Uw kenmerk DGA-AK/

Transcriptie

1 PROVINCIE FLEVOLAND Postbus AB Lelystad Ministerie van Economische Zaken Directoraat-generaal Agro Directie Agrokennis De heer M.A.A.M. Berkelmans Postbus BD 'S-GRAVENHAGE Telefoon (0320) Fax (0320) Website Verzenddatui Bijlagen D 4 APR. im'^ Onderwerp Jaarrapportage DuurzaamDoor 2013 Uw kenmerk DGA-AK/ Ons kenmerk Geachte heer Berkelmans, Op 12 juni 2013 heeft u ons uitgenodigd om aan de opstart van het nieuwe Kennisprogramma 'DuurzaamDoor: sociale innovatie voor een groene economie' mede vorm te geven. Hieraan hebben we met veel enthousiasme gehoor gegeven. In de bijlage vindt u: a) het resultaat van onze inspanningen om te komen tot een Ambitiedocument voor Flevoland voor de nieuwe programmaperiode (Inclusief de stukken van het bestuurlijk overleg, de voorbereidende notitie en het verslag); b) een overzicht van het projectenportfolio 2013 met de vastgestelde projectvoorstellen; c) de financiële rapportage over het jaar We verwachten u het vastgestelde programma in mei toe te kunnen sturen. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten van Flevoland, namens deze, het hoofd van de afdeling Ruimte ei Mevrouw A.W.H.M. van Oorscho Inlichtingen bij CD. van Dijk Doorkiesnummer Bezoekadres Visarenddreef 1 Lelystad

2 Jaarrapportage DuurzaamDoor 2013 Na uw uitnodiging om mede vorm te geven aan het nieuwe programma DuurzaamDoor hebben we het verzoek om te werken aan een ambitiedocument en een projectenportfolio als volgt opgepakt: Ambitiedocument In het najaar van 2013 heeft er een ronde inventariserende gesprekken plaatsgevonden met beoogde partners om te horen wat de wensen en ideeën zijn voor het programma. Bureau ZET is gevraagd om ondersteuning te bieden bij het opsteilen van het nieuwe programma. Er is gesproken met de zes gemeenten, het Waterschap Zuiderzeeland, IVN Flevoland, Natuur en Milieufederatie Flevoland, CAH Vilentum, Ontwikkelingsmaatschappij Flevoland, Stad en Natuur Almere en de DuurzaamheldsalUantle Noordoostpolder. Op 3 december 2013 zijn de resultaten van de verkenning aan alle bestuurders van de programmapartners gepresenteerd en Is er gesproken over de thema's van het programma, over de wijze van aansturing en financiering en wat voor type projecten met het programma kunnen worden gefinancierd. Bestuurders hebben de volgende afspraken gemaakt: Bestuurders zijn akkoord met het voorstel om te focussen op de thema's Energie, Voedsel en Grondstoffen (op enige afstand van de eerste twee thema's). Bestuurders willen zich committeren aan deelname aan het programma. Projecten waarvoor het programma meerwaarde kan bieden zijn geen projecten die toch al zouden plaatsvinden, maar projecten die iets extra's nodig hebben, opgeschaald, versterkt of meer zichtbaar gemaakt worden of nieuwe (samenwerkings)projecten. Eind februari komt er een vervolgbijeenkomst waarin verder wordt gesproken over de meerwaarde van het programma (wat willen we bereiken) en vooral welke projecten/ initiatieven we met het programma willen ondersteunen/ laten uitvoeren. Elke bestuurder brengt daartoe tenminste één project/ initiatief naar voren waarvan hij/zij vindt dat dit verdient om in 2014 vanuit het programma te worden gefinancierd. Alle ingebrachte projecten/ initiatieven worden op de bijeenkomst eind februari besproken. De voorbereidende notitie en het verslag van de bijeenkomst Is ter informatie bijgevoegd. Op 4 maart 2014 zijn er in een tweede bestuurlijk overleg vier projectideeën geselecteerd uit de 30, door de programmapartners Ingebrachte projectideeën, die met DuurzaamDoor financiering worden opgestart. Deze vier projectideeën worden door de trekkers In cocreatie uitgewerkt tot projectvoorstellen. Eind april zullen deze uitgewerkte voorstellen door de gezamenlijke partners beoordeeld worden en vastgesteld, waarnaar opdrachtverlening kan plaatsvinden. Tegelijkertijd met de opdrachtverlening aan de projecten wordt het gehele programma vastgesteld. Dit wordt u zo spoedig mogelijk nagezonden. Projectenportfolio 2013 Er is in 2013 opdracht gegeven voor twee concrete projecten (verplicht in 2013, uitvoering in 2014): 1. Duurzaam en gezond voedsel voor jong en oud, thema's: Professionaliseren voedseleducatie voor de jeugd, naar meer streekproducten in de zorg en groene voedselgerelateerde ontwikkeling van stad en land. Uitgevoerd door: CAH Vilentum, WUR-PPO, Centrum Biologische Landbouw en IVN Flevoland. 2. Werk maken van duurzame energie, thema's: jeugd interesseren voor werk in de duurzame energiesector en vraag naar duurzame energie-/ energiebesparingsproducten stimuleren. Uitgevoerd door: Natuur en Milieufederatie Flevoland en IVN Flevoland.

3 Deze hebben een wat aparte status in het geheel omdat deze niet met de programmapartners zijn afgestemd. De projecten zijn voortgekomen uit de eerdere programmaperiode Leren voor Duurzame Ontwikkeling en zijn gebaseerd op een aantal aspecten van de landelijke nota DuurzaamDoor, namelijk: Thema Voedsel, onderdelen: Vergroten van het bewustzijn bij jongeren over het productieproces van voeding (bijvoorbeeld de schooltuin). Verbinden lange termijn visie op duurzame voeding met korte termijn handelen. Verbinden van verschillende partijen en initiatieven. Het starten van kringen van stakeholders: netwerken met daar omheen steeds nieuwe cirkels. Thema Energie, onderdelen: Maatschappelijke bewustwording en gedragsverandering ten aanzien van energiebesparing en lokale opwekking duurzame energie. Jongeren interesseren voor werken in de energiesector en het volgen van opleidingen daartoe. Voor de volledigheid zijn de projectvoorstellen ter informatie bijgevoegd. Financiële verantwoording 2013 De financiële verantwoording heeft Inmiddels met de Sisa methodiek plaatsgevonden. Het betreft met name de afronding van de projecten en activiteiten uit voorgaande programmaperiode Leren voor Duurzame Ontwikkeling. In de hierna volgende tabel zijn de aangegane verplichtingen voor DuurzaamDoor weergegeven en ook een overzicht van de afronding van Leren voor Duurzame Ontwikkeling.

