RAPPORT VERKENNEND BODEMONDERZOEK

Transcriptie

1 Locatie: RAPPORT VERKENNEND BODEMONDERZOEK AZC Dronten Vossemeerdijk 4 in Dronten Opdrachtgever: Contactpersoon: Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) Postbus ME RIJSWIJK ZH De heer S. de Brouwer Telefoonnummer: +3 () Uitgevoerd door: Telefoonnummer: +3 () Projectnummer: 9 Projectleider: Paraaf: Koenders & Partners adviseurs en procesmanagers bv De heer drs. G.W. Hameetman Veldwerk: Versie rapportage: De heer P.H.J. Verkade (Brussee Grondboringen) De heer J.W. Munnike (Brussee Grondboringen) De heer M.F.M. Voorbij (Brussee Grondboringen) De heer M.H.M. Bakker (Brussee Grondboringen) De heer B. Hoven (Brussee Grondboringen) Definitief Datum: 7 april 2 Vrijgave rapportage: De heer ing. P.M. Stortenbeker Paraaf: Postbus 59 Lekdijk Oost 2 T +3 () info@koenders-partners.nl 34 CB LOPIK 343 MS JAARSVELD F +3 ()

2 FOTO S ONDERZOEKSLOCATIE Klik hier voor invoegen hoofdfoto (landscape) Klik hier voor invoegen foto Klik hier voor invoegen foto Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 foto s onderzoekslocatie

3 SAMENVATTING Ter plaatse van de onderzoekslocatie is een bodemonderzoek uitgevoerd naar de eventuele aanwezigheid van chemische verontreinigingen in grond en grondwater. De onderzoekslocatie omvat het asielzoekerscentrum gelegen aan de Vossemeerdijk 4 te Dronten. Soort: Aanleiding: Doel: Opzet: Locatie: Opp. onderzoekslocatie: Hypothese: Boringen en peilbuizen: Grondwaterstand (freatisch): Zintuiglijke waarnemingen: Resultaten bovengrond: Resultaten ondergrond: Resultaten grondwater: Verkennend bodemonderzoek. Voorgenomen ontwikkeling van de locatie. Doelstelling van het (deels actualiserende) verkennend onderzoek is een indruk te verkrijgen van de eventuele aanwezigheid van verontreinigingen in grond en/of grondwater ter plaatse van de onderzoekslocatie met betrekking tot de voorgenomen herontwikkeling van de locatie. Conform NEN 574 (ONV-GR). Vossemeerdijk PN Dronten m². De locatie is aangemerkt als niet verdacht voor chemische parameters. Aantal boringen : 5, waarvan 2 peilbuizen circa,7 m-mv. Plaatselijk puinsporen en roestverschijnselen Plaatselijk licht verhoogde gehaltes aan PCB. Incidenteel licht verhoogd gehalte aan lood en PAK. Plaatselijk licht verhoogde gehaltes aan nikkel. Incidenteel licht verhoogd gehalte aan PCB. Maximaal licht verontreinigd met barium Conclusies: Ten aanzien van het deel van de onderzoekslocatie dat in het verleden is gebruikt als pionierswerkkamp dient de gestelde hypothese voor een verdachte locatie formeel te worden aangenomen. Ten aanzien van het overige deel van de onderzoekslocatie dient de gestelde hypothese voor een niet verdachte locatie formeel te worden verworpen. Op basis van de onderzoeksresultaten wordt het uitvoeren van een nader bodemonderzoek niet noodzakelijk geacht. Eén en ander impliceert dat er zeer waarschijnlijk geen (omvangrijke) verontreinigingen ten aanzien van de onderzochte stoffen op de onderzoekslocatie aanwezig zijn. Op basis van de onderzoeksresultaten wordt de onderzoekslocatie voor wat betreft de algemene chemische bodemkwaliteit geschikt geacht voor het huidige en het toekomstige gebruik. Aanbevelingen: De resultaten van onderhavig verkennend onderzoek vormen milieukundig gezien, na toetsing aan de huidige wet- en regelgeving, geen belemmering inzake de voorgenomen herontwikkeling van de onderzochte locatie. Bij eerder uitgevoerd nader bodemonderzoek asbest op de locatie zijn twee spots aangetoond met sterk verhoogde asbestgehaltes. Ten aanzien van de herontwikkeling dient men rekening te houden met de aanwezigheid van deze asbestverontreinigingen. Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 samenvatting

4 Wij sluiten niet uit dat er op de locatie, buiten de twee sterk met asbest verontreinigde spots, in de toekomst incidenteel een fragment asbestverdacht materiaal wordt waargenomen. Echter wordt in dergelijke situaties de saneringsnorm van mg/kg ds zeer waarschijnlijk niet overschreden. Tot slot wordt geadviseerd om tijdens vervolgwerkzaamheden alert te zijn op eventuele onvoorziene bodemverontreiniging. Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 samenvatting

5 INHOUDSOPGAVE FOTO S ONDERZOEKSLOCATIE SAMENVATTING INLEIDING.... Inleiding en doelstelling....2 Leeswijzer... 2 VOORONDERZOEK Locatiebeschrijving Algemeen / basisinformatie Informatie bodemarchieven (gemeente, provincie) Uitgevoerde bodemonderzoeken Luchtfoto s Voormalig bodemgebruik Huidig bodemgebruik Toekomstig bodemgebruik Bodemopbouw en geohydrologie Financieel / juridische aspecten Conclusie vooronderzoek ONDERZOEKOPZET Onderzoekshypothese Onderzoeksstrategie Veiligheidsmaatregelen UITVOERING ONDERZOEK Veldwerk Veldwaarnemingen Analyses Analyseresultaten Interpretatie resultaten CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Conclusies Aanbevelingen VERANTWOORDING LITERATUUROPGAVE...23 BIJLAGEN. Regionale situatie + kadastrale gegevens 2. Onderzoekslocatie met positie boorpunten 3. Boorprofielen 4. Analysecertificaten 5. Toetsingskader analyseresultaten en toetsingswaarden 6. Toetsing analyseresultaten 7. Archeologische verwachtingswaardenkaart 8. Fotorapportage Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 inhoudsopgave

