C ASEWAREN IEUWS. Alfa kiest onomwonden voor CaseWare. PE-accreditatie voor

Transcriptie

1 C ASEWAREN IEUWS CaseWare Nieuws is een uitgave van CaseWare Nederland bv Alfa kiest onomwonden voor CaseWare Het userinterfacegemak en de snelheid van begrip van de software gaven de doorslag. Fou-Khan Tsang, vanaf 1 januari 2011 voorzitter van de Raad van Bestuur van Alfa Accountants, over de selectie van CaseWare. Dit kantoor koos na een serieuze pitch onomwonden voor ons pakket, om de 32 vestigingen een efficiencyslag te laten maken. Volgens Tsang staat de accountancy grote veranderingen te wachten. Mijn gedachte is dat de component arbeid een compleet andere betekenis zal krijgen. Lees meer op pag 6 Gerrit Veldkamp Partner aan het woord: Innolan In elke aflevering van CaseWare Nieuws stellen wij u een van onze strategische partners voor. Deze keer Innolan, ontwikkelaar van Alure, software voor het kantoormanagement van accountantskantoren. Van relatiebeheer, documentmanagement, document- en briefsjablonen, tijdregistratie, planning, workflow, financiën en facturering tot managementrapportages. De rapportagesoftware van CaseWare is moeiteloos te integreren in de desktopapplicatie Alure. Lees meer op pag 10 Upgrades, updates en nieuwe producten CaseWare heeft weer een flink aantal upgrades, updates en nieuwe producten klaar staan. Aanpassingen in nieuwe weten regelgeving, nieuwe en/of verbeterde functionaliteiten, toevoeging van grafieken. De nieuwe producten of opvolgers van bestaande software laten u snel en betrouwbaar financiële rapportages samenstellen met CaseWares Financials Jaarrekening Ook is er een eigen contentversie van de Samenstel Manager ontwikkeld. Lees meer op pag 2 Marcel Schurink Fou-Khan Tsang PE-accreditatie voor CaseWare CaseWare telt echt mee in het beroepsveld. Niet uitsluitend als ontwikkelaar van software, maar tevens als expert op het gebied van kennisoverdracht. NIVRA gaf daarover een helder signaal af met de accreditatie van CaseWare voor toekenning van PE-punten. Marcel Schurink, verantwoordelijk voor het Learning Center, vertelt waarom NIVRA snel over de streep was. Lees meer op pag 4 Nieuwe CaseWare Portal De toenemende vraag van partijen in de markt naar een geïntegreerde vaktechnische oplossing is voor CaseWare aanleiding om met een eigen portal te komen. Onze portal kenmerkt zich door eenvoud, overzicht, snelle toegang tot de belangrijkste informatie en natuurlijk veiligheid, zegt CaseWare-directeur Richard Schiphorst. Lees meer op pag 8 In dit nummer, onder andere: CaseWare Financials 2010: Jaarrekeningsoftware weer helemaal up-to-date Continuous questions Punten pakken bij CaseWare Eindgebruikers geven CaseWare hoogste cijfer Zekerheid boven alles in CaseWare Accountancy Portal Helemaal in control met Alure Nieuw: CaseWare Samenstel Manager 2010 Punten pakken bij CaseWare CASEWARE NIEUWS - DECEMBER

2 CaseWare Financials 2010: Jaarrekeningsoftware weer helem Productnieuws Aanpassingen in nieuwe wet- en regelgeving, nieuwe en/ of verbeterde functionaliteiten, toevoeging van grafieken die in één oogopslag de resultaten van uw klant inzichtelijk maken. De nieuwe producten of opvolgers van bestaande CaseWare software bieden de mogelijkheid snel en betrouwbaar financiële rapportages samen te stellen en uit te wisselen. Een greep uit de updates en upgrades van CaseWare Financials Jaarrekening CaseWare-specialisten hebben zich de afgelopen maanden maximaal ingezet om de release 2010 uit te breiden met nieuwe elementen en de oude versie te verbeteren. Behalve de doorvoering van wijzigingen in wet- en regelgeving vormden ook de wensen van de markt een belangrijk richtsnoer voor CaseWare. Want 2010 bracht nogal wat veranderingen. Bijvoorbeeld het gegeven dat Inkoop eigen aandelen voortaan in mindering mag worden gebracht op de Overige reserve (Algemene reserve). Verder de mogelijkheid om de Vrijval herwaarderingsreserve ten gunste van de winst-en-verliesrekening te laten komen. Al in de patch Financials is de Fiscale positie volledig herzien. In Financials 2010 zijn hierop nog diverse verbeteringen doorgevoerd, zoals een keuzemogelijkheid uit vier versies voor de specificatie van het startbedrag voor de Berekening belastbaar bedrag, uitbreiding met overzicht Carry-back, enz. Wijzigingen en updates Voor veel ondernemers is Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) een hot topic. Om die reden is in het uitgebreide Jaarverslag directie als nieuw onderdeel Informatie over aspecten van maatschappelijk verantwoord ondernemen toegevoegd. Een andere tekstuele aanpassing betreft wat nu nog de Accountantsverklaring heet. Accountantsverklaringen die op of na 15 december 2010 afgegeven worden, dienen Controleverklaringen te heten. Andere wijzigingen betreffen de Clarity teksten die verplicht in verklaringen moeten worden opgenomen. Tevens zijn alle wijzigingen doorgevoerd die het gevolg zijn van de richtlijnen van de Raad voor de Jaarverslaggeving. Ten slotte bevat 2010 ook een patch met bugfixes, naar aanleiding van meldingen van onvolkomenheden. Uitbreiding met XBRL Rapportage Een van de belangrijkste uitbreidingen in CaseWare s Financials Jaarrekening 2010 (zowel de commerciële als de fiscale) is de toevoeging van SBR/XBRL Rapportages. Het aantal SBR-aangiftes is volgens de SBR de afgelopen tijd flink gestegen. Het berichtenverkeer is flink toegenomen, evenals het aantal aanleveraars. CaseWare levert XBRL Rapportage nu standaard in het pakket, terwijl XBRL Rapportage in Financials Jaarrekening 2009 nog een add-on was. Gebruikers krijgen de beschikking over alle XBRL-templates die door CaseWare zijn ontwikkeld voor financiële verantwoordingsinformatie, gebaseerd op de jaarrekening. In de XBRL templates van CaseWare kan alle informatie, die voor het XBRL instance document van belang is, worden ingevoerd en vastgelegd in het dossier. Kredietrapportage