Informeel gewaardeerd. EVC onbetaalde zorgarbeid: een opstap naar de arbeidsmarkt

Transcriptie

1 Informeel gewaardeerd EVC onbetaalde zorgarbeid: een opstap naar de arbeidsmarkt 1

2 Voorwoord Bijzonder aan dit project is dat de onbetaalde arbeid in huishouden, mantelzorg en vrijwilligerswerk als uitgangspunt wordt genomen om competenties te benoemen. Zorgen voor kinderen en het huishouden worden vaak afgedaan als niets doen. Maar deze bezigheden vragen om veel talenten en vaardigheden. Deze talenten stonden in dit project centraal. De FNV Vrouwenbond is er trots op, dat we dit project bedacht en uitgevoerd hebben. Want wij zijn er zeker van dat vrouwen veel meer kunnen dan ze soms denken. Met dit project wilden we vrouwen de kans geven meer inzicht te krijgen in hun talenten en deze te benutten. de ontwikkeling van deze krachtige methodiek. Ook bedanken wij de professionele trainsters die bereid waren om met zeer veel enthousiasme de training op deskundige wijze uit te voeren. Bovenal gaat onze dank uit naar de deelneemsters aan de trainingen. Want door hun inzet, enthousiasme en doorzettingsvermogen was het mogelijk om dit project succesvol af te sluiten! In dit handboek is de EVC-methodiek beschreven en zijn reacties van deelneemsters en trainsters opgenomen. Met de presentatie van dit handboek willen we organisaties inzicht geven in de waarde van deze methodiek. Er is ook een aantal trainingsproducten ontwikkeld die beschikbaar zijn voor het uitvoeren van deze training. Voorwoord In 28 en 29 voerde de FNV Vrouwenbond met groot succes het pilotproject Informeel Gewaardeerd uit. Ongeveer honderd vrouwen deden mee aan de training EVC Onbetaalde zorgarbeid. EVC staat voor Erkenning van (elders of eerder) Verworven Competenties. Daarmee grepen deze vrouwen de kans om mee te doen aan een traject waarin zij hun talenten, opgedaan in onbetaalde zorgarbeid, leren verzilveren op de arbeidsmarkt. Door deelname aan deze training verstevigden de deelneemsters hun zelfvertrouwen en leerden zij hun eigen mogelijkheden (h)erkennen en benutten. Ik hoop dat dit handboek ook u zal inspireren om met het gebruik van de beschreven methodiek een steentje bij te dragen aan het empowerment van vrouwen, het versterken van hun zelfvertrouwen en het verbeteren van hun arbeidsmarkt- en inkomenspositie. Tineke van der Kraan Directeur FNV Vrouwenbond We zijn er in geslaagd de deelnemende vrouwen een goed gevulde rugzak mee te geven om verdere stappen te zetten op of op weg naar de arbeidsmarkt. Ook is het goed gelukt de ontwikkelde methodiek te verspreiden en andere organisaties enthousiast te maken om met deze training aan de slag te gaan. Daarnaast is er een poule van ongeveer dertig trainsters gevormd die na afloop van deze pilot beschikbaar is om de training te geven en verder op de markt te brengen. Hierdoor kunnen in de toekomst nog veel meer vrouwen profijt hebben van de ontwikkelde methodiek en zo hun kansen op betaald werk vergroten. Wij bedanken daarom Stichting Instituut Gak, NSvP en Skanfonds die dit project financieel mogelijk maakten. Het Empowerment centre EVC danken wij voor de intensieve samenwerking tijdens 2 3

3 Inhoudsopgave colofon Informeel gewaardeerd EVC onbetaalde zorgarbeid: een opstap naar de arbeidsmarkt is een uitgave van de FNV Vrouwenbond. Het project Informeel gewaardeerd is in 28 en 29 uitgevoerd in Almere, Amsterdam Nieuw-West, Emmen, Purmerend en Tilburg. Informeel gewaardeerd is financieel mogelijk gemaakt door Stichting Instituut Gak, NSvP en Skanfonds. Co-financiers van het project waren Stichting Empowerment Centre EVC en de FNV Vrouwenbond. Tekst Jennifer Meyer, projectleider FNV Vrouwenbond Eindredactie Marit Klein Kranenbarg, KK tekstredactie Fotografie Liesbeth Sluiter Titia van den Berg Rachel de Haan Vormgeving Ida Rouwenhorst, Webunie Drukwerk Boom &van Ketel gafimedia ISBN nummer???? Meer informatie en bestellen van het handboek FNV Vrouwenbond Postbus AN Amsterdam Telefoon Bijdrage administratiekosten e 5,- (incl. verzendkosten) Voorwoord Inleiding Wat is onbetaalde zorgarbeid? Wat is EVC? De methodiek in beeld Informeel gewaardeerd in vogelvlucht Informeel gewaardeerd deelt ervaringen Een blik vooruit Nawoord Colofon Bijlagen: Bijlage 1: Opzet trainingsprogramma EVC onbetaalde zorgarbeid Bijlage 2: Activiteiten- en competentiekaart Onbetaalde zorgarbeid Bijlage 3: Portfolio - Onbetaalde zorgarbeid Bijlage 4: Persoonlijk ontwikkelingsplan Onbetaalde zorgarbeid Bijlage 5: Huisregels Bijlage 6: Cijfers arbeidsparticipatie van vrouwen in Nederland INHoudsopgave FNV Vrouwenbond, januari

4 Inleiding STRIP of foto De inrichting van de Nederlandse samenleving is lang gebaseerd geweest op het kostwinnersmodel. Het rolpatroon dat aan dit model ten grondslag ligt, lag lange tijd vast: mannen staken hun tijd in betaald werk, vrouwen in onbetaalde zorgarbeid. Huishoudens bestonden uit eenverdieners: gezinnen van twee volwassenen met of zonder kinderen. Dat beeld klopt al lang niet meer. Van de gezinnen met kinderen is één op de zes een eenoudergezin. Alleenstaanden vormen een derde deel van alle huishoudens. Binnen de overige gezinnen zijn de anderhalfverdieners veruit dominant. Dit handboek is bedoeld voor re-integratiebedrijven, loopbaancoaches, trainsters, instanties op het gebied van werk en inkomen, moedercentra, vrouwenorganisaties, welzijninstellingen, werkgevers(organisaties), vakbonden, potentiële deelneemsters aan de training EVC onbetaalde zorgarbeid en andere geïnteresseerden. Kortom voor een ieder die een steentje wil bijdragen aan het vergroten van de economische zelfstandigheid van vrouwen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt! inleiding De dominantie van het kostwinnersmodel is de afgelopen vijftien jaar zeer snel uit de samenleving aan het verdwijnen. Er is een ander ritme van werken, zorgen en leren ontstaan. Toch is het nog steeds zo dat, ongeacht de gezinssamenstelling, de vrouw het grootste deel van de onbetaalde zorgarbeid voor haar rekening neemt. Ook heeft de vrouw vaker een kleine parttimebaan of stopt met betaald werken zodra er kinderen komen. Dit heeft tot gevolg dat veel vrouwen ondanks de veranderende patronen nog steeds niet economisch zelfstandig zijn. Voor de FNV Vrouwenbond genoeg reden om onbetaalde zorgarbeid als uitgangspunt te kiezen voor een nieuw te ontwikkelen methodiek. Zij wil zo haar steentje bijdragen aan het vergroten van het aantal vrouwen dat economische zelfstandig is. De FNV vrouwenbond koos voor EVC onbetaalde zorgarbeid. Dit is een laagdrempelig loopbaaninstrument omdat onbetaalde zorgarbeid (zorg- en huishoudelijke taken, mantelzorg en vrijwilligerswerk) nauw aansluiten bij de praktijk van de vrouwen. In dit handboek doen wij achtergrond van onbetaalde zorgarbeid, onze visie hierop, de methode zelf en de kracht van de methodiek EVC onbetaalde zorgarbeid uit de doeken. Ook zijn de resultaten van het pilotproject Informeel gewaardeerd en ervaringen van de deelneemsters en trainsters erin opgenomen. 6 7

