OPSPOREN VAN GLOBODERA SPP. IN GROND. Versie 06 Datum van toepassing

Transcriptie

1 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen FLVVM MET-FLVVM-052a: GLO 500 MET-FLVVM-052b: GLO 1500 OPSPOREN VAN GLOBODERA SPP. IN GROND Versie 06 Datum van toepassing Opgesteld door : Elly Harnie, sectieverantwoordelijke biologische analyses; Nazicht door : Greet Verscheure, laborant; Goedkeuring vrijgave door : Tony Vanhove, laboratoriummanager a.i.; Beheer & locatie geldende versie : FLVVM, Server FLVVM Bestemmelingen : Medewerkers biologische analyses: Globodera Trefwoorden : Globodera, grond LAB 24 I-MET Opsporen van Globodera spp. in grond - v.06-1/13

2 Overzicht herziening van het document Herziening door/datum* EH 14/01/2011 EH 03/08/2011 EH 08/03/2012 RM 26/09/2012 EH 01/10/2012 EH 28/11/2013 Reden van herziening Integratie Globodera in documenten microbiologie (afdeling biologische analyses): weglaten delen uit de methode Opmerkingen Belac audit Aanpassing prijs Globodera Aanpassing T controle labo Weglaten ontvangst van de stalen wegens beschreven in de instructie van dispatching Nieuwe lijsten in gebruik (BO) Andere afspraken in verband met soortbepaling en levensvatbaarheid (zie map Globodera) Toevoegen gecertificeerd referentiemateriaal Aanpassen contactgegevens ringtest Weglaten werkwijze in het LIMS Aanpassen lay-out Aanpassen als gevolg van interne audit: Tabel definities toevoegen; vochtgehalte bij bewaren stalen opnemen in de I-MET Aanpassen referenties Aanpassen doorlooptijd dringende Globodera Prijs analyse uit de methode weglagen gezien de jaarlijkse wijziging (indexering). Kleine aanpassingen Tekstdeel / draagwijdte van de herziening volledig volledig volledig 12.2 * Het verschil tussen de datum van toepassing en de huidige datum mag niet meer dan 5 jaar bedragen. Wijzigingen ten opzichte van de vorige versie worden gemarkeerd in rood. Indien omwille van de omvang van de wijzigingen, de tekst door gebruik van markeringen niet meer leesbaar wordt, wordt de markering van wijzigingen weggelaten in de nieuwe versie. Dit wordt vermeld in de historiek van het document. LAB 24 I-MET Opsporen van Globodera spp. in grond - v.06-2/13

3 INHOUDSTAFEL 1 DOEL TOEPASSINGSGEBIED WETTELIJKE EN NORMATIEVE DOCUMENTEN DEFINITIES EN AFKORTINGEN DEFINITIES Grondmonster Officieel monster Niet-officieel monster Cyste Levensvatbaarheid PRINCIPE PRESTATIEKENMERKEN VEILIGHEIDSVOORSCHRIFTEN EN BIJZONDERE MAATREGELEN REAGENTIA EN HULPSTOFFEN TOESTELLEN WERKWIJZE ONTVANGST VAN DE GRONDMONSTERS WERKLIJSTEN UIT LIMS HALEN TOEKENNEN VAN EEN REEKSNUMMER (ENKEL VOOR NIET FAVV MONSTERS) OPSPOELEN VAN DE GRONDMONSTERS Voorbereiding van het opspoelen Opspoelen in de Soil Sample Extractor MICROSCOPISCHE BEPALING VAN HET AANTAL CYSTEN Voorbereiding van het microscopisch onderzoek Microscopisch onderzoek Soortbepaling en levensvatbaarheid KWALITEITSCONTROLE REFERENTIEMATERIAAL TWEEDELIJNSCONTROLE DERDELIJNSCONTROLE CONTROLE TEMPERATUUR VAN HET LOKAAL CONTROLE CONTAMINATIE VAN HET GEBRUIKTE MATERIAAL BEREKENING EN RAPPORTERING BEREKENING REGISTRATIE ANALYSEGEGEVENS Resultaten bijhouden op werklijsten Validatie en controle facturatie door sectieverantwoordelijke Beproevingsverslag DOORLOOPTIJDEN VERWIJZING NAAR BIJHORENDE PROCEDURES, INSTRUCTIES, DOCUMENTEN, FORMULIEREN OF LIJSTEN PROCEDURES / INSTRUCTIES FORMULIEREN LOGBOEKEN LAB 24 I-MET Opsporen van Globodera spp. in grond - v.06-3/13

