COLOFON Narcopoly is een uitgave van: Centrum Informatieve Spelen vzw

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "COLOFON Narcopoly is een uitgave van: Centrum Informatieve Spelen vzw"

Transcriptie

1 Een informatief spel over drughulpverlening voor 15- tot 18-jarigen. COLOFON Narcopoly is een uitgave van: Centrum Informatieve Spelen vzw Naamsesteenweg Leuven T F In samenwerking met: Provincie Vlaams-Brabant Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze ook, zonder voorafgaande toestemming van het Centrum Informatieve Spelen vzw. Centrum Informatieve Spelen vzw, Leuven 2010 v.u. Erik D hondt, Naamsesteenweg 130, 3001 Leuven In de speluitleg hebben we het over de speler en de spelbegeleider en gebruiken we enkel mannelijke benamingen. Systematisch bedoelen we daarmee ook de vrouwelijke term.

2 2 Index 1. Inleiding Spelkenmerken Thema Doel Doelgroep Spelers Spelbegeleiders Duur van het spel Accommodatie Materiaal In de doos Zorg zelf voor Voorbereiding Speluitleg Inleiding en groepsverdeling Speldoel Spelverloop Einde van het spel Nabespreking De speluitleg in 10 stappen

3 1. Inleiding Voorkomen is beter dan genezen... Hoe cliché dit ook klinkt, het is nog altijd waar. In onze open-communicatie-samenleving komen jongeren gemakkelijker in contact met genotsmiddelen en dus ook met de risico s die ermee gepaard kunnen gaan. De provincie Vlaams-Brabant vindt het erg belangrijk om aan bewustmaking en preventie te doen, ook op dit vlak. Daarom heeft ze in samenwerking met het Centrum Informatieve Spelen vzw een spel uitgedacht voor jongeren in groepsverband (school, jeugdbeweging, jeugdhuis ). Dit spel informeert over de gevolgen van legale en illegale drugs en over de hulporganisaties waarbij je als jongere terecht kan als het dreigt fout te lopen. Dit gebeurt via voorbeelden: Birte brengt haar weekends door op het pleintje achter het station. Met enkele vrienden zit ze er tot laat in de nacht goedkope gin te drinken. Een half jaar geleden begon Birte met heroïne. Op een nacht ziet Birte haar dealer op het pleintje. Ze heeft net genoeg voor 1 shot. Maar het loopt mis.... Er is hulpverlening, maar die is onvoldoende gekend. Dit spel biedt de kans om kennis te maken met het hulpverleningsaanbod. En: jong geleerd is oud gedaan! Veel spel- genot toegewenst, Karin Jiroflée, gedeputeerde voor gezondheid. 3

4 2. Spelkenmerken 2.1. Thema Drughulpverlening voor jongeren Doel Jongeren maken kennis met de verschillende personen en instanties die hen kunnen helpen bij een drugprobleem. Ze krijgen daarbij een realistisch beeld van druggebruik en drughulpverlening Doelgroep Jongeren vanaf 15 jaar Spelers 10 tot 30 spelers. Je kan het spel ook met meer spelers spelen (tot 180). Je hebt dan verschillende speldozen nodig. Gebruik een speldoos per 30 spelers. Meer uitleg p Spelbegeleiders 1 spelbegeleider en 1 leerkracht (per 30 spelers) Duur van het spel ± 100 minuten (2 lesuren) Inleiding en groepsverdeling Speluitleg + stap 1 Spel Nabespreking ± 10 minuten ± 20 minuten ± 45 minuten ± 25 minuten 4

5 2.7. Accommodatie Voorzie een groot klaslokaal. Schik de tafels en stoelen zoals op de tekening. fichemap Laptop Beamer <<<< Juist - Fout >>>> T L Speltrainer Leerkracht T 3. Materiaal L 3.1 In de doos 17 websites 1 fichemap In die fichemap: 2 x 10 personages (een personage bestaat uit verschillende stappen) 6 doosjes met eigenschapskaarten (30 kaarten per doosje) 10 klemborden 10 papieren laptops met verschillende afbeelding van een drug 30 badges met afbeelding van een drug 31 minicases (2x14 + 3x1) 2 overzichtskaarten voor de begeleiders 1 cd-rom met Narcopoly -software en powerpointpresentatie over drugs 3.2. Zorg zelf voor 1 (echte) laptop Narcopoly -software op laptop installeren 1 beamer 10 balpennen voldoende notitiepapier 1 rolletje plakband 5

6 4. Voorbereiding De spelers worden verdeeld in teams van 3 of 2. Je verdeelt ze door ze elk een badge met drugafbeelding te geven. Leg de badges vooraf klaar. Gebruik daarvoor onderstaand schema. Dit schema geeft meteen weer hoeveel teams er zijn. Aantal spelers Wiet Alcohol Coke XTC Hasj LSD Speed HeroIne Slaappil Sigaret Aantal teams

7 Leg voor elk team een uniek pakket klaar bestaande uit: een papieren laptop, Gebruik de laptops met dezelfde drugafbeeldingen als de badges die je gebruikt. Bv: als er 7 teams zijn, gebruik je badges wiet t.e.m. speed (zie schema hierboven). Gebruik dan ook de laptops met die drugafbeeldingen. Als een team de badge alcohol kreeg, krijgt ze ook de laptop met de afbeelding alcohol. een klembord, op dat klembord: stap 1 van een personage, De personages hebben een alfabetische volgorde. Kijk naar de eerste letter van hun voornaam. Elk team heeft een vast startpersonage. In het pakket zit de juiste laptop bij het juiste startpersonage. Gebruik dit schema: Team Wiet Alcohol Coke XTC Hasj LSD Speed Heroïne Slaappil Sigaret Start personage Abel Birte Caroline Daan Elias Frauke Gildun Hans Inaya Jamal Haal telkens stap 1 van het personage uit de fichebak en klem deze op het klembord. 6 eigenschapskaarten, Neem telkens 2 keer 3 gelijke kaarten. Bv. 3 keer wachttijd en 3 keer motivatie. Zorg ervoor dat in alle startpakketten samen elk type eigenschapskaart minstens 1 keer voorkomt. een notitieblad, een pen. Leg een stapel minicases klaar. Gebruik evenveel minicases als er spelers zijn. Zorg ervoor dat elke minicase 2 keer voorkomt in de stapel. Speel je met een oneven aantal spelers, steek de minicase van Munir er dan 3 keer in. Leg klaar op begeleiderstafel 1: de (echte) laptop, de beamer, 1 overzichtskaart. 7

8 Leg klaar op begeleiderstafel 2: de fichebak met daarin de personages, alfabetisch gerangschikt, de 6 doosjes met daarin de overige eigenschapskaarten (gesorteerd), 1 overzichtskaart. Hang de websites met plakband aan de muren. Verspreid ze over de ruimte. Ken de inhoud. Lees alle personages, zodat je min of meer weet hoe ze verlopen. 5. Speluitleg 5.1. Inleiding en groepsverdeling Geef alle spelers bij het binnenkomen een badge. De spelers met dezelfde afbeelding op hun badge vormen een team. De drug op de badge is ook hun teamnaam. Er is team wiet, team coke, team alcohol, enzovoort. De teams gaan uit elkaars buurt staan. Bevraag elk team kort over hun drug. Ken je deze drug? Wat kan je er over vertellen? Laat deze inleiding vlot verlopen. Je wil het thema drugs kort aansnijden, zonder daarbij dieper in te gaan op eigenschappen en effecten van de drug. Corrigeer foute beweringen van de spelers of geef zelf informatie als ze niets kunnen vertellen. Je hoeft daarvoor geen drugsexpert te zijn. Je vindt alle nodige informatie op www. druglijn.be. Gebruik eventueel de powerpointpresentatie op de CD-rom Speldoel Spelers zoeken telkens de juiste hulpverlener voor het probleem van hun personage. Per correct opgelost probleem, krijgt een team een punt. Het team met de meeste punten wint Spelverloop Leg de spelers het spel stap voor stap uit. Laat hen ondertussen al spelen. Tijdens de speluitleg spelen ze stap 1 van hun personage. ZO LEG JE HET SPEL UIT AAN DE SPELERS 8 Geef elk team een klembord met stap 1 van een personage. Je team krijgt een personage. Dit is je eerste personage. Een personage bestaat uit meerdere stappen. Je hebt nu stap 1 vast. Via de stappen kom je meer te weten over je personage en zijn probleem. Je personage heeft hulp nodig, ook al heeft die dat zelf