4 Financiële rapportage 2013 DuurzaamDoor 2013 Verplichtingen Duurzaam Door; ultimo 2013 Verplichting Besteding Totaal Opstellen regionaal ambitiedocument en projectenportfolio; Bureau ZET Werk maken van Duurzame energie; Natuur & Milieu Flevoland Werk maken van Duurzame energie; IVN Consulentschap Flevoland Duurzaam en gezond voedsel voor jong en oud; Christelijke Agrarische Hogeschool , , , ,00 Totaal ,00 0, ,00 SISA 2013; uitgaven 2013 Verplichting Besteding Totaal Logo's DuurzaamDoor; Fuser Communications Opstellen regionaal ambitiedocument en projectenportfoho; Bureau ZET; factuur okt Opstellen regionaal ambitiedocument en projectenportfolio; Bureau ZET; factuur nov Opstellen regionaal ambitiedocument en projectenportfolio; Bureau ZET; factuur dec , , , ,00 Totaal 0, , ,50 Totaal DuurzaamDoor , , ,50 Afronding Leren voor Duurzame Ontwikkeling SISA 2013; uitgaven 2013 Verplichting Besteding Totaal Infocentrum Duurzame Energie; IVN Consulentschap Flevoland Kennisdelen stadslandbouw; CAH Dronten 3D Macquette windenergie; Rom3D Uitnodiging Symposium; ANP photo B.V. Symposium DuurzaamDoor; Alliantie Shantih Symposium DuurzaamDoor; Link to Liek , , , , ,20

5 Symposium DuurzaamDoor; Link to Liek Symposium DTP/Traffic Management; Fuser Communications Website duurzaamflevoland.nl; Topshare international B.V. Symposium DuurzaamDoor; Dagvoorzitter.nl Duurzaamalmere.nl Ruimte voor initiatief; Gemeente Almere 2.745, , ,25 Totaal LvDO , , ,80 Totaal Duurzaam Door ^ LvDO , , ,30

6 Naar een programma DuurzaamDoor Flevoland Notitie ter voorbereiding van het bestuurlijk overleg op dinsdag 3 december van uur, provinciehuis Lelystad Inleiding Het doel van het landelijke programma 'DuurzaamDoor: sociale Innovatie voor een groene economie' is het bereiken van een groene economie door het ontwikkelen van kennis, het versterken van competenties en door het creëren van synergie tussen partijen. Doelgroepen van het programma zijn burgers (met name jongeren), bedrijven, overheden, onderwijsinstellingen en maatschappelijke organisaties. Het programma richt zich op de thema's energie, water, biodiversiteit, voedsel en grondstoffen. De provincie Flevoland is gevraagd door het ministerie van EZ om samen met andere overheden, maatschappelijke organisaties en kennisinstellingen het programma voor Flevoland vorm te geven. De provincie heeft hierbij een licht coördinerende rol. Het landelijk programma biedt alle ruimte om een voor Flevoland specifieke invulling te geven. Totstandkoming programma De provincie heeft het initiatief genomen voor een ronde inventariserende gesprekken om te horen wat de wensen en Ideeën zijn van gemeenten, waterschap en enkele maatschappelijke organisaties. In de bestuurlijke bijeenkomst van 3 december zullen de thema's worden gepresenteerd en gaan we graag verder met u in gesprek over de wijze van aansturing en financiering en welke projecten u in het programma wil terugzien. Daarna zal het programma worden uitgewerkt In een concreet projectenportfolio. In de bijlage vindt u ter informatie de lijst van organisaties waarmee de inventariserende gesprekken zijn gevoerd. Financiën Het Rijk stelt jaarlijks ,- beschikbaar en verwacht daarbij cofinanciering van de partners in Flevoland: De provincie Flevoland stelt jaarlijks ,- beschikbaar (middelen). Vraag aan de programmapartners om gezamenlijk jaarlijks ,- tot ,- voor het programma beschikbaar te stellen. Een mogelijkheid Is per organisatie. Ten slotte dient in de projecten zelf nog jaarlijks ,- tot ,- aan cofinanciering bijgedragen te worden. Cofinanciering kan in uren en/of in euro's. In totaal over de volle drie jaar is het budget dan ,-. Focus op drie thema's Het landelijk programma DuurzaamDoor heeft met de vijf hierboven genoemde thema's een breed inhoudelijk spectrum. In de inventarisatieronde is de wens naar voren gekomen om te focussen op een beperkt aantal onderwerpen waar het programma een meerwaarde kan hebben. Redenen hiervoor zijn de beperkte financiële omvang van het programma DuurzaamDoor in Flevoland en de wens van programmapartners dat het programma een bijdrage levert aan eigen, reeds bestaande duurzaamheidsprogramma's en -beleid. Het moet gaan om thema's die er voor de provincie en de andere partners toe doen en waar het programma daadwerkelijk positief effect kan hebben. Uit de inventariserende gesprekken komen drie thema's naar voren waaraan de programmapartners willen werken. Het voorstel is hier de focus van DuurzaamDoor te leggen:

7 Energie - het ondersteunen en faciliteren op het gebied van kennis en organisatie van maatschappelijke initiatieven rond het opwekken van lokale duurzame energie Voedsel - Initiatieven op het gebied van stadslandbouw, streekproducten, beleving van voedsel, gezond en duurzaam voedsel, verbinden van voedselketens. Grondstoffen - gericht op de biobased economy, energie uit blomassa, verbinden van groene grondstoffen ketens. Uitgangspunten programma De gesprekronde levert verder de volgende uitgangspunten voor het programma DuurzaamDoor Flevoland op: Tot stand brengen van verbindingen met nieuwe partijen, nieuwe relaties en het uitbouwen en onderhouden van (nieuwe) netwerken. De bedoeling Is om gezamenlijk (in wisselende samenstelling) projecten op te zetten en uit te voeren. Het moet gaan om projecten met enige omvang, bijvoorbeeld vanaf ,-. Niet '1000 bloemen bloeien'. Zorg voor een goede balans tussen wat er lokaal en op provinciaal niveau moet gebeuren. Zoveel mogelijk lokaal, met name in de relatie met burgers. Het (bescheiden) budget kan werken als een 'ollekannetje' om processen mogelijk te maken en samenwerking tot stand te laten komen. 'Enthousiasme' is een belangrijk resultaat. Samenwerking in grotere projecten vergroot de kans op extra financieringsmogelijkheden. MultipUereffect. Kennisuitwisseling tussen de programmapartners en hun omgeving blijft belangrijk. Organisatie programma Voorstel Is om, rond dit gezien de beschikbare middelen een toch wat bescheiden programma, geen uitgebreide structuur in te richten. Projectvoorstellen zullen door de programmapartners in wisselende samenstelling ambtelijk worden vormgegeven en uitgewerkt. Deelnemende organisaties kunnen desgewenst projectvoorstellen aan hun eigen bestuurder voorleggen. Voor een praktische niet-bureaucratlsche organisatie is het voorstel dat de provincie de projecten formeel goedkeurt/beschikt, nadat in het voortraject overeenstemming Is bereikt. Het voornemen is dat de komende drie jaar in elke gemeente op z'n minst één project plaatsvindt. Eens per jaar komen de bestuurders bij elkaar om de resultaten van het afgelopen jaar en de plannen voor het komend jaar te bespreken. Programma Bestuurlijke bijeenkomst 3 december Presentatie hoofdlijnen programma DuurzaamDoor Flevoland. Reactieronde: wat vindt u van de programmahoofdlijnen, de organisatorische en financiële opzet en aan welke projecten denkt u bij uitvoering? Conclusies en afspraken.