5 Wat is onbetaalde zorgarbeid? Wat is onbetaalde zorgarbeid? Bij onbetaalde zorgarbeid gaat het niet alleen om huishouden, kinderopvang of mantelzorg. Het gaat ook om bijvoorbeeld vrijwillige deelname aan besturen of om hulp in de buurt of op school. Gemiddeld besteden Nederlanders maar liefst 17% van hun tijd aan onbetaalde zorgarbeid en 11% aan betaalde arbeid. Om inzicht te kunnen krijgen en te kunnen begrijpen waarom onbetaalde zorgarbeid een omgeving is waarin competenties ontwikkeld (kunnen) worden, is de definitie van dit begrip onmisbaar. Onbetaalde zorgarbeid omvat die (onbetaalde) activiteiten die je uitvoert voor noodzakelijke zorg voor jezelf en anderen, binnen en/of buiten je eigen huishouden. Om een beter beeld te krijgen van welke activiteiten hieronder vallen, volgt hieronder een opsomming van de vijf hoofdcomponenten die het Sociaal Cultureel Planbureau hiertoe rekent: Huishoudelijk werk in en om het eigen huis (inclusief tuinieren, doe het zelf en dergelijke) organiseren, plannen maken, bedenken wat er allemaal gedaan moet worden maaltijden verzorgen (koken, bakken, tafel dekken/afruimen, afwassen) schoonmaken van het huis (opruimen, stoffen, stofzuigen, soppen, dweilen, bedden verschonen, sanitair schoonmaken, etc) kleding verzorgen (wassen, strijken, kleding herstellen) onderhoudswerk in en om het huis en van eigen vervoersmiddelen verzorging van tuin, kamerplanten en huisdieren administratie/geldzaken ten behoeve van het huishouden Verzorging huisgenoten en begeleiding eigen kinderen gewone dagelijkse verzorging van eigen kinderen hulp bij huiswerk voorlezen, praten met kinderen, spelen met kinderen, wandelen, buiten spelletjes doen, fietstochtjes maken oppassen eigen kinderen begeleiden van kinderen naar school, activiteiten, bibliotheekbezoek begeleiden van huisgenoten naar/van activiteiten bezoek reparatie en onderhoudsdiensten (garage, schoenmaker, stomerij en dergelijke) Onbetaalde activiteiten in verband met politiek, actiegroepen, buurt, kerk, sportverenigingen en dergelijke activiteiten die je voor je eigen kinderen doet, bijvoorbeeld bij een sport- of buurtvereniging of op school activiteiten die je voor andere huisgenoten doet dan je kinderen, bijvoorbeeld een actiegroep, een belangengroep, sport- of buurtvereniging Mantelzorg en vrijwillige zorg (onbetaald) verzorging van langdurig zieke of hulpbehoevende huisgenoten binnen eigen gezin/huis begeleiding van langdurig zieke of hulpbehoevende huisgenoten binnen eigen gezin/huis verzorging van familieleden buiten eigen gezin/huis zoals wassen, eten bereiden, aandacht geven, administratie/geldzaken begeleiding van familieleden buiten eigen gezin/huis, zoals naar arts gaan verzorging van niet-familieleden buiten eigen gezin/huis zoals wassen, eten bereiden, aandacht geven, administratie/geldzaken Wat is onbetaalde zorgarbeid? Boodschappen doen (inclusief bezoek postkantoor, bank en dergelijke) de dagelijkse boodschappen doen inkopen doen (kleding, schoenen, toiletartikelen en dergelijke) bezoek aan postkantoor, bank, gemeentehuis en dergelijke) 8 9

6 Deelneemsters Almere Waarom heb je deelgenomen? Vanuit bijstand moet ik op zoek naar werk, en ik doe het ook voor mijn taalontwikkeling Bij de Sociale Dienst heb ik het gevoel niet gehoord te worden, hier word ik serieus genomen ik zie het als opstart naar een betaalde baan, wilde meer van mezelf leren kennen ik heb een train-de-trainersopleiding gevolgd en zag dit als aanvullende ontwikkeling Wat heb je geleerd? dat je niet alles als vanzelfsprekend moet nemen dat je huisvrouw blijft als je alleen maar zo naar jezelf kijkt ik ben een sociaal persoon die goed kan luisteren mijn zelfvertrouwen is gegroeid, ik heb mezelf leren waarderen ik ben creatiever dan ik dacht Wat wordt je volgende stap? een opleiding volgen, welke weet ik nog niet precies een opleiding volgen tot gastvrouw als het aan mij ligt, als het van de Sociale Dienst mag, anders toch op zoek naar een baan Tips voor de FNV Vrouwenbond het niveau in de groep verschilt, wees bij de intake duidelijk over het niveau dat een potentiële deelneemster kan verwachten maak de trainingsessies korter per keer en spreid ze over bijvoorbeeld 8 dagen, het stilzitten valt ons huisvrouwen niet mee Almere mij trok het aan met vrouwen in een groep samen te werken, samen problemen oplossen, elkaar hulp bieden ik zet mezelf overal voor in je leert jezelf kennen, weet beter wat je waard bent door vragen als waar ben ik trots op, wat heb ik in mijn hand, heb ik geleerd dat ik goed met kinderen kan omgaan en dat ik dat leuk vind vaardigheden hoef je niet altijd met een diploma te overleggen, die kun je ook op een andere manier laten zien 10 11