9 misschien niet door. Het doel van je team is: de juiste hulp voor je personage zoeken. In elke stap is er een nieuw probleem, en elke stap vraagt om een oplossing. Per stap die je correct oplost, krijg je een punt en stijgt je status op het scorebord. Bij een correct opgeloste stap krijg je bovendien een volgende stap van je personage. Als je alle stappen van je personage hebt opgelost, blijft het spel lopen. Je krijgt dan een nieuw personage. 1 speler uit je team leest nu het profiel voor aan de andere teamleden. Er hangen in de ruimte 17 websites met hulpverleners. Op elke website staat een hulpverlener. Een hulpverlener is iemand die je kan helpen, zoals bijvoorbeeld het CLB of een dokter. Jouw personage heeft 1 van de 17 hulpverleners nodig. Op een website staat telkens informatie over die hulpverlener. Ga nu met je team op zoek naar een hulpverlener die jouw personage kan helpen. Je krijgt hiervoor 3 minuten. Geef elk team een papieren laptop, een notitieblad en een pen. Geef hen de laptop met daarop dezelfde drug als op de badge die ze eerder kregen. Je team krijgt een laptop, een notitieblad en een pen. Op je laptop staat een logootje dat overeenstemt met de drug op de badge die je eerder kreeg. Je hebt vast gemerkt dat het niet eenvoudig is om enkel op basis van het profiel van je personage een geschikte hulpverlener te vinden. Het is immers onvolledig. Je hebt nog enkele tips nodig. Die tips kan je vinden op de laptops. Je zit nu aan stap 1 van je personage. Een personage bestaat uit meerdere stappen. Straks volgen stap 2, 3 enz. Per stap bestaan er 3 of 4 tips die je helpen bij het vinden van de juiste hulpverlener. Niet alle tips staan op je eigen laptop. Ze zijn verspreid over de verschillende laptops. Elke groep heeft dan ook een unieke laptop. Zoek op je laptop minstens 2 tips over stap 1 van je personage. Als je op je eigen laptop geen 2 tips vindt over stap 1 van je personage, ga je tips zoeken bij een ander team. Je zoekt daarvoor op de laptop van een ander team. Noteer de tips op je notitieblad. Je krijgt hiervoor 3 minuten tijd. Je team weet nu al iets meer over het lot van je personage. Met de gevonden tips wordt het gemakkelijker om op de websites de juiste hulpverlener te zoeken. Ga nu als team bij de hulpverlener (website) staan, waarvan je denkt dat het de juiste is. Als je niet zeker bent, doe je er goed aan eerst nog wat extra tips te zoeken. Je krijgt hiervoor 2 minuten tijd. Elke hulpverlener heeft 1 of meer acties. 9

10 Lees even de website van de hulpverlener waarbij je team staat. Je merkt dat elke hulpverlener 1 of meer acties aanbiedt. Als de hulpverlener er maar 1 aanbiedt, valt er weinig te kiezen. Als het er meerdere zijn, zoek je de meest geschikte actie uit. Welke hulp past het beste bij jouw personage? Kies met je team welke actie van de hulpverlener waarbij je nu staat, de beste hulp vormt voor het probleem van je personage. Je krijgt hiervoor 1 minuut. Geef elk team een stapeltje van 6 eigenschapskaarten. Je team krijgt 6 eigenschapskaarten. Een actie van een hulpverlener heeft een kostprijs. Sommige acties zijn gratis. Bij elke actie staat welke eigenschappen je nodig hebt. Er zijn 6 soorten eigenschappen: vertrouwen, motivatie, doorzettingsvermogen, probleembesef, tijd en geld. Je hebt zonet 6 eigenschapskaarten gekregen (je kreeg 2 soorten). Op de website zie je welke eigenschappen je nodig hebt. Probeer zo snel mogelijk de juiste eigenschapskaarten te bekomen. Doe dit door te ruilen met andere teams. Je krijgt hiervoor 2 minuten tijd. Als je de juiste eigenschappen hebt, ga je naar de spelbegeleider. Alle teams staan bij de spelbegeleider Als je denkt dat je team de juiste hulp voor je personage heeft gevonden, ga je naar de spelbegeleider. Je stelt je personage voor: Wij zijn groep 3, we hebben het profiel van Abel, stap1. Je vertelt welke hulpverlener én welke actie volgens jouw team de juiste is. Je vertelt ook waarom. Als je fout bent, verliest je team 1 eigenschapskaart en zoek je opnieuw. Als je juist bent, krijgt je team 1 punt. Je mag dan naar de leerkracht (2e begeleider) gaan. Je geeft hem de juiste eigenschapskaarten af. Je mag ook 3 eigenschapskaarten kiezen. Het moeten 3 dezelfde kaarten zijn. Stap 1 is nu afgewerkt. De leerkracht (2e spelbegeleider) geeft je stap 2. Je team zoekt opnieuw de juiste hulp. Per correct afgewerkte stap, krijgt je team een punt en stijgt je status op het scorebord. Ga nu met je team langs bij de spelbegeleider. Als je juist bent, krijg je stap 2. Zo niet, ga je verder zoeken naar de juiste hulpverlener. Wanneer alle teams 1 keer zijn langs geweest, leg je het spel even stil om het verdere verloop toe te lichten. Je team zit nu (als je juist was) aan stap 2. Je personage heeft ook in stap 2 een probleem. Je zoekt opnieuw naar een geschikte hulpverlener én actie. Wanneer je alle stappen van je personage hebt afgewerkt, kan je nog steeds punten halen. Je begint dan aan een volgend personage. Je team gaat nu op eigen houtje een juiste hulpverlener zoeken voor stap 2 van je personage. Daarbij zal je ook 10

11 eigenschapskaarten ruilen en tips zoeken. Daarnet heeft iedereen zijn tips gratis weggegeven. Vanaf nu hoef je dat niet meer te doen. Je kan andere teams laten betalen voor de tips. Je kan een tip bijvoorbeeld ruilen met een eigenschapskaart of een andere tip. De klok op het scorebord tikt af vanaf nu. Als de klok op 0 staat, eindigt het spel. DIT MOET JE ALS SPELBEGELEIDER NOG WETEN Na de speluitleg gaan de teams op eigen houtje verder. Stel de aftelklok in het scorebord in. Reken uit hoeveel tijd je nog hebt tot aan de nabespreking. De nabespreking duurt 25 minuten. Bv. Na de speluitleg zijn er nog 75 minuten. Je stelt de aftelklok in op 50 minuten. Als spelbegeleider blijf je aan begeleiderstafel 1 zitten. Teams komen bij je langs wanneer ze de juiste hulpverlener hebben gevonden. Aan de begeleiderstafels zitten de spelbegeleider en de leerkracht (2e spelbegeleider) zoals op de tekening op p. 4 De spelbegeleider heeft de (echte) laptop voor zich. Hij ontvangt de teams en laat weten of hun antwoord goed of fout is. De leerkracht heeft de fichebak met profielen, de 6 doosjes met eigenschapskaarten en een overzichtskaart voor zich. Hij zorgt voor het praktisch verloop van het spel. Ga steeds als volgt te werk: Het team moet volledig aanwezig zijn. Het team zegt zijn groepsnaam. Je kan de groepsnaam ook zien op hun badge. Klik op het scherm de afbeelding aan van het team. Het programma geeft meteen het volgende weer: het personage waarmee ze bezig zijn, de stap, de tips die ze hadden kunnen vinden, de juiste oplossing: de hulpverlener + actie, 2 knoppen: juist of fout. Omdat steeds een vaste volgorde wordt gerespecteerd, weet het programma altijd aan welke stap een groep zit. Het team zegt welke hulpverlener én actie volgens hen de juiste zijn. Het team vertelt waarom deze actie en hulpverlener volgens hen geschikt is voor het probleem van hun personage. Stel bijvragen: 11