8 Overzicht inventariserende gesprekken Gemeente Almere Gemeente Dronten Gemeente Lelystad Gemeente Noordoostpolder Gemeente Urk Gemeente Zeewolde Ambtelijke sessie provincie Flevoland Ontwikkelingsmaatschappij Flevoland Natuur en Milieu Federatie Flevoland - IVN Flevoland CAH Vilentum Lector Dinand Ekkel CAH Vilentum Lector Gaston Remmers Stad en Natuur Almere Duurzaamheids Alliantie Noordoostpolder Volgt nog: Waterschap Zuiderzeeland

9 Naar een programma DuurzaamDoor Flevoland I Verslag bestuurlijk overleg d.d. dinsdag 3 december, provinciehuis Lelystad Aanwezig Mevr. C. Gort (Stad en Natuur Almere), Dhr. G. Post (Gemeente Urk), dhr. G. Dijksterhuis (Gemeente Zeewolde), mevr. J. de Weerdt (IVN Flevoland), Mevr. L. Schelwald (Waterschap Zuiderzeeland), dhr. H. Tiesinga (Duurzaamheidsalliantie Noordoostpolder), mevr. I. Mastenbroek (Ontwikkelingsmaatschappij Flevoland), mevr. W. Bekkering (CAH Vilentum), mevr. V. Dam (Natuur en Milieufederatie Flevoland), dhr. D. Eikenaar (Gemeente Noordoostpolder), dhr. B. Gijsberts (Provincie Flevoland), mevr. C. van Dijk (Provincie Flevoland), dhr. H. Blanken (Bureau ZET). Afgemeld: gemeenten Almere en Dronten. Welkom en introductie Gedeputeerde Gijsberts heet iedereen welkom en licht de bedoeling van deze bijeenkomst toe: het bepalen van de hoofdlijnen van het programma DuurzaamDoor in Flevoland. Gedeputeerde zet in op een goede samenwerking, ziet kansen om samen duurzaamheidsambities te realiseren en ervaringen uit te wisselen. Het programma zou enthousiasme voor duurzaamheid moeten opleveren. Op basis van de resultaten uit inventariserende wordt een voorstel voor de invulling op hoofdlijnen gepresenteerd. De aanwezigen worden uitgenodigd op het voorstel te reflecteren en te reageren. Daarna zal het programma worden uitgewerkt in een concreet projectenportfolio. Een nieuw aspect is dat er landelijk wordt gesproken over een koppeling van het programma DuurzaamDoor en het LEADER-programma. Dit heeft mogelijk gevolg voor de procedures, maar ook voor vergroting van het budget. Voorlopig is het afwachten wat de ontwikkelingen zijn. Presentatie Programma DuurzaamDoor Flevoland Dhr H. Blanken geeft kort de hoofdlijnen van de uitgevoerde verkenning weer zoals deze ook opgenomen zijn in de voorbereidende notitie. De presentatie is terug te vinden op: Ronde reacties op de genoemde voorstellen Duurzaamheidsalliantie Noordoostpolder Eens met simpele aanpak. Geld moet in acties worden geïnvesteerd. Belangrijk om bestuurlijke aandacht vast te houden. Keuze thema's akkoord. We zien kansen voor projecten. Partijen moeten elkaar vinden. Waterschap Zuiderzeeland Er is gekozen voor mooie thema's. Als waterschap vinden we het natuurlijk jammer dat er niet expliciet voor het thema 'water' is gekozen, maar water komt wel in de andere thema's terug. Graag ook een waterproject. Voorstel voor organisatie en financiën is prima. Projecten moeten de eigen 'assets' versterken of uitbouwen. We denken over de plaatsing van zonnepanelen bij onze waterzuiveringsinstallatie. Burgers binnen de postcoderoos kunnen hier wellicht aan meedoen voor energiebelastingkorting van 7,5 eurocent per kwh voor kleinverbruikers. Samen met gemeente Dronten aanpakken?

10 Thema grondstoffen: in Gelderland is er een interessante 'letter of intent' om biomassa te verwaarden. Vraag en aanbod bij elkaar brengen. In Flevoland is HarvestaGG als ondernemer hier mee bezig. Met het thema Voedsel heeft het waterschap vooralsnog geen directe relatie. IVN Flevoland De thema's Energie en Voedsel staan in ons jaarplan en hebben beide relaties met grondstoffen, dus het IVN staat achter de themakeuze. Organisatie/financiën: hou het simpel en maak het budget groter. Projecten. IVN staat voor educatie in brede zin, dus niet alleen scholen, maar ook het betrekken van mensen. We zijn bezig met een project 'voedsellandschap', waarin we basisscholen en VO-scholen koppelen aan ondernemers. Leerlingen vormen een soort mini-adviesbureau (Xplore-lab) en geven advies aan bedrijven aan overheden. Bij thema energie doen we vergelijkbare projecten. Voor basisonderwijs ontwikkelen we een duurzame leerlijn (doorlopende onderwijsinhoud gedurende schooljaren): hoe bouw je een duurzame polder? We werken aan het infocentrum Duurzame Energie aan de Runderweg in Lelystad, de Flevolandse Energiefabriek. Gemeente Zeewolde Positief over het programma. Het borrelt en het bruist als het gaat om duurzaamheid. Klinkt nog wel abstract, wat gaat er precies gedaan worden? Zeewolde gaat zeker een bijdrage leveren. Financiën geen probleem De thema's Voedsel en Energie zijn goed gekozen. Het gaat om lokaal opgewekte energie en lokale gebruikers. Thema grondstoffen staat nog iets verder weg. Gemeente Urk We mogen elkaar wel vaker zien in deze setting. Urk heeft 3,5 ton subsidie voor zonnepanelen. Energie is een goed thema. Voedsel komt terug in ons streven naar duurzame visserij. Het proces is nog wat abstract. Behoefte aan concrete voorbeelden, bijvoorbeeld verduurzaming van het zwembad, past dat in het programma? Stad en Natuur Almere Wat willen we bereiken met het programma? Wat is de doelstelling? Stad en Natuur richt zich op concrete producten. Wij hebben bijvoorbeeld een leuk project dat gaat over wol. We hebben 150 schapen in de wei en we gaan een Wolunie oprichten met workshops over zelf wol maken en bewerken. Ook hebben wij een mobiele wagen waarin van alles getoond kan worden: hoe wordt een broodje ham of appeltaart met slagroom gemaakt. Gemeente Noordoostpolder De thema's zijn goed gekozen. Naar wat voor projecten zijn we op zoek? NOP denkt aan het groter maken van projecten die we toch al doen en nieuwe projecten. Hoe komen we van projectidee naar een besluit? Moeten we van tevoren een verdeelmechanisme bedenken? Hoe ziet het proces van besluitvorming er uit? Is pro forma beschikken een goed idee?

