startbeslissing maatregel Beter Benutteni Provincie Gelderland C. Bieze Leferink F. Eggen e:

Transcriptie

1 Leidraad Format Plan van Aanpak voor Datum: Versie: definitief Naam Maatregel Slim uit de Spits 3 Minder Hinder regio Arnhem Nijmegen startbeslissing maatregel Beter Benutteni Algemene gegevens: Uitvoerende organisatie: Verantwoordelijke bestuurder/directeur: Verantwoordelijke programmamanager: Verantwoordelijke projectmanager: Provincie Gelderland C. Bieze Leferink F. Eggen e: f.eggen@gelderland.nl 1 Betrokken andere organisaties: Datum versie: / / definitief Samenvatting Binnen het programma Vervolg Beter Benutten wordt voorgesteld om een vervolg Slim uit de Spits (SUDS) op te nemen. Inzet van een vervolg SUDS zal met name ten tijde van de werk in uitvoeringsprojecten plaatsvinden; op de oude Waaibrug en Al 2 Veenendaal - Ede Grijsoord wat resulteert gedurende de uitvoeringsperiode in minimaal 750 spitsmijdingen per dag voor de A12 Veenendaal - Ede Grijsoord en tenminste spitsmijdingen per dag voor de Waaibrug. Er wordt nader onderzocht op welke wiijze de uitvoering op andere knelpunten vorm kan krijgen. Het streven is om vervolgens tenminste 30% van deze spitsmijdingen structureel te maken en gemiddeld 570 spitsmijdingen per dag aan het einde van Beter Benutten Vervolg over te houden. Bijgevoegde (beslis)documenten Naam document Kenmerk datum RWS Hinderopgave A12 Ede -Grijsoord WS-# vl- November 2014 A12VEG_TVV_VK_MlnderH inder uitvoeringsplan. PPTPM Memo Side Letter SUDS Beschrijving van de problematiek Deel A: verkeersanalyse Algemene ojgave Beter Benutten Vervolg De opgave in de aanpak Beter Benutten Vervolg is een reductie van 10% van de meest vertraagde autoritten in de Stadsregio Arnhem Nijmegen. Uit de probleemanalyse (zie bijlage 1) blijkt dat de zwaarst vertraagde ritten zich hoofdzakelijk voordoen in de steden Arnhem en Nijmegen. Onderstaande afbeeldingen tonen de geconstateerde vertragingen in zowel de ochtendspits als de avondspits. )

2 30 11 Figuur 1: sterk vertraagde ritten in de regio Arnhem Nijmegen Arnhe,n ochtendspits Arnhem avondspits Nsjnrnegein ochtendspits Nijmegen avondspits Bron: NRM Oost 2020RC icm HERE 2012, ingelezen in de mobiliteitsscan. Hinderoijgave verbreding A12 Ede - Grijsoord Rijkswaterstaat gaat in 2015 de A12 tussen Ede en Grijsoord verbreden. Hierbij is de verwachting dat er in de 2e helft van 2015 verkeershinder gaat ontstaan als gevolg van verminderde capaciteit op de A12. Dit betreft de volgende twee perioden: 1. Richting Utrecht (Hoofd Rijbaan Links): 21 september 2015 oktober 2015 (week 40 t/m week 44) 2. Richting Arnhem (Hoofd Rijbaan Rechts) 02 november 2015 december 2015 (week 45 t/m 50) Gedurende deze 11 werkweken is de verkeershinder als volgt: Richting Arnhem Richting Utrecht Max. verliestijd (min): Totale verliestijd (vvu): Max. filelengte (km): 7,8 7,1 Gehinderden: Bron: RWS wegwerkpianner Transpute ( licht werk ) Om de verkeershinder tijdens de verbredingswerkzaamheden niet verder te laten toenemen dan in de reguliere situatie reeds het geval is, dienen er gedurende 11 werkweken tussen de 606 en 926 spitsmijdingen per werkdag gerealiseerd te worden. Voor dit plan wordt een opgave van 750 spitsmijdingen per dag aangehouden. Hinderoijgave renovatie oude Waalbrug Nijmegen Rijkswaterstaat gaat de oude Waalbrug bij Nijmegen renoveren. Uit de eerste onderzoeken van Rijkswaterstaat blijkt dat waarschijnlijk het complete betonnen wegdek vervangen moet worden. De exacte uitvoeringsfasering is nog niet bekend. Er zijn grofweg twee varianten die momenteel nog worden onderzocht op haalbaarheid: 1. Een volledige afsluiting van de brug voor het gemotoriseerd verkeer. Deze variant heeft niet de voorkeur van de regio/gemeente Nijmegen, maar is wellicht volgens Rijkswaterstaat onoverkomelijk omdat het werk anders niet veilig, duurzaam en kwalitatief goed is uit te voeren. 2. Een verkeerssysteem met één rijstrook per rijrichting en één rijstrook voor het busverkeer en huipdiensten. Deze variant heeft de voorkeur van de regio/gemeente Nijmegen ondanks dat deze variant nog steeds veel impact op het verkeersnetwerk heeft. Dit plan van aanpak is gebaseerd op scenario 2. Als de besluitvorming ten aanzien van de uitvoering renovatie oude Waalbrug Nijmegen wijzigt dan vindt er een heroverweging plaats aangaande inzet van SUDS. Rijkswaterstaat zou in de loop van 2016 met het werk willen beginnen, de klus loopt dan door in II

