Verkennend bodemonderzoek Plangebied Crescent te Harderwijk (gemeente Harderwijk)

Transcriptie

1 Verkennend bodemonderzoek Plangebied Crescent te Harderwijk (gemeente Harderwijk) Opdrachtgever: SAB Arnhem B.V. Projectnummer: P Datum: 5 augustus 2010 Rapporteur: S. Gudden / J. Geerdink Autorisatie: Ir. J. van der Valk KOBESSEN MILIEU B.V. Velperweg MB Arnhem tel. (026) fax (026) info@kobessenmilieu.nl

2 INHOUD Pagina 1 INLEIDING 3 2 VOORONDERZOEK Werkwijze vooronderzoek Resultaten vooronderzoek Hypothese en onderzoeksopzet 7 3 VERKENNEND ONDERZOEK Veld-/laboratoriumonderzoek Onderzoeksresultaten 9 4 CONCLUSIES EN OPMERKINGEN Conclusies Aanbevelingen 12 BIJLAGEN 1 Boorprofielen en legenda 2 Kopie analysecertificaten 3 Toetsing van de analyseresultaten 4 Onderzoeksmethodiek en betrouwbaarheid 5 Toetsingskader 6 Situatietekeningen 6.1 Topografisch overzicht en kadastrale kaart 6.2 Situatietekening met boorpunten

3 verkennend bodemonderzoek Kobessen Milieu B.V. 1 INLEIDING In opdracht van SAB Arnhem B.V. is door Kobessen Milieu B.V. in juli/ augustus 2010 een verkennend bodemonderzoek uitgevoerd voor het plangebied Crescent te Harderwijk (kadastrale percelen gemeente Harderwijk sectie I nummers 5977 (gedeeltelijk) en 6003 (gedeeltelijk)). Onderzoeksopzet Het verkennend bodemonderzoek bestaat uit twee delen, namelijk het vooronderzoek en het verkennend onderzoek. Het vooronderzoek is gebaseerd op de NVN 5725 (Bodem; Leidraad bij het uitvoeren van vooronderzoek bij verkennend, oriënterend en nader onderzoek; uitgegeven in januari 2009). Het verkennend onderzoek is gebaseerd op de NEN 5740 (Bodem- Landbodem: Strategie voor het uitvoeren van verkennend onderzoek; onderzoek naar de milieuhygiënische kwaliteit van bodem en grond, uitgegeven in januari 2009). Aanleiding Aanleiding tot het uitvoeren van het onderhavige onderzoek is de voorgenomen ontwikkeling van de locatie. Doelstelling Het doel van het vooronderzoek is het verzamelen van locatiespecifieke informatie ten behoeve van de adequate invulling van veld- en laboratoriumonderzoek. De doelstelling is tevens duidelijk te verkrijgen over de actuele gesteldheid van grond en grondwater. Het doel van het verkennend onderzoek voor de locatie, strategie voor een onverdachte locatie, is aan te tonen dat in de grond op de onderzoekslocatie redelijkerwijs gesproken geen verontreinigende stoffen aanwezig zijn in gehalten boven de achtergrondwaarde (AW-2000). Indeling rapport Op de volgende pagina s wordt ingegaan op de resultaten van het vooronderzoek en het verkennend onderzoek. In hoofdstuk 2 worden de resultaten van het vooronderzoek besproken, met daaruit volgend de hypothese. Hoofdstuk 3 omvat de resultaten van het verkennend onderzoek. Tenslotte worden de conclusies en aanbevelingen in hoofdstuk 4 weergegeven. Plangebied Crescent te Harderwijk 3 P

4 verkennend bodemonderzoek Kobessen Milieu B.V. 2 VOORONDERZOEK 2.1 Werkwijze vooronderzoek Ten behoeve van het onderhavige bodemonderzoek is een vooronderzoek uitgevoerd op basis van de richtlijnen, gesteld in de Nederlandse Voornorm (NVN) 5725 en NEN 5707 (asbestvooronderzoek). In het kader van het vooronderzoek zijn de volgende werkzaamheden verricht: - het bepalen van de regionale bodemopbouw; - het verwerken van de door de opdrachtgever verstrekte gegevens; - het verwerken van de door de gemeente verstrekte gegevens; - het visueel inspecteren van de onderzoekslocatie en de omgeving. Bij de veldinspectie is in het bijzonder aandacht besteed aan het voorkomen van mogelijke asbestverdachte materialen. 2.2 Resultaten vooronderzoek Locatiebeschrijving en huidig gebruik De onderzoekslocatie van het bodemonderzoek (circa m 2 ) is kadastraal bekend bij de gemeente Harderwijk onder sectie I nummers 5977 (gedeeltelijk) en 6003 (gedeeltelijk) en is gelegen nabij de Tubadreef. Ten aanzien van deze percelen zijn geen publiekrechtelijke beperkingen opgenomen ten aanzien van het artikel 55 uit de Wet bodembescherming, hetgeen inhoudt dat bij het Kadaster geen geval van ernstige bodemverontreiniging is geregistreerd. Voor de regionale ligging wordt verwezen naar bijlage 6.1, topografisch overzicht. In bijlage 6.2 is een tekening opgenomen van de huidige terreinsituatie. Historisch gebruik Volgens informatie van de gemeente Harderwijk heeft de locatie op de luchtfoto's van 1949, 1969, 2001 en 2003 nog een agrarisch gebruik. Op de luchtfoto s van 2001 en 2003 zijn aan de oostzijde wel al nieuwe woonwijken zichtbaar. Op de luchtfoto's van 2005 en 2007 is de onderhavige locatie opgehoogd met gebiedseigen grond. Op de luchtfoto s van 2008 en 2010 is de locatie braakliggend, in 2010 is wel een (tijdelijke) weg zichtbaar op de locatie. Uit het milieuvergunningenarchief zijn geen bijzonderheden naar voren gekomen. Toekomstig gebruik Men is voornemens om op de onderzoekslocatie een nieuwe woonwijk te realiseren. Plangebied Crescent te Harderwijk 4 P