6 INLEIDING. Inleiding en doelstelling Op verzoek van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) is door Koenders & Partners adviseurs en procesmanagers bv een verkennend bodemonderzoek uitgevoerd ter plaatse van het AZC Dronten gelegen aan de Vossemeerdijk in Dronten. Doel van het verkennend bodemonderzoek is het verkrijgen van inzicht in de milieuhygiënische situatie van de bodem met betrekking tot de voorgenomen herontwikkeling van de locatie. Het onderzoek betreft voor een gedeelte een actualisatie van het in 23 uitgevoerde oriënterend en in 28 uitgevoerde verkennend bodemonderzoek naar het voormalige pionierswerkkamp..2 Leeswijzer In deze rapportage wordt ingegaan op het vooronderzoek en beschikbare gegevens (hoofdstuk 2) waarna een hypothese wordt opgesteld ten aanzien van mogelijke verdachte en niet verdachte (deel-)locaties ter plaatse van de onderzoekslocatie. In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op gebruikte onderzoeksmethoden en in hoofdstuk 4 worden de resultaten beschreven alsmede geïnterpreteerd. In hoofdstuk 5 tenslotte worden conclusies getrokken en aanbevelingen gedaan. Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 pagina van 23

7 2 VOORONDERZOEK De onderzoekslocatie is in 23 historisch onderzocht door Ingenieursbureau Oranjewoud. In 28 is door Koenders & Partners een aanvullend historisch onderzoek uitgevoerd. In onderhavig rapport worden de bevindingen van de uitgevoerde vooronderzoeken samengevat en waar mogelijk aangevuld en geactualiseerd. Voor een volledig overzicht van het vooronderzoek wordt verwezen naar de in 2.4 genoemde onderzoeksrapporten. Het vooronderzoek heeft zich gericht op de onderzoekslocatie en de direct hieraan grenzende terreindelen. Het totaal vormt de onderzoekslocatie van het vooronderzoek. Het vooronderzoek is afgeleid van de NEN De gegevens van het vooronderzoek zijn afkomstig van o.a. de volgende bronnen: Verstekte informatie opdrachtgever Bodemloket ( Gemeente Dronten Provincie Flevoland (historische topografie) Recente luchtfoto / topografische kaart Kennisinfrastructuur Cultuurhistorie ( Vooraf uitgevoerde locatie-inspectie 2. Locatiebeschrijving De onderzoekslocatie betreft een voormalig bungalowpark langs de N37 (Dronten Kampen) en is momenteel in gebruik als asielzoekerscentrum (azc). De locatie bevindt zich aan de Hanzeweg en de Vossemeerdijk in de nabijheid van de Roggebotsluis. Het azc voldoet niet meer aan de hedendaagse vereisten die het Centraal Orgaan opvang asielzoekers aan azc s stelt. De locatie zal daarom worden opgewaardeerd tot een kwalitatief hoogwaardig azc. Tegelijkertijd zal het in de toekomst mogelijk moeten zijn de azc-locatie te gebruiken voor toeristische functies. Hierbij wordt de oorspronkelijke functie van de locatie als bungalowpark in ere hersteld. De regionale ligging van de locatie is weergegeven in bijlage. 2.2 Algemeen / basisinformatie NAW onderzoekslocatie: Coördinaten: Oppervlakte onderzoekslocatie (m 2 ): Vossemeerdijk PN Dronten Kadastrale aanduiding: Gemeente Dronten, sectie B, nummer 89 Huidige bodemfunctie: Toekomstige bodemfunctie: Verhardingslagen aanwezig: Bebouwing aanwezig: In bijlage is een uittreksel van de kadastrale kaart opgenomen, inclusief omgevingskaart en kadastraal bericht. Asielzoekerscentrum Asielzoekerscentrum Plaatselijk asfalt- en klinkerverhardingen De locatie is bebouwd met 4 bungalows en 5 centrale gebouwen Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 pagina 2 van 23

8 2.3 Informatie bodemarchieven (gemeente, provincie) Bodemkwaliteitskaart: Bodemfunctie o.b.v. bodemfunctieklassekaart: Historisch bodembestand: De gemeente Dronten beschikt over een bodemkwaliteitskaart en een bodembeheersplan voor deelgebieden 'De Gilden' en 'Rendierweg'. Onderhavige onderzoekslocatie valt buiten de gezoneerde gebieden. Gemeente Dronten heeft nog geen bodemfunctieklassekaart vastgesteld. Op het bodemloket zijn de navolgende verdachte activiteiten geregistreerd: kolenopslagplaats (berging), rijwielreparatiebedrijf, afgebroken gebouw (asbest verdacht), 959-onbekend Meldingen hergebruik grond op locatie: Gevallen van ernstige bodemverontreiniging bekend op/nabij locatie: Heeft er verkaveling plaatsgevonden: Aanwezigheid boven- / ondergrondse tank: Bouwarchief: Calamiteiten bekend met bijv. asbest: Verwachting archeologische waarden ( Uit het historisch onderzoek uitgevoerd door Oranjewoud blijken navolgende aanvullende verdachte activiteiten/bronnen: barakken met asbestplaten werkterrein met opslag landbouwschuur: opslag materialen voormalige (gedempte) sloot Geen relevante informatie bekend. Uit door Koenders & Partners uitgevoerd nader bodemonderzoek naar asbest (zie 2.4) blijkt dat op de locatie twee spots met sterk verhoogde asbestgehaltes zijn aangetoond. Omdat er voor wat betreft asbestverontreiniging in de bodem geen volumecriterium geldt, is er sprake van een geval van ernstige bodemverontreiniging met asbest. De aangetoonde verontreinigingen zijn voor zover bekend nog niet beschikt door het bevoegd gezag Wet bodembescherming. Geen relevante informatie bekend. Uit de geraadpleegde historische bronnen blijkt dat ter plaatse van de voormalige werkkampen in het verleden oliën werden opgeslagen. Het is uit de onderzochte bronnen niet achterhaald waar ter plaatse van onderhavige onderzoekslocatie olieopslag heeft plaatsgevonden en in welke hoedanigheid. In het bouw- en sloopvergunningen archief zijn alleen activiteiten vanaf 22 geregistreerd. Voor de volledigheid wordt vermeld dat vanaf 993 mogen geen asbesthoudende materialen meer worden toegepast op basis van het asbestverbod. In de geraadpleegde archieven zijn geen calamiteiten bekend/geregistreerd. Uit de indicatieve archeologische verwachtingswaardenkaart (zie bijlage 7) blijkt dat het plangebied grotendeels een lage archeologische verwachtingswaarde heeft (het gele vlak). De westelijke kant van de locatie heeft echter een hoge archeologische verwachtingswaarde (het rode vlak). Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 pagina 3 van 23