11 Natuur en Milieufederatie Flevoland Blij dat we aan deze tafel zitten en mee mogen doen met het programma DuurzaamDoor. Thema's zijn goed gekozen. In stadslandbouw komen de thema's voedsel en grondstoffen bij elkaar. Bezig met ProLab: bouwen met lokale materialen zoals vlas en wol. Bezig met Voedselbossen, een nieuw concept, op Flevolandse schaal. Bezig met duurzaamheidsknooppunten en Dag van de Duurzaamheid rond stadslandbouw. NMFF wil het nationale energieakkoord vertalen naar Flevoland. We zijn al bezig met SELF (Servicepunt Energie Lokaal Flevoland), moeten we samen aan puzzelen. NMFF ontvangt bijdrage van de Postcodeloterij, dus cofinanciering is geen probleem. Ontwikkelingsmaatschappij Flevoland Positief. Leuke samenstelling van dit gezelschap. Verankering is belangrijk. Bijvoorbeeld schoonmaakacties rond zwerfvuil moeten geen eenmalige acties zijn, maar zouden structureel in het lesprogramma opgenomen moeten zijn. Relatie met bedrijfsleven mag nog sterker. CAH Vilentum Thema's zijn prima. We hebben enkele lectoraten die daar goed op aansluiten. Simpele opzet van programma is goed. Grondstoffen is interessant thema: zie de Innovatiebeurs in Dronten, waar een bedrijf liet zien uit plastic olie te kunnen maken. Uit 1 kg plastic 1 liter olie. Kunnen we morgen mee beginnen. Er is al heel veel, maar het is niet altijd over en weer bekend. We moeten de uitwisseling beter organiseren. Bijvoorbeeld een 'inspiratieroute'. Of masterclasses voor multiplier-effect. CAH kan studenten inzetten voor bijvoorbeeld een stage of afstuderen. Afspraken en procesvoorstel Gedeputeerde Gijsberts constateert dat er veel enthousiasme is voor het programma en dat iedereen mogelijkheden ziet voor cofinanciering. Hij merkt ook op dat het 'duurzame verhaal' nog te weinig wordt verteld. Er zijn mogelijkheden om meer kennis met elkaar te delen, goede voorbeelden te laten zien: de verborgen pareltjes, meer etaleren van wat er al is. Het programma DuurzaamDoor kan hiervoor de gelegenheid bieden om meer de bühne op te gaan. De procesafspraken worden als volgt geformuleerd: Bestuurders zijn akkoord met het voorstel om te focussen op de thema's Energie, Voedsel en Grondstoffen (op enige afstand van de eerste twee thema's). Bestuurders willen zich committeren aan deelname aan het programma. Projecten waarvoor het programma meerwaarde kan bieden zijn geen projecten die toch al zouden plaatsvinden, maar projecten die iets extra's nodig hebben, opgeschaald, versterkt of meer zichtbaar gemaakt worden of nieuwe (samenwerkings)projecten. Eind februari komt er een vervolgbijeenkomst (sessie van twee uur) waarin verder wordt gesproken over de meerwaarde van het programma (wat willen we bereiken) en vooral welke projecten/ initiatieven we met het programma willen ondersteunen/ laten uitvoeren. Elke bestuurder brengt daartoe tenminste één project/ initiatief naar voren waarvan hij/zij vindt dat dit verdient om in 2014 vanuit het programma te worden gefinancierd. Alle ingebrachte projecten/ initiatieven worden op de bijeenkomst eind februari besproken. Projectideeën uiterlijk vrijdag 7 februari 2014 naar de provincie toesturen met naam, korte omschrijving en (mogelijke) projectpartners. Het kan een (project)idee zijn vanuit uw eigen

12 organisatie en/of een idee/ kans/ parel van een initiatief dat u kent vanuit uw netwerk waarvan u vindt dat het met het programma verder versterkt, opgeschaald of verbreed kan worden. Afsluiting Er is geen behoefte aan een rondvraag. De gedeputeerde bedankt een ieder voor zijn/haar aanwezigheid en inbreng.

13 Format Projectvoorstel Algemeen' Titel van het project Indieners projectvoorstel Duurzaam en gezond voëdsel voor jong en oud Hogeschool CAH Vilentum Stadhuisplein XA Almere Dinand Ekkel, Lector Natuurlijk Gezond Samen-Leven Gaston Remmers, Lector Eco-effectief.ondernemen In een stedelijke omgeving Centrum voor Biologische Landbouw Bronsweg 22a 8222 RB Lelystad Didi van Dijk IVN Flevoland Runderweg PK Lelystad Joline de Weerdt Wageningen UR, PPO-agvPPO-WUR Edelhertweg PH Lelystad Arjan Dekking Naam penvoerende Hogeschool CAH Vilentum organisatie Naam contactpersoon Dinand Ekkel Postadres Stadhuisplein 40 Postcode en plaats 1315 XA Almere Telefoon / GSM E-maü d.ekkel@cahvilentum.nl Giro- of bankrekening t.n.v. CAH Vilentum _Projectgegevens Aanleiding Duurzaamheid is een begrip waar veel bedrijven, instellingen, overheden en organisaties mee bezig zijn. Was de provincie tot voor kort vooral gericht op een duurzame energievoorziening (o.a. windmolens), steeds nadrukkelijker komt ook de vraag aan de orde wat de provincie bij kan dragen aan het stimuleren van duurzame voedselvoorziening. Die vraag is voor een provincie als Flevoland zeer voor de hand liggend. De provincie is DE agrarische provincie van Nederland. Maar, er lijken In toenemende mate verschillende werelden te ontstaan, namelijk de grootstedelijke gebieden en het agrarisch achterland; vitale relaties en Interacties tussen de landbouw en de stad, tussen de burger en het agro-food complex zijn verloren gegaan. Pagina 1 van 7 Echter, op diverse terreinen - ook in Flevoland! - zijn initiatieven gaande die de verbinding tussen de burger en zijn voedselvoorziening herstellen: burgers in stadswijk of dorp willen weer zelf gaan tulnieren in buurtmoestulnen en bijvoorbeeld in Almere zijn kenniskringen