Nu de banken terughoudender zijn geworden met het verstrekken van leningen, wil in ieder geval een drietal grootbanken voor een goede weging, gegevens liefst aangeleverd krijgen via SBR. Om aan die behoefte tegemoet te komen, komt in CaseWare Financials binnenkort de template beschikbaar voor XBRL kredietrapportage aan banken. Zo kunnen ondernemers via hun accountants- of administratiekantoor gemakkelijk en veilig hun jaarcijfers digitaal aanleveren bij de geldverstrekkende partijen. Basisinstellingen grafieken De grafieken kennen de volgende basisinstellingen en kunnen worden aangepast: Voor alle grafieken tezamen: Aantal te presenteren jaren (1 5); Jaarvolgorde (aflopend of oplopend). Per individuele grafiek: Gebaseerd op omzet of netto-omzet (indien van toepassing); Kolom Kostprijs van de omzet positief of negatief weergeven; Kolom Bedrijfskosten positief of negatief weergeven; Afwijkende titel grafiek; Afwijkende sub-titel grafiek; Afwijkende titel horizontale (X) as; Afwijkende titel verticale (Y) as. 2 CASEWARE NIEUWS - DECEMBER 2010

3 Grafieken Tijdens onze wederom druk bezochte jaarlijkse CaseWare Open is de toezegging gedaan de jaarrekeningsoftware te verrijken met grafieken. Een beeld zegt vaak meer dan duizend woorden of kolommen met cijfers en kan de accountant helpen de klant in één oogopslag inzicht te geven in hoe de vlag erbij hangt. De voorgaande Jaarrekening 2-serie bevatte wel grafieken, maar de Financials Jaarrekening 2009 versie had ze (nog) niet. CaseWare is uiteraard niet aan het verzoek uit de markt voorbij gegaan. In de nieuwe release is een aantal grafieken voorgedefinieerd. aal up-to-date Huisstijl Daarmee ontstaat geen korset, want de applicatiebeheerder of gebruiker kan alle basisinstellingen naar eigen wens aanpassen en wijzigen. Een kantoor dat van de standaardgrafieken af wil wijken, bijvoorbeeld met andere kleurinstellingen of een ander grafiektypes, kan er voor kiezen om kantoorcomponenten te gebruiken in plaats van meegeleverde standaardcomponenten. Zo biedt het pakket zowel optimaal gemak als maximale flexibiliteit. Evenals de mogelijkheid om als kantoor de eigen huisstijl in de standaardrapportage door te voeren. Downloaden via de klantenportal (Bestaande) gebruikers (van Financials Jaarrekening 2009) krijgen Financials Jaarrekening 2010 in de vorm van een upgrade. Nieuwe gebruikers van Financials ontvangen een volledige versie. De update Financials Jaarrekening 2010 is, zoals gebruikelijk, aan te vragen via de CaseWare klantenportal. Financials 2010 is vanaf eind november beschikbaar. Continuous questions Afgelopen jaar is er veel aandacht geweest voor alle ontwikkelingen en mogelijkheden rond SBR/XBRL. Wat is de invloed van deze ontwikkelingen op de werkzaamheden van u als accountant? En worden de ontwikkelingen de komende jaren alleen veroorzaakt door technieken als XBRL of is er wellicht meer aan de hand? Deze onderwerpen houden veel collega s, consultants en leveranciers al een tijd lang bezig waardoor we zien dat er veel vragen zijn in de markt. Maar wat betekent dit voor u als accountant? Hoe ziet u de ontwikkeling van uw eigen rol de komende jaren? En wat verwacht u van een partij als CaseWare? De strategische intentie van CaseWare Nederland is het faciliteren van het doen van zinvolle uitspraken over prestaties van organisaties. Vanuit deze intentie willen wij vooral invulling geven aan alles wat met uw primaire rol van het toevoegen van zekerheden (zinvolle uitspraken) te maken heeft. Zowel over het verleden, heden als over de toekomst. Maar hoe ziet u deze rol? Welke functies verwacht u in de toekomst van CaseWare om u te faciliteren? Hoe kijkt u bijvoorbeeld aan tegen de aspecten zekerheid en online samenwerking met uw klant? Elders in deze nieuwsbrief staat onze visie met betrekking tot al deze ontwikkelingen. Daarnaast leest u ook hoe deze visie aansluit op de ideeën van bijvoorbeeld onze klant Alfa Accountants en van onze partner Innolan. Echter, wij zijn ook erg benieuwd naar uw mening hierover. In deze tijd van transparantie en online samenwerking dagen wij u daarom uit om met ons mee te discussiëren over deze rol. U zult CaseWare Nederland daarom meer gaan tegenkomen op online platformen als LinkedIn en Twitter. Ik nodig u graag uit om uw visie te delen en de mening van anderen te lezen op de LinkedIn groep CaseWare Nederland. Wij ontmoeten u graag. Met vriendelijke groet, CaseWare Working Papers 2009 CaseWare Financials Jaarrekening 2010 gebruikt een aantal basistechnieken die vanaf CaseWare Working Papers 2009 beschikbaar zijn, vandaar dat voor het gebruik van CaseWare Financials 2010, CaseWare Working Papers 2009 een vereiste is. Wie alle kenmerken van CaseWare Working Papers 2009 graag overzichtelijk bij elkaar wil zien, kan de brochure online raadplegen via de productpagina van Working Papers op onze website: Richard H.J. Schiphorst Algemeen directeur CASEWARE NIEUWS - DECEMBER

4 Het NIVRA, tegenwoordig de NBA, heeft het CaseWare Learning Center geaccrediteerd om PE-punten toe te kennen aan zijn trainingen. Professionals die met goed gevolg een door ons verzorgde training doorlopen, leren niet alleen slim en efficiënt met de software om te gaan, maar kunnen ook nog eens punten pakken voor behoud of uitbreiding van de professionele titel. Punten pakken bij Cas CaseWare is niet uitsluitend leverancier van software, maar tevens centrum van kennisoverdracht Marcel Schurink, Sales Manager en verantwoordelijk voor het CaseWare Learning Center, is trots dat het NIVRA CaseWare binnen enkele weken na aanvraag deze erkenning gaf. Dat is echt snel. Het bewijst dat CaseWare in het beroepsveld niet als eendagsvlieg wordt gezien, maar als toonaangevende partij in de markt. Niet uitsluitend als ontwikkelaar van software, maar óók als expert op het gebied van kennisoverdracht. Nu is het zaak die hoge kwaliteit op