9 2.4 Uitgevoerde bodemonderzoeken In onderstaande tabel worden de resultaten van de uitgevoerde bodemonderzoeken ter plaatse van de locatie samengevat. De bronnen staan gespecificeerd in de literatuuropgave (hfst. 7). Historisch onderzoek in het kader van BIO voormalige werkkampen, kamp Roggebotsluis. (bron ): Oriënterend onderzoek in het kader van BIO voormalige werkkampen: voormalig woonen werkkamp nabij Roggebotsluis te Dronten. (bron 2): In 23 is historisch onderzoek naar de locatie uitgevoerd in het kader van het bijzonder inventariserend onderzoek (BIO) naar voormalige werkkampen. Onderstaand zijn de resultaten hiervan weergegeven: Het werkkamp is opgericht rond 959 en bestond uit een combinatie van een werkterrein en een woonkamp. Het werkterrein was specifiek ingericht voor uitvoering van technische werkzaamheden (mechanisatie, smeedwerk, etc.) en voor opslag van materialen (o.a. voertuigen, machines, oliën, vetten). In 968 is het kamp ontruimd, maar niet afgebroken. In de jaren 6 zijn een aantal barakken verhuurd voor gebruik als kleuterschool en brandweergarage. De op de locatie aanwezige vuilstort in het verlengde van de Achterweg is in 965 opgeruimd. Het kamp is in 968 in het geheel verhuurd aan camping/bungalowpark Het Anker. Sinds 994 is het terrein door Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in gebruik genomen voor de opvang van asielzoekers. Bij de ingebruikname zijn alle houten barakken van het terrein verwijderd. De aanwezige stenen barakken zijn in gebruik gebleven en worden nog steeds gebruikt. In 994 zijn tevens nieuwe verblijven geplaatst. Bij de bouw van de nieuwe bungalows is vermoedelijk geen asbest meer toegepast (als gevolg van het Asbestbesluit Arbeidsomstandighedenwet, 993). De navolgende verdachte deellocaties zijn vastgesteld: grote kolenbergplaats, barakken met asbestplaten, kolenopslag, werkterrein met opslag en een gedempte sloot. Aan recreatiepark Het Anker is in 98 een hinderwetvergunning verleend voor de opslag van 8. liter propaangas voor verwarming en huishoudelijke doeleinden. In de bouwwerken zijn in het verleden asbesthoudende materialen toegepast: - in de woonbarakken: asbestcement platen en geteerde eterniet goten; - in de keukens: asbestcement aanrechten, keukenkastjes en dekbladen; - in de puinfunderingen: asbestverdacht puin. Het oriënterend bodemonderzoek heeft zich voornamelijk gericht op het voormalige pionierswerkkamp en de huidige toegangsweg. Navolgend zijn de onderzoeksresultaten van het oriënterend onderzoek ter plaatse van het voormalige werkkamp samengevat: In de bovengrond zijn plaatselijk licht verhoogde gehalten aan minerale olie en PAK gemeten; In het grondwater zijn licht verhoogde gehalten aan xylenen aangetoond; Bij visuele inspectie van het maaiveld en de handmatig opgegraven grond is geen asbestverdacht materiaal aangetroffen. In totaal zijn bij het onderzoek twee indicatieve mengmonsters van de bovengrond samengesteld waar analytisch geen asbest in is aangetoond. Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 pagina 4 van 23

10 Vooronderzoek asbest in bodem AZC te Dronten. (bron 3): Verkennend chemisch- en nader asbestonderzoek in bodem AZC te Dronten. (bron 4): Uitgevoerde onderzoeken nabij de onderzoekslocatie Historisch onderzoek, onderzoeksbureau niet bekend. (bron 5) + Oriënterend bodemonderzoek (bron 6): Verkennend bodemonderzoek Hanzeweg (parkeerplaats) te Dronten. Navolgend zijn de onderzoeksresultaten van het vooronderzoek naar asbest in de bodem samengevat: Tijdens de globale visuele inspectie zijn op drie locaties asbestverdachte materialen op het maaiveld aangetroffen. Door analyse in het laboratorium is vastgesteld dat de fragmenten aangetroffen ter plaatste van locaties B en C asbesthoudend zijn. De fragmenten vlakke rode en grijze plaat ter plaatse van locatie A blijken niet asbesthoudend (zogenoemde nieuwe techniek). De asbesthoudende materialen zijn aangetroffen op het maaiveld binnen de contouren van het voormalige werkkamp. Uit het historisch onderzoek komt naar voren dat bij de bouw van de barakken van het werkkamp asbesthoudende materialen zijn toegepast. Bij de bouw en/of sloopwerkzaamheden kunnen er asbesthoudende fragmenten op en/of in de bodem terecht zijn gekomen. Op basis van de historische informatie en de globale visuele inspectie zijn de volgende deellocaties en hieraan gekoppelde hypotheses geformuleerd: - Locatie voormalige werkkamp: Verdachte locatie met een diffuse bodembelasting, heterogeen verdeeld; - Overig terrein: onverdacht op bodemverontreiniging met asbest. In 28 is door Koenders & Partners op een gedeelte van het terrein een verkennend bodemonderzoek uitgevoerd. Dit onderzoek heeft zich gericht op het gedeelte van het terrein dat in het verleden is gebruikt als pionierswerkkamp (46.6 m 2 ). Op dit terrein is tevens nader bodemonderzoek naar de aanwezigheid van asbest uitgevoerd. Op basis van het onderzoek zijn de navolgende conclusies getrokken: Op basis van de onderzoeksresultaten met betrekking tot het verkennend chemisch bodemonderzoek wordt geconcludeerd dat de bovengrond (-5 cm-mv) plaatselijk licht verontreinigd is met PAK. In de ondergrond zijn geen van de geanalyseerde parameters verhoogd ten opzichte van de streefwaarden en/of detectielimiet. In het grondwater zijn licht verhoogde gehaltes aan arseen, koper en zink aangetoond. Plaatselijk zijn in de bovengrond (-,5 m-mv) fragmenten met asbesthoudend plaatmateriaal aangetroffen. Op twee locaties is de bodem sterk verontreinigd met asbest. Geschat is dat ter plaatse van beide verontreinigingskernen circa 2,5 m 3 grond is verontreinigd (totaal circa 25 m 3 ). Voormalig tankstation Roggebotsluis (Wbb code FL3392): Ten zuidwesten van de locatie, langs de N37 van Kampen naar Dronten, was tussen 957 en 2 een tankstation in gebruik. Bij een oriënterend bodemonderzoek uitgevoerd door Witteveen en Bos in 2 zijn licht verhoogde gehalten aan lood, PAK, EOX en minerale olie gemeten. Hanzeweg parkeerplaats (Wbb code FL3385) Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 pagina 5 van 23

