbij heeft burgemeester Van Soest toegezegd om de KOGeBo uit te nodigen voor een nadere toelichting op de enquête die zij ten behoeve van dit onderwerp hadden gehouden. Dit gesprek heeft plaatsgevonden en de resultaten van dit gesprek vormden op dat moment geen aanleiding om eventueel de gemeenteraad nogmaals een discussienota voor te leggen daar de uitkomst van de politieke avond noch het overleg met de KOGeBo noch de wijzigingen in wet- en regelgeving (zie hieronder) een ander licht op het onderwerp wierpen. Inmiddels hebben wij uit economische redenen een besluit genomen om uw raad te vragen om voor een proefperiode van twee jaar de supermarkten in de gehele gemeente op iedere zondag open te stellen. Dit vanuit de vraag die wij krijgen van ondernemers en bewoners. Ook gezien het feit dat in omliggende gemeenten supermarkten open zijn op zondag. In dit raadsvoorstel wordt hierom (tevens onder verwijzing van het voorgaand collegebesluit van 8 december 2009 en de discussie tijdens de politieke avond van 14 januari 2010 aangegeven) aan uw raad aangegeven wat mag formeel wel/ niet mag ingevolge wet en regelgeving en hoe gekomen kan worden tot openstelling. Argumenten (waarom, want) 1. Wat mag wel? De winkels mogen twaalf koopzondagen per jaar open. De gemeente kan bij verordening maximaal twaalf koopzondagen per kalenderjaar aanwijzen zodat winkels geopend mogen zijn. Dit wordt ieder jaar gedaan. Uw raad kan beslissen dat er 1 winkel op zondag open mag. In afwijking van het verbod om een winkel op zondag geopend te hebben, geeft de wet de mogelijkheid om bij verordening ontheffing te verlenen voor zondagopenstelling in het Pagina 1 van 5

2 kader van toeristische aantrekkingskracht en per inwoners, ten hoogste één winkel. Deze laatste winkel mag niet geopend zijn tussen 0 en 16 uur en er mogen uitsluitend of hoofdzakelijk eet- en drinkwaren worden verkocht, met uitzondering van sterke drank. Het aantal van inwoners moet strikt worden gehanteerd. Pas bij inwoners mag er een tweede ontheffing worden afgegeven. Uw gemeenteraad kan de Winkeltijdenverordening aanpassen en het college de bevoegdheid verlenen om (in het kort) 1 winkel per inwoners toe te staan. Hiermee kan dan in onze gehele gemeente 1 winkel op zon- en/of feestdagen vanaf uur open. Uitgangspunt van de Winkeltijdenwet is in ieder geval wel dat de supermarkten dan wel op alle zon- en feestdagen voor uur dicht moeten zijn, ook als die als koopzondag zijn aangewezen. Ingevolge het Vrijstellingenbesluit Winkeltijdenwet kunnen bepaalde kleine winkels open. Op basis van het Vrijstellingenbesluit Winkeltijdenwet zijn bepaalde winkels (onder bepaalde voorwaarden) van rechtswege vrijgesteld van de verplichte zondagsluiting. Op grond van artikel 10, aanhef en onder b, van het Vrijstellingenbesluit Winkeltijdenwet mogen winkels, waar uitsluitend maaltijden, voor directe consumptie geschikte eetwaren, alcoholvrije dranken en, door middel van een automaat, tabak en tabaksprodukten, middelen ter voorkoming van zwangerschap en damesverband plegen te worden verkocht, op zon- en feestdagen geopend zijn. Denk bijvoorbeeld aan een soort vorm (met de verkoop van de bovenstaande producten) als de Albert Heijn To Go op het station in Nijmegen waarbij de consument bovenstaande kleine boodschappen kan doen. 2. Wat mag niet? Er kan geen ontheffing verleend worden voor meer dan 1 winkel, meerdere winkels mogen niet open. U zou de winkeltijdenverordening aan kunnen passen en het college de bevoegdheid kunnen geven om (in het kort) 1 winkel per inwoners toe te staan. Hiermee kan dan in onze gehele gemeente formeel 1 winkel open. De gehele gemeente kan niet worden aangewezen als kernen met toeristische aantrekkingskracht. Als enige kern is in Overloon de zondagopenstelling