peil te houden. Allereerst omdat over ongeveer een half jaar een beoordeling volgt door Cedeo, de overkoepelende organisatie die bedrijfsopleidingen beoordeelt. Zowel de erkenning door het NIVRA als die door Cedeo is periodiek onderwerp van heroverweging. Ervaren mensen Het NIVRA beoordeelde bij de accreditatiekeuring de prestaties sinds de start van het Learning Center. De nadruk ligt op zaken als administratieve organisatie. Het is belangrijk dat we procedureel NIVRA s lijn volgen. Bij binnenkomst wordt vastgelegd welke cursisten meedoen en tijdens de cursus of ze wel of niet present zijn geweest. Aan het eind van een cursus krijgen ze een evaluatieformulier. Verder heeft het NIVRA ook goed gekeken naar de inhoudelijke en didactische kwaliteit van de trainers. Dat zijn zonder uitzondering ervaren mensen uit de praktijk. Sommigen niet alleen met een accountancy-, maar ook met een implementatieachtergrond. wat uurtjes op seminars of in de schoolbanken hebben doorgebracht. Dat trainingen die zij tóch bij ons al volgen om hun kennis en vaardigheden op peil te houden opeens meetellen voor permanente educatie, is voor hen mooi meegenomen. Levendig CaseWare koos drie jaar geleden niet alleen vanwege de strategische ligging voor de huidige vestigingslocatie in Apeldoorn. Maar ook omdat het gebouw ruimte biedt aan een echt opleidingscentrum. Daar zoemt het van de activiteit, want de cursussen lopen in de regel snel vol. Volgens Marcel zijn de inhouse trainingen op basis van open inschrijving uiterst levendig, omdat de deelnemers vaak uit verschillende organisaties afkomstig zijn. Dat bevordert de discussie, want de manier van werken verschilt natuurlijk. En van elkaar kun je ook veel leren. Voor ons is het van belang om die uiteenlopende visies uit de praktijk te horen. Dat houdt ons scherp. Behalve de open inschrijvingen en de inhouse trainingen biedt CaseWare ook incompany trainingen bij de bedrijven. Licht nerveus Zo tegen het eind van het jaar worden sommige RA s, RC s en AA s volgens Marcel licht nerveus, als het verplichte aantal PE-punten niet is gehaald. Ondanks het feit dat ze vaak heel 4 CASEWARE NIEUWS - DECEMBER 2010

5 Maatwerk Van een aan de knoppen training voor beginners tot masterclasses voor eindgebruikers en key-users, het CaseWare Learning Center heeft het allemaal in huis. Marcel: De trainingen voor key-users hebben veel toegevoegde waarde. Onder onze klanten zijn kantoren met honderden eindgebruikers. Die mensen stuiten vaak op dezelfde vragen. Worden die binnen het bedrijf centraal beheerd in een interne database, dan scheelt dat een hoop moeite en gaat er beduidend minder tijd het putje in. Pure efficiëntie dus. Alfa Accountants, een van onze klanten, telt wel 800 gebruikers. Binnen de onderneming is daar een CaseWare werkgroep ingesteld, omdat het gebruik van CaseWare ingrijpt op de werkprocessen. Wij leverden daar al maatwerk, maar zij kunnen dat zelf nog aanscherpen. De applicatiebeheerders kennen de eigen kantooromge- eware ving immers het best. Dynamisch Naast vaktechnische opleidingen omvat het programma vaardigheidstrainingen voor de medewerkers, werkzaam binnen de verschillende disciplines. Uitgangspunt daarbij is dat kennis niet in beton gegoten, maar dynamisch is. Dus geenszins: kunstje geleerd, klaar. Technologische ontwikkelingen en veranderingen in de wet- en regelgeving voltrekken zich zo snel, dat wij continu het lesmateriaal op de schop nemen. En vanzelfsprekend houden de docenten hun vakgebied goed bij. Zo kunnen alle actualiteiten behandeld worden. (HBO) onderwijs. Wat dat aangaat heeft CaseWare in de ogen van Marcel misschien wel iets te veel het licht onder de korenmaat gehouden. Zo hebben de Hogeschool Arnhem Nijmegen, de Hogeschool Amsterdam en Hogeschool Fontys software van CaseWare in hun onderwijsprogramma s geïntegreerd. Marcel: Zij hebben ons daar actief bij betrokken en ons meermaals uitgenodigd om presentaties te verzorgen voor studenten, die daar vervolgens zeer enthousiast op reageerden. Voorsprong Een veelgehoord geluid is dat het onderwijs achter de praktijk aanhobbelt. Wij willen er graag aan bijdragen om die kloof om accountants in de dop meer bij te brengen dan kennis uit de boeken, zegt Marcel. Afgestudeerden hebben een voorsprong als ze al uit de voeten kunnen met onze XBRL- en SBR-oplossingen. De schoolverlater van nu is de vennoot van de toekomst. Daarom doen wij in alle opzichten ons best om de aansluiting tussen theorie en praktijk zo soepel mogelijk te laten verlopen. Het meewerken aan onderwijstrajecten is niet alleen ons eigen belang, maar draagt er toe bij dat het vak op een hoger plan komt. Trainingsoverzicht Wilt u meer weten over de trainingen van het CaseWare Learning Center? Op de website vindt u een elektronische brochure met het actuele trainingsaanbod, plus mogelijkheden tot inschrijving. Dat laatste kan snel en eenvoudig met het online inschrijfformulier. Examens Wat Marcel binnen het CaseWare Learning Center nog graag toegevoegd zou willen zien: Dat we examens mogen afnemen en certificaten verstrekken. Mensen die zich in de loop van hun carrière met die papieren op zak melden bij een nieuwe werkgever, hebben een streepje voor. Een andere wens die ik heb, is dat we onze klanten meer dan nu behulpzaam zijn bij het ontwikkelen van de soft skills. Dus niet uitsluitend zorgen dat ze een jaarrekening kunnen produceren met onze software, maar ook leren hoe ze die beter met hun cliënt kunnen bespreken. Marcel Schurink, Sales Manager CaseWare Dan komen we op het terrein van de communicatie. Want de accountant wordt in toenemende mate de adviseur van zijn klant. Die kant van het vak zullen we binnen onze educatieve tak van sport nog uitbreiden. Hogescholen Kennisoverdracht door CaseWare beperkt zich niet tot de accountantspraktijk, maar strekt zich ook uit tot het reguliere CASEWARE NIEUWS - DECEMBER