11 (bron 7): Ten zuiden van de locatie bevindt zich een parkeerplaats. Hier is een verkennend bodemonderzoek uitgevoerd. Op basis van informatie afkomstig van de website van de provincie Flevoland blijkt dat op de locatie licht verhoogde gehaltes aan PAK zijn aangetoond en een verhoogd gehalte aan EOX (groter dan het voormalige criterium voor het uitvoeren van nader onderzoek). 2.5 Luchtfoto s Informatie geraadpleegde luchtfoto s: Op een luchtfoto uit 965 zijn ten westen van de sluis barakwoningen van arbeiders waarneembaar. Uit het bouwarchief van de gemeente Dronten blijkt dat er in deze barakken asbesthoudende materialen zijn toegepast. 2.6 Voormalig bodemgebruik Voormalig bodemgebruik: Op citaat oriënterend onderzoek in het kader van BIO voormalige werkkampen (bron 2): Tijdens de eerste fase van de inpoldering van Flevoland zijn door de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders (RIJP) verschillende woon- en werkkampen, de zogenaamde pionierswerkkampen, ingericht. Het kamp bij de Roggebotsluis is vermoedelijk rond 959 opgericht en bestond voornamelijk uit woonbarakken voor huisvestiging van de arbeiders. Het kamp bestond onder ander uit woonbarakken, een ontmoetingscentrum, een doktersbarak, een gemeenschappelijke barak en een landbouwschuur voor de opslag van materialen. In 958, tijdens de bouw van het kamp, is de antenne van een radio-installatie bij een romneyloods geplaatst. Op het kampterrein zijn diverse opslagplaatsen voor kolen aanwezig geweest want elke woonbarak had zijn eigen kolenopslagplaats. Een grote kolenbergplaats lag in de buurt van de grote werkbarak. De stenen barakken hadden daken van asbesthoudend materiaal. In de periode van 96 tot en met 964 zijn een aantal barakken verhuurd aan een kleuterschool, en in de periode tussen 958 en 967 zijn barakken aan de brandweergarage verhuurd. In 967 is nabij het arbeiderskamp een opjaagstation voor de drinkwatervoorziening opgericht. In 968 is het arbeiderskamp ontruimd maar niet afgebroken. Het kamp is in zijn geheel verhuurd aan camping "Het Anker" voor recreatieve doeleinden. Hiervoor zijn in 969 een toegangsweg en ten parkeerterrein voor de vakantiewoningen aangebracht. Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 pagina 6 van 23

12 2.7 Huidig bodemgebruik Terreininspectie uitgevoerd: Bijzonderheden terreininspectie: Asbestrestanten waargenomen: Puinbijmenging op maaiveld waargenomen: Andere verdachte activiteiten waargenomen: Ja Tijdens de terreininspectie zijn verder geen verdachte activiteiten, brandplekken, verzakkingen, ophogingen, vul- en ontluchtingspunten waargenomen. Foto s van de inspectie zijn opgenomen onder bijlage 8. Bij onderhavig onderzoek is fragmenten asbestverdacht fragment op het maaiveld waargenomen. Het incidenteel voorkomen van fragmenten asbestverdacht materiaal op het maaiveld was reeds bekend en is onderzocht. Voor informatie over het voorkomen van asbest op de locatie wordt verwezen naar de op de locatie uitgevoerde bodemonderzoeken naar asbest (bronnen 3 en 4) Plaatselijk zijn ter plaatse van niet begroeide locaties puinfragmenten waargenomen op het maaiveld. Nee 2.8 Toekomstig bodemgebruik Toekomstig bodemgebruik: Eventueel geplande watergangen: Bijzonderheden toekomstig gebruik: 2.9 Bodemopbouw en geohydrologie Ophooggeschiedenis en wijze bouwrijp maken van de locatie: Globale bodemopbouw: Diepte freatische grondwaterstand: Het voornemen is de locatie voorlopig te gebruiken ten behoeve van opvang van asielzoekers. De locatie wordt daarom opgewaardeerd tot een kwalitatief hoogwaardig azc. Tegelijkertijd zal het in de toekomst mogelijk moeten zijn de azc-locatie te gebruiken voor toeristische functies. Geen relevante informatie bekend. Geen relevante informatie bekend. De droogmaking van oostelijk Flevoland was gereed in 957. Daarna is de locatie langzamerhand ontwikkeld (beplant en bebouwd). Regionaal gezien bestaat de bodem uit een holocene deklaag met hieronder het eerste watervoerende pakket. De holocene deklaag behoord tot de formatie van Naaldwijk (laagpakket van Walcheren op Fm. v. Nieuwkoop). Het laagpakket van Walcheren bestaat uit schelpenhoudend fijn zand met kleiige lagen. De formatie van Nieuwkoop bestaat voornamelijk uit veen. Vanaf circa 5 m-mv begint de pleistocene ondergrond, welke hoofdzakelijk bestaat uit matig grof, grindig zand (formatie van Kreftenheye). Uit de grondwatertrappenkaart ( blijkt dat het gebied grotendeels valt in trap III. De gemiddeld hoogste grondwaterstand bevindt zich tussen de 25 en 4 cm-mv. De gemiddeld laagste grondwaterstand bevindt zich tussen de 8 en 2 cm-mv. De grondwaterstanden in de peilbuizen, welke zijn geplaatst ten behoeve van onderhavig onderzoek, variëren tussen de 2 en 3 cm-mv, met een gemiddelde van circa 7 cm-mv. Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 pagina 7 van 23

13 Richting grondwaterstroming e watervoerend pakket: Ligging nabij oppervlaktewater: Uit de grondwaterkaart (blad 27 Lelystad-Zwolle) blijkt dat de overheersende grondwaterstromingsrichting in het e watervoerend pakket westwaarts is gericht. De onderzoekslocatie grenst aan het Vossemeer (randmeer tussen Dronten en Kampen dat ontstaan is in 956 bij de inpoldering van Oost-Flevoland). 2. Financieel / juridische aspecten Sprake geweest van een calamiteit en/of overtreding i.k.v. WM of Wbb: Periode waarin bodemverontreiniging waarschijnlijk is ontstaan: 2. Conclusie vooronderzoek Geen informatie bekend Op basis van het vooronderzoek blijkt dat het gedeelte van de onderzoekslocatie dat gebruikt is als pionierswerkkamp verdacht is op de aanwezigheid van bodemverontreiniging. Naar de verdachte deellocaties / historische verdachte activiteiten is reeds onderzoek gedaan in de vorm van een uitgevoerd oriënterende bodemonderzoek (bron 2) en het verkennend bodemonderzoek (bron 4). Op basis van de onderzoeksresultaten is geconcludeerd er geen aanwijzingen zijn dat het voormalige woon- en werkkamp een verontreiniging van betekenis heeft veroorzaakt. De plaatselijk aangetroffen licht verhoogde gehalten in grond en grondwater vormen geen aanleiding voor nader onderzoek. Het overige deel van het terrein, buiten de contouren van het voormalig pionierskamp, is op basis van het uitgevoerde vooronderzoek onverdacht op aanwezigheid van bodemverontreiniging. Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 pagina 8 van 23