12 Waarom denk je dat? Welke tips heb je gevonden? Wat heeft je overtuigd om voor deze hulpverlener/actie te kiezen? Was er nog een andere mogelijkheid volgens jullie? Je hebt hier als spelbegeleider de kans om telkens een korte tussenbespreking te geven. Controleer het antwoord op het scherm. Als het fout is: º º Klik op fout. Het programma kent geen punt toe en brengt je terug naar het startscherm met de verschillende drugafbeeldingen. º º Het team geeft je 1 eigenschapskaart naar keuze, omdat ze fout waren. Deze regel is er om het gissen tegen te gaan. º º Zet het team op het goede spoor. º º Het team schuift NIET door naar de leerkracht. º º Het team zoekt verder naar de juiste oplossing. Als het juist is: º º Klik op juist. Het programma laat een punt op het scorebord verschijnen en brengt je terug naar het startscherm met de verschillende drugafbeeldingen. º º Bevestig het antwoord van het team. º º Het team schuift door naar de leerkracht (2e begeleider). º º Het team vernoemt het personage en de stap die ze net afwerkten. º º De leerkracht zoekt in de fichebak de volgende stap. Hij ziet meteen de kostprijs van de hulpverlener. Let op: elk personage (en dus alle stappen) komt 2 keer voor in de fichebak. Ze zitten achter elkaar. Het is mogelijk dat 2 teams aan hetzelfde personage werken. Bv. Team wiet zit aan personage Birte, stap 2 en team coke zit aan personage Birte, stap 5. Vergis je niet. º º Het team geeft de nodige eigenschapskaarten af aan de leerkracht. º º Het team kiest bij de leerkracht 3 nieuwe eigenschapskaarten. Dit moeten 3 dezelfde kaarten zijn. º º De leerkracht geeft het team de volgende stap van zijn personage. De vorige stap houdt het team bij. Pas als het personage volledig is afgewerkt, geeft het team alle stappen terug af. Als een personage is afgewerkt, krijgt het team het volgende personage in het alfabet. Heb je net Abel afgewerkt, dan krijg je Birte. 12

13 Zorg ervoor dat de spelers de juiste oplossingen (op de overzichtskaart, in de fichebak en op het scherm) niet te zien krijgen. Laat het gebeuren aan de begeleiderstafel vlot verlopen. Je zoekt een mooi evenwicht tussen voldoende tussenbespreking en korte wachtrijen. ALS JE HET SPEL MET MEER DAN 30 SPEELT Narcopoly kan met grote groepen gespeeld worden. Tot 180 spelers. We spreken dan van een samengesteld spel. Voorzie een speldoos, laptop, spelbegeleider en leerkracht per keer een veelvoud van 30 overschreden wordt. Bv. Speel je het spel met 31 spelers, dan heb je 2 speldozen, 2 spelbegeleiders en 2 leerkrachten nodig. Speel je het spel met 105 spelers, dan heb je 4 speldozen, 4 spelbegeleiders en 4 leerkrachten nodig. Je hebt steeds maar 1 beamer nodig. Voorzie een ruimte die voldoende groot is (refter, speelplaats, aula, turnzaal, ). Hang elke website maar 1 keer op. Hou de websites uit de andere dozen wel bij voor de nabespreking. Verdeel de spelers gelijk over het aantal spelbegeleiders. Elke spelbegeleider heeft zijn eigen spelgroep, eigen speldoos en eigen leerkracht. Elke spelgroep heeft een eigen kleur. In elke speldoos zijn de badges voorzien van een kleur. Zo vind je in 1 doos rode badges en in een andere doos blauwe badges. In een samengesteld spel komt elk team meermaals voor, in een verschillende kleur. Speel je bijvoorbeeld met 90 spelers (3 speldozen) dan heb je een team wiet rood, team wiet blauw en team wiet geel. De inleiding, groepsverdeling en speluitleg gebeuren per spelgroep. Pas als stap 1 achter de rug is en de spelers op eigen houtje bezig zijn, loopt het spel samen. Spelers kunnen met elkaar ruilen en elkaars laptop bekijken. Ze gaan wel steeds naar hun spelbegeleider, wanneer ze een oplossing hebben gevonden. In een samengesteld spel zijn er verschillende begeleiderstafels. Deze staan als eilandjes verspreid over de rand van het lokaal (zie afbeelding). Op 1 begeleiderstafel staat de beamer. Ook in een samengesteld spel is er slechts 1 beamer. De laptop die aangesloten is op de beamer host een netwerk. Alle andere laptops zijn aangesloten op dit netwerk. De nabespreking gebeurt opnieuw per spelgroep. Bij de minicases, laat je de spelers niet tot bij een website gaan. Spelers lezen hun case en zeggen welke hulpverlener hen geschikt lijkt. Ze hoeven de bijhorende website niet op te zoeken. 13

14 5.4. Einde van het spel Het spel eindigt wanneer de klok op 0 staat. Het team (of de teams) die op dat moment de meeste punten heeft (hebben), wint (winnen). Maak de winnaar bekend. 6. Nabespreking Een belangrijke voorwaarde voor het slagen van Narcopoly is de nabespreking. In de nabespreking komen het spelverloop en het thema aan bod. Met enkele gerichte vragen bouw je een gestructureerd gesprek op. Leg daarbij linken tussen het spel en de realiteit. Hoewel de leerkracht een nuttige functie had tijdens het spel, kan je ervoor kiezen de nabespreking zonder de leerkracht te doen. De afwezigheid van de leerkracht kan er voor zorgen dat de spelers minder geremd zijn om de vragen te beantwoorden. Stoom afblazen Wat vond je van het spel? Wat vond je (niet) leuk? Wat is er gebeurd? Wat is er in het spel gebeurd? Wat deed je zoal? Wat viel je op in het spel? Welke weg heeft jouw personage afgelegd? Welke problemen ben je tegengekomen? Welke hulpverleners kwam je tegen? Zijn er hulpverleners waarvan je nog nooit had gehoord? Wat had je nodig om hulp te krijgen? Welke eigenschappen waren nodig? Hoe was het? Hoe was het om op zoek te gaan naar een hulpverlener? Vond je het moeilijk? Hoe voelde het om (meermaals) bij de verkeerde hulpverlener terecht te komen? Welke hulpverlenende organisaties kende je al? Welke kende je nog niet? Hoe zou jij je voelen in de schoenen van het personage? Hoe zou je de persoonlijkheid van je personage omschrijven? Hoe zou je de omgeving (vrienden, ouders, school, werk) van je personage omschrijven? Hoe zou je het druggebruik van je personage omschrijven? 14

15 Waarom? Waarom hebben jongeren soms hulp nodig bij drugproblemen? Waarom zijn er zoveel verschillende hulpverleners? In het spel was er meestal 1 juiste oplossing. Is dat in het echt ook zo, denk je? Of bestaan er meerdere opties? Waarom zetten sommige personages veel stappen in de drughulpverlening? Vind je de personages realistisch? Waarom (niet)? Waarom moest je eigenschapskaarten betalen in het spel? Wat is de betekenis van de eigenschapskaarten in het spel? Is er een link tussen het druggebruik, de persoonlijkheid en de omgeving (vrienden, ouders, school, werk) van je personage? Vertel! Op sommige websites van hulpverleners wordt een graad vermeld, bv. eerstelijns hulpverlening. Wat betekent dit volgens jou? º º Eerstelijns hulpverlening is direct toegankelijk, zoals een dokter. Tweede- en derdelijns is (in de regel) niet direct toegankelijk. Ze vereisen een doorverwijzing. Ze staan immers een niveau verder. In het spel kwamen de woorden ambulant en residentieel voor. Wat willen ze zeggen? Wat is het verschil? º º Residentieel wil zeggen dat je er blijft en overnacht, zoals in een ziekenhuis. º º Ambulant wil zeggen dat je regelmatig op consultatie gaat, zoals bij een dokter. Je hebt een stapel minicases klaargelegd. Geef alle spelers een minicase. De spelers gaan op zoek naar de andere speler die dezelfde minicase heeft. Ze vormen duo s. Met een oneven aantal spelers is er 1 groep van 3. Zij hebben de minicase van Munir. Lees de minicase. Denk per 2 (of per 3) na over hoe dit personage geholpen kan worden. Ga bij de hulpverlener staan die het meest geschikt is. Er is géén juist of fout antwoord. Het gaat om wat jij zelf denkt. Wat zou je doen als jij dat personage was? Of als het een vriend(in) was? Waarom heb je die hulpverlener gekozen? Kende je die hulpverlener al? 15

16 Wat nu? Wat heb jij geleerd van dit spel? Welke hulpverleners (hulpverlenende organisaties) heb je leren kennen? Weet je waar (in je buurt) ze zich bevinden? Stel dat de persoon in je minicase een vriend(in) is. Wat zou je doen? Rond het spel af met enkele vragen die het spel naar hun eigen wereld brengt. Doe dit voorzichtig. Ken je iemand die ooit iets meemaakte zoals de personages uit het spel? Heb je misschien zelf ooit zoiets meegemaakt? Kan je daarover iets vertellen? Hoe heeft hij/zij daar op gereageerd? Hoe heb jij gereageerd? Heeft er iemand een vraag? 7. De speluitleg in 10 stappen 1. Geef elk team een klembord met stap 1 van een personage. 2. Laat 1 speler per team stap 1 voorlezen. 3. Laat de teams op zoek gaan naar een geschikte hulpverlener/website. (3 min) 4. Geef elk team hun laptop, een notitieblad en een pen. 5. Laat elk team 2 tips zoeken over stap 1 van hun personage. (3 min) 6. Laat elk team (op basis van de gevonden tips) een geschikte hulpverlener/website zoeken. (2 min) 7. Laat elk team een geschikte actie kiezen. (1 min) 8. Geef elk team 6 eigenschapskaarten. 9. Laat de teams onderling eigenschapskaarten ruilen. 10. Laat de teams bij jou komen met hun antwoord. Stap 1 is achter de rug. 16