4 1 Doel Dit voorschrift beschrijft de methode voor de kwantitatieve bepaling van Globodera spp. (Globodera rostochiensis en Globodera pallida) in grondmonsters. 2 Toepassingsgebied De methode is geschikt voor alle types grondmonsters die onderzocht moeten worden op aanwezigheid van aardappelcysteaaltjes Globodera spp. 3 Wettelijke en normatieve documenten - Richtlijn 2000/29/EG van de Raad van 8 mei 2000 betreffende de beschermende maatregelen tegen het binnenbrengen en de verspreiding in de Gemeenschap van voor planten en voor plantaardige producten schadelijke organismen. - Richtlijn 2007/33/EG van de Raad van 11 juni 2007 betreffende de bestrijding van het aardappelcysteaaltje en houdende intrekking van Richtlijn 69/465/EEG. - Phytosanitary procedures for Globodera pallida and Globodera rostochiensis: Soil Sampling methods (PM 3/30 (1), EPPO-normen). - Koninklijk Besluit van 10/08/2005 betreffende de bestrijding van voor planten en plantaardige producten schadelijke organismen. - Koninklijk Besluit van 30/06/2010 betreffende de bestrijding van het aardappelcystenaaltje. 4 Definities en afkortingen Term Origine definitie Definitie EPPO = OEPP European and Mediterranean Plant Protection Organisation ; Organisation Européenne et Méditerranéenne pour la Protection des Plantes PCE Provinciale Controle Eenheid De definities uit 4.1 werden niet opgenomen in bovenstaande tabel, wegens niet praktisch. 4.1 Definities Grondmonster Bemonsterde grond bekomen hetzij door bemonstering van een bodemmonster dat wordt verzameld uit verschillende boormonsters per hectare, hetzij door bemonstering van planten of plantaardige producten (bvb. wortels, aardappelen). Standaardgrootte van een grondmonster: 1500 ml grond/ha. Minimumgrootte van een grondmonster: 500 ml/ha. Een grondmonster met volume meer dan 1500 ml wordt beschouwd als een grondmonster van 1500 ml, een grondmonster met volume tussen 500 ml en 1500 ml wordt beschouwd als een grondmonster van 500 ml. LAB 24 I-MET Opsporen van Globodera spp. in grond - v.06-4/13

5 4.1.2 Officieel monster Een monster genomen hetzij door één van volgende overheden (in het kader van een derogatie): het FAVV, het Vlaams gewest, het Waals gewest, hetzij door een geaccrediteerd controleorganisme (bvb. Centrum voor Kwaliteitscontrole CKC te Rumbeke) Niet-officieel monster Een monster dat niet werd genomen door FAVV, Vlaams of Waals gewest of een geaccrediteerd controleorganisme. Opmerking: indien een besmetting wordt vastgesteld in een niet-officieel monster, wordt van de besmette partij of het besmette perceel een officieel monster genomen door het FAVV Cyste Een cyste is een bolvormige structuur gevormd uit de gelooide cuticula (=huid) van de vrouwelijke nematode na haar dood. Een cyste kan tot 1000 larven bevatten. In Figuur 1 wordt de cyclus van een aardappelcysteaaltje weergegeven. Figuur 1. Levenscyclus van het aardappelcysteaaltje Levensvatbaarheid Een cyste is levensvatbaar indien het levende eitjes of juvenielen (larven) bevat. LAB 24 I-MET Opsporen van Globodera spp. in grond - v.06-5/13