14 3 ONDERZOEKOPZET 3. Onderzoekshypothese Op basis van gegevens van verzamelde historische informatie wordt het gedeelte van de onderzoekslocatie waar zich in het verleden het pionierswerkkamp bevond formeel aangemerkt als verdacht op aanwezigheid van bodemverontreiniging. Het overige deel van de onderzoekslocatie wordt aangemerkt als niet verdacht. Gezien de intensiteit alsmede de resultaten van de twee reeds uitgevoerde bodemonderzoeken naar de milieuhygiënische situatie van de bodem is ten aanzien van onderhavig (deels actualiserend) verkennend bodemonderzoek voor de gehele onderzoekslocatie de strategie voor een grootschalig onverdachte locatie (ONV-GR) uit de NEN 574 gehanteerd. De onderzoeksintensiteit van de strategie ONV-GR leidt ons inziens tot een representatief beeld van de bodemkwaliteit op de locatie. 3.2 Onderzoeksstrategie De onderzoekslocatie is (deels actualiserend) onderzocht conform de NEN 574 Bodem Onderzoeksstrategie bij verkennend onderzoek - Onderzoek naar de milieuhygiënische kwaliteit van bodem en grond waarbij de onderzoeksstrategie voor een grootschalig onverdachte locatie (ONV-GR) is gehanteerd. In navolgende tabel zijn de geplande werkzaamheden samengevat. tabel : onderzoeksinspanning verkennend bodemonderzoek Aantal boringen Én aantal peilbuizen Analyses grond Analyses grondwater 74 x tot,5 m-mv én 2 x cf. NEN 2 x standaardpakket 2 2 x standaardpakket 3 x tot 2, m-mv * *m mv: meters beneden maaiveld De bovenkant van het filter wordt circa,5 meter beneden de grondwaterstand geplaatst ( freatisch ). 2 Standaardpakket grond: - Zware metalen: barium, kobalt, molybdeen, cadmium, koper, lood, nikkel, zink en kwik - Minerale olie - Polycyclische aromatische koolwaterstoffen ( van VROM) - Polychloorbifenylen - Lutum- en organisch stofgehalte - Droge stof 3 Standaardpakket grondwater: - Zware metalen: barium, kobalt, molybdeen, cadmium, koper, lood, nikkel, zink en kwik - Vluchtige aromatische koolwaterstoffen - Vluchtige gehalogeneerde koolwaterstoffen - Minerale olie De genomen (grond)monsters worden afzonderlijk verpakt, geconserveerd en naar het laboratorium gebracht. De mengmonsters van de boven- en ondergrond worden in het laboratorium samengesteld. De bemonsteringswerkzaamheden worden uitgevoerd conform de methode zoals omschreven in de BRL SIKB 2 Richtlijnen voor het veldwerk bij milieuhygiënisch bodemonderzoek en daarbij behorende VKB-protocollen 2 (plaatsen van grondboringen en peilbuizen en nemen van grondmonsters) en 22 (Monsterneming grondwater). 3.3 Veiligheidsmaatregelen De arbeidshygiënische maatregelen tijdens het uitvoeren van het onderzoek moeten voldoen aan de voorschriften uit het Arbeidsomstandighedenbesluit (hoofdstuk 4: afdeling en 2). Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 pagina 9 van 23

15 De maatregelen zijn uitgewerkt in de CROW-publicatie 32 Werken in of met verontreinigde grond. Voorafgaand aan het onderzoek is een beoordeling uitgevoerd van mogelijke blootstellingrisico s aan schadelijke stoffen. Tijdens de beoordeling van de locatie zijn geen blootstellingrisico s gedefinieerd. Derhalve zijn naast de standaard persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) geen aanvullende maatregelen noodzakelijk geacht. Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 pagina van 23

16 4 UITVOERING ONDERZOEK 4. Veldwerk Het veldwerk is uitgevoerd op 7 t/m 9 maart 2. Het grondwater is bemonsterd op 26 maart 2. De veldwerkzaamheden zijn onder certificaat van de BRL SIKB 2 uitgevoerd door de heren Verkade, Munnike, Voorbij, Hoven en Bakker van Brussee Grondboringen b.v. Uitvoering van het veldwerk heeft bestaan uit de volgende werkzaamheden: Uitvoeren van 74 handboringen tot ca.,5 m-mv. Uitvoeren van handboringen tot ca. 2, m-mv. Plaatsen van 2 peilbuizen. Het zintuiglijk beoordelen van de vrijgekomen grond. Bemonsteren van het opgeboorde materiaal per bodemsoort (maximaal in trajecten van,5 m). Peilen van de grondwaterstand en bemonstering van het grondwater (minimaal zeven dagen na plaatsing van de peilbuizen). In bijlage 2 zijn de boorposities met betrekking tot het verkennend bodemonderzoek weergegeven. 4.2 Veldwaarnemingen Tijdens de veldwerkzaamheden is op het maaiveld aan de zuidgrens van de onderzoekslocatie ter plaatse van gebouw 4 een fragment asbestverdacht materiaal waargenomen. In de opgeboorde grond zijn plaatselijk puinsporen en roestverschijnselen (gley) waargenomen. In bijlage 3 zijn bodemprofielen en de organoleptische waarnemingen van de uitgevoerde grondboringen weergegeven. De (globale) bodemopbouw ter plaatse van de onderzoekslocatie is op basis van de verrichtte boorwerkzaamheden als volgt samen te vatten: bovengrond: fijn zand ondergrond: hoofdzakelijk fijn zand en plaatselijk siltige klei ondergrond: afwisselend fijn zand en siltige klei Het freatisch grondwatervlak ter plaatse van de onderzoekslocatie is waargenomen op gemiddeld circa 7 cm-mv. Van de bemonsterde peilbuizen zijn de navolgende waarden aan zuurgraad (ph) en geleidend vermogen (EC) in het veld gemeten: Tabel 2: meetwaarden peilbuizen Peilbuisnummer ph EC (μs/cm) Grondwaterstand cm-mv Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 pagina van 23