7 Wat is EVC? Mijn EVC-proces, stap voor stap EVC-fase EVC-stap + vraag Actie individu Wat is EVC? bron: trainingsdocumenten EVC onbetaalde zorgarbeid Iedereen leert voortdurend en overal: op school, tijdens werk, zelfstudie, hobby s, ontspanning en thuis. EVC is de afkorting van Erkennen van (eerder of elders) Verworven Competenties. EVC richt zich als methode op het herkennen, waarderen en verder ontwikkelen van wat iemand, ongeacht in welke leeromgeving, al heeft geleerd: formele leeromgevingen zoals de school, non-formele zoals de werkplek en vrijwilligerswerk, informele zoals de thuissituatie en hobby s. De al aanwezige competenties worden geïnventariseerd, beoordeeld en erkend door certificering of diplomering. Op basis hiervan krijgt iemands persoonlijke ontwikkeling vorm. EVC toont omvang en kwaliteit van competenties ongeacht waar of hoe die zijn verworven en geeft inzicht in persoonlijke ontwikkeling. EVC richt zich dus op de lerende individu. EVC kent vele vormen, procedures en toepassingen. Dit is logisch omdat EVC op tal van manieren en doelstellingen kan worden ingezet. Dit gaat van professionalisering tot integraal personeelsbeleid op organisatieniveau, van individuele loopbaanvorming tot sectoraal opleidingsbeleid. EVC kan door de praktische insteek vrij snel bijdragen aan het versterken van de inzetbaarheid van mensen. Bij EVC staat het competentiebegrip centraal. Zonder een goed begrip daarvan kun je met EVC weinig kanten uit. Vaak worden begrippen als kwaliteiten, vaardigheden en competenties door elkaar gebruikt. Daarom de meest gebruikelijke definities nog eens op een rijtje: Kwaliteiten Persoonskenmerken die los staan van wat we geleerd hebben; ze zijn kennisonafhankelijk en in aanleg aanwezig. Je kunt kwaliteiten niet aanleren. Vaardigheden Hulpmiddelen die je kunt aanleren door oefening. Competenties Het geheel aan vaardigheden (kunnen) en kwaliteiten (zijn) in combinatie met houding (willen) en kennis (weten). Dit vormt de basis voor het gedrag dat een persoon in staat stelt een bepaalde taak op een bepaald niveau in een bepaalde omgeving uit te voeren. EVC is niet bedoeld om ontbrekende kennis en vaardigheden te tonen. EVC bouwt verder op de reeds aanwezige competenties. EVC toont hoe halfvol de fles is en hoe die fles verder gevuld kan worden. EVC is daarmee geen doel op zichzelf. Het is een visie én een methode. Het draagt bij aan de ontwikkeling van individuen en het versterken van het human capital management van organisaties en bedrijven. EVC stimuleert en activeert het individu om meer initiatief te nemen bij de eigen ontwikkeling. De verantwoordelijkheid daarvoor ligt bij het individu zelf. EVC-proces in vijf fasen EVC bestaat uit meerdere fasen. Over vijf fasen verdeeld gaat het om tien stappen waarin het lerende individu het initiatief kan nemen. Het schema geeft beknopt weer hoe die fasen eruit zien en welke stappen daarbinnen worden gezet. In alle fasen van de EVC-procedure vormt het portfolio vormt de rode draad. Van de eerste tot de laatste fase loopt het portfolio mee. Achtereenvolgens wordt per fase het doel van het individuele leerproces in relatie tot de context vastgesteld; het portfolio gevuld met aan het doel gerelateerde leerervaringen; het portfolio als zodanig beoordeeld en van advies voorzien; via maatwerk het portfolio verrijkt en tot slot het portfolio als startpunt genomen voor nieuwe leervragen vanuit een EVC-verankerde situatie. Het hele EVC-proces begint en eindigt dus met het portfolio; tegelijkertijd is het telkens de start van een nieuw EVC-proces. Dit is de zogenaamde portfolio-loop. I. Voorbe reiden II. Herken nen III. Waarderen & Erkennen IV. Ontwikkelen V. Implementatie Tot slot 1. Bewustzijn Welke noodzaak is er tot investeren in mezelf? 2. Leerdoelen bepalen Welke leerdoelen zijn van belang voor mij? 3. Bepalen persoonlijk profiel Hoe bepaal ik mijn behoefte aan competenties? 4. Retrospectie Hoe beschrijf en documenteer ik mijn verworven competenties? 5. Standaardsetting Wat is de gewenste beoordelingsstandaard? 6. Waardering Hoe word ik gewaardeerd? 7. Erkenning Hoe krijg ik erkenning? 8. Prospectie Hoe maak ik een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP)? 9. Werken aan POP Aan de slag met mijn leerdoelen (maatwerk) 10. Structurele implementatie Evaluatie; hoe kan ik EVC afhankelijk van mijn context structureel organiseren? Formulering van mijn doelen Inventarisatie personele knelpunten Start zelf-management van competenties Vaststellen ambities en leerdoelen Sterkte/zwakteanalyse Opstellen profiel Vaststellen portfoliomodel Invullen van portfolio Eventueel portfoliobegeleiding Vaststellen standaard Self-assessment Overzicht krijgen van loopbaankansen Beoordeling van portfolio Verzilveren certificeringskansen Uitwerken advies loopbaankansen (POP) Afspraken maken over maatwerk Uitvoeren POP Evaluatie van mijn EVC-proces Portfolio-beheer volhouden EVC zit in de lift. Het levert dan ook een belangrijke bijdrage aan het stimuleren van een leven lang leren. Duidelijk is dat persoonlijke ontwikkeling voorop staat. Deze ontwikkeling komt niet alleen de persoon zelf ten goede maar ook de organisatie waar men actief is en indirect daarmee de maatschappij. De rol van beoordelen binnen de EVC-systematiek beperkt zich daarmee niet meer tot een eindtoetsing maar betekent eerder een startpunt voor nieuwe ontwikkeling of ontplooiing. EVC wordt/is daarmee meer dan beoordelen; het is ook adviseren én ontwikkelen! Wat is EVC? 12 13

8 Trainster Almere Waarom heb je ervoor gekozen mee te werken aan deze EVCtraining? ik vind het leuk bezig te zijn met vrouwen, ze in hun kracht te zetten vrouwen empoweren voelt als thuiskomen, als een warm bad Wat maakt deze loopbaanmethodiek uniek? dat huisvrouwen versteld staan van zichzelf, dat ze positief schrikken van wat ze eigenlijk in huis hebben dat competenties niet alleen door opleidingen en werkervaring te verkrijgen zijn Wat hebben jullie bereikt met de deelnemende vrouwen? hun zelfvertrouwen groeit, ze gaan geloven in hun eigen kracht dat vrouwen van een heel timide gedrag bij de intake zich ontwikkelen en op de vijfde trainingsdag wel mooi zichzelf voor de groep presenteren! Wat verwacht je van de nazorg? alle vrouwen reageerden enthousiast op de plannen voor de terugkomdag en de aanvullende coaching deze nazorg is gewenst om de vrouwen verder op weg te helpen, met een extra spiegel, en bijvoorbeeld cv- en sollicitatietraining Almere verborgen talenten waarvan vrouwen zich niet bewust zijn naar boven te krijgen, dat ze weten wat ze in huis hebben dat in zo n relatief korte tijd de vrouwen zichzelf zo veel beter hebben leren kennen dat vrouwen hebben geleerd zelfreflectie toe te passen Tips aan de FNV Vrouwenbond stel duidelijke intakecriteria vast en baken de verwachtingen van de potentiële deelnemers hiermee af houd de niveauverschillen, zowel qua opleiding als beheersing van de Nederlandse taal, zo klein mogelijk ga als FNV Vrouwenbond de acquisitie doen van nieuwe afnemers van EVC trajecten, laat ons trainers de trainingen verzorgen, de naam van de FNV Vrouwenbond opent deuren! 14 15