3 2017. Het streven van de regio/gemeente Nijmegen is om in alle varianten ook een voet- en fietspad open te houden. Aangezien de uitvoeringsfasering en -planning nog niet exact is vastgesteld, is het ook nog niet mogelijk om een hinderopgave en -duur te bepalen. Om die reden is voor dit plan het reeds bewezen effect van het eerdere spitsmijdenproject op de Waalbrug in 2010/2011 aangehouden. Tijdens dat project is zowel het verkeer in de ochtend- als avondspits richting Nijmegen beloond. Tijdens dit project zijn gemiddeld spitsmijdingen per werkdag gerealiseerd. Aangenomen wordt dat dit verkeerseffect wederom behaald kan worden. Daarnaast is aangehouden dat de werkzaamheden 1 jaar zullen duren (52 weken). Bij de verdere uitwerking van deze maatregel zal de exacte opgave en planning vast worden gesteld. Conclusies algemene verkeersanalyse 1. de verkeersanalyse laat zien dat de meeste zwaarst vertraagde ritten in de ochtend en avondspits zich voordoen van en naar de economische kerngebieden in het stedelijk gebied. 2. circa 50 % van de vertraging speelt zich af in ritten van en naar 8 deelgebieden van de regio. Deze vertraging belast het merendeel van de herkomst en bestemmingsrelaties. 3. het grootste deel van de zwaarst vertraagde ritten doet zich voor op de korte ritten van 0 7,5 km in de beide steden; hier zit ook de belangrijkste aangrijpingspunten voor maatregelen. 4. De avondspits kent de grootste problematiek. Dit bevestigt het beeld dat het aandeel van lifestyle gerelateerde mobiliteit toeneemt ten opzichte van arbeidsgerelateerde mobiliteit. 5. De aanvullende verkeersanalyse van Rijkswaterstaat laat zien dat gedurende 11 weken in Q3 en Q4 van 2015 in de ochtend- respectievelijk avondspits verkeershinder gaat ontstaan als gevolg van de verbredingswerkzaamheden op de A12 tussen Ede en Grijsoord. 6. Het oude spitsmijdenproject op de Waalbrug in 2010/2011 heeft gemiddeld spitsmijdingen gerealiseerd. Aangenomen wordt dat dit effect minimaal gerealiseerd kan worden tijdens de werkdagen in de ochtend- en avondspits richting Nijmegen in 2016/2017 wanneer er (nader te bepalen) ernstige verkeershinder gaat ontstaan als gevolg van de renovatiewerkzaamheden van de oude Waalbrug in Nijmegen. Vertaling regionale opgave Inzet van een vervolg SUDS zal met name ten tijde van de werk in uitvoeringsprojecten plaatsvinden; op de oude Waalbrug en A12 Veenendaal - Ede Grijsoord wat resulteert gedurende de uitvoeringsperiode in minimaal 750 spitsmijdingen per dag voor de Al 2 Veenendaal - Ede Grijsoord en tenminste spitsmijdingen per dag voor de Waalbrug. Het streven is om vervolgens tenminste 30% van deze spitsmijdingen structureel te maken en gemiddeld 570 spitsmijdingen per dag aan het einde van Beter Benutten Vervolg over te houden. Er wordt nader onderzocht op welke wijze de uitvoering op andere knelpunten, zoals groot onderhoud ljsselbrug in Doesburg en traverse Dieren, vorm kan krijgen. Het weghalen van sterk vertraagde ritten heeft een gunstig effect op de (binnenstedelijke) doorstroming en daarmee ook op de luchtkwaliteit. Daarenboven is spitsmijden een goede wegbereider voor andere mobiliteitsmaatregelen (eerste push) en is het daardoor een opmaat tot duurzame gedragsverandering. Deel B: gedragsanalyse Doelgroep: forenzen Zoals de verkeersanalyse laat zien, is de problematiek van de vertraagde ritten en de werk in uitvoering opgaves in wezen een spitsproblematiek. De grootste bulk van het spitsverkeer bestaat uit forenzen; automobilisten, vaak ook met een herkomst in de stadsregio, die van en naar hun werk rijden. Daarenboven is er met name in de avondspits een toename van verkeer met een sociaal recreatief motief. Deels betreft het hier gecombineerde ritten (werk boodschappen), deel ook incidentele ritten met de publiekstrekkers in de stedelijke gebieden als bestemming.