6 Klant aan het woord Alfa Accountants kiest onomwonden voor software van CaseWare. Van de eindgebruikers kreeg die de hoogste cijfers. Wat de doorslag gaf, waren het userinterfacegemak en de snelheid van begrip van de software, vertelt Fou-Khan Tsang, voorzitter van de Raad van Bestuur van Alfa. CaseWare levert Alfa Accountants de oplossingen CaseWare Working Papers, de SRA CaseWare Samenstel Manager, Financials Jaarrekeningrapportage, XBRL Rapportage en de SRA CaseWare Controle Manager. Herinrichting Twee jaar geleden besloot Alfa verdergaand te digitaliseren. Dat XBRL/SBR-oplossingen in deze ronde meegenomen zouden worden was volgens Tsang geen vraag, maar de uitkomst van een al afgeronde discussie. Er was toen nog geen antwoord op de vraag welke jaarrekeningsoftware het bedrijf op het lijf Alfa Accountants is een middelgrote speler in de Nederlandse accountantswereld, heeft 32 kantoren door heel Nederland en telt 800 medewerkers. Alfa komt voort uit de Christelijke Boeren en Tuindersbond en telt nog steeds veel agrarische klanten: zij maken om en nabij 40 procent van de praktijk uit. De overige klanten komen uit het midden- en kleinbedrijf, waarbij vooral retail belangrijk is. Fou-Khan Tsang RA is (vanaf 1 januari 2011) voorziter van de Raad van Bestuur van Alfa en probleemeigenaar ict binnen die onderneming. Eerder was hij directeur van Exact Software. Tsang heeft veel nevenfuncties, onder meer als redactielid van het vaktijdschrift Accountancy Nieuws en als voorzitter van de ICT commissie van de beroepsorganisatie SRA. Voldoende aanleiding om hem te vragen naar de keuze van zijn bedrijf voor de XBRL/SBR-toepassingen van CaseWare en naar zijn visie op toekomstige ontwikkelingen. Eindgebruikers geven CaseWare Van accountant naar businessconsultant geschreven zou zijn. Tevens lag als vraag op tafel, of de werkprocessen van Alfa in alle opzichten optimaal waren of hier en daar toe aan herinrichting. Tsang: Wat we eerst deden was in feite niets minder dan een business proces redesign. Plakje voor plakje brachten we het complete proces in kaart. Alle plakjes hebben we opgetild en omgekeerd. Bij ieder plakje vroegen we ons af of het zin had om het op een bepaalde manier te doen of niet, of dat we het ook weg konden laten. Daar kwam uiteindelijk een nieuw proces uit. Pas toen kwamen we toe aan de vraag welke softwarepakketten bij onze ambities passen. Connector De financiële applicatie waar Alfa mee werkt is van Account- View. Daarmee kwam voor de rapportagesoftware CaseWare Financials en CaseWare Samenstel Manager meteen een stuk dichter in beeld, omdat CaseWare samen met AccountView een connector ontwikkelde, die het grootboek van de administraties uit AccountView elektronisch importeert in CaseWare Working Papers. Daarna wordt het aangeleverde bewerkt met de modules Financials (jaarrekeningrapportage), de Samenstel Manager en XBRL Rapportage. Relevantie Bij Alfa werden jaarrekeningen gemaakt in Excel. Dat kost, zoals een leek kan bedenken, veel tijd en vergroot het risico op fouten. Op dat vlak viel een wereld te winnen. In het samenspel met CaseWare toonde het bedrijf zich als een empowered user, die zelf bepaalt welke informatie hij nodig heeft. Die moet snel komen en gericht zijn op voor hem relevante issues en waarden. Tsang: De eerste grote winstpakker heb je als de jaarrekening rechtstreeks vanuit de saldibalans en de administratie gegenereerd wordt. Daardoor konden we de focus sterker leggen op het werkprogramma, waarbij we scherp keken naar relevantie. Van nature willen accountants zekerheid bereiken. Als je niet oppast, gaan ze álles doen. Waar je heel goed over na wilt denken is: wat móet ik doen volgens de wet- en regelgeving. Een aantal stappen bleek gewoon niet relevant. Dan moet je er geen tijd aan willen besteden. Die gedachte hebben we bij het selectieproces betrokken. Lakmoesproef Een gelopen race was het voor CaseWare nog geenszins. Eerst moesten CaseWare en een concurrent serieus pitchen. De lakmoesproef werd door de toekomstige gebruikers uitgevoerd. Tsang: We gaven een groep ambitieuze jonge mensen in onze organisatie daar een rol in. Dat team lieten we jaarrekeningen maken met beide pakketten. Je kunt gaan voor de goedkoopste oplossing, maar als de eindgebruikers dat geen prettig pakket vinden, snijd je jezelf in de vingers. Ook voor het verkrijgen van draagvlak binnen je organisatie is het belangrijk dat je mensen die ermee moeten werken, betrekt bij je beslissing. Wat uiteindelijk de doorslag gaf, waren het userinterfacegemak en de snelheid van begrip dat het pakket van CaseWare biedt. Wat dat betreft gaven de eindgebruikers CaseWare het hoogste cijfer. Wat verder een rol speelde, was dat we van meet af aan een klik hadden. Dat we met de mensen van CaseWare niet puur spraken over functionaliteiten, maar een partner vonden die op Fou-Khan Tsang, Alfa Ac 6 CASEWARE NIEUWS - DECEMBER 2010

7 onze behoeften inspeelde, met de nodige snelheid. Wat verder meewoog, is dat CaseWare lokaal aanwezig is, maar ook een global player, met een solide organisatie. goed, ben ik gezond? Ja, onderaan de streep wel, maar ook vergeleken met de buurman, de markt of de tien belangrijkste concurrenten? Implementatieslag Nadat de knoop was doorgehakt ging Alfa in relatieve stilte met CaseWare aan de slag. De implementatie vond plaats niet in één maar in twee big bangs. Tsang: Wat de MKB-praktijk betreft zijn we al door de implementatieslag heen. Dit najaar beginnen we met de agrarische klanten. Ik verwacht echt dat we volgend jaar gaan knallen met de efficiencyvoordelen van CaseWare. Zo n eerste jaar is altijd rommelig. Alleen al de optimalisatie van de templates is een uitdaging. In het verleden werd veel achteraf gerepareerd in een Excel-model. Nu moet je zorgen dat je administratie goed is, dus er ligt nog behoorlijk wat extra werk aan de voorkant. De bewering met één