14 Format Projectvoorstel ontstaan om kennis te delen en ervaringen uit te wisselen; zorginstellingen als de Zorggroep Almere overwegen meer streekvoedsel aan te bieden en de hele ambiance rond het eten te verbeteren om zo de gezondheid van cliënten te verbeteren; verschillende basisscholen in Dronten en Almere willen aan de slag met schooltuintjes voor leerlingen en willen boerenbedrijven gaan bezoeken om zo Flevolandse jeugd weer vertrouwd te maken met de herkomst van voedsel. Drie van de vier partijen die deze aanvraag nu doen (PPO-WUR, CAH Vilentum Almere en CBL) hebben eerder dit jaar het project Kennisagenda Stadslandbouw 2.0 uitgevoerd. Doelstellingen waren het in kaart brengen van de Flevolandse partijen welke zich actief met stadslandbouw en voedsel bezig houden, het onderling delen van en het creëren van synergie. Uit het project is o.a. gebleken dat er veel, zeer diverse partijen zich met stadslandbouw bezig houden, dat men onderling weinig bekend Is met eikaars initiatieven, en er aanleiding Is de activiteiten meer te verbinden door de organisatie van meer provincie-brede praktijkkringen en/of netwerken. Dit project wil de volgende stap nu gaan zetten. Een stap die naadloos aansluit bij de doelstellingen van het kennisprogramma Duurzaam Door van de overheid, nl. het realiseren van een duurzame, groene samenleving door het stimuleren van voedingsbewustzijn, kennisdeling en - verspreiding op het gebied van stadslandbouw en het verbinden van de (jonge) burger in de stad met voedsel. IVN Flevoland, CBL, WUR-PPO en CAH Vilentum willen met dit project een bijdrage leveren aan die doelstelling, met als kernwoord het VERBINDEN; verbinden van jeugd met voedsel, verbinden van netwerken in Almere met elders in Flevoland, verbinden van de landbouwers met de stad. Doel / beoogd effect Dit project beoogt doelen op twee niveau's, nl. I. ) partijen rond een drietal cases uit het rapport kennisagenda Stadslandbouw 2.0 verder brengen door netwerkvorming en kennisverspreiding. II. ) als gezamenlijke kennisinstellingen op het gebied van voedsel en landschap nieuwe doelgroepen (jongeren, ouderen in zorginstellingen) bereiken met vernieuwde en verbreedde educatie en nieuwe vormen van samenwerking. Daarnaast wil het project de basis leggen voor de Voedselagenda Duurzaam Door Resultaat Pagina 2 van 7 De beoogde concrete resultaten zijn: a) VINDplaats Zenit Is opgeschaald, educatie Is verbonden met recreatie, zorg, voedselproductie en bedrijfsleven, programmering activiteiten is rond. b) Materiaal van methoden zoals die elders worden gebruikt om BO- en VO les te geven, incl. reeds ontwikkeld lespakket BIC en fruitbomen-project, is ontsloten voor flevolandse scholen.

15 Format Projectvoorstel c) In elke gemeente doet 1 school mee met een project duurzame voedselvoorziening in opdracht van een bedrijf of zorginstelling. d) Er Is een provinciale conferentie 'Gezond ouder worden met Flevolandse producten' georganiseerd. e) Mede naar aanleiding van d) EN de ervaringen van het praktijknetwerk Lokaal Voedsel Flevoland is er een 'Beter Leven Beter Eten' coalitie Flevoland gevormd. f) De Natuurkoffer voor zorginstellingen is - waar mogelijk - uitgebreid met aspecten rond streekvoedsel, meerdere nieuwe zorginstelling gaan er mee werken. g) Bestaande database t.a.v. stadslandbouw initiatieven uitbreiden naar heel Flevoland. h) Er is een kenniskring buurtmoestulnen opgestart In Dronten, voortbordurend op het project Het Smakelijke Klaslokaal van CAH Vilentum in 2013 en gebruik makend van de ervaringen uit Almere. i) Uitwisselen, versterken en opschalen (via o.a. Groen Dichterbij) j) Er is een Flevolandse kenniscoalitie Duurzaam Door Voeding gevormd en de kennis- en actieagenda is geformuleerd. Activiteiten Hier beschrijft u welke activiteiten in het project worden uitgevoerd De activiteiten die moeten resulteren in de hiervoor beschreven doelen zullen worden uitgevoerd binnen 5 Werkpakketen (WP's). In WPl ProfessionaUseren voedseleducatie voor de jeugd: - Experimenteren met verbinding voedseleducatie met zorg, archeologie, recreatie en re-integratie op experimenteerlocatie ZENIT (doelstelling I) - Inventariseren, verzamelen en ontsluiten via Internet - incl. verbinding met GroenGelinkt - van duurzame voedselleerlijnen voor BO en VO en verbinding met schooltuinen in Dronten en Lelystad (II) - Voorlichtings- en promotie activiteiten Scholen voor Duurzaamheid (II) ln WP2 Naar meer streekproducten in de zorg: - er wordt een flevolandse conferentie over gezond ouder worden met streekproducten georganiseerd. (I) - een netwerkcoalitie streekvoedsel in de zorg is gevormd, ervaringen netwerken Milieuwinst op het Menu & Mooie Maaltijd worden hierbij benut.(i) - de Natuurkoffer wordt uitgebreid met informatie over streekvoedsel en aantal zorginstellingen waar de koffer wordt gebruikt wordt uitgebreid (II) Pagina 3 van 7

16 Format Projectvoorstel ln WP3 Groene voedselgerelateerde ontwikkeling van stad en land: - alle kleinschalige stadslandbouwinitiatieven van NOP tot Zeewolde worden geïnventariseerd, contactgegevens en contactpersonen verzameld, etc.(ii) - met de ervaringen van de kenniskring buurtmoestuin en Vereniging Bultenstad in Almere wordt een vergelijkbare kenniskring buurt- en schoolmoestulnen In Dronten en Lelystad opgericht (II) In WP4 Kenniscoalitie Duurzaam Door Voeding; - door middel van een aantal werksessie wordt op basis van het Kennisprogramma Duurzaam Door voor de periode een kennis- en actieprogramma Voeding geformuleerd voor de Provincie. Deelnemende partijen in het project In WP5 Projectleiding en rapportage. - het projectteam, waarin alle 4 partners vertegenwoordigd zijn, komt 6-wekelijks bijeen voor de bespreking van de voortgang. Trekkers van de werkpakketten rapporteren hun activiteiten. Aan het einde van het project wordt een rapportage opgeleverd voor de opdrachtgever. Hogeschool CAH Vilentum Almere is penvoerder en trekker van het project. De mede-uitvoerders zijn WUR-PPO,Centrum voor Biologische Landbouw en IVN Flevoland. Overige participanten (niet uitputtend) bij verschillende onderdelen van het project: Hogeschool CAH Vilentum locatie Almere Basisschool Aan Boord, Dronten Basisschool De Zevensprong Dronten Zorggroep Almere De Hanzeborch Ontwikkelcentrum Stadslandbouw Almere Vereniging Bultenstad Flevoziekenhuls Andere partijen die voortvloeien uit de projectactiviteiten' de coalitie is dynamisch en flexibel, per werkpakket worden relevante coalities gevormd Technasla Wageningen Universiteit Randvoorwaarden Risico's Fasering en doorlooptijd van het project Er zijn geen bijzondere randvoorwaarden, Initiatiefnemers gaan er vanuit dat activiteiten in december 2014 kunnen worden afgerond. Provincie wordt gevraagd zich hierin flexibel op te stellen. Het project is ambitieus, nieuwe partners werken samen en de planning is krap. Risico is dat activiteiten meer tijd vergen dan voorzien en voortgang in de knel komt. Daarom zijn 6-wekelijkse voortgangsmomenten Ingepland. Zie de bijlage. Monitoring, communicatie en kennismanagement CAH Vilentum verphcht zich om binnen de nieuwe website van het Kenniscentrum Groene en Vitale Stad (Planning is dat deze nog in december 2013 af is en online beschikbaar) een Kenniscoalitie Pagina 4 van 7