4 Omdat deze groep zo groot is, is het zonder meer een logisch aangrijpingspunt: het beïnvloeden van het mobiliteitsgedrag van (een deel van) deze automobilisten resulteert immers in een groot effect. Dit blijkt tevens uit de deelnemersevaluatie van Slim uit de Spits 2 (SUDS2). Gedragsverandering bij de doelgroep Barrières en motieven In algemene zin moet worden gesteld dat de keuze voor een bepaald vervoersmiddel een relatief vastgeroeste keus is; een vorm van gewoontegedrag die zich niet zo eenvoudig laat doorbreken. In een analyse van de (vertraagde) ritten en in de werk in uitvoering opgaves in de stadsregio is daarenboven vastgesteld dat voor relatief veel herkomsten en bestemmingen in de regio de auto een logische keus is: voor gecombineerde ritten ligt de keuze voor een, relatief flexibel inzetbaar, vervoermiddel sowieso voor de hand. Zeker als wat grotere afstanden moeten worden afgelegd en/of zaken moeten worden vervoerd, is dat de auto. Maar ook voor woon-werkverplaatsingen sec is op veel plaatsen in de regio de auto het meest voor de hand liggende vervoermiddel: het openbaar vervoer is op veel plaatsen geen concurrerend alternatief en op de plaatsen waar het openbaar vervoer wel een goed alternatief is qua reistijd kan de beschikbaarheid niet altijd worden gegarandeerd. Met name in de stadscentra zijn de bussen in de spitsen overvol en ook de treinen hebben in toenemende mate te kampen met een spitsproblematiek. Deze relatieve auto-gebondenheid betekent echter niet dat deze groep niet te beïnvloeden is. Jarenlange ervaring met mobiliteitsmanagement en spitsmijdenprojecten leert dat automobilisten wel degelijk verleid kunnen worden om later, niet, anders of met een ander vervoermiddel te reizen. Een belangrijke determinant daarbij is de sense of urgency of het probleembesef: automobilisten moeten het idee hebben dat hun huidige reis vertraagd is of door wegwerkzaamheden vertraagd gaat worden. Als kengetal wordt daarbij doorgaans uitgegaan van een vertraging van minimaal 10 minuten of, meer in algemene zin, een vertraging van meer dan 60% ten opzichte van de zogeheten free f1ow reistijd (reistijd zonder vertraging). Daarenboven blijkt dat met name forenzen gevoelig zijn voor tijdelijke (financiële) prikkels; beloningen blijken voldoende te prikkelen om het huidige eigen reisgedrag te heroverwegen. Tijdelijke wegwerkzaamheden kunnen daarbij een extra aangrijppunt zijn om forenzen na te laten denken over hun reisgedrag en kunnen daarmee bijdragen aan het structureel aanpassen van dit reisgedrag op de lange termijn. Kortom; de problematiek van de vertraagde ritten in combinatie met de werk in uitvoeringsprojecten is met name een probleem voor forenzen. Een groot gedeelte van de forenzen in de stadsregio ervaart dagelijks een forste vertraging van hun reistijd en gaat daar bovenop tijdelijk nog extra vertraging op de A12 en de Waalkruising in de stad Nijmegen ondervinden. Deze forenzen zijn met (financiële) prikkels te bewegen hun reisgedrag aan te passen. Het ligt dan dus voor de hand om een beloningsmaatregel in te zetten voor forenzen. Vraag is dan alleen a) hoe deze doelgroep het best bereikt kan worden en b) hoe het tijdelijk aangepaste gedrag verankerd kan worden. 2. Beschrijving van de maatregel/oplossing Beschrijving maatregel: Gegeven het feit dat: de vertraagde ritten in de stadsregio met name een probleem zijn voor forenzen op dit moment een gedeelte van de forenzen forse vertragingen ondervindt (sense of urgency), deze versterkt wordt door tijdelijke werk in uitvoering; uit algemene ervaringsgegevens blijkt dat forenzen gevoelig zijn voor (financiële) prikkels; het het meest effectief is om forenzen rechtstreeks te benaderen; het wenselijk is doelgroep(en) structureel te betrekken; wil de stadsregio inzetten op directe beloningsmaatregelen om forenzen te verleiden niet, later