2 Spelkenmerken. 2.1 Doel. 2.2 Speeldoel. 2.3 Doelgroep. 2.4 Duur. 2.5 Timing

2 Spelkenmerken. 2.1 Doel. 2.2 Speeldoel. 2.3 Doelgroep. 2.4 Duur. 2.5 Timing 2 Spelkenmerken 2.1 Doel MVO aan het roer is een informatief spel dat spelers laat ervaren wat maatschappelijk verantwoord ondernemen is en welke de basisbeginselen hieronder vallen. Het spel bestaat uit

Nadere informatie

Colofon. Centrum Informatieve Spelen. Naamsesteenweg Leuven Tel.: 016/ Fax: 016/

Colofon. Centrum Informatieve Spelen. Naamsesteenweg Leuven Tel.: 016/ Fax: 016/ Colofon Eigen aardig is een co-uitgave van Centrum Informatieve Spelen vzw en stichting-lodewijk de raet LEEF-tijd. Het copyright behoort aan het Centrum Informatieve Spelen en stichting-lodewijk de raet.

Nadere informatie

Spelregels voor de kaarten Beroepskwaliteiten en Leerpunten. Het Beroepskwaliteitenspel

Spelregels voor de kaarten Beroepskwaliteiten en Leerpunten. Het Beroepskwaliteitenspel Het Beroepskwaliteitenspel Het Beroepskwaliteitenspel is een leermiddel voor de loopbaanoriëntatie van mensen in de leeftijd van twaalf jaar en ouder. Het spel heeft als doel de speler bewust te maken

Nadere informatie

Schoolbrede start (15 min) Zie hoofdstuk Schoolbrede start.

Schoolbrede start (15 min) Zie hoofdstuk Schoolbrede start. EERLIJK DELEN EN OPRUIMEN In dit hoofdstuk zijn de activiteiten voor beschreven. Voor begint de Grote Rekendag met een gesprek over de meubels en materialen die in iedere kleutergroep te vinden zijn. Iedere

Nadere informatie

Kinderrechten. Doelstellingen. Materiaal

Kinderrechten. Doelstellingen. Materiaal Dag van de Rechten van het Kind Kinderrechten Doelstellingen De kinderen leiden uit concrete ervaringen af wat een kinderrecht is. De kinderen zien in hoe belangrijk het is dat kinderrechten gerespecteerd

Nadere informatie

SPELINSTRUCTIE - JE GAAT HET MAKEN EEN SPEL VAN BOUWEND NEDERLAND

SPELINSTRUCTIE - JE GAAT HET MAKEN EEN SPEL VAN BOUWEND NEDERLAND SPELINSTRUCTIE - JE GAAT HET MAKEN EEN SPEL VAN BOUWEND NEDERLAND Welkom JE GAAT HET MAKEN is een spel van Bouwend Nederland, dat bedoeld is om te spelen in gastlessen op middelbare scholen. Het spel is

Nadere informatie

De kinderen maken kennis met het recht op medische verzorging en het belang om passende medische verzorging te krijgen.

De kinderen maken kennis met het recht op medische verzorging en het belang om passende medische verzorging te krijgen. Recht op verzorging De kinderen maken kennis met het recht op medische verzorging en het belang om passende medische verzorging te krijgen. Situatie De dokter moet komen (zie bijlage) Fototoestel of filmcamera

Nadere informatie

Voor 3 tot 5 spelers vanaf 8 jaar. Speelduur: ca. 45 minuten.

Voor 3 tot 5 spelers vanaf 8 jaar. Speelduur: ca. 45 minuten. SPELREGELS Phil Orbanes Voor 3 tot 5 spelers vanaf 8 jaar. Speelduur: ca. 45 minuten. INHOUD 21 Alibikaarten: 6 verdachten 6 voertuigen 9 vluchtbestemmingen 39 Speurkaarten: 19 verdenkingskaarten 8 spiekkaarten

Nadere informatie

t Vuil Reclametruukske

t Vuil Reclametruukske t Vuil Reclametruukske Reclame graad 2 Lesvoorbereiding Toon de oproep van José op het smartboard. Voorzie twee dozen (schoendoos, andere kartonnen doos met deksel,...) Print informatieflarden opdracht

Nadere informatie

Handleiding voorbereidende les bij Democracity. Basisonderwijs. Versie 22 mei Handleiding voorbereidende les bij Democracity

Handleiding voorbereidende les bij Democracity. Basisonderwijs. Versie 22 mei Handleiding voorbereidende les bij Democracity Basisonderwijs Versie 22 mei 2018 INHOUD Inleiding... 2 Tijdsverloop... 2 Quiz: Waar gaat de gemeente over?... 3 Filmpje Hoe werkt de gemeenteraad?... 6 Wie is de baas in de gemeente?... 7 Van probleem

Nadere informatie

Lees hieronder de spelregels, het is ongetwijfeld een feest der herkenning. Alleen nu spelen jullie de hoofdrollen. Maak er wat moois van!

Lees hieronder de spelregels, het is ongetwijfeld een feest der herkenning. Alleen nu spelen jullie de hoofdrollen. Maak er wat moois van! Natuurlijk ga je nu het diepe in. Natuurlijk twijfel je eraan of je nou echt wel zo grappig bent. Het hoort bij de Lama s. Kun jij je lach inhouden als het moet? Weet jij wie de moord heeft gepleegd als

Nadere informatie

Lesideeën beroepenkaarten WERKEND NEDERLANDS

Lesideeën beroepenkaarten WERKEND NEDERLANDS Lesideeën beroepenkaarten WERKEND NEDERLANDS Lesidee: Wat is weg? Speel dit spel met een klein groepje. Leg steeds vijf tot acht kaarten open op tafel. Geef de cursisten even de tijd om alle foto s in

Nadere informatie

SPELVARIANTEN. Bonus: Ondertussen oefen je met het geven en ontvangen van feedback en bouw je aan het vertrouwen in jouw team.

SPELVARIANTEN. Bonus: Ondertussen oefen je met het geven en ontvangen van feedback en bouw je aan het vertrouwen in jouw team. SPELVARIANTEN Wil jij weten waar je in jouw huidige werk goed in bent? Hoe jij communiceert en je gedraagt en vooral hoe de ander dat ziet? En wil jij dit graag uitwisselen met je teamgenoten zodat jullie

Nadere informatie

MIJN BEZOEK AAN HET DAMIAANMUSEUM

MIJN BEZOEK AAN HET DAMIAANMUSEUM MIJN BEZOEK AAN HET DAMIAANMUSEUM HOE GEBRUIK IK HET STAPPENPLAN? Leuk dat je hebt besloten om naar het Damiaanmuseum te gaan. In samenwerking met de provincie Vlaams-Brabant stelde Toerisme voor Autisme

Nadere informatie

Handleiding voor: * spreekbeurt * nieuwskring * leeskring * werkstuk

Handleiding voor: * spreekbeurt * nieuwskring * leeskring * werkstuk Handleiding voor: * spreekbeurt * nieuwskring * leeskring * werkstuk Antoniusschool Groep 5/6 Let op: deze heb je het hele schooljaar nodig! Hoe maak je een spreekbeurt? Mijn voorbereiding: 1. Je kiest

Nadere informatie

Behandelde onderwerpen Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (eventueel: verbanden tussen kinderrechten)

Behandelde onderwerpen Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (eventueel: verbanden tussen kinderrechten) Kennismaking met het IVRK (Uit: verzameling workshops kinderrechten) (Uit: Recht in de roos) Algemeen doel: kennismaken met de verschillende kinderrechten uit het Internationaal Verdrag inzake de Rechten

Nadere informatie

Over taaie taboes en lastige liefdes

Over taaie taboes en lastige liefdes Seksuele diversiteit graad 3 Lesvoorbereiding Over taaie taboes en lastige liefdes Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print het artikel Huwelijken

Nadere informatie

Dumm gelaufen! Inhoud : Voorbereiding

Dumm gelaufen! Inhoud : Voorbereiding Dumm gelaufen! Auteur: Dirk Hanneforth & Hajo Bücken Uitgegeven door FX Ravensburger De wet van Murphy : wat verkeerd kan gaan gaat ook verkeerd! Stalen zenuwen en een portie geluk heeft men wel nodig

Nadere informatie

Lesbrief: Zorg verlenen in een woonvorm Thema: Wat is er?