6 5 Principe De grondmonsters worden opgespoeld in een Soil Sampler Extractor waarbij cysten en organisch materiaal worden opgevangen in zeven. Deze zeven worden gedroogd aan de lucht, waarna het materiaal op de zeef kan onderzocht worden op aanwezigheid van cysten met behulp van een binoculair. 6 Prestatiekenmerken Voor de prestatiekenmerken van de methode wordt verwezen naar het validatiedossier. 7 Veiligheidsvoorschriften en bijzondere maatregelen Personen die werken in het lokaal van de opspoeltoestellen, dienen een veiligheidsbril te dragen. 8 Reagentia en hulpstoffen Verwijzingen naar een product en/of fabrikant dienen enkel ter informatie en identificatie en houdt geen uitsluiting in van andere producten en/of fabrikanten die mogelijk ook voldoen. Deze verwijzingen dienen om vergissingen te vermijden en het uitvoeren van bestellingen te vereenvoudigen. De in de procedure vermelde reagentia en apparatuur kunnen aldus door materiaal van minstens evenwaardige kwaliteit worden vervangen Opvangzeven: maaswijdte 250 µm, diameter 200 mm, hoogte rand 50 mm, type Retsch (leverancier Labo Service Belgium) 8.2. Spatel 8.3. Plastic maatbekers van 1 liter 8.4. Houten telplaat 8.5. Metalen weegschaaltje 8.6. Dissectienaald 8.7. Zeef: maaswijdte 800 µm, diameter 200 mm, hoogte rand 50 mm, type Retsch (leverancier Labo Service Belgium) 8.8. Plastic recipiënt voor bewaren van cysten 8.9. Plastic petrischaaltje (diameter 10 cm) 9 Toestellen 9.1. Soil Sample Extractor, stereomicroscopen 9.2. Stereomicroscoop TS Leitz Wetzlar 9.3. Stereomicroscoop MZ Leica 9.4. Stereomicroscoop M3C LAB 24 I-MET Opsporen van Globodera spp. in grond - v.06-6/13

7 10 Werkwijze 10.1 Ontvangst van de grondmonsters Alle grondmonsters worden ontvangen door de mensen van de dispatching. De werkwijze van nummering wordt beschreven in de instructie LAB 24 P 023 I 002 Richtlijnen monsters Globodera. Er wordt een onderscheid gemaakt in FAVV monsters en niet FAVV monsters. De stalen worden na nummering en na afdrukken van de werklijsten naar het lokaal 5.03 gebracht Werklijsten uit LIMS halen Er wordt per dag een lijst afgeprint van de ontvangen stalen door de mensen van de dispatching. Er zijn afzonderlijke lijsten voor FAVV monsters en niet FAVV monsters; ook zijn er afzonderlijke lijsten voor het opspoelen en voor het bekijken onder de microscoop (LAB 24 I-MET 052 F 003, F 004, F 005 en F 006) Toekennen van een reeksnummer (enkel voor niet FAVV monsters) Bij ontvangst op de afdeling wordt een reeksnummer toegekend. De reeks krijgt een volgnummer aan de hand van de lijst LAB 24 I-MET 052 F 001 Opvolging Reeksnummers Globodera Opspoelen van de grondmonsters Voorbereiding van het opspoelen - Breng het grondmonster over in één of drie plastiek maatbekers (8.3): een monster van 500 ml wordt overgebracht in één plastiek maatbeker (8.3), een monster van 1500 ml wordt verdeeld over drie plastiek maatbekers (8.3). - Algemene regel : Vul de maatbeker (8.3) met ongeveer 500 ml grondmonster en dit door vullen tot boven de maatstreep van 400 ml en maximaal tot aan de maatstreep van 600 ml. Probeer zo goed mogelijk de streep van 500 ml te benaderen. Uitzondering voor stalen met stenen en/of grof plantenmateriaal (takjes, wortels) : vul de maatbeker (8.3) tot aan de maatstreep van 400 ml. - Leg een etiket met het monsternummer bij elk deelmonster in de maatbeker (8.3). In geval er drie deelmonsters zijn, wordt A, B en C bijgeschreven op de etiketten. - Indien het monster kleiachtig is, wordt het monster voorgeweekt gedurende ongeveer een half uur. Hiervoor wordt leidingwater in de plastiek beker (8.3) toegevoegd zodat het grondmonster onder het wateroppervlak komt. Daarna wordt alles voorzichtig omgeroerd met een spatel (8.5). Let hierbij op dat er geen grondmonster verloren gaat door grond die blijft kleven aan de spatel. - De monsters zijn nu klaar om opgespoeld te worden. LAB 24 I-MET Opsporen van Globodera spp. in grond - v.06-7/13