9 De methodiek in beeld de methodiek in beeld Aanleiding Voor de FNV Vrouwenbond werd steeds duidelijker dat een methodiek met onbetaalde zorgarbeid als uitgangspunt zeer waardevol kan zijn voor de doelgroep: vrouwen zonder scholing en/of werkervaring. Na kennis te hebben genomen van EVC procedures, waarmee je kunt kijken naar informele leeromgevingen als het huishouden en die verder bouwen op wat de individu al kan, was de interesse gewekt. De FNV Vrouwenbond vond in het Empowerment Centre de juiste partner voor het ontwikkelen van de methodiek EVC onbetaalde zorgarbeid. EVC onbetaalde zorgarbeid Erkenning van competenties die op een andere manier dan via scholing en werkervaring zijn verworven, staat centraal bij deze methodiek. Deze insteek maakt deze methodiek voor vrouwen die geen opleiding en/of werkervaring hebben tot een krachtig loopbaaninstrument. Deze methodiek ondersteunt vrouwen bij het in kaart brengen van de competenties die ze hebben opgedaan bij het verrichten van onbetaalde zorgarbeid. Deze arbeid telt vervolgens als werkervaring en kan worden benut tijdens sollicitaties. Deelnemende vrouwen leren met EVC onbetaalde zorgarbeid onzichtbare competenties die zijn opgedaan met onbetaalde zorgarbeid zichtbaar maken, erkennen en benutten voor de arbeidsmarkt. Hierdoor kunnen ook re-integratiebegeleiders, arbeidsbemiddelaars of toekomstige werkgevers duidelijk zien welke competenties vrouwen uit deze doelgroep hebben. Deze specifieke EVC-procedure is een nuttig loopbaaninstrument en zeer bruikbaar als voorschakeltraject bij de re-integratie van een moeilijk bemiddelbare groep. EVC onbetaalde zorgarbeid in de praktijk krijgen de deelneemsters inzicht in hun levenservaringen, worden ze ondersteund bij het ontdekken en beschrijven van hun sterke competenties en krijgen ze hulp bij het formuleren van hun wensen op werkgebied en de mogelijkheden om hun wensen waar te maken. Er is gekozen voor werkvormen waarbij de deelneemsters zo zelfstandig mogelijk de opdrachten kunnen uitvoeren en er zo min mogelijk instructie door de begeleider nodig is. Denk aan werkvormen als: interviewen in tweetallen, een verhaal vertellen of optreden, groepsopdrachten, individuele opdrachten of spelvormen. Aan het eind van de training beschikken de deelneemsters over een goed onderbouwd portfolio. Zijn ze in staat om hun in kaart gebrachte competenties te vergelijken met die beschreven in functieprofielen. Ook hebben ze hun Persoonlijk OntwikkelingsPlan (POP) opgesteld waarin ze hun toekomstige loopbaanstappen beschrijven. Wat onderscheidt EVC onbetaalde zorgarbeid van andere methodieken? Het centraal stellen van onbetaalde zorgarbeid in combinatie met een EVC methodiek is waardevol voor alle herintreedsters die onvoldoende startkwalificaties, weinig werkervaring en/of zelfvertrouwen hebben. De meerwaarde van deze methodiek is dat de onbetaalde zorgarbeid als leeromgeving wordt genomen om de competenties van vrouwen te benoemen. En hen ook leert hoe zij deze competenties kunnen laten meetellen bij het verwerven van een positie op de arbeidsmarkt. Andere methodieken maken (nog) onvoldoende gebruik van deze waardevolle leeromgeving. een enorme boost aan zelfvertrouwen en zelfinzicht. Daarnaast krijgen de deelneemsters praktische en hanteerbare handvatten om hun eigen re-integratie vorm te geven. Zij raken gemotiveerd om zelf vervolgstappen te zetten. Het project stimuleert hiermee de emancipatie, economische zelfstandigheid en het handelingsperspectief van vrouwen. Als de vrouwen beschikken over een hanteerbaar (en controleerbaar) instrument is het makkelijker om hun competenties ook voor werkgevers inzichtelijk te maken. Met dit loopbaaninstrument is het mogelijk een brug te slaan tussen onbetaalde zorgarbeid de huidige situatie van de vrouwen en de betaalde arbeidsmarkt, hun doel voor de toekomst. de methodiek in beeld De vijf EVC-fasen, zoals eerder beschreven, zijn als uitgangspunt genomen. Deze stappen zijn verdeeld over zes trainingsdagen van vijf uur per dag. Tijdens deze zes sessies Hun dagelijkse praktijk, waarvan vaak verondersteld wordt dat die niet veel voorstelt, blijkt juist een waardevolle leeromgeving te zijn. Deze nieuwe kijk op zichzelf geeft de vrouwen 16 17

10 Deelneemsters Emmen Waarom hebben jullie meegedaan? Ik wilde een opfriscursus persoonlijke ontwikkeling Ik zocht een hulpmiddel om te switchen van werk dat ik in mijn moederland deed naar een baan die in Nederland binnen de mogelijkheden ligt Wat heb je geleerd? Van negatief naar positief bewust tijd voor mezelf maken ik kan meer dan ik dacht, het zorgen voor 4 kinderen gaat me eigenlijk best goed af Welke oefeningen hielpen je verder? Veel praten in verschillend samengestelde groepjes, samen oefeningen doen waarin we onszelf moesten voorstellen en op papier zetten. Doordat we herkenning en erkenning vonden bij elkaar, zeg maar samen in een soortgelijk schuitje zitten, begrijpen wij elkaar en kunnen wij elkaar helpen. Wat vind je ervan dat de training is afgelopen? Gaan we naar huis toe dan? Emmen 18 19