17 Peilbuisnummer ph EC (μs/cm) Grondwaterstand cm-mv De zuurgraad (ph) en het elektrisch geleidingsvermogen (EC) komen overeen met een natuurlijke situatie voor het gebied en geven geen aanleiding de onderzoekstrategie aan te passen. Opgemerkt wordt dat het elektrisch geleidingsvermogen in een aantal peilbuizen wel aan de hoge kant is. Dit is mogelijk gerelateerd aan het veelvuldig in de voorgaande winter gebruikte strooizout. 4.3 Analyses De analyses en bewerkingen zijn uitgevoerd door een RvA-geaccrediteerd laboratorium. In navolgende tabel is een overzicht gegeven van de samengestelde (meng)monsters, het analysetraject en de analyseparameters met betrekking tot onderhavig onderzoek. Tabel : analysestrategie (Meng)monster voor analyse Boring Traject Zintuiglijke waarneming Geanalyseerde parameters MM roest, (sporen), wortels, (sporen) Standaardpakket grond wortels, (-5% zwak) wortels, (-5% zwak) klei, (brokken), roest, (sporen) klei, (brokken), roest, (-5% zwak), wortels, (-5% zwak) hout, (-5% zwak), klei, (brokken), roest, (sporen), wortels, (-5% zwak) MM klei, (laagjes), roest, (sporen) Standaardpakket grond. -.3 roest, (sporen) klei, (laagjes), roest, (-5% zwak) klei, (laagjes), roest, (sporen) MM wortels, (-5% zwak) Standaardpakket grond klei, (laagjes), roest, (sporen) roest, (sporen), wortels, (-5% zwak) klei, (brokken), roest, (sporen) baksteen, (sporen), grind, (sporen), roest, (sporen) klei, (brokken), roest, (-5% zwak) MM roest, (sporen), wortels, (-5% zwak) Standaardpakket grond klei, (laagjes), roest, (sporen) klei, (laagjes), roest, (sporen). -.3 klei, (laagjes), roest, (sporen), wortels, (sporen) klei, (laagjes), roest, (-5% zwak), Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 pagina 2 van 23

18 (Meng)monster voor analyse Boring Traject Zintuiglijke waarneming Geanalyseerde parameters schelpen, (sporen) klei, (laagjes), roest, (-5% zwak), schelpen, (sporen) MM klei, (brokken), roest, (sporen) Standaardpakket grond klei, (brokken), roest, (sporen), wortels, (-5% zwak) wortels, (-5% zwak) klei, (brokken), roest, (-5% zwak) puin, (sporen), roest, (-5% zwak), wortels, (sporen) roest, (sporen), wortels, (sporen) klei, (brokken), roest, (sporen), wortels, (sporen) MM klei, (laagjes), roest, (-5% zwak) Standaardpakket grond.8 -. klei, (laagjes), wortels, (-5% zwak) wortels, (sporen) roest, (-5% zwak) klei, (laagjes), roest, (sporen), wortels, (sporen). -.2 klei, (laagjes), roest, (sporen), wortels, (sporen) MM roest, (sporen), wortels, (sporen) Standaardpakket grond klei, (brokken), roest, (sporen), schelpen, (sporen), wortels, (-5% zwak) klei, (brokken), roest, (sporen) klei, (brokken), roest, (sporen) klei, (brokken), roest, (-5% zwak) klei, (brokken), roest, (sporen), wortels, (sporen) grind, (sporen), roest, (sporen), wortels, (-5% zwak) MM klei, (brokken), roest, (sporen), schelpen, (sporen), wortels, (-5% zwak) Standaardpakket grond klei, (brokken), roest, (-5% zwak) klei, (laagjes) klei, (laagjes) MM roest, (sporen), wortels, (sporen) Standaardpakket grond roest, (sporen), wortels, (-5% zwak) roest, (sporen), wortels, (-5% zwak) klei, (brokken), roest, (sporen), wortels, (sporen) wortels, (-5% zwak) roest, (sporen), wortels, (sporen) wortels, (-5% zwak) MM baksteen, (-5% zwak), klei, (brokken), roest, (sporen), wortels, (-5% zwak) klei, (laagjes), roest, (sporen) klei, (brokken), roest, (sporen), wortels, (sporen) Standaardpakket grond Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 pagina 3 van 23

19 (Meng)monster voor analyse Boring Traject Zintuiglijke waarneming Geanalyseerde parameters klei, (laagjes), roest, (-5% zwak), wortels, (sporen) planten, (5-5% matig) MM baksteen, (-5% zwak), klei, (brokken), roest, (sporen), wortels, (-5% zwak) puin, (sporen), schelpen, (sporen), wortels, (sporen) baksteen, (sporen), klei, (brokken), roest, (sporen), wortels, (-5% zwak) baksteen, (sporen), roest, (sporen), wortels, (sporen) puin, (sporen), wortels, (sporen) baksteen, (sporen), klei, (brokken), roest, (sporen), wortels, (-5% zwak) baksteen, (sporen), roest, (sporen) MM klei, (laagjes), roest, (sporen), wortels, (sporen) klei, (laagjes), roest, (-5% zwak) wortels, (sporen). -. wortels, (sporen) MM klei, (brokken), roest, (sporen), wortels, (sporen) Standaardpakket grond Standaardpakket grond Standaardpakket grond roest, (sporen), wortels, (sporen) wortels, (sporen) roest, (sporen), wortels, (sporen) klei, (brokken), roest, (sporen), wortels, (-5% zwak) klei, (brokken), wortels, (-5% zwak) klei, (brokken), wortels, (-5% zwak) MM schelpen, (sporen) Standaardpakket grond schelpen, (sporen), zand, (laagjes) MM roest, (sporen), schelpen, (sporen) Standaardpakket grond roest, (-5% zwak) schelpen, (sporen) roest, (5-5% matig) roest, (sporen), schelpen, (sporen), wortels, (sporen) roest, (sporen), schelpen, (sporen), wortels, (sporen) MM schelpen, (sporen) Standaardpakket grond. -.4 schelpen, (sporen) roest, (-5% zwak). -.4 roest, (5-5% matig), schelpen, (sporen) roest, (-5% zwak), schelpen, (sporen). -.2 roest, (-5% zwak), schelpen, (sporen) MM Standaardpakket grond roest, (5-5% matig) roest, (-5% zwak) Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 pagina 4 van 23

20 (Meng)monster voor analyse Boring Traject Zintuiglijke waarneming Geanalyseerde parameters schelpen, (sporen), wortels, (sporen) hout, (sporen), roest, (sporen) roest, (-5% zwak) grind, (sporen), schelpen, (sporen) schelpen, (sporen) MM roest, (5-5% matig) Standaardpakket grond. -.5 roest, (5-5% matig) hout, (sporen). -.3 hout, (sporen) roest, (5-5% matig), schelpen, (sporen). -.6 roest, (5-5% matig), schelpen, (sporen) MM schelpen, (Sporen) Standaardpakket grond schelpen, (Sporen) hout, (Sporen), roest, (Sporen) wortels, (5-5% matig) hout, (Sporen), wortels, (Sporen) wortels, (-5% zwak) MM roest, (-5% zwak), schelpen, (sporen) Standaardpakket grond roest, (5-5% matig) roest, (-5% zwak), schelpen, (sporen) roest, (-5% zwak), schelpen, (sporen) MM baksteen, (Sporen), roest, (Sporen) Standaardpakket grond baksteen, (Sporen), roest, (5-5% matig) baksteen, (Sporen), roest, (Sporen) baksteen, (Sporen), planten, (Sporen), schelpen, (Sporen) Watermonsters Helder Standaardpakket grondwater Helder " Helder " Helder " Helder " Helder " Helder " Helder " Helder " Helder " Helder " Helder " Helder " Helder " Helder " Helder " Helder " Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 pagina 5 van 23