8 Opmerking: Indien te grote volumes genomen werden door de staalnemer, wordt het teveel aan grondstaal mee geanalyseerd door vullen van een extra pot van 500 ml. Met het analyseresultaat in dit extra deelstaal wordt rekening gehouden ( 12.1) Opspoelen in de Soil Sample Extractor Voor informatie over gebruik van de Soil Sample Extractor (9.1) wordt verwezen naar het logboek van het toestel: LAB 24 I-LOG Neem het etiket met het monsternummer uit de maatbeker (8.3). - Noteer de datum van opspoelen op het etiket. - Breng de inhoud van de plastiek beker (8.3) zorgvuldig over in de zeef bovenaan het opspoeltoestel (9.1). Plaats een propere opvangzeef (maaswijdte 250 µm) (8.1) in de PVC grondplaat aan het uiteinde van het toestel (9.1). - Start het opspoelen volgens de procedures beschreven in het logboek. Gebruik de opspoelcyclus die geschikt is voor de aard van het grondmonster. De richtwaarden zijn: Zanderige gronden: R-time: 80 sec R-pauze: 5 sec WET Kleigronden: R-time: max 240 sec (variabel) of meerdere cycli na elkaar tot het staal opgespoeld is R-pauze: 5 sec WET De R-time of rinsing time (=spoeltijd) mag gewijzigd worden, de R-pauze of rinsing pauze (= de pauze tussen twee pulsen) moet op 5 seconden ingesteld blijven. - Neem na het opspoelen de opvangzeef met het opgevangen organisch materiaal en de eventuele cysten van het toestel (9.1) en laat de zeef met het materiaal drogen aan de lucht. Het drogen gebeurt bij kamertemperatuur en dit tot het materiaal voldoende droog is om het te kunnen analyseren onder de microscoop. Om wegwaaien van materiaal te vermijden, worden de zeven geplaatst in de droogstoven (die niet functioneren) in lokaal Leg het etiket met het monsternummer bij het materiaal in de zeef. Opmerking: Indien de temperatuur van het lokaal boven de 30 C oploopt, moeten opgespoelde grondstalen gedroogd worden in een andere ruimte dan in 5.03, nl. in een van de andere gekoelde ruimtes van het laboratorium. Zie ook Indien de stalen erg vochtig zijn (uitlopen van water) mogen ze maximum 1 week worden bewaard Microscopische bepaling van het aantal cysten Voorbereiding van het microscopisch onderzoek - Zeef het gedroogde monster door een zeef van 800 micron (8.7) en vang op in een zeef van 250 micron (8.1). - Verwijder het restant op de zeef van 800 micron (8.7) en de doorval door de zeef van 250 micron (8.1). Zie ook Figuur 1. LAB 24 I-MET Opsporen van Globodera spp. in grond - v.06-8/13

9 800 µm te onderzoeken fractie 250 µm Te verwijderen: takken en groter organisch materiaal Te verwijderen: zand en fijn materiaal Figuur 1. Selectie van de te onderzoeken fractie via zeven - Breng het restant op de zeef van 250 micron (8.1) met behulp van een plat weegschaaltje (8.5) in de gleuven van een houten telplaat (8.4, Figuur 2). Zorg ervoor dat er niet te veel materiaal in de gleuven ligt. Indien nodig wordt de telplaat meer dan eens gevuld en bekeken. Figuur 2. Houten telplaat Microscopisch onderzoek - Bekijk het materiaal op de houten telplaat richel per richel onder de microscoop (9.2 of 9.3) voorzien van een objectief 2x of 4x / oculair 10x of 20x. Gebruik de dissectienaald (8.6) als hulpmiddel. - Tel het aantal aangetroffen cysten. Een cyste heeft een ronde vorm met gladde bruine cuticula (=huid) (zie foto Figuur 3). Bij twijfel wordt een tweede analist geraadpleegd voor bevestiging. Figuur 3. Aaltje ongeveer 30 x vergroot LAB 24 I-MET Opsporen van Globodera spp. in grond - v.06-9/13