5 verkennend bodemonderzoek Kobessen Milieu B.V. Bodemopbouw en geohydrologische situatie De onderzoekslocatie ligt op de buitenste rand van het stuwwallengebied van de Veluwe. Ten noordwesten bevindt zich het Zuiderzeegebied. Vanaf het Holoceen (vanaf ca jaar geleden) vond binnen het Zuiderzeegebied in eerste instantie veengroei plaats (Basisveen). Door de continue stijging van de zeespiegel en daarmee gepaard gaande inbraken van de zee, is een deel van dit veen afgeslagen en vervolgens bedekt met afzettingen, behorende tot de Formatie van Naaldwijk. Het eerste watervoerend pakket heeft een dikte van ca. 40 meter en wordt gevormd door gestuwde afzettingen van de Formaties van Urk, Appelscha en Peize. Op deze gestuwde afzettingen bevinden zich grove, grindhoudende zanden en (lokale) leemlagen (sneeuwsmeltwaterafzettingen) van de formaties van Boxtel. Het eerste watervoerend pakket wordt aan de onderzijde begrensd door kleilagen van de Formatie van Peize. De gemiddelde hoogte van het (oorspronkelijk) maaiveld ligt op + 2,1 m NAP. De dikte van de ophooglaag is niet bekend. Het water van het eerste watervoerend pakket stroomt volgens de isohypsenkaart van de Dienst Grondwaterverkenning van TNO, kaartblad 39 Oost, 1995, in noordwestelijke richting. De onderzoekslocatie ligt niet in een grondwaterbeschermingsen/of grondwaterwingebied. Uitgevoerd bodemonderzoek onderzoekslocatie Voor zover bij de gemeente bekend zijn op de onderzoekslocatie in het verleden de volgende bodemonderzoeken verricht: 1. Nader bodemonderzoek Waterplassteeg ong, Chemielinco (onder andere ter plaatse van het huidige perceel I 5977 en Tubadreef 1, 3 en 31), 95816, : ter hoogte van de huidige bouwlocatie werd in de bovengrond arseen >I aangetoond, waarschijnlijk van nature verhoogd. De ondergrond en het grondwater zijn destijds niet onderzocht. 2. Verkennend bodemonderzoek percelen gemeente Harderwijk (onder andere ter plaatse van het huidige perceel I 6003), Chemielinco, 95654, : ter hoogte van de huidige bouwlocatie werd in de bovengrond arseen > I en in de ondergrond werden geen verhoogde gehalten aangetoond. In het grondwater ter hoogte van de huidige bouwlocatie werd chroom >S aangetoond. Tanks Op bovengenoemde locatie zijn geen tanks bekend bij de gemeente Harderwijk. Van naastliggende percelen is bekend dat daar ondergrondse HBO-tanks aanwezig zijn of zijn geweest. Deze zijn inmiddels verwijderd. Bodembedreigende activiteiten / bedrijvigheid Ter hoogte van de bouwlocatie zelf wordt in het Historisch Bodem Bestand (HBB) niets vermeld. Wel zijn er ten noorden en ten oosten van de onderzoekslocatie enige dempingen bekend en ten zuiden zijn in het verleden een ondergrondse HBO-tank en een faecaliënstortplaats (gierkelder voormalig Waterplassteeg 40) aanwezig geweest. De dempingen bevinden zich volgens de gemeente Harderwijk niet binnen de grenzen van het nieuwbouwplan aan de Tubadreef. Plangebied Crescent te Harderwijk 5 P