druk op de knop een hoogste cijfer jaarrekening gaat vooralsnog niet helemaal op. Maar in de toekomst wordt dat anders. Massaproductie Tsang ziet als gevolg van de automatisering binnen de accountancy een ontwikkeling van stukproductie naar massaproductie : Vroeger beschouwden we elke klant apart. Liefst maakten we een unieke jaarrekening voor hem op. Dat is nu afgelopen; het is meer een proces geworden. De assistent-accountant wordt zo procesoperator; als het goed is iemand die ICT leuk vindt. Zijn aandeel in het verhaal komt steeds meer in de buurt van informatie analyseren. Als er ergens in het proces rode vlaggetjes uitgaan, grijpt-ie daar op in. Maakt dat het vak uitdagender? Voor een aantal mensen zeker, want de repeterende handelingen countants & Adviseurs worden vervangen door leuk werk. Huisarts Dat werpt een ander vraagstuk op: als de software straks een groot deel van de informatie vanzelf uitspuugt richting klant en uitvragende partijen, wat is in de samenstelpraktijk dan nog de rol van de accountant? Doorredenerend: bestaat er nog wel zoiets als een samenstelpraktijk? Tsang ziet dit deel van de accountancy de komende jaren ingrijpend veranderen. De basis blijft dat de cijfers integer en kwalitatief goed zijn. Maar we zullen opschuiven richting adviesdiensten. De komende jaren wordt het spannender voor ondernemers om hun financiering rond te krijgen. Daar kunnen we ze bij ondersteunen. Waar wij, met name in de agrarische sector, al veel aan doen, is benchmarking. Ook de MKB-ondernemer heeft daaraan behoefte; voor hem is de accountant toch een soort huisarts. Hij wil weten: doe ik het Sturingsinformatie Tsang constateert dat de accountantspraktijk, net zoals de rest van de samenleving, toegroeit naar een situatie van information dominance: Naarmate informatie rijker wordt, kun je er meer sturingsinformatie uit halen. Zeker als je dat niet doet bij één klant, maar bij grote aantallen, levert dat een beeld op, bijvoorbeeld van de inkomensontwikkeling in de agrarische branche. Een andere tendens die ik zie is specialisatie. De accountant zal zich in toenemende mate focussen op één of enkele branches. Dat veronderstelt veel specifieke kennis, anders kan hij voor zijn klant geen volwaardige gesprekspartner zijn. Van de man die sec naar de cijfertjes kijkt naar de man waar je de business mee bespreekt, dat is de lijn die ik zie. Ander businessmodel Bij genoemde ontwikkelingen hoort volgens Tsang ook een ander verdienmodel. De accountancybranche is nu nog sterk uurtje factuurtje. Bij het elektronisch inlezen van facturen voor klanten zie ik één persoon aan het werk die voor 40 klanten tegelijk de facturen inleest, in tien seconden. Hoe gaat hij dat nou schrijven? Mijn gedachte is dat de component arbeid een compleet andere betekenis zal krijgen. Als dat zo is veranderen ook de businessmodellen. Misschien kiezen we wel voor een abonnementsstructuur. Ik vind het niet erg om qua omzet te krimpen. Iedereen wil altijd groei, terwijl het volgens mij maar om één ding gaat. En dat is of de marge wel goed is. CaseWare zal in de visie van Tsang niet alleen moeten anticiperen op de ontwikkelingen binnen de accountancy, maar ook in het perspectief van meer technologische sprongen moeten meedenken. Bijvoorbeeld met het feit dat de presentatievormen diverser worden. Ik zou er niet gek van staan te kijken als ik over een tijdje met mijn klanten de cijfers bespreek via mijn ipad. Fou-Khan Tsang: Ook in ons wereldje krijg je Easyjets, die voor het eurootje gaan. Daar zijn klanten goedkoper uit, maar de vraag is of ze er ook terecht kunnen voor analyse en advies. Andere kantoren daarentegen zullen kiezen voor full service. Zij leveren het premium model, en daar hangt ook een andere prijs aan. CASEWARE NIEUWS - DECEMBER

8 Het is een dynamische tijd voor de accountancy. Het vak staat in de publieke belangstelling. Er is een nieuwe accountantswet in de maak. Beroepsorganisaties fuseren. En accountants reflecteren op hun eigen rol. Ondertussen vertoont de invoering van SBR/XBRL een sneeuwbaleffect en schieten XBRL-portals als paddenstoelen uit de grond. Richard Schiphorst, directeur van CaseWare Nederland, over hoe zijn organisatie aankijkt tegen de portalontwikkelingen, de (toekomstige) rol van accountants en de functie die CaseWare wil vervullen. ZELF DOEN Schiphorst ziet de portaloplossingen als paddenstoelen uit de grond schieten. Daarmee komen leveranciers tegemoet aan de behoefte van de cliënt van de accountant. Die wil steeds meer werkzaamheden zelf doen in plaats van ze uit te besteden. Nu al in toenemende mate de online financiële administratie. Maar op termijn kan en wil hij ook de jaarrekening of tussentijdse rapportage zelf genereren. Diezelfde cliënt vraagt steeds vaker om instant reporting: op ieder gewenst moment informatie ontvangen of bekijken. Zenden, beoordelen en ontvangen: voor alle verkeersrichtingen is een online platform nodig waarop door de accountant met de cliënt kan worden samengewerkt. ZEKERHEDEN Maar een platform zonder meer is in de visie van Schiphorst niet bevorderlijk voor de kwaliteit van de samenwerking. Hij hamert erop dat de inrichting van de processen achter de portal moet voorkomen dat de core-business van de accountant Zekerheid boven alles in CaseWar Als aanhanger van de best-of-breed filosofie sluit CaseWare aan bij software van gespecialiseerde leveranciers. Momenteel worden XBRL-documenten van CaseWare XBRL Rapportage via de uitgifteportals van aanbieders als CreAim en PinkWeb geleverd aan de uitvragende partijen. Doordat een portal invloed kan hebben op de samenwerking tussen de klant en zijn accountant, kan een portal ook binnen het domein van de vaktechnische werkzaamheden van de accountant komen. Afhankelijk van hoe accountants hiermee om willen gaan, wil CaseWare oplossingen bieden door gestroomlijnde processen te faciliteren met