van winkels toegestaan in het kader van toerisme. Hiervoor worden ontheffingen verleend. Dit in verband met het project locatiegebied recreatie en toerisme. Dit is opgenomen in het reconstructieplan Peel en Maas. Hierin is o.a. opgenomen dat de positie ven Overloon als regionale toeristische trekker verder versterkt wordt waarbij een sterkere verbinding gemaakt wordt tussen de voorzieningen (onder meer ZooParc en het Oorlogs- en Verzetsmuseum) en het dorp. De overige kernen komen hiervoor formeel niet in aanmerking. Er kunnen geen gedoogbeschikkingen worden verleend. Op basis van o.a. de notitie Grenzen aan gedogen en het handhavingsbeleid kunnen geen gedoogbeschikkingen worden verleend. Dit zou misschien anders zijn als er zicht is op legalisatie. Hiervan is geen sprake. Hoe kan gekomen worden tot openstelling? Het college heeft besloten dat zij graag de supermarkten voor een proefperiode van twee jaar op zondag toestemming willen verlenen voor openstelling. Daarvoor wil het college u aangeven hoe gekomen kan worden tot openstelling. Formele mogelijkheden: Uw gemeenteraad kan de Winkeltijdenverordening aanpassen om aan 1 winkel ontheffing te verlenen. Hiervoor zou u zelfs aan een roulatiesysteem kunnen denken. Hiervoor dient dan de Winkeltijdenverordening aangepast te worden en dient bezien te worden wie (onder eventueel bepaalde voorwaarden in het kader van openbare orde en veiligheid) open mag. Pagina 2 van 5

3 U zou kunnen wachten op de wetswijziging en de minister van Economische Zaken een brief kunnen schrijven waarbij u verzoekt om de wet te wijzigen zodanig dat de supermarkten open kunnen. Hiervoor is op dit moment een initiatief genomen vanuit de regio Zuid Oost Brabant. Indien u deze mogelijkheden niet voldoende vindt en aan de wens van het college tegemoet wilt komen, zou u kunnen denken aan één van de volgende (niet formele) varianten: Uw gemeenteraad zou voor 2 winkels de mogelijkheid kunnen bieden om ontheffing aan te vragen onder het mom dat we bijna inwoners hebben. Uw gemeenteraad zou de gehele gemeente (of een gedeelte ervan) aan kunnen wijzen als kernen met een toeristische aantrekkingskracht. Voordeel hiervan is dat alle winkels een ontheffing kunnen aanvragen. U zou kunnen besluiten om de supermarkten danwel alle winkels (i.h.k.v. het gelijkheidsbegingsel) die open gaan op zondag niet te handhaven. Dit is formeel in strijd met de beginselplicht tot handhaven. Uw prioriteit zou de eerst komende twee jaar beleidsmatig echter elders kunnen liggen. Voordeel hiervan is dat alle winkels open kunnen. Kanttekeningen (tegenargumenten) Het besluit zou gevolgen kunnen hebben voor de levendigheid van het Centrum. Mogelijk heeft uw besluit gevolgen voor het centrum. Er is namelijk niet onderzocht welke invloed uw besluit zal hebben op het centrum als alleen supermarkten open gaan. Betekent dit dat de bakker, slager, maar ook plaatselijke horeca verlies lijden en misschien uiteindelijk de deuren moeten sluiten, omdat er op zondag al boodschappen worden gedaan en bijvoorbeeld afhaalmaaltijden worden opgepikt, daar waar zij normaal uit eten zouden gaan of iets thuis lieten bezorgen? Mogelijk komen (kleine) winkels in financiële moeilijkheden welke sluiting tot gevolg kunnen hebben. Dit zou niet goed zijn voor de levendigheid en aantrekkingskracht van het centrum, waar wij wel naar streven in het kader van het project Centrumplan Boxmeer. De wetgever heeft eigenlijk iets anders beoogd. De wetgever heeft met redenen zondagopenstellingen beperkt mogelijk willen maken. Dit heeft met name te maken met verstoring van de zondagsrust en ter bescherming van het winkelpersoneel. Het zou een aantasting voor de (kleinere) winkels betekenen die zich niet kunnen permitteren om open te zijn, danwel om alleen