21 (Meng)monster voor analyse Boring Traject Zintuiglijke waarneming Geanalyseerde parameters Helder " Helder " Helder " Helder " Standaardpakket grond: - Zware metalen: barium, kobalt, molybdeen, cadmium, koper, lood, nikkel, zink en kwik - Minerale olie - Polycyclische aromatische koolwaterstoffen ( van VROM) - Polychloorbifenylen - Lutum- en organisch stofgehalte - droge stof 2 Standaardpakket grondwater: - Zware metalen: barium, kobalt, molybdeen, cadmium, koper, lood, nikkel, zink en kwik - Vluchtige aromatische koolwaterstoffen - Vluchtige gehalogeneerde koolwaterstoffen - Minerale olie 4.4 Analyseresultaten De analyseresultaten, weergegeven in bijlage 4, zijn getoetst aan de streef-/achtergrond- en interventiewaarden, als genoemd in de circulaire bodemsanering 29. Enige informatie over de interpretatie van de streef-/achtergrond- en interventiewaarden alsmede de toetsingstabel (voor een standaardbodem) uit de circulaire bodemsanering 29 staat vermeld in bijlage 5. In de tabellen in bijlage 6 zijn de analyseresultaten van de chemische parameters getoetst aan de circulaire bodemsanering 29, waar de achtergrond- en interventiewaarden (alleen voor grond) zijn gecorrigeerd aan de hand van het lutum- en organisch stof gehalte. 4.5 Interpretatie resultaten Ter beoordeling van mogelijke risico's voor de volksgezondheid en de aantasting van het milieu dient naast de aard en concentraties van de stoffen ook rekening te worden gehouden met het gebruik van de bodem ter plaatse. Bij interpretatie van de analyseresultaten dient men er rekening mee te houden dat de resultaten, voor wat betreft de boven- en ondergrond betrekking hebben op mengmonsters. Hierbij is het mogelijk dat de gemeten gehalten in de separate monsters waaruit het mengmonster is samengesteld, een gelijke factor hoger kunnen liggen als het aantal monsters waaruit het mengmonster is samengesteld. Overschrijdingen van de normen worden als volgt geïnterpreteerd: Gehalte > achtergrond (AW)/streefwaarde (S-waarde): licht verontreinigd. Gehalte > tussenwaarde (½(S+I)/ ½(AW+I)-waarde): matig verontreinigd. Gehalte > interventiewaarde (I-waarde): sterk verontreinigd. Grond In tabel 3 op de navolgende pagina zijn de overschrijdingen van de achtergrond-, tussen- en interventiewaarden in de grond per meetpunt weergegeven: Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 pagina 6 van 23

22 Tabel 3: Overschrijdingen achtergrond-, tussen- en interventiewaarden (Meng)monster Boringnummer MM MM MM MM MM MM MM MM MM Traject (cm mv) Overschrijding achtergrondwaarde Overschrijding tussenwaarde PCB PCB Overschrijding interventiewaarde Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 pagina 7 van 23

23 (Meng)monster Boringnummer MM MM MM MM MM MM MM MM MM Traject (cm mv) Overschrijding achtergrondwaarde Overschrijding tussenwaarde Nikkel - - PCB - - Nikkel - - PCB - - Nikkel - - Overschrijding interventiewaarde Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 pagina 8 van 23

24 (Meng)monster Boringnummer MM MM MM Traject (cm mv) Overschrijding achtergrondwaarde Overschrijding tussenwaarde Lood, PAK - - Overschrijding interventiewaarde In de bovengrond zijn plaatselijk licht verhoogde gehaltes aan PCB en incidenteel licht verhoogde gehaltes aan lood en PAK aangetoond. In de ondergrond zijn plaatselijk licht verhoogde gehaltes aan nikkel en incidenteel een licht verhoogd gehalte aan PCB aangetoond. De overig gemeten parameters in de onderzochte mengmonsters van de boven- en ondergrond, zijn niet verhoogd ten opzichte van de achtergrondwaarden of detectiegrens aangetoond. Grondwater In navolgende tabel zijn de overschrijdingen van de streef-, tussen- en interventiewaarden in het grondwater per meetpunt weergegeven: Tabel 4: Overschrijdingen streef-, tussen- en interventiewaarden Monster /peilbuisnummer Filtertraject (cm mv) Overschrijding streefwaarde Overschrijding tussenwaarde barium barium barium barium barium barium barium barium barium barium barium barium barium barium barium barium barium - - Overschrijding interventiewaarde Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 pagina 9 van 23

25 Monster /peilbuisnummer Filtertraject (cm mv) Overschrijding streefwaarde Overschrijding tussenwaarde barium - - Overschrijding interventiewaarde In het grondwater zijn over het algemeen licht verhoogde gehaltes aan barium aangetoond. Verontreiniging van grondwater met barium is meestal het gevolg van de van nature aanwezige barium in de grond (verhoogde achtergrondwaarde). De overig gemeten parameters in het zijn niet verhoogd ten opzichte van de streefwaarden of detectiegrens aangetoond. Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 pagina 2 van 23