applicaties. KEUZE GEVEN In het voorjaar 2010 meldde Schiphorst nog dat de ontwikkeling van een CaseWare aanleverportal niet de hoogste prioriteit had. Maar hij zei er meteen bij: Misschien wijst de toekomst uit dat onze klanten beter af zijn als we ze wél bedienen met een eigen portal. Al vlot was duidelijk dat de toekomst aanbrak. Aanjager daarbij was de toenemende vraag van partijen in de markt naar een geïntegreerde vaktechnische oplossing met het CaseWare dossier. Een platform waarbij de cliënt goedkeuring geeft aan relevante documenten voordat ze worden uitgeleverd bij de uitvragende partijen Roadmap Conceptueel, CaseWare Accountancy Portal -het toevoegen van zekerheden- wordt aangetast. Voor CaseWare was bij het ontwikkelen van een eigen portal de kwestie dus niet achterblijven of meegaan, maar betrof de echte vraag hoe een portal zó te maken dat de accountant zijn primaire rol zo optimaal mogelijk kan vervullen. Juist in tijden dat er veel kritiek is op de branche dat zij deze rol onvoldoende waarmaakt, moet daaraan veel waarde worden toegekend, aldus Schiphorst. 8 CASEWARE NIEUWS - DECEMBER 2010

9 Richard Schiphorst GEEN EIGEN LEVEN CaseWare besloot een thin portal te ontwikkelen. Zo n portal sluit uit, dat informatie die als berichtenverkeer heen en weer is gegaan en waar mogelijk wijzigingen in zijn opgetreden, op verschillende plaatsen en momenten in het proces een eigen leven gaat leiden. Data die gedurende het jaar worden geproduceerd, verzameld en gerubriceerd, mogen slechts op één plek worden opgeslagen, maar daarna op verschillende plaatsen worden gebruikt. De informatiestroom wordt op een continue basis onderworpen aan toetsing met betrekking tot zekerheid. TOETSING Schiphorst: Deze toetsing kan liggen bij de klant zelf, doordat voortdurend monitoring plaatsvindt van de mutaties in het transactiesysteem. Zoals de jaarrekening de basis is voor de keten van financiële verantwoordingsinformatie en allerlei afgeleide adviesdiensten, is data-analyse de basis voor continuous monitoring bij de klant en continuous auditing van de accountant. En is de accountant in dit proces een onmisbare schakel voor zijn klant. EIGEN OPLOSSING Via de portal kunnen alle stappen in het proces met CaseWare worden gedaan. Het inlezen van informatie, ondersteunen bij en vastleggen van werkzaamheden, genereren van jaarrekeningrapportage tot het genereren van alle afgeleide XBRL documenten, zowel leesbaar (Inline XBRL) als niet-leesbaar (XBRL-instance documenten). In het CaseWare dossier kan alle informatie worden vastgelegd die voor een XBRL-document van belang is, inclusief alle niet-financiële gegevenselementen. Volgens Schiphorst is het goed om te weten dat de CaseWare Accountancy Portal sámen met Mijnaccountantsportal.nl is ontwikkeld. Zodat er ook doorgroeimogelijkheden zijn voor kantoren die een volledig portal wensen ten behoeve van e Accountancy Portal de gehele ontsluiting van de back-office. LAAGDREMPELIG Een document- en aangifteservice, dossiermanagement, een CRM-connector en een financieel dash- Deze toetsing kan ook plaatsvinden bij de externe accountant, die steekproefsgewijs data- en bestandsanalyse toepast of uitvoert, waardoor niet-correcte transacties snel kunnen worden Accountancy Portal. Onze portal kenmerkt zich door eenvoud, board zijn de vier hoofdfunctionaliteiten van het CaseWare geïdentificeerd en aangepast. Pas dan kunnen ze volgens hem overzicht, snelle toegang tot de belangrijkste informatie en natuurlijk veiligheid, zegt Richard Schiphorst. Voor de cliënten van terugkeren in de bestaande werkstroom en kan een medewerker er verder mee aan de slag. Zo kan geen twijfel bestaan omtrent de de accountant is dat gebruikersgemak er ook. Zo is het scherm, juistheid van de verantwoordingsinformatie in de vervolgstappen waar aangiften, jaarrekeningen en andere documenten geaccordeerd worden, overzichtelijk. De portal stelt de accountant in van de keten. staat zelf helemaal het beheer te voeren over zijn portal. Wij GOEDGEKEURD zetten alles klaar en de beheerder bepaalt vervolgens zelf wie Schiphorst: Het komt er kortom op neer dat een document in er wel of niet toegang heeft tot die informatie. Ons portal biedt de portal per definitie goed en goedgekeurd is. Er kan en mag zowel de accountant als zijn cliënt een laagdrempelige wijze om geen twijfel bestaan over bijvoorbeeld de juiste of laatste versie, er kan of mag geen twijfel bestaan over de juistheid van de kennis te maken met portals. inhoud. De essentie is dat het door de accountant is gezien en DEVICE-ONAFHANKELIJK daarom als een betrouwbare weergave van de werkelijkheid mag CaseWare Nederland werkt niet op eigen houtje. Zoals gezegd worden beoordeeld. Gelet op het toenemend aantal rapportagemomenten en de mogelijkheden om via de portal online financiële volgens Schiphorst zijn ook vanuit CaseWare International, waar is er voortdurend contact met andere portal-leveranciers. Maar informatie op te vragen, zal deze betrouwbare weergave steeds het basisplatform wordt ontwikkeld, de nodige ontwikkelingen te meer op een continue basis plaatsvinden. Twijfel aan deze aspecten is immers knagen aan de waarde van de rapportage, onafhankelijk platform, waarbij het niet meer uitmaakt of u met verwachten. Bijvoorbeeld op het gebied van een volledig device- van de adviesdiensten en daarmee de functie en positie van de PC, Notebook, iphone of ipad met uw klant samenwerkt. accountant. De CaseWare Accountancy Portal is beschikbaar vanaf januari DATA-ANALYSE Zo verschuift volgens Schiphorst het accent steeds meer naar data-analyse: Een standaardset met controles, wellicht al direct vanuit de financiële applicatie van de cliënt (monitoring), waarvan de output direct in de werkprogramma s kan worden gebruikt. CASEWARE NIEUWS - DECEMBER