11 Informeel gewaardeeerd in vogelvlucht Informeel gewaardeeerd in vogelvlucht De huidige arbeidsmarkt vraagt om goed opgeleide mensen, liefst met werkervaring en een opleiding. Maar als je een tijd niet betaald hebt gewerkt en/of geen opleiding hebt, is deelname en/of terugkeer naar de arbeidsmarkt moeilijk. De afgelopen jaren kwam de FNV Vrouwenbond veel vrouwen tegen met potentie en onbenut talent, die graag de arbeidsmarkt willen betreden. Door onvoldoende werkervaring of het ontbreken van de juiste opleiding blijkt dit in de praktijk voor velen van hen lastig te realiseren. Re-integratiebedrijven en organisaties op het gebied van werk en inkomen hebben vaak niet de juiste loopbaaninstrumenten in huis om deze vrouwen te ondersteunen in hun re-integratie. Ze krijgen er wel steeds meer aandacht voor. De FNV Vrouwenbond heeft tijdens de uitvoering van het pilotproject Informeel Gewaardeerd mogen ervaren dat de ontwikkelde methodiek EVC onbetaalde zorgarbeid een waardevol hulpmiddel is in de re-integratie van vrouwen zonder werkervaring en/of opleiding. Deze zesdaagse training kan goed ingezet worden als voorschakeltraject op de bestaande re-integratie-instrumenten. Hoofddoel Het creëren van concrete scholings - en arbeidsmarktkansen voor vrouwen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Door hen te leren hun competenties te benoemen en benutten. Subdoelen Officiële instanties als gemeenten en organisaties op het gebied van werk, inkomen en uitkeringen hebben nog vaak weinig inzicht in de doelgroep en ook weinig tijd en mankracht om zich hierin te verdiepen. Dit kan veranderen door krachten te bundelen en samen te werken met vrouwencentra, welzijnsinstellingen en zelforganisaties en zo elkaars deskundigheid te versterken en nieuwe methoden te ontwikkelen. Informeel gewaardeerd had de volgende subdoelen: ontwikkelen van een vernieuwende en laagdrempelige methodiek EVC onbetaalde zorgarbeid. Om hiermee dichtbij de leefwereld van de doelgroep aan te sluiten en hiermee een grotere kans creëren om hen te bereiken en kansen op ontwikkeling en werk te bieden. ontwikkelen van een train-de-trainers module waarmee de methodiek onder vrouwen uit de doelgroep blijvend kan worden verspreid. beschrijven van de methodiek EVC onbetaalde zorgarbeid en deze onder de aandacht brengen van organisaties op het gebied van werk en inkomen, re-integratiebedrijven en toekomstige werkgevers. En hen bewust maken dat onbetaalde zorgarbeid een leerrijke omgeving is, waarin competenties worden opgedaan die benut kunnen worden op de arbeidsmarkt. landelijke verspreiding van de ontwikkelde methodiek, zodat zoveel mogelijk vrouwen uit de doelgroep kunnen profiteren van de projectresultaten. Doelgroep Er is specifiek geworven onder vrouwen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Dit kunnen zijn alleenstaande moeders in de bijstand, zwarte, migranten- en vluchtelingenvrouwen (ZMV) in een kansarme positie of vrouwen zonder uitkering maar met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, de zogeheten NUGgers. Kenmerken van deze vrouwen: weinig tot geen opleiding weinig tot geen werkervaring zorg voor jonge kinderen beperkende privéomstandigheden sociaal netwerk beperkt tot de eigen woonomgeving Voor ZMV-vrouwen geldt vaak ook dat zij een matige beheersing van de Nederlandse taal hebben en dat zij vooral familie en vrienden uit de eigen etnische gemeenschap hebben. Instroomcriteria De methodiek bevat veelal schriftelijke oefeningen en kijkt naar onbetaalde zorgarbeid als leeromgeving. Het zal daarom de beste resultaten opleveren voor vrouwen die de taal redelijk beheersen (taalniveau A2) en die weinig tot geen werkervaring en/of opleiding hebben. Sommige van hen doen hooguit een aantal uur in de week vrijwilligerswerk. Een ander heel belangrijk criteria is motivatie, het is dus van belang om tijdens de intake deze goed te toetsen. Producten Tijdens de uitvoering van het project zijn de volgende producten ontwikkeld en gebruikt: EVC methodiek onbetaalde zorgarbeid inclusief methodische werkwijze voor professionele trainsters waarin alle ontwikkelde instrumenten en achtergrondmateriaal zijn opgenomen train-de-trainers module om vrouwen uit de doelgroep op te leiden tot beginnend trainer in de methodiek EVC onbetaalde zorgarbeid activiteiten- en competentiekaart onbetaalde zorgarbeid: beschrijving van competenties relevant voor de arbeidsmarkt portfolio onbetaalde zorgarbeid: een map met een inhoud die aantoont wat je kunt persoonlijk ontwikkelingsplan onbetaalde zorgarbeid: een plan waarin uitgewerkt is op welke manier de deelneemster zich het beste kan en wil ontwikkelen in de toekomst. Werving Voor de werving waren kleurrijke folders beschikbaar die werden neergelegd bij laagdrempelige ontmoetingsplekken waar vrouwen uit de doelgroep regelmatig komen. Daarnaast werkte de FNV vrouwenbond samen met vrouwenorganisaties, welzijnsinstellingen en sleutelfiguren in Almere, Amsterdam, Emmen, Purmerend en Tilburg. Zij vormden de spil in het benaderen en werven van vrouwen. In de vrouwencentra werden voorlichtingsbijeenkomsten gegeven. Na aanmelding werd in een intakegesprek vastgesteld of de vrouw aan de instroomcriteria voldeed. Uitvoering Aan het begin van het project zijn 28 professionele trainsters getraind in de methodiek EVC onbetaalde zorgarbeid. Dit zijn allemaal betrokken trainsters die veelal ervaring hebben in het werken met deze doelgroep. Het was een hele diverse groep qua afkomst, woonplaats in Nederland, maar wel allemaal met een gemeenschappelijke missie: vrouwen een stap vooruit helpen. Vijftien van hen hebben vervolgens de trainingen voor dit pilotproject gegeven. In Almere, Amsterdam, Emmen, Purmerend en Tilburg startten acht groepen van deelneemsters. Deze kwamen gedurende zes weken, één keer per week bijeen voor het volgen van de training. Deze bijeenkomsten vonden plaats binnen de schooltijden van uur. Tussen de wekelijkse bijeenkomsten werd van de deelneemsters verwacht dat zij thuis huiswerkopdrachten maakten. De regelmaat in de bijeenkomsten bevorderde de continuïteit in het leerproces van en de verbondenheid tussen de deelneemsters. Aan het eind van de training stellen de deelneemsters hun Persoonlijk OntwikkelingsPlan op. Dit bleek een goed handvat te zijn voor de vrouwen. Zij kunnen hiermee bij hun reïntegratiebedrijf en/of het CWI duidelijk maken welke vervolgstappen zij concreet willen nemen. Hierna kregen de deelneemsters die de zesdaagse training EVC onbetaalde zorgarbeid hadden doorlopen - de mogelijkheid om de train-de-trainers module EVC onbetaalde zorgarbeid te volgen. Zestien vrouwen maakten van deze mogelijkheid gebruik. Zij gaan in eerste instantie samen met de Informeel gewaardeeerd in vogelvlucht 20 21