5 of anders te gaan reizen (spitsmijden), in het bijzonder bij geplande werk in uitvoering projecten gericht structurele gedragsverandering. Het is nadrukkelijk niet de bedoeling om spitsreizigers in structureel te blijven belonen, maar vooral te kijken op welke slimme manier het reisgedrag structureel beïnvloedt kan worden. Landelijke en regionale ervaringen en van het SUDS project zelf, van eerdere spitsmijden projecten worden betrokken bij de uitwerking van deze maatregel. Invulling aanpak op hoofdlijnen: gefaseerde uitwerking De exacte invulling van de maatregel wordt na goedkeuring van dit eerste plan verder uitgewerkt. Voor de verankering van het aangepaste reisgedrag zijn gedeeltelijk al ervaringen binnen de Stadsregio op het lopende spitsmijdenproject (SUDS2)en elders in Nederland opgedaan. Voorgesteld wordt uiterlijk januari 2015 (Go, No-Go-besluit) de exacte insteek van de beloningsmaatregel verder uit te werken en maximaal te profiteren van de leerervaringen die hierop reeds zijn opgedaan. De exacte invulling van de maatregel wordt na goedkeuring van dit eerste plan verder uitgewerkt. Voorgesteld wordt uiterlijk januari 2015 (Go, No-Go-besluit) de exacte insteek van de beloningsmaatregel voor beslissing voor te leggen. Bij deze uitwerking worden gedragswetenschappers (SUMO analyse) en marketeers betrokken. Op hoofdlijnen zal de maatregel als volgt worden opgebouwd: Fase 1 SUDS3 gekoppeld aan de wegwerkzaamheden op respectievelijk de A12 en Waalbrug zal een redelijk klassieke vormgeving kennen. Dat houdt in dat het spitsmijdenproject gebaseerd zal zijn op basis van bewezen technieken (cameraregistratie) en bewezen effect. Dat houdt in dat de prikkel waarmee de eerste gedragsverandering wordt beoogd een monetaire waarde zal hebben (geld of punten die een geldelijke waarde kennen). Dit geld of deze punten zijn te besteden in (bestaande) loyaliteitprogramma s (zoals de SUDS webshop). Deelnemers kunnen maximaal een halfjaar aan deze eerste fase van het project deelnemen. Voor de benadering staan in principe twee wegen open: een directe of een indirecte benadering via intermediairs. De indirecte benadering van forenzen via werkgevers of werkgeversverenigingen lijkt een logische kanaal, maar is (landelijk) tot nu toe het minst effectief gebleken. Dit pleit voor een directe benadering van de specifieke doelgroepen middels kentekenregistratie. Hiermee kan objectief bepaald worden welke weggebruikers in aanmerking komen voor deelname. Hierbij wordt gebruikt gemaakt van de bestaande SUDS community. Fase 2 Na de fase van klassiek belonen zal de waarde van beloning per gemeden spits afnemen of vervangen worden door andere prikkels (bijvoorbeeld informatiediensten of andere services die in het kader van het vervolg van Beter benutten worden ontwikkeld. Hierbij wordt aansluiting gezocht bij de landelijke ITS ontwikkelingen en waar mogelijk de SMART structuur (zie ook fase 3). Fase 3 De deelnemerspopulatie die ervaring heeft kunnen opdoen met spitsmijden, krijgt de mogelijkheid aangeboden om actief betrokken te blijven in een community van (ex-)deelnemers. De ambitie hierbij is dat deze community opschaalbaar is, wat inhoudt dat niet alleen de deelnemers aan SUDS3 hierin deelnemen, maar dat meerdere projecten en initiatieven deze community kunnen vullen en schaalomvang kunnen gaan geven. Deze community borgt de betrokkenheid van diverse doelgroepen structureel en biedt de mogelijkheid om verbinding te leggen met andere dossiers zoals bijvoorbeeld de werkgeversbenadering, bewonersinitiatieven en het ITS dossier. SUDS3 wordt hiermee dus niet meer ontworpen als een solitair gesloten systeem met een begin en einde, maar sorteert meer voor op een aanjager voor allerlei andere toekomstige ontwikkelingen van zowel markt als overheid. Dit gedachtegoed sluit eveneens aan bij de wensen van het Ministerie van IenM om niet per regio afzonderlijke allerlei solitaire maatregelen te treffen, maar deze samen te brengen in de zogenaamde SMART structuur. Deze structuur biedt eveneens mogelijkheden om waar mogelijk en efficiënt bepaalde taken met regio s gezamenlijk op te pakken. In de werkgroep ITS vraagbeinvloeding wordt de koppeling naar het eventuele SMART-model verder uitgewerkt.