26 5 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN 5. Conclusies Op basis van de onderzoeksresultaten worden de volgende conclusies getrokken: Op het maaiveld is visueel één fragment asbestverdacht materiaal waargenomen. Het incidenteel voorkomen van fragmenten asbestverdacht materiaal op het maaiveld was reeds bekend op basis van op de locatie uitgevoerde bodemonderzoeken naar asbest. In de opgeboorde grond is geen asbestverdacht materiaal aangetroffen. In de opgeboorde grond zijn plaatselijk puinsporen en roestverschijnselen (gley) waargenomen. In de bovengrond zijn plaatselijk licht verhoogde gehaltes aan PCB en incidenteel licht verhoogde gehaltes aan lood en PAK aangetoond. In de ondergrond zijn plaatselijk licht verhoogde gehaltes aan nikkel en incidenteel een licht verhoogd gehalte aan PCB aangetoond. De overig gemeten parameters in de onderzochte mengmonsters van de bovenen ondergrond, zijn niet verhoogd ten opzichte van de achtergrondwaarden of detectiegrens aangetoond. In het grondwater zijn maximaal licht verhoogde gehaltes aan barium aangetoond. Verontreiniging van grondwater met barium is meestal het gevolg van de van nature aanwezige barium in de grond (verhoogde achtergrondwaarde). De overig gemeten parameters zijn niet verhoogd ten opzichte van de streefwaarden of detectiegrens aangetoond. Ten aanzien van het deel van de onderzoekslocatie dat in het verleden is gebruikt als pionierswerkkamp dient de gestelde hypothese voor een verdachte locatie formeel te worden aangenomen. Ten aanzien van het overige deel van de onderzoekslocatie dient de gestelde hypothese voor een niet verdachte locatie formeel te worden verworpen. Op basis van de onderzoeksresultaten wordt het uitvoeren van een nader bodemonderzoek niet noodzakelijk geacht. Eén en ander impliceert dat er zeer waarschijnlijk geen (omvangrijke) verontreinigingen ten aanzien van de onderzochte stoffen op de onderzoekslocatie aanwezig zijn. Op basis van de onderzoeksresultaten wordt de onderzoekslocatie voor wat betreft de algemene chemische bodemkwaliteit geschikt geacht voor het huidige en het toekomstige gebruik. 5.2 Aanbevelingen De resultaten van onderhavig verkennend onderzoek vormen milieukundig gezien, na toetsing aan de huidige wet- en regelgeving, geen belemmering inzake de voorgenomen herontwikkeling van de onderzochte locatie. Bij eerder uitgevoerd nader bodemonderzoek asbest op de locatie zijn twee spots aangetoond met sterk verhoogde asbestgehaltes. Ten aanzien van de herontwikkeling dient men rekening te houden met de aanwezigheid van deze asbestverontreinigingen. Wij sluiten niet uit dat er op de locatie, buiten de twee sterk met asbest verontreinigde spots, in de toekomst incidenteel een fragment asbestverdacht materiaal wordt waargenomen. Echter wordt in dergelijke situaties de saneringsnorm van mg/kg ds zeer waarschijnlijk niet overschreden. Tot slot wordt geadviseerd om tijdens vervolgwerkzaamheden alert te zijn op eventuele onvoorziene bodemverontreiniging. Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 pagina 2 van 23

27 6 VERANTWOORDING Koenders & Partners adviseurs en procesmanagers bv is een onafhankelijk adviesbureau en verklaart hierbij geen financiële of juridische belangen te hebben bij de uitkomst van het uitgevoerde onderzoek. Koenders & Partners adviseurs en procesmanagers bv heeft gebruik gemaakt van het door de minister aangewezen en gecertificeerde onderzoeksbureau Brussee Grondboringen b.v. uit Noordwijk. Het procescertificaat van firma Brussee Grondboringen (certificaatnummer K24252/6) en het daarbij behorende keurmerk, zijn uitsluitend van toepassing op de activiteiten inzake de monsterneming (inclusief de daarbij behorende veldwerkregistratie) en de overdracht van de monsters aan een erkend laboratorium. De omschreven werkzaamheden zijn onder het BRL SIKB 2 certificaat uitgevoerd. Conform de kwalibo-regeling zijn de genomen monsters ter analyse aangeboden bij een RvA testen geaccrediteerd laboratorium en geanalyseerd conform AS3. De werkzaamheden zijn met een grote mate van zorgvuldigheid uitgevoerd waarbij is gestreefd naar een zo groot mogelijke representativiteit van het onderzoek. Desondanks kan niet worden uitgesloten dat plaatselijke afwijkingen in het bodemmateriaal voor kunnen komen. Tevens wordt er op gewezen dat het uitgevoerde onderzoek een momentopname betreft. Voor eventuele plaatselijke afwijkingen in het bodemmateriaal en de gevolgen daarvan kan Koenders & Partners adviseurs en procesmanagers bv geen enkele verantwoordelijkheid dragen. Het is niet toegestaan, dit rapport zonder schriftelijke toestemming van Koenders & Partners adviseurs en procesmanagers bv anders dan in zijn geheel (met inbegrip van bijlagen) te reproduceren. Dit om te voorkomen dat een onjuist beeld van de onderzoeksresultaten wordt verkregen als alleen delen van het rapport in omloop worden gebracht. Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 pagina 22 van 23

28 7 LITERATUUROPGAVE. Historisch onderzoek in het kader van BIO voormalige werkkampen, kamp Roggebotsluis, Oranjewoud bv, oktober 23, projectnummer 3878-D3 2. Oriënterend onderzoek in het kader van BIO voormalige werkkampen: voormalig woonen werkkamp nabij Roggebotsluis te Dronten, Oranjewoud bv, 27 november 26, projectnummer Vooronderzoek asbest in bodem AZC te Dronten, Koenders & Partners bv, projectnummer 75, 4 september Verkennend chemisch- en nader asbestonderzoek in bodem AZC te Dronten (sectie C nr. 89 gedeeltelijk), Koenders & Partners adviseurs en procesmanagers bv, projectnummer 7557, d.d. 22 februari Historisch onderzoek, onderzoeksbureau niet bekend, kenmerk 78996ho2.doc, d.d. augustus Oriënterend bodemonderzoek, Witteveen en Bos, kenmerk Lis368.2, d.d. 9 juli Verkennend bodemonderzoek Hanzeweg (parkeerplaats) te Dronten, FMA-Nillesen, kenmerk BO2727, d.d. 7 oktober NOBO: Normstelling en bodemkwaliteits-beoordeling. Onderbouwing en beleidsmatige keuzes voor de bodemnormen in 25, 26 en 27, Ministerie van VROM (september 28), Houten. 9. NEN Bodem Landbodem Strategie voor het uitvoeren van vooronderzoek bij verkennend en nader bodemonderzoek, Nederlands Normalisatie Instituut (januari 29).. NEN 574. Bodem Landbodem Strategie voor het uitvoeren van verkennend bodemonderzoek Onderzoek naar de milieuhygiënische kwaliteit van bodem en grond, Nederlands Normalisatie Instituut (januari 29).. NEN 577. Bodem- Inspectie, Monsterneming en analyse van asbest in bodem, Nederlands Normalisatie Instituut (april 27), Delft. 2. Regeling bodemkwaliteit (2 december 27), Staatscourant nr. 247 / pagina Handreiking Besluit bodemkwaliteit, SenterNovem / Bodem+ (28), Den Haag. 4. Regeling bodemkwaliteit, Staatscourant nr. 247 / pagina 67 (2 december 27). 5. Circulaire bodemsanering 29, Staatscourant 29, nr. 67, 7 april BRL SIKB 2 Richtlijnen voor het veldwerk bij milieuhygiënisch bodemonderzoek). Inclusief onderliggende VKB protocollen 2, 2, 22 en 28, Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging (SIKB), maart 27, Gouda. 7. Wet bodembescherming (Wet van 3 juli 986). Houdende regelen inzake bescherming van de bodem, identificatienummer BWBR3994 Rapport verkennend bodemonderzoek AZC Dronten 7 april 2 Projectnummer 9 pagina 23 van 23