12 Trainster Emmen Wat is er uniek aan dit traject? de deelnemende vrouwen zijn erachter gekomen dat ze wél iets kunnen Uniek aan dit traject is dat vrouwen die geen betaald werk verrichten kunnen deelnemen Wat hebben jouw deelneemsters na dit intensieve traject bereikt? Ze weten nu te vertellen waar ze goed in zijn Waar kijk je met trots op terug? Ondanks het voor iedereen te korte tijdsbestek ben ik trots dat de deelnemende vrouwen erachter zijn ze gekomen dat ze wél iets kunnen. Hun zelfvertrouwen is enorm toegenomen, onzeker en schuchter als ze binnenkwamen, zo veel zelfbewuster ronden ze deze laatste dag af. professionals deze trainingen verzorgen. Nazorg Alle deelneemsters zijn empowered en klaar voor dé volgende stap. Alleen hebben zij over het algemeen een dermate grote afstand tot de arbeidsmarkt dat ze nog niet voldoende bagage hebben om zelfstandig verder te gaan. De vrouwen konden na het afronden van de training kiezen voor vervolgbegeleiding. Afgestemd op de wensen van de groep is gekozen voor terugkomdagen of individuele begeleiding. Tijdens het vervolgtraject is aandacht besteed aan de uitvoering van het persoonlijk ontwikkelingsplan van de vrouwen. Resultaten In vijf plaatsen zijn er acht groepen met in totaal ongeveer 1 vrouwen getraind. Hiervan hebben zestien vrouwen ook de train-de-trainsters module gevolgd. Daarnaast zijn contacten gelegd met organisaties voor de een methode op maat die aansluit bij de eigen aanpak en projecten van deze organisaties. Een opleidingstraject voor EVC begeleidsters was hiervan het resultaat, waardoor nog ongeveer 40 vrouwen worden getraind via de methodiek EVC onbetaalde zorgarbeid. Het herwinnen van het verdwenen zelfvertrouwen bleek voor bijna alle deelneemsters een zeer belangrijk resultaat van de training, ze vonden herkenning in en erkenning van elkaars levensverhalen wat hen weer inspiratie en kracht gaf voor het nemen van de volgende stap. Voor een enkeling was dit het vinden van een betaalde baan. Voor de meesten betekende dit inzicht in hun ontwikkelingswensen voor de toekomst. En vooral welke stappen zij daarvoor nog te gaan hebben. Begeleiding na de training is dus essentieel voor de waarborging van de te nemen vervolgstappen. Dat de methodiek EVC onbetaalde zorgarbeid echt goed aansluit op de leefsituatie van de vrouwen blijkt ook uit de lage uitvalcijfers. 82% van de deelneemsters heeft de training afgerond, dat is voor deze doelgroep zeer goed te noemen. Er is zelfs één trainingsgroep die helemaal geen uitval kende. Door professionele trainsters op te leiden in de methodiek EVC onbetaalde zorgarbeid beschikt de FNV Vrouwenbond nu over een poule van 28 trainsters die door het hele land deze training kunnen verzorgen. Het opleiden van de professionele trainsters leidde ertoe dat de methodiek breed gedragen en ook verspreid wordt. De trainsters kregen de beschikking over een waardevolle methodiek en een goed uitgewerkte trainingsmap. De meeste van de opgeleide trainsters zijn zelfstandig onderneemsters en hebben hiermee een goed product in handen dat zij in de markt kunnen zetten. De samenwerking van de FNV vrouwenbond met deze trainsters leidde er toe dat óók de trainsters empowered zijn en het product bij organisaties aanbieden. Twee prachtige bijkomende resultaten van deze keus binnen het pilotproject. Conclusie De insteek voor de methodiek EVC onbetaalde zorgarbeid bleek succesvol. Het sluit goed aan bij de praktijksituatie voor vrouwen zonder opleiding en/of werkervaring. De training biedt deze vrouwen handvatten en inzichten om hun competenties te benoemen. Waar zorgen voor kinderen en het huishouden vaak worden afgedaan als niets doen, is het nu een bron van kwaliteiten en talenten. Dit was voor de deelneemsters een enorme eye-opener en bovenal krachtbron. Dit inzicht, deze andere visie willen wij graag ook meegeven aan organisaties en begeleiders die werken of gaan werken met deze vrouwen. Maar ook aan diegenen die reintegratieproducten ontwikkelen en beleid maken voor deze vrouwen. Informeel gewaardeeerd in vogelvlucht 22 23

13 Deelneemsters Informeel gewaardeeerd in vogelvlucht Dit pilotproject dankt haar succes aan de combinatie van methodiek, doelgroep, trainsters en samenwerkende regionale partijen. Iedereen zag de meerwaarde van deze methodiek en besloot haar steentje bij te dragen. Spreuk samen sterk of zoiets??? Wat onderscheidt EVC van andere trainingen op het gebied van persoonlijke ontwikkeling? In andere trainingen leer je meestal een vaardigheid, skill aan om verder te komen. Deze training gaat dieper. Biedt je een spiegel. Je neemt je leven door in vogelvlucht, staat stil bij de ervaringen die je gevormd hebben. Volgende stap? Ik hoef niet meer in loondienst te werken, sta al ingeschreven bij de Kamer van Koophandel, kan zo verder uitbreiden! In en buiten de training om wordt een innerlijk proces gestart. Emoties komen los, de groep was veilig om die te uiten, wat je uit is een persoonlijke keuze. Wat ga je met je ver worven competenties doen? Mezelf op de kaart zetten! Begin 29 wil ik aan het werk zijn.. Voorwoord Purmerend 24 25