6 Ede Grijsoord Doel van de maatregel Primair effect Inzet van SUDS3 ten tijde van de werk in uitvoeringsprojecten op de oude Waaibrug en A12 Veenendaal - Grijsoord wat resulteert gedurende de uitvoeringsperiode in minimaal 750 spitsmijdingen per dag voor de A12 Veenendaal - Ede en tenminste spitsmijdingen per dag voor de Waalbrug. Het streven is om vervolgens tenminste 30% van deze spitsmijdingen structureel te maken en gemiddeld 570 spitsmijdingen per dag aan het einde van Beter Benutten Vervolg over te houden. Neveneffect Het weghalen van sterk vertraagde ritten heeft een gunstig effect op de (binnenstedelijke) doorstroming en daarmee ook op de luchtkwaliteit. Daarenboven is spitsmijden een goede wegbereider voor andere mobiliteitsmaatregelen (eerste push) en is het daardoor een opmaat tot duurzame gedragsverandering. Type maatregel Spitsmijden is vraagbeïnvloeding en sluit aan bij de te nemen stappen voor duurzame gedragsverandering (verankering). Mogelijke variatie en onzekerheden in de scope: Gedurende 2014 en 2015 zijn er 3 go / No-go besluiten nodig omtrent de verdere financiering en uitwerking van de maatregel (uitvoeringsvarianten). Te weten: 1. januari 2015: Go / No-Go moment definitieve kostenopstelling en invulling van fase 1, 2 en 3 van de maatregel SUDS3. 2. januari 2015: Go /No-Go moment op start aanbesteding kentekenregistraties: anders niet tijdig een nulmeting voor A12 VEGA 3. maart 2015: Go / No-Go moment exacte uitwerking van de maatregel inclusief uitvoeringsplanning (o.a. aanbesteding). Go/no gol Go/nogo2 Go/nogo3 PT X CvB SAN X X Besluitvorming is voorzien via de gebruikelijke procedure, het project en tenderteam SUDS3, het programmateam, het CvB van de stadsregio, het BOM en indien nodig het bestuurlijk trio. 3. Aanpak en planning van de maatregel Planning/mijlpalen Geef een heldere en realistische projectplanning met belangrijke mijlpalen en een beknopte onderbouwing. Denk daarbij aan doorlooptijden, mijlpalen, besluitmomenten van de verschillende fases (b,jv. studie/onderzoek, voorbereiding, inkoop/aanbesteding, uitvoering en monitoring & evaluatie). De adviezen uit de Uitvoerbaarheidstoets en uit de Kosteneffectiviteitstoets worden hier uitgewerkt en opgenomen. Mijlpalen Planning Start Gereed 1. Go / No-Go aanpak op hoofdlijnen en regionale Nov 2014 Jan 2015 indicatieve financiering 2. Go / no Go start aanbesteding kentekenregistraties Jan 2015 Jan Go / no Go kostenraming en uitwerking fase 1, 2 en Jan 2015 Mrt Voorbereidingsfase / opstellen aanbestedingsstukken Jan 2015 Jan 2015 kentekenreg istraties 5. Aanbesteding kentekenregistraties Febr 2015 Apr Gunninq kentekenreqistraties + uitrol camera s en Apr 2015 Mei 2015