10 Partner aan het woord Waar traditioneel veel mensen nodig zijn om met de handjes het werk te doen, zal dat flink afnemen. Daarmee zal ook een belangrijke inkomstenbron van het kantoor, de traditionele arbeidsintensieve dienstverlening als product, verdwijnen. Kanto- Al zes jaar werken ze samen: CaseWare en Innolan. Waar CaseWare zich voornamelijk richt op de producten voor ren zullen andere vormen van dienstverlening zoeken, zoals het de samenstel- en controlepraktijk, is het complete management van kantoren de niche waar Innolan zich met kantoor ook verandert. Adviesondersteuning en workflow-achti- verlenen van advies. Dat betekent dat het werkproces van een het merk Alure de specialist mag noemen. Quasi verontschuldigend wijst Innolan-directeur Gerrit Veltkamp op de name ook op het gebied contentintegratie: het samenvoegen van ge toepassingen zullen meer opgeld doen. Adviesdiensten met postbak in zijn werkkamer in het Twentse Hengelo. Ik ben kennis en processen. Vooral op laatstgenoemd terrein denkt Innolan de komende jaren een belangrijker speler te kunnen wor- niet het voorbeeld van het digitale kantoor en zal dat ook nooit worden vrees ik, lacht hij. Uit de bak puilt een FC den. Dit, terwijl de Overijsselse it-dienstverlener al stevig voet Twentekrant en een dik pak documenten. aan de grond heeft in het middensegment van de Nederlandse accountants- en belastingadvieskantoren. Innolan bedient met Partner aan het woord: Innolan zijn software nu al 250 klanten. Van de top 100 van de Neder- Helemaal in control m Innolan ontwikkelde Alure, dynamische software voor geïntegreerde totaaloplossingen in de accountancy. Van relatiebeheer, documentmanagement, document- en briefsjablonen, tijdregistratie, planning, workflow, financiën en facturering tot managementrapportages. Kortom: alles, wat te maken heeft met de aansturing, het beheer en de organisatie van het accountantskantoor, volgens Veltkamp. Alure heeft vooral een plaats in het proces van het accountantskantoor zelf en niet zozeer in klantdossiers (financiële administraties). Maar er is een grijs gebied: bijvoorbeeld een brief van een klant die vanwege het klantcontact in het CRM (Customer Relation Management) systeem thuishoort, maar qua inhoud net zozeer aan het klantdossier van de financiële administratie moet worden toegevoegd. Voor dergelijke situaties biedt een geïntegreerde oplossing met de rapportagesoftware van CaseWare uitkomst. Niet iets vertellen over koeien, als je klant een garagebedrijf heeft. Digitalisering Het papierloze kantoor is misschien een utopie, maar de digitalisering rukt onverbiddelijk op in de accountancybranche. Printjes zullen naar verwachting altijd gemaakt worden, maar de kasten of rolwagentjes met vuistdikke klantdossiers zullen geleidelijk aan verdwijnen, voorziet Veltkamp. De digitalisering heeft grote impact op de manier waarop een kantoor opereert. De traditionele rapporterende werkzaamheden als het doen van boekhoudingen en aangiftes worden in toenemende mate geautomatiseerd. We staan in mijn beleving aan het begin van een periode die de komende drie tot vijf jaar grote gevolgen heeft. landse markt gebruiken er 55 Alure. Innolan is dus marktleider op het gebied van kantoormanagement voor de accountancy en qua marktpositie vergelijkbaar met CaseWare. Contentintegratie Was de behoefte aan meer contentintegratie de reden waarom Kluwer, uitgever van vakliteratuur en digitaal informatiespecialist, twee jaar geleden Innolan overnam? Veltkamp: Los van het 10 CASEWARE NIEUWS - DECEMBER 2010

11 feit dat Kluwer een duidelijke softwarepolicy heeft ontwikkeld, keek het concern welke partijen in Nederland geschikt zouden zijn om mee samen te werken. Wij stonden daarbij bovenaan het lijstje. Samen met het moederbedrijf ontwikkelen we bijvoorbeeld de X-portal, waar we laagdrempelige content integreren in een portal t.b.v. klanten van het kantoor. Of in de vorm van profielgedefinieerde toegepaste informatie. Gepersonaliseerd dus: niet iets vertellen over koeien, als je klant een garagebedrijf heeft. Een andere ontwikkeling waar we met Kluwer stevig aan werken is de kennis voor de fiscale praktijk, geïntegreerd in de workflow. Bijvoorbeeld: wat komt er allemaal bij kijken als een DGA de vennootschap verlaat? De stappen die daarvoor nodig zijn kun je vastleggen in het proces, en de informatie die daarvoor nodig is kunnen we halen uit de contentdatabase van Kluwer. et Alure Centrale rol van Alure Alure is een desktopapplicatie. Als de accountantsmedewerker s morgens zijn pc aanzet, start hij in principe vanuit Alure. Vervolgens geeft Alure toegang tot de verschillende onderdelen van het informatiesysteem, waaronder CaseWare. Binnen Alure is dan weer alle informatie beschikbaar die vanuit de rapportagesoftware van CaseWare ontstaat. Daardoor bereik je dat je vanuit één systeem twee systemen tot je beschikking hebt, legt Veltkamp uit. Het werk wordt gedaan in CaseWare en de resultaten zijn beschikbaar in Alure. Het gaat nog een stuk verder als je kijkt naar het kantoormanagement. Kantoren sturen op doelmatigheid van de organisatie: hoe kan ik zo efficiënt mogelijk mijn geld en middelen inzetten? Planning & Control Daarvoor heeft Alure het onderdeel Planning & Control ontwikkeld. Bij het samenstellen van jaarrekeningopdrachten met CaseWare speelt voortgang een belangrijke rol. Waar Case- Ware per opdracht alle voortgangsbewaking doet, zijn wij met Alure in staat die voortgang uit CaseWare uit te lezen en in z n totaal onderdeel uit te laten maken van de kantoorplanning. Dat leidt er toe dat de kantoormanager inzage heeft in bijvoorbeeld de voortgang van de rapportage, ook voor de fiscale praktijk. Hij kijkt niet alleen per klant, maar kan tegelijk zien waar overcapaciteit ontstaat en waar meer inzet gewenst is. Hij kan vroegtijdig anticiperen. Loopt een opdracht uit de tijd, dan wil het kantoormanagement graag weten waaróm dat zo is en ook hoe dat vervolgens opgevuld wordt. Total