14 Informeel gewaardeerd deelt ervaringen Informeel gewaardeerd deelt ervaringen In de voorgaande hoofdstukken is de achtergrond van de methodiek EVC onbetaalde zorgarbeid en in grote lijnen de werkwijze van het project beschreven. In dit hoofdstuk beschrijven wij een aantal methodische aanbevelingen. Zaken waarvan wij hebben ervaren dat deze cruciaal zijn bij het succesvol toepassen van de methodiek EVC onbetaalde zorgarbeid. Hiermee willen wij bijdragen aan verspreiding en inbedding van een nieuw ontwikkelde werkwijze. Werving Ga op zoek naar nieuwe en bestaande organisaties waar vrouwen uit de doelgroep komen of die intensief contact hebben met vrouwen uit de doelgroep. Betrek sleutelfiguren en vrouwencentra actief bij de werving. Hoe enthousiaster en meer betrokken ze zijn, des te enthousiaster zullen ze de training promoten en vrouwen proberen toe te leiden. Zorg voor een goede folder met duidelijke informatie over inhoud en randvoorwaarden. Verspreid de folder heel ruim over verschillende plekken. Intake In regio s waar er weinig empowermentactiviteiten zijn voor vrouwen bestaat de kans dat ook vrouwen buiten de doelgroep zich aanmelden voor deelname. Doe eerst aan een goede telefonische screening voordat je de vrouwen uitnodigt voor een intake. Hiermee voorkom je onnodig tijdverlies en teleurgestelde geïnteresseerden. Houd de intake op een voor de vrouwen laagdrempelige locatie. Probeer ernstige belemmeringen zoals psychische klachten, ingewikkelde privéomstandigheden en schulden zo goed als mogelijk tijdens de intake naar boven te krijgen. Dit voorkomt in een later stadium teleurstelling voor alle partijen. Gemotiveerde deelneemsters zijn de sleutel voor weinig uitval. De intake is hét moment om duidelijk te krijgen of de potentiële deelneemster voldoende gemotiveerd is voor deelname. Benut de intake hiervoor en houd vast aan de gestelde criteria. Als je dat niet doet, is de kans groot dat vrouwen gedurende de training alsnog afvallen. Het traject Stel huisregels (zie bijlage) op zoals geen certificaat bij een bepaald afwezigheidspercentage. Bespreek de regels aan het begin van de training met de deelneemsters en houd je eraan. Als vrouwen de afspraken overtreden, bijvoorbeeld vaak te laat komen of afwezig zijn, confronteer ze dan met hun gedrag. Deze training maakt veel emoties los bij de deelneemsters. Zorg dat er voldoende ruimte is voor persoonlijke aandacht en tijd voor reflectie. Maak de groepen niet groter dan 10 deelneemsters. Mocht er toch behoefte zijn aan grotere trainingsgroepen, verdeel de training dan over acht bijeenkomsten in plaats van zes. In de tweede helft van de training wordt van de vrouwen verwacht dat zij bewijzen verzamelen om hun competenties te kunnen erkennen. Dit is onderdeel van hun huiswerk en blijkt vaak een intensieve zoektocht. Het is daarom wenselijk om de laatste drie bijeenkomsten om de twee weken te plannen. In het laatste deel van de training gaan de vrouwen aan de slag met het concretiseren van hun stappen richting de arbeidsmarkt. Voor velen van hen is het de eerste keer dat zij een sollicitatiebrief en/of CV opstellen. Zorg voor voldoende voorbeeld sollicitatiebrieven en CV s die zij kunnen inkijken en/of meenemen. Persoonlijk OntwikkelingsPlan (POP) Stimuleer het probleemoplossend vermogen van de deelneemsters door aandacht te besteden aan de randvoorwaarden. Door zaken als kinderopvang, eventuele kosten van de te nemen stappen, wel of geen draagvlak thuis, taal en reisafstand te bespreken, worden de deelneemsters zich bewust van deze aspecten. Als er belemmeringen zijn, dan kunnen ze hier oplossingen voor gaan zoeken. Wanneer het hun eigen leven betreft, zijn veel vrouwen niet gewend hun ambities of dromen onder woorden te brengen. Ondanks hun onzekerheid hebben ze zich aangemeld voor het traject. Iets heeft hen gemotiveerd. Probeer samen met hen te achterhalen wat dat is en waar hun diepste dromen en wensen liggen. Soms hebben vrouwen onrealistische ambities. Ze willen bijvoorbeeld een goedbetaalde baan van half tien tot half twaalf s ochtends. Leer de vrouwen dat ze keuzes moeten maken. Vertel hen dan dat ze naar de lange termijn moeten kijken: als zij nu start met een opleiding of werken, is er over een aantal jaar een bepaald resultaat te verwachten, mits ze er echt voor gaat. Faalangst of angst voor afwijzing kunnen redenen zijn voor een onrealistische ambitie. Ga op zoek naar de werkelijke redenen voor deze ambitie. Nazorg De deelneemsters hebben een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Door de activering en het empowerment is de behoefte aan een vervolgstap vrij groot. Helaas zijn de meeste van hen niet in staat om zelfstandig verder te gaan. Nazorg is cruciaal om de vrouwen echt de vruchten laten plukken van de voornemens in hun persoonlijk ontwikkelingsplan. Plan in het traject voldoende (financiële) ruimte in voor nazorg. Communiceer deze mogelijkheid in de intake of op de eerste trainingsdag. Warme overdracht is noodzakelijk om te zorgen dat de vrouwen goed doorstromen naar vervolgmogelijkheden. Regel: dat de organisaties inhoudelijk en organisatorisch afstemmen wie wat doet dat de vrouwen duidelijke informatie krijgen over het vervolgtraject en dat er contactpersonen zijn die ze kunnen aanspreken. Organisaties moeten dus expliciet tijd en mankracht reserveren voor de overdracht. Implementatie Het is wenselijk om een succesvolle methodiek goed te implementeren zodat zoveel mogelijk vrouwen uit de doelgroep hiervan kunnen profiteren. Hierbij is van belang dat de methodiek breed gedragen wordt door de juiste partijen. Wij kozen ervoor te starten met het trainen van ervaren trainsters. Hierdoor creëer je een netwerk van professionals - verspreid over heel Nederland die enthousiast zijn over deze methodiek en erachter staat. Verspreiding gaat vervolgens bijna als vanzelf. In veel projecten krijgen vrouwen uit de doelgroep de mogelijkheid om een train-de-trainers module te volgen. De bedoeling hiervan is dat deze vrouwen de methodiek dan verder verspreiden onder hun achterban. Onze ervaring is dat deze stap voor de vrouwen nog een drempel te ver is. Wij kozen ervoor om teams te maken bestaand uit één professionele trainster en 1 tot 2 vrouwen uit de doelgroep die de train-de-trainers module hebben gevolgd. Hiermee bied je de vrouwen uit de doelgroep de mogelijkheid om onder begeleiding de training een aantal keren te geven. Daarmee vergroot je de slagingskans dat zij op een gegeven moment zelfstandig de training kunnen geven. Randvoorwaarden Houd de tijd tussen de voorlichtingsbijeenkomsten, intake en de start van de training zo kort mogelijk. Hier- Informeel gewaardeerd deelt ervaringen 26 27

15 Trainster purmerend Wat maakt dit traject uniek? Vrouwen met afstand tot de arbeidsmarkt, die laagopgeleid zijn of lang geen scholing hebben gevolgd, krijgen de kans zich persoonlijk te ontwikkelen. Mogelijk naar een betaalde baan, maar een eerste stap richting zelfontplooiing is ook al een heel mooi resultaat. Deze groep deelnemers heeft behoorlijk wat voor de kiezen gehad in hun leven. Desalniettemin, of beter, juist daardoor zijn het sterke vrouwen met veel energie Wat was jullie inbreng in de cursusinhoud? De oefeningen, het vertellen van hun persoonlijke levensverhalen maakte veel los bij de dames. Tijd voor reflectie was er amper, maar die bouwden we zo goed als mogelijk in. Wat neem je mee? Als je dan ziet dat je in een relatief kort tijdsbestek de deelneemsters raakt, aan het denken zet, is de eerste mijlpaal een feit. mee verklein je het risico op uitval. Zorg dus voor een efficiënte organisatie tijdens de wervingsperiode. Voor de deelneemsters is het belangrijk dat de kinderopvang geregeld is, zodat zij zorgeloos aan de training kunnen deelnemen. Zoek uit of uitkeringsinstanties dit vergoeden. En bepaal of je dit voor de vrouwen wilt financieren. Zo ja, zorg dan voor voldoende financiële middelen. Het zorgen voor kinderopvang ter plaatse bevordert hun aanwezigheid. Informeel gewaardeerd deelt ervaringen 28 29

16 Deelneemsters tilburg Waarom heb je aan deze training deelgenomen? Mede door een gebrek aan zelfvertrouwen zocht ik steun en coaching in een groep. Wat heb je geleerd? De eye-opener dat je ook zonder papieren wat waard bent op de arbeidsmarkt geeft een boost aan zelfvertrouwen Wat ga je nu doen? Werken aan werk Op zoek naar een opleiding Mijn zelfvertrouwen verder versterken Op zoek naar nazorg om het geleerde vast te houden Wat kan beter? Het was een heel kort traject. Er is weinig tijd geweest om even bij onze zelfontwikkeling stil te staan. We hebben zoveel oefeningen gedaan. Als het kan, de volgende keer spreiden over een langere periode. De nazorg was ons niet duidelijk tot vandaag. Fijn dat de projectcoördinator daar wat meer over kwam vertellen. tilburg 30 31