Lesbrief: Zorg verlenen in een woonvorm Thema: Wat is er? Lesbrief: Zorg verlenen in een woonvorm Thema: Wat is er? Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding Mensen die niet zelfstandig kunnen wonen verblijven in een woonvorm.

Nadere informatie

Water, Spons en Vuur!

Water, Spons en Vuur! Water, Spons en Vuur! Onderdeel : Spel Doelgroep : 8-11 jaar Locatie : Bos Sportveld Materialen checklist Fluitje EHBO-doos Pionnen Muziekinstallatie TOP Activiteiten CD Voldoende kaartjes in twee kleuren

Nadere informatie

Meningsvorming: jij en vluchtelingen

Meningsvorming: jij en vluchtelingen Meningsvorming: jij en vluchtelingen Korte omschrijving Het kan uw leerlingen bijna niet ontgaan zijn dat de Europese Unie te maken heeft met een grote stroom vluchtelingen. Sinds een paar maanden is dit

Nadere informatie

Druk de A, B en C vragen op hetzelfde kleur papier af (v.b. op geel papier) Druk de P-vragen op een afwijkende kleur papier af en de D vragen ook.

Druk de A, B en C vragen op hetzelfde kleur papier af (v.b. op geel papier) Druk de P-vragen op een afwijkende kleur papier af en de D vragen ook. Praten over boeken Kaartjes van iden hambers Handleiding bij onderstaande kaartjes: llereerst treft u een aantal pagina s aan met kaartjes met vragen. Deze zijn per categorie ingedeeld. -vragen: Eerste

Nadere informatie

Leskist THEMA-handleiding Opgeruimd houdt netjes Groep 3 en 4

Leskist THEMA-handleiding Opgeruimd houdt netjes Groep 3 en 4 BuitenWijs samen sterk in NME BuitenWijs brengt mensen actief met het buiten in aanraking, zodat zij wijs omgaan met hun eigen leefomgeving Leskist THEMA-handleiding Opgeruimd houdt netjes Groep 3 en 4

Nadere informatie

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel

Nadere informatie

Stap 7 Nabespreking met het slachtoffer en nabespreking met de steungroepleden (apart)

Stap 7 Nabespreking met het slachtoffer en nabespreking met de steungroepleden (apart) Handleiding No Blame Stappenplan No Blame Stap 1 Gesprek met het slachtoffer Stap 2 Organiseer een bijeenkomst met de steungroep Stap 3 Uitleg probleem Stap 4 Deel de verantwoordelijkheid Stap 5 Ideeën

Nadere informatie

10-12 jaar. +/- 60 min. Cyberpesten. 1 of meerdere computer(s) Koptelefoon(s) Tablet of smartphone Papier en pen

10-12 jaar. +/- 60 min. Cyberpesten. 1 of meerdere computer(s) Koptelefoon(s) Tablet of smartphone Papier en pen Januari 2016 Zoek de cyberpester! 1 4 Leeftijd Duur Onderwerp Benodigd materiaal 10-12 jaar +/- 60 min Cyberpesten 1 of meerdere computer(s) Koptelefoon(s) Tablet of smartphone Papier en pen Doel en verloop

Nadere informatie

ALARMFASE 5 IN HET KINDERRECHTENCOMMISSARIAAT

ALARMFASE 5 IN HET KINDERRECHTENCOMMISSARIAAT ALARMFASE 5 IN HET KINDERRECHTENCOMMISSARIAAT Jeugd Rode Kruis DATUM UUR SPELLEIDER: 1 persoon ANDERE BEGELEIDERS: minstens 2 personen (afhankelijk van aantal deelnemers) TO DO S VOOR HET SPEL: Print de

Nadere informatie

In je kracht. Werkboek voor deelnemers

In je kracht. Werkboek voor deelnemers In je kracht Werkboek voor deelnemers Uitleg Mijn toekomst! Benodigdheden: Werkblad Mijn toekomst! (je kunt het Werkblad meegeven om thuis na te lezen, maar dit is niet noodzakelijk) Voor iedere deelnemers

Nadere informatie

SPEELWIJZE WERKPLEZIER SPEL - Bladzijde 1 / 11

SPEELWIJZE WERKPLEZIER SPEL - Bladzijde 1 / 11 SPEELWIJZE WERKPLEZIER SPEL - Bladzijde 1 / 11 SPEELWIJZE Werkplezier Spel Heb je plezier in je werk? Dat is een vraag die regelmatig wordt gesteld. Is je antwoord ja, dan is de kunst dit zo te houden.

Nadere informatie

Een keizerlijk kaartspel over strijdende Japanse dynastieën. Spelmateriaal. Doel van het spel. Een spel van Michael Schacht. 110 karakterkaarten

Een keizerlijk kaartspel over strijdende Japanse dynastieën. Spelmateriaal. Doel van het spel. Een spel van Michael Schacht. 110 karakterkaarten Een spel van Michael Schacht Een keizerlijk kaartspel over strijdende Japanse dynastieën Spelmateriaal +5 110 karakterkaarten 12 Keizerlijke opdrachtkaarten Belangrijk! Pen en papier zijn nodig om scores

Nadere informatie

Wat waardeer je enorm aan de persoon die tegenover je zit? Geef één voorbeeld wat jou helpt om je agressie onder controle te houden.

Wat waardeer je enorm aan de persoon die tegenover je zit? Geef één voorbeeld wat jou helpt om je agressie onder controle te houden. 1 Geef één positieve eigenschap over de persoon die links van je zit. Wat waardeer je enorm aan de persoon die tegenover je zit? Vertel de groep wat je doe als je kwaad bent, doe het voor. Geef een voorbeeld

Nadere informatie

Cursus DE MACHTIGE MINDSET

Cursus DE MACHTIGE MINDSET Cursus DE MACHTIGE MINDSET Gelukkig worden, begint met de vraag: Wat houdt mij tegen? Neale D. Walsch Inleiding Je mag nu al trots op jezelf zijn. Trots, omdat je de eerste stap hebt gezet om gelukkiger

Nadere informatie

Kinderrechten. Doelstellingen. Materiaal

Kinderrechten. Doelstellingen. Materiaal Dag van de Rechten van het Kind Kinderrechten Doelstellingen De kinderen verwoorden wat een kinderrecht is. De kinderen zien in hoe belangrijk het is dat kinderrechten gerespecteerd worden. De kinderen

Nadere informatie

De kinderen zijn bereid om te reflecteren over taal en over taalgebruik. De kinderen kunnen verschillende vormen van rollen uitvoeren.

De kinderen zijn bereid om te reflecteren over taal en over taalgebruik. De kinderen kunnen verschillende vormen van rollen uitvoeren. Deze workshopfiche geeft begeleiders de kans om meer te halen uit de spelletjes van. We geven enkele tips om talensensibiliserend aan de slag te gaan en thuis- en andere talen maximaal aan te spreken.

Nadere informatie

Een informatief spel over de werking van een haven en de uitbouw van een havenregio.

Een informatief spel over de werking van een haven en de uitbouw van een havenregio. Een informatief spel over de werking van een haven en de uitbouw van een havenregio. COLOFON spelontwikkeling en uitwerking Centrum Informatieve Spelen vzw Naamsesteenweg 130 3001 Leuven tel. 016 22 25

Nadere informatie

SPEELWIJZE WERKPLEZIER SPEL

SPEELWIJZE WERKPLEZIER SPEL SPEELWIJZE WERKPLEZIER SPEL Heb je plezier in je werk? Dat is een vraag die regelmatig wordt gesteld. Is je antwoord ja, dan is de kunst dit zo te houden. Als je nee zegt, is het zinvol na te gaan waar

Nadere informatie

Aardoliealarm in het bos

Aardoliealarm in het bos Landbouw graad 3 Aardoliealarm in het bos Lesvoorbereiding Print de stickers zoveel keer uit als je groepjes van 4 kunt maken. Aanwijzingen voor de indeling van de groepjes: zie verder. Als je niet over

Nadere informatie

Voorbereiding post 1. Hoe ik paddenstoel word Groep 5-6-7-8

Voorbereiding post 1. Hoe ik paddenstoel word Groep 5-6-7-8 Voorbereiding post 1 Hoe ik paddenstoel word Groep 5-6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 1: Hoe ik paddenstoel word, voor groep 5, 6, 7 en 8. Inhoud:

Nadere informatie

Auf Achse, das Kartenspiel (Met de vlam in de pijp!) FX Schmid, 1995 KRAMER Wolfgang 2-5 spelers vanaf 8 jaar ± 45 minuten

Auf Achse, das Kartenspiel (Met de vlam in de pijp!) FX Schmid, 1995 KRAMER Wolfgang 2-5 spelers vanaf 8 jaar ± 45 minuten Auf Achse, das Kartenspiel (Met de vlam in de pijp!) FX Schmid, 1995 KRAMER Wolfgang 2-5 spelers vanaf 8 jaar ± 45 minuten Inleiding Hallo truckers! In totaal 5 etappes liggen voor jullie. Wie maakt het

Nadere informatie

Handleiding SHARE. Regio College. Auteur: L.E. Sinnema 31-1-2013 Master Professioneel Meesterschap MBO. Opleiders: Drs. Trudy Moerkamp Dr.