17 Format Projectvoorstel Duurzaam Door Voeding in te richten. Via dit kanaal worden nieuwsberichten uitgebracht en de voortgang beschreven. Concreet: - Communicatie is expliciet onderdeel projectvoortgangsoverleg; elke keer wordt geformuleerd wat naar buiten wordt gecommuniceerd via de website, vla bijvoorbeeld nieuwsbrieven en persberichten. - Van elke bijeenkomst wordt verslag gemaakt - Logo's van partners en opdrachtgever worden aan website gehangen. - Er komt een eindrapport voor de opdrachtgeven en belangstellenden Financiën Zie de bijlage Specifieke eisen uit het kennispiogramma Duurzaam Door Aansluiting van het project bij de thema's van Duurzaam Door Het project sluit aan bij thema Voeding van het programma Duurzaam Door. In het bijzonder wordt bijgedragen aan de volgende doelen: Vergroten bewustzijn bij jongeren over voeding (WPl) Expliciteren profiel Voeding in Voortgezet Onderwijs (WPl) Verbinden verschillend actoren (WP2, WP3) Het starten van kringen en netwerken (WPl, WP2, WP3) Aspecten van duurzaamheid in het project. Bijdrage van het project aan andere regionale of landelijke doelstellingen Daarnaast levert het project een bijdrage aan meerdere verbindende processen van het programma Duurzaam Door; het stimuleert de totstandkoming van nieuwe samenwerking en nieuwe allianties (Integrale gebledsontwikkeling), het zet jongeren aan tot kritische reflectie t.a.v. duurzaam voedsel (Duurzaam produceren en consumeren) en het professionaliseert het voedselonderwijs (Onderwijsprocessen) door de mogelijkheden voor voedselgerelateerd onderwijs op schooltuin bij de school verder weg en In het flevolandse landschap bij (MKB) bedrijven te onderzoeken en concrete mogelijkheden aan te geven waar het onderwijs direct mee aan de slag kan. Het project draagt, naast de bijdrage aan Duurzaam Door, bij aan doelstellingen van de overheid en het bedrijfsleven (zie agenda's Topsectoren Agro&Food en Tuinbouw&Uitgangsmaterialen, zie ook de beleidsbrief Duurzame voedselproductie van Staatssecretaris Dijksma van juli j.1. ) op het gebied van duurzame en gezonde voeding. Het sluit ook naadloos aan bij het advies van de Wetenschappelijk Raad voor Integrale Duurzame Landbouw en Voeding die een pleidooi hield in 2012 voor het herstellen van de verbinding tussen voedselproducent en voedselconsument in urbane gebieden. CAH Vilentum is betrokken bij de HAO Centres of Expertise 'Food' en 'Greenports', die direct toeleveren aan het topsectoren beleid en waarin de resultaten van dit projectvoorstel zullen worden Ingebracht. In Flevoland draagt het project natuurlijk en nadrukkelijk bij aan de Floriade Almere Het project levert bouwstenen op voor bruikbare en werkbare interventies op het gebied van gezonde voeding voor Pagina 5 van 7

18 Format Projectvoorstel Het "leren" als onderdeel van het project jongeren en ouderen. Die kunnen bijdragen aan Showcases met het oog op de Floriade zelf in Voor de 3 cases (ZENIT, Beter Eten Beter Leven, Buurt- en schoolmoestulnen buiten Almere) wordt de Community of Practice gekozen. Voorgesteld wordt om deze casussen als vertrekpunt te nemen, zij zijn urgent en kansrijk om te fungeren als 'attractoren', waaromheen coalities van partijen zich verder kunnen ontwikkelen. Rondom deze casussen is een netwerk actief van partijen die In dit voorstel zullen participeren, het project Kennisagenda Stadslandbouw 2.0 heeft aangetoond dat hier voldoende,potentie aanwezig Is om deze casussen een stap verder te brengen. Binnen de CoP worden reflectiemomenten opgenomen en leerervaringen worden expliciet gemaakt en vastgelegd. Binnen de andere activiteiten vallend onder doelstelling II.) zullen onder leiding van CAH Vilentum - met haar ervaringen in het expliciet maken van het leren in het NME-arrangement Groen en Gezond in Stedenwijk Almere - leerervaringen worden benoemd. Hiervoor is inmiddels ook ter ondersteuning contact gelegd met Anne Remmerswaal, Wageningen Universiteit, leerstoelgroep Educatie- en Competentiestudies, zij zal in elk geval in het BO-schooltuin project en Dronten en de ontwikkeling van de buurt- en schoolmoestuinkring in Dronten onderzoek doen naar sociale leerervaringen bij deze nieuwe vormen van samenwerking. Dit wordt gefinancierd door Wageningen Universiteit uit de zgn. BOGO gelden. Pagina 6 van 7

19 Projectondordeel WP1: Professionalisering voedseleducatie voorde jeugd Activiteit a) verbreding Stadslandbouw; ecperimenteerplaats ZENIT Aantal uren. per organisatie Tarief Kosten Planning organisatie/functieniveau uren Q2 Q3 WUR-PPO Q4 b) Scholen voor Duurzame Ontwikkeling IVN c) Inventarisatie kennisleerlijnen voedseleducatie BO en VO, incl. relatie Groen Gelinkt CAH medior IVN CBL CAH medior Subtotaal WP WP2: Naar meer streekproducten in de zorg d) Conferentie CAH medior CAH senior e CBL e) Coalitie 'Beter Eten Beter Leven' WUR - PPO CAH senior f) Natuurkoffer; opschaling en verbreding richting streekvoedsel CBL IVN WUR-PPO Subtotaal WP WP3: Groene voedselgerelateerde stad en land ontwikkeling van g) Inventarisatie stadslandbouw initiatieven van NOP tot Zeewolde CAH senior CBL h) Kenniskring buurtmoestulnen Dronten, Lelvstad WUR-PPO CAH medior IVN WUR-PPO CBL i) Uitwisselen, versterken en opschalen. IVN Subtotaal WP WP4. Vorming kenniscoalitie Duurzaam Door Voeding CAH senior WUR-PPO CBL IVN Subtotaal WP Subtotaal WP1-WP

20 WPS. Projectleiding en rapportage Penvoerder CAH senior Voortgangsoverleg WUR-PPO Voortgangsoverleg CBL Voortgangsoverleg IVN Subto afpi ih^ Kennismanagement, monitoring en communicatie CAH junior CAH - senior Overige kosten Zaalhuur, catering, diversen Accountantskosten Subtotaal ovciigc kostt'n Totale piojoctkosten LXCI BTW Bijdrage cofinanciering CAH Vilentum Bijdrage cofinanciering WUR - PPO Bijdrage cofinanciering CBL Bijdrage cofinanciering IVN Gevraagde bijdrage vanuit Duuriaam Dooi ex BTW f:

21 Projectvoorstel Kennisagenda Duurzame Energie Algemeen Titel van het project Indieners projectvoorstel Naam penvoerende organisatie Naam contactpersoon Postadres Postcode en plaats Telefoon / GSM Giro- of bankrekening Projectgegevens Aanleiding Werk maken van Duurzame Energie IVN Flevoland en Natuur en Milieufederatie Flevoland IVN: Anna Bilker, NMFF: Robert Atkins De transitie naar een duurzame energiehuishouding staat de laatste jaren hoog op de maatschappelijke agenda. In Flevoland werken we toe naar energieneutraliteit in Dit is een ambitieuze doelstelling en het vraagt inspanningen van vele betrokkenen. Van bedrijven, van overheden, van maatschappelijke organisaties, van de inwoners van Flevoland, van iedereen. De koploperspositie van Flevoland op gebied van duurzame energie, alle activiteiten die er nu en in de toekomst uitgevoerd worden (bijv. opschalen en saneren windenergie en woningbouwopgave (nieuwbouw, energiebesparing, lokale opwekking)), de relatief jonge (beroeps)bevolking, het stijgende inwonersaantal, de groeiende economie (in tegenstelling tot veel andere regio's) bieden kansen. De uitdaging die in dit project centraal staat is het 'werk maken van duurzame energie'. Hiervoor worden twee parallelle lijnen gevolgd: A) jeugd interesseren voor werk in de duurzame energiesector: zowel t.a.v. het maken van keuzes In persoonlijke levensstijl als beroepsoriëntatie B) vraag naar duurzame energie-/ energiebesparingsproducten stimuleren Voor Flevoland ligt hierin een groot belang: creëren van Interesse voor techniek en duurzame energievraagstukken bij de nieuwe generatie, ontwikkelen van arbeidsplaatsen op technisch en duurzaam gebied en behoud van goed opgeleid (technisch) personeel voor Flevoland. HB Pagina 1 van 10

22 Projectvoorstel Kennisagenda Duurzame Energie Dit project vormt een belangrijke opstap om In de komende jaren (naar 2020 energieneutraal) meer waarde te creëren uit de keten van 'energie' vanuit de gedachte: toename duurzame energie initiatieven - bedrijven volgen vraag - bedrijven vragen gekwalificeerd personeel (onderwijs sluit aan b1j vraag bedrijfsleven). Er wordt gekozen voor de doelgroepen: Jeugd/ jongeren in voortgezet onderwijs met technasiumprofiel: omdat zij staan voor keuze van vervolgopleiding en straks waarschijnlijk kiezen voor een beta-studie Burgers en bedrijven: omdat zij kunnen investeren/ de vraag kunnen creëren. Doel/ beoogd effect A) Jongeren die meedoen aan het project kiezen voor een opleiding in de techniek. Achterliggend doel: Goed opgeleide (beroeps)bevolking voor de duurzame energie sector. B) Bereikte burgers en bedrijven investeren in (duurzame) energ1e(bespa!;ing)maatregelen Achterliggend doel: Groei van werkgelegenheid In de duurzame energie sector. Door: vergroten kennis en competenties jongeren vergroten bewustwording en investeringsbereidheid bij alle Inwoners van Flevoland Indirect: het versterken relatie bedrijfsleven - onderwijs Resultaat Activiteiten Al) Tenminste 1 onderwijsinstelling doet mee aan EnergyXplorelab A2) Actief kennis- en educatiecentrum De Flevolandse Energiefabriek BI) Tenminste 6 kennisbijeenkomsten over mogelijkheden van duurzame energie en energiebesparing B2) Actief Servicepunt Energie Lokaal Flevoland C) Slotsymposium 'Werk maken van Duurzame Energie' Al) opzetten van een structureel samenwerkingsverband tussen onderwijs, wetenschap, overheden en bedrijfsleven, in de vorm van EnergyXploreLab: tenminste 1 onderwijsinstelling (voortgezet onderwijs) voert in opdracht van echte opdrachtgever een reële opdracht uit op het gebied van duurzame energie. HB Pagina 2 van 10

23 Projectvoorstel Kennisagenda Duurzame Energie A2) onderhouden van kennis- en educatiefunctie vanuit 'De Flevolandse Energiefabriek': deze fungeert als fysieke en virtuele spil voor EnergyXploreLab. Vanuit dit centrum wordt recente energie-educatie aangeboden, wordt de expertise up to date gehouden en worden de verschillende netwerken betrokken en gestimuleerd/uitgenodigd om samen te werken. BI) organiseren van tenminste 6 kennisbijeenkomsten en symposia voor bewoners, gemeenten, bedrijven en/of collectieven over energiegerelateerde onderwerpen, zoals bijvoorbeeld: het verlaagd energiebelastingstarief, het Energiebespaarfonds, het energienotanul-concept voor woningcorporaties, de kansen van het SER Energieakkoord, salderen op afstand voor MKB-bedrijven, etc. B2) onderhouden van kennis/vraagbaakfunctie (voor overheden, ondernemers, organisaties en burgers) + bieden van ondersteuning bij burgerinitiatieven en collectieven over energiebesparing en (participatie in) duurzame energie opwekking, o.a. via energieloketten in Almere, Lelystad en NOP (Servicepunten Energie Lokaal Flevoland (SELF)). C) organiseren van afsluitend symposium 'Werk maken van Duurzame Energie' Deelnemende partijen in het project IVN Flevoland: uitvoerder EnergyXploreLab en De Flevolandse Energiefabriek Natuur en Milieufederatie Flevoland: uitvoerder Servicepunt Energie Lokaal Flevoland ln de activiteiten zijn verschillende partijen/partners actief als bijvoorbeeld WUR/ACRRES, OMFL, Flevolands Technasium Netwerk, burgers en collectieven/ energiecoöperaties, bedrijfskringen en MKB bedrijven, etc. Randvoorwaarden Risico's Vanuit de opdrachtgever is nadrukkelijk de wens om vraaggericht te werken: ondersteunend aan wensen/ behoefte van initiatiefnemers. Partijen zijn faciliterend. A) Mogelijk risico is dat er geen onderwijsinstelling wordt gevonden of opdrachtgevers die wil participeren in EnergyXploreLab. Dit moet duidelijk zijn voor 1 mei In dat geval wordt met opdrachtgever bepaald wat de inspanningen van IVN op dit project nog zullen zijn. Op dit moment bestaat het Technasium Netwerk uit v1er scholen HB Pagina 3 van 10