10 Soortbepaling en levensvatbaarheid Bij positieve stalen wordt de levensvatbaarheid en/of de soortbepaling uitgevoerd door het ILVO (zie LAB 24 P 007 F 003 Overzicht versturen stammen, Globodera of monsters en melden van resultaten); dan wordt het plastiek recipiënt (8.8) met de gevonden cysten opgestuurd naar het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO): ILVO t.a.v. Nicole Viaene (nicole.viaene@ilvo.vlaanderen.be) Afdeling Plant - Gewasbescherming Diagnosecentrum voor Planten Burgemeester Van Gansberghelaan 96 bus Merelbeke-Lemberge België Tel: 09/ Fax: 09/ (Tel direct: 09/ ) Het onderzoek van de levensvatbaarheid door ILVO duurt gemiddeld 4 weken; dat voor de soortbepaling duurt gemiddeld 1 week. Minimum 30 mooie cysten zijn nodig voor het onderzoek. Indien er minder dan 30 cysten aanwezig zijn: alle cysten doorsturen naar ILVO. Na ontvangst van de resultaten worden deze ingegeven in het LIMS. 11 Kwaliteitscontrole Voor eerste- en tweedelijnscontroles wordt verwezen naar de desbetreffende instructies Referentiemateriaal Gecertificeerd referentiemateriaal (Globodera, Heterodera, Punctodera) is ter beschikking en wordt bewaard in het lokaal Tweedelijnscontrole Zie instructie LAB 24 P 005 I 006 Tweedelijnscontrole biologische analyses: besmette monsters Derdelijnscontrole Jaarlijks wordt deelgenomen aan minstens één ringtest voor bepaling van aardappelcystenaaltjes in grond. Jaarlijks wordt op het einde van het jaar een planning voor de derdelijnscontroles opgemaakt cfr. microbiologische analyses. Gegevens ringtesten: 1. Nederlandse ringtest met natuurlijk gecontamineerde grondmonsters: LAB 24 I-MET Opsporen van Globodera spp. in grond - v.06-10/13

11 Contactpersoon: Olaf Hartsema: Adres: Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, Postbus 16, 6700 AA WAGENINGEN Bank Gegevens: Rabobank Vallei en Rijn, Postbus 21, 6710 BA EDE, rekening nummer: IBAN: NL93RABO Swift: RABONL2U 2. Franse ringtest met kunstmatig gecontamineerde grondmonsters Contactpersoon: Laurent Ladeveze: laurent.ladeveze@anses.fr Laboratoire de la santé des végétaux, 7 rue Jean Dixméras, Angers cedex 01, France 11.4 Controle temperatuur van het lokaal De maximum temperatuur van het lokaal wordt dagelijks gecontroleerd als er grondmonsters worden geanalyseerd. Op dagen dat geen analyse gebeurt (bvb. periode juni september als er geen stalen zijn), wordt de temperatuurcontrole niet uitgevoerd. De temperatuurcontrole wordt geregistreerd in LAB 24 I MET 052 F 002 Controle maximumtemperatuur lokaal. Temperaturen hoger dan 25 C zijn niet gewenst, omdat de klant mogelijk levensvatbaarheid wenst te laten controleren: - Wanneer de temperatuur van het lokaal zou oplopen tot boven de 25 C mogen de grondstalen niet meer bewaard worden in het lokaal. Indien het aanzetten van de airco er niet voor zorgt dat de T voldoende laag is, worden de stalen verhuisd naar de kelder. - In uitzonderlijke gevallen dat de temperatuur van het lokaal zou oplopen tot boven de 30 C moeten de grondmonster gedroogd worden op een koelere plaats tot de temperatuur weer genormaliseerd is Controle contaminatie van het gebruikte materiaal Om ons er van te vergewissen dat er geen cysten achterblijven op het materiaal dat gebruikt wordt om de cysten over te brengen van de zeven van 250 µm waarin de opgespoelde stalen werden opgevangen, naar het telplaatje (dus op de zeven van 800 µm en 250 µm en op het telplaatje en aan de borstel), wordt elke ochtend voor de eerste analyse volgende test uitgevoerd: de analist wrijft met de borstel over de lege zeven van 800 µm en 250 µm, borstelt dan hetgeen op de zeef van 250 µm ligt op het telplaatje (dit zal niets of nagenoeg niets zijn, want er is geen staal), en bekijkt het telplaatje onder de microscoop. De controle wordt geregistreerd in LAB 24 P 005 I 005 F 002 Eerstelijnscontrole en controle werkmateriaal Globodera. 12 Berekening en rapportering 12.1 Berekening Het eindresultaat is de som van het aantal cysten aangetroffen in de drie deelmonsters, indien een staal van 1500 ml werd geanalyseerd, of het aantal cysten aangetroffen in het enige deelmonster indien een staal van 500 ml werd geanalyseerd. LAB 24 I-MET Opsporen van Globodera spp. in grond - v.06-11/13