Handleiding SHARE. Regio College. Auteur: L.E. Sinnema 31-1-2013 Master Professioneel Meesterschap MBO. Opleiders: Drs. Trudy Moerkamp Dr. Regio College Handleiding SHARE Een spel bij het onderzoek Juf het is school! 2012 Auteur: L.E. Sinnema 31-1-2013 Master Professioneel Meesterschap MBO Opleiders: Drs. Trudy Moerkamp Dr. Tirza Bosma 1

Nadere informatie

Over ruzie en hoe je dat oplost natuurlijk!

Over ruzie en hoe je dat oplost natuurlijk! Over ruzie en hoe je dat oplost natuurlijk! Hoe werk je met een spreekbeurtwerkplan? Het eerste deel bestaat uit vragen. Met een moeilijk woord noemen we dat theoretisch onderzoek. In het tweede deel vind

Nadere informatie

De volgende onderdelen moeten in het verslag worden verwerkt:

De volgende onderdelen moeten in het verslag worden verwerkt: Het maken van een leesverslag in klas 3 en 4 VMBO Basis Voor het examenonderdeel fictie moet je een aantal boeken lezen. Gebruik bij het maken van het leesverslag het schema hieronder. Werk het schema

Nadere informatie

De leerkracht voorziet papier, enveloppes en eventueel materiaal om de enveloppes te versieren.

De leerkracht voorziet papier, enveloppes en eventueel materiaal om de enveloppes te versieren. LESFICHE - Brief van de getuige Lesonderwerp De leerlingen schrijven een brief aan zichzelf om te openen op het moment dat ze hun rijbewijs behalen. Ze houden de brief zelf bij of geven hem aan hun ouders

Nadere informatie

MIJN BEZOEK AAN DRUIVENSERRE & WIJNKELDER SONIEN

MIJN BEZOEK AAN DRUIVENSERRE & WIJNKELDER SONIEN MIJN BEZOEK AAN DRUIVENSERRE & WIJNKELDER SONIEN HOE GEBRUIK IK HET STAPPENPLAN? Leuk dat je hebt besloten om naar Druivenserre & Wijnkelder Soniën te gaan. In samenwerking met de provincie Vlaams-Brabant

Nadere informatie

Bruggen naar kwaliteit. Een speelse gespreksmethode voor zelfevaluatie.

Bruggen naar kwaliteit. Een speelse gespreksmethode voor zelfevaluatie. Bruggen naar kwaliteit Een speelse gespreksmethode voor zelfevaluatie. COLOFON Bruggen naar kwaliteit is een uitgave van Centrum Informatieve Spelen vzw Naamsesteenweg 130 3001 Leuven tel. 016 22 25 17

Nadere informatie

LESSUGGESTIES BIJ DE BOEKENKIST COMING OF AGE - praktijkonderwijs

LESSUGGESTIES BIJ DE BOEKENKIST COMING OF AGE - praktijkonderwijs LESSUGGESTIES BIJ DE BOEKENKIST COMING OF AGE - praktijkonderwijs Inhoud Handleiding docent... 2 Meet & Greet de boeken!... 4 TOP 3... 5 Opdrachtblad vragenspel... 6 Kopieerblad vragenkaartjes spel...

Nadere informatie

Wie ben jij? HANDLEIDING

Wie ben jij? HANDLEIDING HANDLEIDING Wie ben jij? Korte omschrijving lesactiviteit Iedereen legt vijf vingers op tafel. Om de beurt vertel je iets over jezelf, waarvan je denkt dat het uniek is. Als het inderdaad uniek is, dan

Nadere informatie

Het houden van een spreekbeurt

Het houden van een spreekbeurt Het houden van een spreekbeurt In deze handleiding staan tips over hoe je een spreekbeurt kunt houden. Waar moet je op letten? Wat moet je wel doen? En wat moet je juist niet doen? We hopen dat je wat

Nadere informatie

Draaiboek efficiënt communiceren Beter samenwerken door een goede communicatie

Draaiboek efficiënt communiceren Beter samenwerken door een goede communicatie Draaiboek efficiënt communiceren Beter samenwerken door een goede communicatie Tijdsduur van de volledige opleiding: maximum 1 uur. 1. Voorbereiding Vóór de opleiding plaats vindt. Doel In deze minivorming

Nadere informatie

Edel, Stein & Reich ALEA, 2003 STAUPE Reinhard 3-5 spelers vanaf 9 jaar ± 90 minuten

Edel, Stein & Reich ALEA, 2003 STAUPE Reinhard 3-5 spelers vanaf 9 jaar ± 90 minuten Edel, Stein & Reich ALEA, 2003 STAUPE Reinhard 3-5 spelers vanaf 9 jaar ± 90 minuten Edel, Stein & Reich De spelers kruipen in de rol van chefs van het handelshuis Edel, Stein & Reich. Zij zijn allen actief

Nadere informatie

PLANNING EN ORGANISATIE

PLANNING EN ORGANISATIE WAAROM EEN PLANNING MAKEN? Om te zorgen dat je een goed evenwicht hanteert tussen je studies en je vrije tijd, kan je beslissen om je tijd te managen en om op één of andere manier aan studieplanning te

Nadere informatie

Gaan stemmen of niet gaan stemmen? (Uit: Kompas)

Gaan stemmen of niet gaan stemmen? (Uit: Kompas) Gaan stemmen of niet gaan stemmen? (Uit: Kompas) Bij deze activiteit wordt een enquête gehouden bij mensen in de omgeving in verband met: het gaan stemmen bij verkiezingen, de deelname van burgers aan

Nadere informatie

Vegas Alea, 2012 Rüdiger DORN 2-5 spelers vanaf 8 jaar ± 45 minuten

Vegas Alea, 2012 Rüdiger DORN 2-5 spelers vanaf 8 jaar ± 45 minuten GOKKEN TOT DE LAATSTE DOBBELSTEEN! Vegas Alea, 2012 Rüdiger DORN 2-5 spelers vanaf 8 jaar ± 45 minuten Rüdiger DORN Spelidee Gokken tot de laatste dobbelsteen! De spelers kruipen in de rol van overmoedige

Nadere informatie

DUUR WAT HOE MATERIAAL

DUUR WAT HOE MATERIAAL DUUR WAT HOE MATERIAAL 0.00 5 min Intro begeleiders Introductie thema agressiehantering Doelen simulatiespel Toelichting rollen Introduceer jezelf en het spel Introductie begeleiders Nodig deelnemers uit

Nadere informatie

Als jij een leraar zou zijn, wat zou je de klas dan willen leren over cyberpesten? Hoe zou je aan iemand anders kunnen uitleggen wat pesten is?

Als jij een leraar zou zijn, wat zou je de klas dan willen leren over cyberpesten? Hoe zou je aan iemand anders kunnen uitleggen wat pesten is? Hoe zou je aan iemand anders kunnen uitleggen wat pesten is? Als jij een leraar zou zijn, wat zou je de klas dan willen leren over cyberpesten? Denk je dat er verschillen zijn tussen pesten en cyberpesten?

Nadere informatie

DONOR IN HART EN NIEREN

DONOR IN HART EN NIEREN DONOR IN HART EN NIEREN havo/vwo MODULE: blz Inleiding Dit boekje gaat over orgaandonatie Het maakt deel uit van de lessenserie Donor in hart en nieren De lessenserie is uitgegeven door NIGZ-Donorvoorlichting

Nadere informatie

Instructies Digitaal Wedstrijd Formulier (DWF)

Instructies Digitaal Wedstrijd Formulier (DWF) Instructies Digitaal Wedstrijd Formulier (DWF) Vanaf seizoen 2014-2015 is het afgelopen met het papieren wedstrijdformulier. We gaan over op het Digitale Wedstrijd Formulier (DWF). Dit betekent dat we

Nadere informatie

Instructies Digitaal Wedstrijd Formulier (DWF)

Instructies Digitaal Wedstrijd Formulier (DWF) Instructies Digitaal Wedstrijd Formulier (DWF) Vanaf seizoen 2014-2015 is het afgelopen met het papieren wedstrijdformulier. We gaan over op het Digitale Wedstrijd Formulier (DWF). Dit betekent dat we

Nadere informatie

WERKBUNDEL VAN: GROEP/ KLAS:

WERKBUNDEL VAN: GROEP/ KLAS: WERKBUNDEL VAN: GROEP/ KLAS: THEMA 1 MIJN GAMEPROFIEL VS. DE GROEP OPDRACHT 2 NEEM DE VRAGENLIJST MIJN OUDERS EN MIJN GAMEGEDRAG AF BIJ JE OUDER(S) OF OPVOEDER(S). (PAGINA 4) 1 DENK NA OVER JOUW GAMEGEDRAG.