supermarkten de mogelijkheden te geven om geopend te mogen zijn. Ingevolge de in voorbereidingzijnde wet lijkt de wens van het college niet te kunnen. In het (vorige) Coalitieakkoord is aangekondigd dat de toerismebepaling in de Winkeltijdenwet wordt aangepast daar gemeenten deze te ruim toepassen. Gemeenten moeten daarom zorgvuldiger afwegen of winkels meer dan 12 keer per jaar op zondag open mogen zijn. De gemeente die de toerismebepaling toepast, wordt verplicht in ieder geval de volgende belangen in de afweging te betrekken: de belangen van de lokale economische bedrijvigheid en de werkgelegenheid, de zondagsrust, de leefbaarheid, de veiligheid en de openbare orde in de gemeente. In de toelichting op het gemeentelijk besluit moet te zijner tijd de motivatie staan wat de afweging is geweest tussen al die belangen. Inwoners en winkeliers mogen ook bij de rechter in beroep gaan tegen het besluit van de gemeenteraad. Pagina 3 van 5

4 Er heeft geen belangenafweging plaatsgevonden. Vooruitlopend op de nieuwe wetgeving hebben wij de belangen van de lokale economische bedrijvigheid en de werkgelegenheid, de zondagsrust, de leefbaarheid, de veiligheid en de openbare orde in de gemeente niet onderzocht. De behoefte van de inwoners van Boxmeer is niet onderzocht. Het collegebesluit is genomen op basis van de vraag van de supermarkten. De kans bestaat dat met een openstelling juist een behoefte gecreëerd wordt voor de inwoners. Zeker daar de supermarkten reeds zes dagen per week met ruime tijden geopend zijn. Dat sommige inwoners wel eens in een andere gemeente een boodschap zouden doen, doet hieraan niets af. Een verzoek om handhaving zal normaliter dienen te worden toegekend. Indien er een handhavingsverzoek wordt ingediend zal in een juridische procedure dienen te worden bezien of de verzoeker in het gelijk dient te worden gesteld. Juridische toets Uw besluit kan in strijd zijn met wet- en regelgeving. Gelet op de onderliggende stukken en de wet- en regelgeving bent u ervan op de hoogte zijn wat formeel wel en niet mogelijk is. Andere winkels zullen ook open willen. Indien u alleen de openstelling voor de supermarkten mogelijk wilt maken, kunnen andere winkels een beroep dan op het gelijkheidsbeginsel om ook geopend te mogen zijn. Wachten op het herziene model van de Winkeltijdenverordening biedt geen mogelijkheden. Over de in voorbereidingzijnde wet zijn nog geen vorderingen bekend. Het VNG heeft deze maand een herziene versie van de model Winkeltijdenverordening gezonden. De aanleiding voor deze herziening is niet alleen gelegen in de wijziging van de Winkeltijdenwet die op dit moment bij de Eerste Kamer aanhangig is. Ook door jurisprudentie en antwoorden op Kamervragen zijn er in de loop der jaren veel zaken verduidelijkt. De ontheffingsmogelijk wordt hierin niet gewijzigd. Voor de ontheffingen voor supermarkten voor de zondag vanaf uur wordt in samenwerking met MKB-Nederland nog een handreiking opgesteld, streefdatum: juni 2010.) Hiervan is nog onduidelijk hoe deze eruit komt te zien. Financiële toets Financiële consequenties (schade) kunnen aan de orde zijn. Indien een verzoeker schade meent te hebben door uw besluitvorming danwel het niet handhaven van wet- en regelgeving dient bezien te worden of hiervan sprake is en/of tot vergoeding over dient te worden gegaan. (Bijvoorbeeld als de ene winkel wel mag en de andere niet.) Burgemeester en wethouders van Boxmeer, de gemeentesecretaris, de burgemeester, drs. ir. H.P.M. van de Loo K.W.T. van Soest Pagina 4 van 5

5 Bij het onderwerp: Voorstel inzake Winkelopenstelling Zondag. Horen de volgende bijlagen: 1. Discussienota ten behoeve van de politieke avond van 14 januari 2010; 2. Notulen politieke avond gemeente Boxmeer van 14 januari Pagina 5 van 5