7 voorbereiding kentekenregistrator 7. Nulmeting Mei 2015 Juni Voorbereidingsfase / opstellen aanbestedingsstukken Mrt 2015 Mrt 2015 spitsmijdendiensten / community 9. Aanbesteding spitsmijdendiensten Apr 2015 Juni Gunning spitsmijdendiensten + voorbereiding Service Juni 2015 Aug 2015 Provider 11. Community SUDS3 Aug 2015 Eind Beloningsperiode A12 VEGA Sept 2015 Dec Nameting A12 VEGA Begin 2016 Medio Beloningsperiode Waaibrug (groep 1) Medio 2016 Eind Nameting Waaibrug (groep 1) Eind 2016 Medio Beloningsperiode Waaibrug (groep 2) Begin 2017 Medio Nameting Waalbrug (groep 2) Medio 2017 Eind 2017 Risico s Beschrijving van de risico s is beperkt tot en met de gunning van beide raamcontracten. Onderdeel van de uitwerking en aanbesteding is een uitgebreide risico inventarisatie... Kans Mogelijke gevolgen Belangrijkste Beheers.., van risico s Gid Nr. optreden Effect Tijd maatregelen inkc 1 2 Besluitvorming Groot Klein Groot n.t.b A12 VEGA niet als loopt vertraging op aanjager hanteren waardoor nulmeting en uitsluitend de voor A12 VEGA niet werkzaamheden aan tijdig kan starten de Waalbrug aanhouden. 3 Hinderopgave van Middel Middel Laag n.t.b. Extra budget wegwerkzaamheden organiseren is groter dan verwacht Lager effect accepteren 4 Landelijk SMART- Klein Groot Groot n.t.b. Vroegtijdig aan tafel kader leidt tot met IenM en vertraging uitrol betrokken regio s 5 Aanbesteding Middel Middel Middel n.t.b. maatregel loopt vertraging op 6 Geen wettelijke Klein Huidige Geen n.t.b. Huidige grondslag grondslag grondslag kentekenregistratie kentekenregistratie van meenemen in kracht aanbestedinosleidraad

8 Contracteringsstrategie Het betreft een (europese) aanbesteding, de exacte strategie maakt onderdeel uit van het 2e Go / No-Go moment. Monitoring en evaluatie Voor de monitoring en evaluatie (M&L) zal gebruik worden gemaakt van de vaste structuur (regionaal en landelijk) voor het programma Beter Benutten. Daarnaast zal (waar mogelijk) de gehanteerde M&E-systematiek vanuit Anders Betalen voor Mobiliteit worden aangehouden: kwartaalrapportages, deelnemer enquêtes volgens vastgelegde systematiek, nameting en datalevering ten behoeve van landelijke database. 4. De criteria van de Bereikbaarheidsverklaring Samengevat kan worden gesteld dat de maatregel op de volgende manier aan de criteria uit de Bereikbaarheidsverklaring voldoet: 1) De maatregel draagt substantieel bij aan het oplossen van de in de probleemanalyses gesignaleerde problematiek. 2) De maatregel functioneert in de dynamiek van de voorgestelde strategische maatregel mix 3) De kosteneffectiviteit ten aanzien van de locatiespecifieke aanpak positief uitpakt 4) De maatregel voortbouwt op ervaring met eerder spitsmijden projecten (SLIM prijzen Waalbrug, Regioring en SUDS2); 5) De maatregel scoort gunstig t.a.v. luchtkwaliteit. 6) De maatregel is opschaalbaar, Uitkomsten toetsen: - Nader in te vullen na afloop van doorlopen toetsen uitvoerbaarheidsadvies, uitvoerbaarheidstoets en kosteneffectiviteitsanalyse (KEA) door Ecorys. Een eigen doorrekening van de KEA laat zien dat inzet van SUDS (Waalbrug) als zeer kosteneffectief kan worden beschouwd. Vaststelling / ondertekening Functie 1 Naam 1 Handtekening 1 Datum Coöperatie VGZ, directeur verkoop te Arnhem B. Sluiter Provincie Gelderland, Gedeputeerde mobiliteit, economie en omgevingsvergunningen en handhaving Ministerie van I&M, Plaatsvervangend DG C. Bieze M. Sonnema