Nadere informatie

spel de flexaminator wat en hoe? Het Europees Sociaal Fonds investeert in uw toekomst

spel de flexaminator wat en hoe? Het Europees Sociaal Fonds investeert in uw toekomst spel de flexaminator wat en hoe? Het Europees Sociaal Fonds investeert in uw toekomst Een informatief spel om jongeren bewust te maken van het belang van een goede houding en van de risico s die leiden

Nadere informatie

Maak zelf geld. Lesvoorbereiding. Verwondering. Kennis

Maak zelf geld. Lesvoorbereiding. Verwondering. Kennis Geld graad 1 Lesvoorbereiding Maak zelf geld Print 1 keer het verhaal Isaura s droom, Toon Isaura's foto op het smartboard Print de Braziliaanse munt, de real uit. Verwondering Lees het verhaal Isaura

Nadere informatie

Presentaties: presenteer jezelf met PowerPoint

Presentaties: presenteer jezelf met PowerPoint Werkblad 13C Presentaties: presenteer jezelf met PowerPoint Leerjaar 1 Presentaties maken Presentaties algemeen Stappenplan: wat gaan we deze week doen? Praten over presentaties en presenteren Een PowerPoint-presentatie

Nadere informatie

Schaken op de basisschool Werkboek 1, les 1: de beginstelling, de Toren en de Loper

Schaken op de basisschool Werkboek 1, les 1: de beginstelling, de Toren en de Loper Schaken op de basisschool Werkboek 1, les 1: de beginstelling, de Toren en de Loper Extra spullen - Stickers met de namen van de kinderen. - Voldoende kopieën van het uitdeelvel Loop van de stukken ; 1

Nadere informatie

Voorbereiding post 1. Van wolf tot hond Groep

Voorbereiding post 1. Van wolf tot hond Groep Voorbereiding post 1 Van wolf tot hond Groep 1-2-3-4 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 1: Van wolf tot hond, voor groep 1, 2, 3 en 4. Inhoud: Algemeen Verhaal

Nadere informatie

Draaiboek vorming oudercontact

Draaiboek vorming oudercontact Draaiboek vorming oudercontact Doel van de avond: - De juiste informatie over uw kind uit het oudercontact kunnen halen en zelf de juiste informatie aan de leerkracht tijdens het oudercontact kunnen geven

Nadere informatie

OPDRACHTEN BIJ THEMA 8 GESPREKSMODELLEN

OPDRACHTEN BIJ THEMA 8 GESPREKSMODELLEN OPDRACHTEN BIJ THEMA 8 GESPREKSMODELLEN Gespreksvoering is een kwestie van je gezond verstand gebruiken. INLEIDING Een professioneel gesprek is geen alledaags gesprek. Bij een professioneel gesprek heb

Nadere informatie

Reflectie-opdrachten

Reflectie-opdrachten Reflectie-opdrachten In deze bundel vinden jullie een reeks fiches met reflectie-opdrachten. De bedoeling is om iedere week één fiche te overlopen tijdens het wekelijks gesprek met je mentor. Deze vragen

Nadere informatie

DE BIBLIOTHEEK VAN JE DROMEN? groep A

DE BIBLIOTHEEK VAN JE DROMEN? groep A DE BIBLIOTHEEK VAN JE DROMEN? groep A 4 opdrachten! 60 minuten! Bij iedere opdracht zet iemand zijn wekker/ chronometer (op gsm of uurwerk), zodat je zeker niet veel langer dan een kwartier bezig bent.

Nadere informatie

In dit document vind je de handleiding voor de vergadering om met je speelpleinploeg te werken rond visie.

In dit document vind je de handleiding voor de vergadering om met je speelpleinploeg te werken rond visie. HALLO SPEELBEEST! In dit document vind je de handleiding voor de vergadering om met je speelpleinploeg te werken rond visie. Deze handleiding vertelt hoe je met de kant-en-klare vergadering in powerpoint

Nadere informatie

Over lege winkelrekken en andere weerberichten

Over lege winkelrekken en andere weerberichten Weer graad 2 Over lege winkelrekken en andere weerberichten Lesvoorbereiding Bij lesmateriaal op de site vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print de foto's winkelrekken 1 keer uit of toon ze

Nadere informatie

Werkvolk gezocht. Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les:

Werkvolk gezocht. Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Werk graad 1 Lesvoorbereiding Werkvolk gezocht Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print de beroepenkaartjes 2 uit als er maximum 18 kinderen in jouw

Nadere informatie

Jongerenverwerking Franciscus Spreekt (duur: 60 minuten)

Jongerenverwerking Franciscus Spreekt (duur: 60 minuten) Jongerenverwerking Franciscus Spreekt (duur: 60 minuten) Doelstellingen De deelnemers kunnen de leefwijze van Franciscus vergelijken met hun eigen leefwereld. De deelnemers hebben handvaten om zelf in

Nadere informatie

Genotmiddelen vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Genotmiddelen vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 14 April 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73600 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein

Nadere informatie

Heb je een vraag over Meet the Professor? Stuur ook dan even een bericht naar Eline.

Heb je een vraag over Meet the Professor? Stuur ook dan even een bericht naar Eline. Beste leerkracht, Leuk dat jouw klas meedoet aan Meet the Professor 2018! Op woensdag 28 maart 2018 komt tussen 11:00 12:00 uur een professor op bezoek bij jou in de klas. In deze gouden envelop vind je:

Nadere informatie

De kinderen zitten in een hoefijzeropstelling, omdat er iets gaan gebeuren vooraan in de klas. Iedereen moet dat goed kunnen zien.

De kinderen zitten in een hoefijzeropstelling, omdat er iets gaan gebeuren vooraan in de klas. Iedereen moet dat goed kunnen zien. Foto s uitbeelden 1 Doel: de leerlingen kunnen een eenvoudige handeling uitbeelden in houding en mimiek Benodigdheden: een fototoestel De kinderen zitten in een hoefijzeropstelling, omdat er iets gaan

Nadere informatie

Uitleg boekverslag en boekbespreking

Uitleg boekverslag en boekbespreking Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave

Nadere informatie

Checklist examenvoorbereiding en planning

Checklist examenvoorbereiding en planning Checklist examenvoorbereiding en planning Examens!? We willen je helpen om vlot door je examens te raken. We hopen dat deze controlelijst je kan helpen. Dit document is een werkinstrument en mag je bijhouden.

Nadere informatie

taal taal Handleiding.indd 1 19-10-2008 20:16:04

taal taal Handleiding.indd 1 19-10-2008 20:16:04 handleiding taal taal Handleiding.indd 1 19-10-2008 20:16:04 Colofon Concept en tekst: Judith Kat & Marianne Verhallen Eindredactie: Nederlandse Taalunie Grafische ontwerp en productie management: bureau

Nadere informatie

Inhoud. Hallo!...5. Wie is wie? Even voorstellen...7. Wat is mijn PrOP? PrOP opstellen Doelen voor mijn PrOP...19

Inhoud. Hallo!...5. Wie is wie? Even voorstellen...7. Wat is mijn PrOP? PrOP opstellen Doelen voor mijn PrOP...19 Inhoud Hallo!...5 Wie is wie? Even voorstellen...7 Wat is mijn PrOP?...9 1 PrOP opstellen...11 2 Doelen voor mijn PrOP...19 Ik verander mijn P!...23 3 Leren van anderen: het sociogram...25 4 Omgaan met

Nadere informatie

Indus. Indus. Speelmateriaal

Indus. Indus. Speelmateriaal Indus Auteur: Wolfgang Panning Uitgegeven door Queen Games 2004 Zorg dat je met jou onderzoekteam op de beste opgravingsplaatsen bent en het liefst met een meerderheid, daar krijg je immers de waardevolste