24 Projectvoorstel Kennisagenda Duurzame Energie (Almere, Lelystad, NOP, Harderwijk (waar veel leerlingen uit Zeewolde op zitten)). In 2014 komt daar Dronten bij. Het doel is om structureel samen te gaan werken, de indruk bestaat dat alle scholen mee willen doen, maar definitieve besluitvorming is er nog niet. B) Het Is op voorhand niet zeker hoeveel mensen te bijeenkomsten zullen bezoeken. In 2012 heeft een bijeenkomst van de Groene Reus in Lelystad over zonnepanelen meer dan 80 geïnteresseerden getrokken. De verwachting Is dat er, nu na het nieuwe energieakkoord, ook weer veel vraag Is naar informatie op dit gebied. Fasering en doorlooptijd van het project Monitoring, communicatie en kennismanagement Financiën Looptijd is 1 januari 2014 r 31 december Voor de activiteiten geldt een verschillende fasering. Het is aan partijen om te zorgen dat genoemde resultaten op tijd worden gerealiseerd. Door deelname van meerdere partijen aan het project worden meerdere communicatie- en kenniskanalen benut en geactiveerd. Via de websites van IVN en NMFF zal voortgang over het project wordt gemeld; ook zullen meerdere persberichten worden verstuurd op gepaste momenten in het project. Een aparte website voor het project wordt, gezien de bestaande websites van partijen, niet essentieel geacht. De eindconclusies van het project zullen gepresenteerd worden op een slotsymposium (waarvan ook een impressieverslag wordt gemaakt). Er komt een eindverslag van het gehele project dat bestaat uit ten minste de volgende onderdelen: - resultaten van een door IVN georganiseerde eindevaluatiebijeenkomst van EnergyXploreLab. - leerpunten vanuit de ervaringen van De Flevolandse Energiefabriek (met input van deelnemende partijen) - Impressie en resultaten van de 6 kennisbijeenkomsten: deelnemers worden specifiek elke keer ook gevraagd naar de leerpunten per ontmoeting, en naar de meest relevante vervolgstap. - leerpunten vanuit de ervaringen van de Servicepunten Energie Lokaal Flevoland (met input van deelnemende partijen) - impressie en resultaten van het slotsymposium IVN: totale projectkosten , cofinanciering 7.400, bijdrage DuurzaamDoor NMFF: totale projectkosten , cofinanciering 4.850, bijdrage DuurzaamDoor HB Pagina 4 van 10

25 Projectvoorstel Kennisagenda Duurzame Energie Totaal vanuit DuurzaamDoor: Specifieke eisen uit het kennisprogramma Duurzaam Door Aansluiting van het project Thema Energie, onderdelen: bij de thema's van Maatschappelijke bewustwording en gedragsverandering ten Duurzaam Door aanzien van energiebesparing en lokale opwekking duurzame energie. Jongeren interesseren voor werken in de energiesector en het volgen van opleidingen daartoe. Aandacht voor het thema in de hele onderwijskolom, met continuïteit in het curriculum Aspecten van duurzaamheid in het project Het project EnergyXplorelab en Flevolandse Energiefabriek past binnen de volgende doorsnijdende thema's: maatschappelijk verantwoord ondernemen (door deelname OMFL en Flevolandse bedrijven), duurzaam produceren en consumeren (door Flevolandse Energiefabriek als centrale plek, en vanwege partner WUR/ACRRES) en onderwijs gerelateerde vraagstukken (door deelname IVN Flevoland, vo-scholennetwerken en Flevolands Technasium Netwerk). Bijdrage van het project aan andere regionale of landelijke doelstellingen Het "leren" als onderdeel van het project Het Servicepunt Energie Lokaal Flevoland heeft raakvlakken met de doorsnijdende thema's: maatschappelijk verantwoord ondernemen (producten ontwikkeld voor MKB-bedrijven), integrale gebledsontwikkeling (participatiemogelijkheden bij grootschalige windparken) en duurzaam produceren en consumeren (vraagbaak en handelingsperspectief voor bewoners). IVN: relatie met Floriade, thema Energyzing en Jeugd Floriade Activiteiten van het Servicepunt dragen bij aan de doelen van het SER Energieakkoord en de energiedoelen van provincie en gemeenten Door de opzet van EnergyXploreLab is 'leren' het hoofdonderdeel van dit project. Inhoud: vo-schol1eren leren maatschappelijke vraagstukken uit te werken, en maken zich deze vraagstukken eigen, vooral door te werken met reële opdrachtgevers en reële vraagstukken die in hun eigen leefomgeving spelen. Overheden en ondernemers leren als opdrachtgevers wat het oplevert jongeren met een frisse blik en een frisse aanpak bij maatschappelijke vraagstukken te betrekken. Proces: alle stakeholders (onderwijs, kennisinstituten, overheden, ondernemers) leren in dit project van elkaar, van eikaars werkwijze en van eikaars vraagstukken. Dit leerproces wordt geëvalueerd en waar nodig bijgesteld voor de toekomst. HB Pagina 5 van 10

26 Projectvoorstel Kennisagenda Duurzame Energie SELF: bij de kennissessie en symposia ligt de nadruk op praktische en gebiedsrelevante kennis. Voorbeelden hiervan zijn: informatie over het lagere energiebelastingstarief voor energiecoöperaties, energienotanulconcepten voor woningcorporaties, ledenwerving voor energiecoöperaties, informatie voor huiseigenaren over de aanschaf van zonnepanelen, uitleg over het bedrijf zoekt buur concept voor bedrijfskringen en MKB-bedrijven, etc. Bij deze activiteiten wordt ook het (middelbaar) onderwijs uitgenodigd om deel te nemen, evt. ism met het Xplorelab en de duurzaamheidsknooppunten. HB Pagina 6 van 10

27 Projectvoorstel Kennisagenda Duurzame Energie Bijlage 1: Begroting Activiteiten IVN Flevoland (onderdeel A) Projectonderdeel Activiteit Aantal uren, per organisatie/ functieniveau (bijvoorbeeld: provincie/senior 12 NME/junior 40 Bedrijf x/directie 8 Fase 1: Inventarisatie Inventarisatie en voorbereiding Communicatie en PR 6 uur regiodirecteur 40 uur sr projectleider 12 uur projectleider 8 uur sr projectleider 13 uur officiemanager 16 uur communicatieadv. Tarief ( /u) Kosten ( ) Subtotaal fase 1 ( ) Fase 2: Uitvoering Uitvoering 4 uur regiodirecteur 54 uur sr projectleider 18 uur officemanager Communicatie en PR 4 uur sr projectleider 12 uur Officemanager 8 uur communicatieadv Subtotaal fase 2 ( ) Fase 3: Borging Borging/ vervolg 24 uur sr projectleider 4 uur regiodirecteur Subtotaal fase 3 ( ) Kennismanagement en communicatie Delen ervaring en expertise 10 uur sr projectleider 5 uur regiodirecteur Monitoring en evaluatie Monitoring en evaluatie 4 uur sr projectleider 4 uur regiodirecteur Slotsymposium 25 uur sr projectleider 4 uur regiodirecteur Subtotaal monitoring, communicatie en kennismanagement ( ) Overige kosten Pr materiaal Zaalhuur en catering HB Pagina 7 van 10