17 Een blik vooruit Trainster een blik vooruit Deelname aan betaalde arbeid geldt als een belangrijk criterium voor de emancipatie van bevolkingsgroepen en met name die van vrouwen. Betaald werk biedt immers kansen op economische zelfstandigheid. Daarnaast kan vanuit het oogpunt van vergrijzing het vrouwelijk talent niet gemist worden. De overheid wil om bovenstaande redenen een hogere participatiedeelname (> 65% in 2011) van vrouwen op de arbeidsmarkt. Voor vrouwen zonder startkwalificatie is een sluitend aanbod van inburgering, onderwijs, maatschappelijke participatie en uiteindelijk ook betaalde arbeid nodig. Onder deze krachtige vrouwen is immers veel onzichtbaar onbenut talent. Het is daarom wenselijk om kansen op of op weg naar de arbeidsmarkt te creëren voor deze vrouwen. Het pilotproject Informeel gewaardeerd wijst uit dat EVC onbetaalde zorgarbeid een krachtig loopbaaninstrument is dat kan bijdragen om deze kansen te leren verzilveren. De methodiek EVC onbetaalde zorgarbeid is beschikbaar voor alle organisaties die hun steentje willen bijdragen aan het vergroten van de economische zelfstandigheid van vrouwen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. U kunt hiervoor ook een beroep doen op de poule van trainsters EVC onbetaalde zorgarbeid van de FNV Vrouwenbond. Wat zijn je ervaringen tot nu toe? Hoe was het om deze training ook zelf te geven? Het was zeer inspirerend om te doen! Ondanks de verschillen in achtergrond, leeftijd en motivatie, ontstond er al heel snel een mooie binding in de groep. De vrouwen inspireerden elkaar door hun levenservaring te delen. Wat heeft de vrouwen geholpen in hun persoonlijk traject? Stukje bij beetje kwamen de dames tot bepaalde inzichten. Ze maakten kennis met middelen als een portfolio en door hun levensverhaal op te schrijven, zagen ze in dat ze toch best heel veel hadden bereikt. Stap voor stap kregen ze zo meer beeld bij wat ze waard zijn. Welk resultaat is bereikt na vijf intensieve trainingen? Er is een klein zaadje geplant. Bij iedere deelnemer op haar eigen manier. Er is wel nazorg nodig om dit zaadje tot bloei te laten komen, de terugkomdag in januari en de aanvullende coaching zijn hierin goede middelen. Wat is de opbrengst na een jaar? Heel verschillend. Ik ben ervan overtuigd dat alle vrouwen verder zijn gekomen. Of het nu een opleiding is, een switch naar een andere baan of het opnieuw gaan werken. Zou je willen meewerken aan een vervolgtraject? Absoluut interessant! Ik wil graag verder met deze vrouwen om ze te helpen hun potentieel te benutten. Voorwoord tilburg 32 33

18 Nawoord Bijlage 1 Opzet trainingsprogramma EVC onbetaalde zorgarbeid nawoord Het afgelopen jaar heeft de FNV vrouwenbond met veel plezier het pilotproject Informeel gewaardeerd in de plaatsen Amsterdam West, Almere, Emmen, Purmerend en Tilburg mogen uitvoeren. Al de partijen door het hele land die wij benaderden voor samenwerking, zagen meteen de toegevoegde waarde van deze krachtige methodiek in en waren bereid om met ons samen te werken. Taakverdelingen werden besproken en binnen een paar maanden waren de trainingen een feit. Het was prachtig om met al die bewogen vrouwelijke contactpersonen te mogen samenwerken en te mogen ervaren wat er allemaal speelt in de verschillende plaatsen. Het kon niet uitblijven, Informeel gewaardeerd is met zeer goed resultaat afgesloten. Wij zullen nog lang energie, kracht en inspiratie putten uit deze fantastische ervaring van het afgelopen jaar! Trajectcoach Jongerenloket Blink te Tilburg, coaches van het Europees Instituut, consultants stichting empowerment centre te Arnhem, contactpersonen van Stichting de Schoor te Almere, contactpersoon Stichting Welzijn Emmermeer, contactpersoon van vrouweninformatiepunt te Almere, contactpersonen ZZP Flevoland, Contactvrouwenwerk Surinaamse vrouwen te Purmerend, coördinator en medewerksters van vrouwencentrum Vrouw en Vaart te Amsterdam-West, coördinator en medewerksters van vrouwencentrum VLAM te Amsterdam-West, coördinator en medewerksters van Moeder kind centrum / MIMOZA, directeur en medewerksters van Centrum Buitenlandse Vrouwen te Tilburg, P-team Tilburg, programmamanager en medewerksters Nieuwe Kansen Nieuw West te Amsterdam-West, Stichting Nieuwkomers en Vluchtelingen te Tilburg, en alle betrokken professionele EVC trainsters, Hartelijk dank voor jullie betrokkenheid en de enorm prettige samenwerking! Zonder jullie was het niet gelukt om Informeel gewaardeerd zo goed op de kaart te zetten! Graag tot een volgende samenwerking! Jennifer Meyer Projectleider FNV Vrouwenbond De training EVC onbetaalde zorgarbeid bestaat uit zes bijeenkomsten van vijf uur. In de bijeenkomsten worden individueel en gezamenlijk opdrachten gemaakt en besproken. Tussen de bijeenkomsten door wordt huiswerk opgegeven. De volgorde van de opdrachten ligt vast: de opdrachten volgen het portfolio en het persoonlijke ontwikkelingsplan en bouwen op elkaar voort. Bijeenkomst 1 Kennismaking Uitleg EVC en de meerwaarde van EVC voor de deelneemsters Mijn leven in vogelvlucht Uitleg huiswerkopdracht: Mijn leven in vogelvlucht Korte evaluatie van de dag Bijeenkomst 2 Reflectie dag 1 en huiswerk Waar ben ik trots op? Mijn vaardigheden Uitleg huiswerkopdracht: Wat heb ik in de vingers? Korte evaluatie van de dag Bijeenkomst 3 Reflectie dag 2 en huiswerk Overzichten Uitleg huiswerkopdracht: Tijdbalk en bewijzen Korte evaluatie van de dag Bijlage 2 Activiteiten- en competentiekaart Onbetaalde zorgarbeid Het uitvoeren van onbetaalde zorgarbeid activiteiten vraagt om de inzet van bepaalde competenties. De keuze van de competenties is tot stand gekomen door verkenning van bestaande standaarden uit de wereld van opleidingen, reintegratie en vrijwilligerswerk. Het gaat om algemene competenties. Daaronder verstaan wij het gedrag dat men nodig heeft om te kunnen functioneren in een arbeidsorganisatie. Ze zijn niet specifiek gebonden aan bepaalde soorten activiteiten. Ze overstijgen deze. Dit instrument biedt een algemeen kader dat samen met de deelneemster verder ingevuld moet worden. Door dit maatwerk ontstaat een kader dat helemaal op het individu is toegeschreven. Op de activiteiten- en competentiekaarten zijn de competenties beschreven die mogelijk ontwikkeld kunnen worden bij het uitvoeren van onbetaalde zorgarbeid activiteiten. In dit handboek beperken wij ons tot een opsomming van de algemene competenties van onbetaalde zorgarbeid. Betrouwbaarheid tonen Omgaan met tijd en tempo Problemen oplossen Conflicten hanteren Veilig en gezond te werk gaan Communiceren Presentatie Samenwerken Bijeenkomst 4 Reflectie dag 3 en huiswerk Zelfbeoordeling ervaring in onbetaalde zorgarbeid Zelfbeoordeling van competenties Uitleg huiswerk: Zelfbeoordeling van competenties Korte evaluatie van de dag Bijeenkomst 5 Reflectie dag 4 en huiswerk Op zoek naar geschikte bewijzen STAR-formulier (en uitleg huiswerk) Aanvulling referenties (en uitleg huiswerk) Korte evaluatie van de dag Bijeenkomst 6 Reflectie dag 5 en huiswerk POP CV maken Solliciteren Uitgebreide evaluatie en afronding Incasseren Toepassen Taal en Rekenen Al doende leren Met gevoelens (van anderen) omgaan Ondernemen Omgaan met stress Doorzettingsvermogen Flexibel Zelfstandig Organisatietalent Coachen en motiveren bijlagen 34 35