Nadere informatie

BREEK DE MACHT KORTE OMSCHRIJVING SPEL SPELDOELEN LEERDOELEN AANTAL DEELNEMERS

BREEK DE MACHT KORTE OMSCHRIJVING SPEL SPELDOELEN LEERDOELEN AANTAL DEELNEMERS BREEK DE MACHT KORTE OMSCHRIJVING SPEL Breek de Macht is een spel waarin leerlingen ervaren wat het betekent als er geen rechtsstaat is. Breek de Macht speel je met een hele klas. Aan het begin van elke

Nadere informatie

Verstandelijke beperking en middelengebruik. Een folder voor mantelzorgers en begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking

Verstandelijke beperking en middelengebruik. Een folder voor mantelzorgers en begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking Verstandelijke beperking en middelengebruik Een folder voor mantelzorgers en begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking Johan woont al enkele jaren zelfstandig. Als begeleider ga jij twee

Nadere informatie

Onderzoek Alcohol & Drugs Leudal

Onderzoek Alcohol & Drugs Leudal Onderzoek Alcohol & Drugs Leudal Belangrijke toelichting Beste leerling, Welkom bij de GGD Jongerenmonitor! Met dit onderzoek willen we inzicht krijgen in de leefstijl(alcohol & drugs) van jongeren. Het

Nadere informatie

Voorbereiding post 1. Van wolf tot hond Groep

Voorbereiding post 1. Van wolf tot hond Groep Voorbereiding post 1 Van wolf tot hond Groep 1-2-3-4 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 1: Van wolf tot hond, voor groep 1, 2, 3 en 4. Inhoud: Algemeen Verhaal

Nadere informatie

v.u. Centrum Informatieve spelen vzw, Ludo Stevens, Naamsesteenweg 130, 3001 Leuven

v.u. Centrum Informatieve spelen vzw, Ludo Stevens, Naamsesteenweg 130, 3001 Leuven 1 COLOFON Cité Coloré is een uitgave van Centrum Informatieve Spelen vzw Naamsesteenweg 130 3001 Leuven T. 016 22 25 17 F. 016 29 50 99 e-mail cis@spelinfo.be website www.spelinfo.be Niets uit deze uitgave

Nadere informatie

ESLC-toetssoftware Richtlijnen voor leerlingen

ESLC-toetssoftware Richtlijnen voor leerlingen ESLC-toetssoftware Richtlijnen voor leerlingen Inhoud 1 INLEIDING... 3 2 DE TOETS AFLEGGEN... 3 2.1 Inloggen... 3 2.2 Het geluid testen voor de luistertoets... 5 2.3 Een toets afleggen... 5 3 Informatie

Nadere informatie

ONTSLA JEZELF Jouw Eerste Stap Naar Werken Met Energie En Voldoening Dit rapport is geschreven voor iedereen die al lang op zoek is naar werk dat echt voldoening gaat geven en in een ideale wereld het

Nadere informatie

EEN RAADSELACHTIG SPEL OVER MAFFE CULINAIRE CONFLICTEN.

EEN RAADSELACHTIG SPEL OVER MAFFE CULINAIRE CONFLICTEN. 2 4 spelers (meer als je meerdere sets combineert) Speelduur: 30 minuten EEN RAADSELACHTIG SPEL OVER MAFFE CULINAIRE CONFLICTEN. In dit spel stuurt de speler een groep obers en keukenhulpjes aan, die zo

Nadere informatie

LEERJAAR 3 WERELDORIËNTATIE

LEERJAAR 3 WERELDORIËNTATIE VOORBEELDATERIAAL HOEKENBOX LEERJAAR 3 WERELDORIËNTATIE P. 02-03 Thema 1 KLEUR SCHATTENEILAND De leerlingen ontwerpen een plattegrond van een eiland en maken daarbij een legende. P. 04-05 Thema 1 KLEUR

Nadere informatie

? Hier heb ik een vraag bij.?? Dit snap ik niet.! Dit valt me op! N Dit is nieuw voor me.

? Hier heb ik een vraag bij.?? Dit snap ik niet.! Dit valt me op! N Dit is nieuw voor me. 1. Kijk naar de titel en de tussenkopjes van de tekst. Kijk ook naar het plaatje. Waar gaat de tekst over? 2. Tijdens deze les let je extra op moeilijke woorden in de tekst. Kies of je opdracht 1 met hulp

Nadere informatie

Met hulp: ophelderen van onduidelijkheden

Met hulp: ophelderen van onduidelijkheden 1. Kijk naar de titel, de tussenkopjes en de afbeelding bij de tekst. Waar gaat de tekst over? 2. Bespreek met de klas: wie heeft er thuis een hond? Waar komen deze honden vandaan? Let op: je maakt Opdracht

Nadere informatie

Een informatief spel over de productie van snijbloemen en de sociale en ecologische gevolgen van globalisering.

Een informatief spel over de productie van snijbloemen en de sociale en ecologische gevolgen van globalisering. Een informatief spel over de productie van snijbloemen en de sociale en ecologische gevolgen van globalisering. colofon O. Verbloemen & Co is een uitgave van Centrum Informatieve Spelen vzw Naamsesteenweg

Nadere informatie

Inhoud van het doosje 25 Koeienkaarten 30 Boerderijkaarten 1 Spelregelboekje

Inhoud van het doosje 25 Koeienkaarten 30 Boerderijkaarten 1 Spelregelboekje Doel van het spel Zorg dat je aan het einde van het spel op jouw boerderij zo veel mogelijk blije en zo weinig mogelijk trieste koeien hebt rondlopen. Speloverzicht De spelers beginnen met 3 koeienkaarten

Nadere informatie

SMARTSCHOOL VOOR OUDERS

SMARTSCHOOL VOOR OUDERS SMARTSCHOOL VOOR OUDERS Inhoud Wat is een Smartschool co-account?... 2 Wat kunt u doen met een Smartschool co-account?... 2 Hoe aanmelden en instellen?... 2 Schoolkalender... 3 Mijn kinderen Mijn leerlingenfiche...

Nadere informatie

Byzanz Amigo, 2008 Emanuele ORNELLA 3-6 spelers vanaf 8 jaar ± 45 minuten

Byzanz Amigo, 2008 Emanuele ORNELLA 3-6 spelers vanaf 8 jaar ± 45 minuten Byzanz Amigo, 2008 Emanuele ORNELLA 3-6 spelers vanaf 8 jaar ± 45 minuten Spelmateriaal! 96 goederenkaarten (6 verschillende goederensoorten met telkens 16 kaarten) 6x waarde 1 5x waarde 2 3x waarde 3

Nadere informatie

Handleiding voorbereidende les bij Provinciespel. Praktijkonderwijs. Versie 24 mei 2018

Handleiding voorbereidende les bij Provinciespel. Praktijkonderwijs. Versie 24 mei 2018 Handleiding voorbereidende les bij Provinciespel Praktijkonderwijs Versie 24 mei 2018 INHOUD Inleiding... 2 Tijdsverloop... 2 Wat doet de provincie?... 3 Filmpje Hoe werkt de provincie?... 6 Vragen stellen

Nadere informatie

HET BEGRIP EQUITY ONTDEKKEN EN VERKENNEN

HET BEGRIP EQUITY ONTDEKKEN EN VERKENNEN HET BEGRIP EQUITY ONTDEKKEN EN VERKENNEN 1.A. HET HOOGSTE PUNT! 1.B. DE VLINDERS BIJLAGE 1 2 HET BEGRIP EQUITY ONTDEKKEN EN VERKENNEN 1.A. Het hoogste punt! Inleefoefening Duur: 30 Methode Doel Materiaal

Nadere informatie

Kern 3: doos-poes-koek-ijs

Kern 3: doos-poes-koek-ijs Kern 3: doos-poes-koek-ijs In deze kern leert uw kind: Letters: d - oe - k - ij z Woorden: doos, poes, koek, ijs, zeep Herhaling van de letters van kern 1 en 2 Deze nieuwe woorden en letters worden aangeboden

Nadere informatie

Workshop Tweede Kamerverkiezingen

Workshop Tweede Kamerverkiezingen Workshop Tweede Kamerverkiezingen Korte omschrijving workshop In deze workshop leren de deelnemers wat de Tweede Kamer doet, hoe ze moeten stemmen en op welke partijen ze kunnen stemmen. De workshop bestaat

Nadere informatie

1 e druk. Uitgever: vzw Schaakschool. Tekeningen: Jo Goigne. Website: Copyright 2014: Peter D hondt

1 e druk. Uitgever: vzw Schaakschool. Tekeningen: Jo Goigne. Website:    Copyright 2014: Peter D hondt Handboek om te leren schaken via Schaakschool.be 1 e druk Uitgever: vzw Schaakschool Tekeningen: Jo Goigne Website: www.schaakschool.be E-mail: info@schaakschool.be Copyright 2014: Peter D hondt Niets

Nadere informatie