Information Management In de uitwerking van totaaloplossingen sluit Innolan strategische allianties met andere partijen. Veltkamp: Wij werken volgens het zogenoemde TIM-concept, waarbij TIM staat voor Total Information Management. Dat wil zeggen dat we zoveel mogelijk en intensief met partners samenwerken. De samenwerking met CaseWare is ver doorgevoerd. Technisch, op die plekken dus waar onze software met elkaar kan communiceren: het uitwisselen van klantgegevens, financiële informatie, het koppelen van planningsystemen. Maar ook in commerciële zaken die we met elkaar regelen. Die twee-eenheid is bijzonder succesvol gebleken de afgelopen jaren. CaseWare is een van onze grotere partners. De ander is Prim@ccount, waarbij de samenwerking vooral op fiscaal terrein ligt. Het principe dat we hanteren is: iedereen doet z n eigen ding, en gezamenlijk zorgen we ervoor dat het beter is. Het TIM-concept van Innolan, CaseWare en Prim@ccount sluit aan bij de doelstellingen die de SRA, het netwerk van accountants- en belastingadvieskantoren, voor ogen heeft. Daarom is een template ontwikkeld in nauwe samenwerking met de commissie automatisering en de commissie vaktechniek van het SRA. Volgens het SRA ontstaat door middel van deze template dynamische koppelvlakken met de vaktechnische applicaties CaseWare Controle en Samenstel Manager, alsmede Prim@ccount FiscaalManager als ware het een standaard suite die door SRA-Kantoren kan worden gebruikt. Veltkamp ziet het gezamenlijke product als een blauwdruk voor het inrichten en managen van alle processen binnen accountants- en fiscaal advieskantoren. Iedereen doet z n eigen ding en gezamenlijk zorgen we ervoor dat het beter is. Concurrenten? Zoals gezegd biedt Innolan een X-portal, terwijl ook CaseWare recent een XBRL portal voor z n eigen afnemers heeft aangekondigd. Zullen de huidige partners niet in elkaars vaarwater komen? Veltkamp: Hier en daar zullen we een overlap krijgen en look-a-like-producten ontwikkelen. Maar ik denk toch dat het partnerschap de overhand houdt en dat de toegevoegde waarde groter is dan het feit dat we hier en daar elkaars concurrenten worden. Ik zie CaseWare en Innolan meer als complementair dan als concurrerend. Hopelijk zullen we in staat zijn samen producten te ontwikkelen, ook als het gaat om portals. Waarbij de producten van CaseWare zich toespitsen op de samenstel- en controlepraktijk, waarna wij die weer integreren in het totaalproces. Alure fungeert dan als de kapstok waaraan alle informatie die men verzamelt binnen het kantoor wordt opgehangen en verrijkt. CASEWARE NIEUWS - DECEMBER

12 Productnieuws Na de succesvolle contentversies SRA Samenstel Manager en NOVAK Samensteldossier introduceert CaseWare nu ook een CaseWare versie van de Samenstel Manager: de CaseWare Samenstel Manager Met deze nieuwe eigen versie van de Samenstel Manager komt CaseWare tegemoet aan de grote vraag van niet-sra kantoren. De SRA versie van de Samenstel Manager is ook geüpdatet en is vooral efficiënter geworden. Nieuw: CaseWare Samenstel Manager 2010 Lean & mean Samenstel Manager De CaseWare Samenstel Manager is een lean & mean versie van de Samenstel Manager, die in samenwerking met implementatieconsultants en op basis van best practices ontwikkeld is, waarmee het samenstelproces snel doorlopen wordt. Minimumeisen beroepsorganisaties In CaseWare Samenstel Manager zijn de minimumeisen van de beroepsorganisaties als uitgangspunt genomen. Met als doel een optimale efficiëntie van de samenstelwerkzaamheden te bereiken, terwijl de uitvoering van de benodigde werkzaamheden en de daarbij behorende dossieropbouw verzekerd zijn. Aantrekkelijke feature Nieuw in de CaseWare Samenstel Manager is bijvoorbeeld de functie om vanuit de saldibalans direct de juiste werkprogramma s op te starten. In de saldibalans is bovendien zichtbaar of deze werkprogramma s zijn afgehandeld en geaccordeerd. Meer informatie De CaseWare Samenstel Manager is vanaf eind november ver- krijgbaar. Vraag uw accountmanager om meer informatie of een demonstratie. Overzicht contentversies van de CaseWare Samenstel Manager: CaseWare Samenstel Manager 2010, gebaseerd op minimumeisen met verschillende aanvullende kwaliteitsniveaus; SRA Samenstel Manager 2010, gebaseerd op SRA-Handboek Samenstelpraktijk; NOVAK Samensteldossier 2010, gebaseerd op NOVAK Handboek B; Extendum Samenstel Werkprogramma s 2010, gebaseerd op Maximale flexibiliteit De geldende minimale beroepsregels kunnen vervolgens worden aangevuld met allerlei aanvullende kwaliteitsniveaus als er aanvullende werkzaamheden worden uitgevoerd. Bijvoorbeeld bij grotere samenstelopdrachten, opdrachten in het kader van bijvoorbeeld XBRL Kredietrapportage of Horizontaal toezicht. De CaseWare Samenstel Manager is hier op voorbereid. Extendum handboeken. Update SRA Samenstel Manager Behalve de introductie van de CaseWare Samenstel Manager is er ook een update van de SRA Samenstel Manager. De voornaamste wijziging is dat de werkprogramma s minder uitgebreid zijn, waardoor opdrachten efficiënter uitgevoerd kunnen worden. De update is vanaf eind november kosteloos verkrijgbaar via de klantenportal. Informatie CaseWare Nieuws is een uitgave van CaseWare Nederland, verschijnt twee keer per jaar en wordt gratis verspreid onder accountantskantoren en relaties van CaseWare Nederland bv. Voor meer informatie over publicaties in dit blad, aanmelding voor of opzegging van een abonnement kunt u contact met ons opnemen via het adres: info@caseware.nl Praktijkgericht De content is ontwikkeld samen met specialisten uit de praktijk, waarbij vooral is gelet op praktische toepasbaarheid. Geen ondoorzichtig jargon, maar begrijpelijke taal en helderheid over de wijze waarop in de praktijk met een elektronisch dossier wordt gewerkt. CaseWare Nederland bv Postbus EM Apeldoorn Tel: (055) CaseWare Nederland 12 CASEWARE NIEUWS - DECEMBER 2010