12 Indien geen cysten werden aangetoond in het monster, is het eindresultaat 0 cysten/500ml voor een staal van 500 ml en 0 cysten/1500ml voor een staal van 1500 ml. Indien meer dan 100 cysten werden aangetoond in het monster, wordt gerapporteerd > 100 cysten/500ml of >100 cysten/1500ml. Indien meer dan 0 en minder dan 101 cysten werden aangetoond, is het eindresultaat dit aantal cysten/volume grond. Opmerking: Indien op een staal een extra deelmonster mee werd geanalyseerd omdat er meer dan het voorziene volume staal beschikbaar was, wordt rekening gehouden met het aantal cysten aangetroffen in het extra deelmonster voor berekening van het eindresultaat. Het eindresultaat is een afgerond getal (naar boven afronden). Voorbeeld voor een staal van 500 ml met extra deelstaal: 500 ml (2 cysten) + extra staal van 500 ml (1 cyste) => 3 cysten / liter of 1,5 cyste op 500 ml => eindresultaat: 2 cysten / 500 ml Voorbeeld voor een staal van 1500 ml met extra deelstaal: 1500 ml (5 cysten) + extra staal van 500 ml (1 cyste) => (5+1)/2000 ml x 1500 ml = 4,5 cyste op 1500 ml => eindresultaat: 5 cysten / 1500 ml De resultaten van de supplementaire grondstalen worden geregistreerd op de werklijsten en worden ingegeven in UNILAB via commentaar bij de methode onder de vorm: (voorbeeld) groot staal : 4 x 500 ml opgespoeld: => 0 cysten/1500ml Registratie analysegegevens Resultaten bijhouden op werklijsten Het aantal aangetroffen cysten wordt genoteerd op de werklijsten. Indien geen cysten aanwezig waren in het staal, wordt het resultaat aangeduid met. Indien Globodera worden aangetroffen in het grondstaal, wordt dit resultaat gemeld aan de technisch verantwoordelijke voor melding van het resultaat volgens de procedure LAB 00 P 504 (Meedelen van analyseresultaten van interne labs aan het FAVV) Validatie en controle facturatie door sectieverantwoordelijke De sectieverantwoordelijke zal de resultaten controleren en valideren (Validatie 2) in LIMS. De sectieverantwoordelijke moet tevens de prijzen van de analyses controleren. De juiste prijzen worden weergegeven in Tabel 1. Tabel 1: Basisprijzen voor Globodera analyses in LIMS Methode Prioriteit 0 (niet dringend) Prioriteit 1 (dringend) GLO ,5 euro 20,25 euro GLO euro 37,50 euro Voor dringende stalen zal de basisprijs op de factuur automatisch vermenigvuldigd worden met 1, Beproevingsverslag Zie instructie dispatching LAB 24 P 023 I 002 Richtlijnen monsters Globodera. LAB 24 I-MET Opsporen van Globodera spp. in grond - v.06-12/13

13 12.3 Doorlooptijden Met de verschillende instanties zijn afspraken gemaakt rond doorlooptijden, te rekenen vanaf datum ontvangst in het laboratorium tot datum van het verslag. Tabel 2. Afspraken rond doorlooptijden van de Globodera analyse Tijdens seizoen (oktober - mei) Buiten seizoen (juni - september) Dringend FAVV Niet dringend Dringend FAVV Niet dringend 5 werkdagen 3 weken 5 weken 5 werkdagen 10 werkdagen 3 weken 13 Verwijzing naar bijhorende procedures, instructies, documenten, formulieren of lijsten 13.1 Procedures / instructies LAB 00 P 504 Meedelen van analyseresultaten van interne labs aan het FAVV LAB 24 P 023 I 002 Richtlijnen monsters Globodera LAB 24 P 005 I 005 Eerstelijnscontrole biologische analyses LAB 24 P 005 I 006 Tweedelijnscontrole biologische analyses: besmette monsters 13.2 Formulieren LAB 24 I-MET 052 F 001 Opvolging reeksnummers Globodera LAB 24 I-MET 052 F 002 Controle maximumtemperatuur lokaal LAB 24 I-MET 052 F 003 Overzicht op te spoelen stalen Globodera spp. - FAVV LAB 24 I-MET 052 F 004 Overzicht aflezing stalen Globodera spp. - FAVV LAB 24 I-MET 052 F 005 Overzicht op te spoelen stalen Globodera spp. - Request LAB 24 I-MET 052 F 006 Overzicht aflezing stalen Globodera spp. Request LAB 24 P 005 I 005 F 002 Eerstelijnscontrole en controle werkmateriaal Globodera. LAB 24 P 007 F 003 Overzicht versturen stammen, Globodera of monsters en melden van resultaten 13.3 Logboeken LAB 24 I-LOG 085 Zeef- en extractiemachine voor bodemstalen LAB 24 I-MET Opsporen van Globodera spp. in grond - v.06-13/13