6 verkennend bodemonderzoek Kobessen Milieu B.V. Asbest Volgens informatie van de gemeente Harderwijk is de locatie volgens de asbestkansenkaart gelegen in een gebied met een zeer kleine kans op verontreiniging met asbest in de bodem. Volgens de asbestbronnenkaart bestaan er geen bronnen van asbest in de directe omgeving. Op basis van een visuele inspectie van de onderzoekslocatie zijn geen aanwijzingen verkregen voor de aanwezigheid van asbesthoudende materialen op of in de bodem van de locatie. Overigens wordt opgemerkt dat vanwege overmatige begroeiing slechts een beperkte veldinspectie heeft kunnen plaatsvinden. Omliggende percelen Aangrenzend ten zuiden van de bouwlocatie is het volgende bodemonderzoek uitgevoerd: - Verkennend bodemonderzoek perceel I 3137, Chemielinco (t.p.v. huidige Tubadreef 3 t/m 9 en 17 t/m 71), 95652, : arseen >I in de bovengrond, geen verhoogde gehalten in de ondergrond en licht verhoogd gehalte aan chroom in het grondwater; Aangrenzend ten westen van de bouwlocatie is het volgende bodemonderzoek uitgevoerd: - Nader bodemonderzoek percelen gemeente Harderwijk (o.a. perceel I 3812), 95503b, : arseen tot boven de interventiewaarde in de bovengrond. - Nader bodemonderzoek Waterplassteeg ong, Chemielinco (o.a. t.p.v. perceel I 992), 95816, : in de bovengrond arseen >I. Ondergrond en grondwater zijn niet onderzocht. Met betrekking tot de aangetroffen verhoogde gehalten aan zware metalen (met name nikkel en zink) in het grondwater, wordt door de gemeente geadviseerd om het grondwater niet als drink- of drenkwater of als beregeningswater te gebruiken. Verhoogde gehalten aan zware metalen worden vaker aangetroffen in de omgeving van Harderwijk. Vaak is geen antropologische oorzaak aan te wijzen. Vanwege kwel vanuit de Veluwe kunnen in deze regio verhoogde gehalten aan zware metalen, waaronder arseen, in het grondwater voorkomen. De voormalige Waterplassteeg 40 ligt ten zuidoosten van de bouwlocatie (ter hoogte van de huidige adressen Tubadreef 5-15, Saxofoondreef 2 t/m 14, 1 t/m 17 en Tonselsedreef 14 t/m 32). In het verleden was daar een boerderij gesitueerd met een koeienstal, een gierkelder, 1 ondergrondse HBO-tank en 2 bovengrondse (diesel en HBO) tanks. Daarnaast was tijdens een brand een melkstal afgebrand, waarbij de inhoud van 2 olievaten en een bovengrondse HBO-tank in de bodem leegliepen. De bebouwing van Waterplassteeg 40 lag in het zuiden van het agrarische perceel, nabij de straat, en daar bevond de bodemverontreiniging zich ook. Alle verontreinigingen zijn volgens informatie van de gemeente Harderwijk in 1997 gesaneerd tot de streefwaarden. Achtergrondgehalten De locatie is volgens de bodemkwaliteitskaart gelegen in een relatief schone zone, waar van nature licht tot sterk verhoogde gehalten aan arseen kunnen voorkomen (zone B). De locatie gelegen in de subzone arseen, wat inhoudt dat er van nature verhoogde gehalten aan arseen in de bodem voor kunnen komen. Plangebied Crescent te Harderwijk 6 P

7 verkennend bodemonderzoek Kobessen Milieu B.V. 2.3 Hypothese en onderzoeksopzet Op basis van de resultaten van het vooronderzoek wordt niet verwacht dat op de onderzoekslocatie sprake zal zijn van aanwezigheid van bodemverontreiniging, anders dan verhoogde achtergrondgehalten. Het verkennend onderzoek is uitgevoerd conform de NEN 5740, paragraaf 5.1, onderzoeksstrategie voor een onverdachte locatie. Plangebied Crescent te Harderwijk 7 P

8 verkennend bodemonderzoek Kobessen Milieu B.V. 3 VERKENNEND ONDERZOEK 3.1 Veld-/laboratoriumonderzoek Tenzij anders vermeld is het veldonderzoek uitgevoerd conform de Beoordelingsrichtlijn voor het SIKB-procescertificaat voor veldwerk bij milieuhygiënisch bodemonderzoek (BRL- SIKB-2000) en de bijbehorende protocollen 2001 en 2002 van de Vereniging Kwaliteitsborging Bodemonderzoek (VKB). De veldwerkzaamheden zijn uitgevoerd door de heer H. Bunt van Het Veldwerkbureau uit Andelst. Op 21 juli 2010 zijn 23 handboringen uitgevoerd tot 0,5 m-mv (meter minus maaiveld), hiervan zijn 5 boringen doorgezet tot ca. 2,0 m-mv en 2 boringen tot circa 2,5 m-mv ten behoeve van het plaatsen van een peilbuis voor het grondwateronderzoek. De situering van de boorpunten is aangegeven op tekening 1 (bijlage 6.2). De peilbuizen zijn bemonsterd op 28 juli De zuurgraad (ph) en het elektrisch geleidingsvermogen (EC) zijn gemeten en zijn: - Pb3 : ph = 7,1 EC = 775 µs/cm; - Pb22 : ph = 6,7 EC = 728 µs/cm De zuurgraad (ph) en het geleidingsvermogen (EC) kunnen als normaal worden beschouwd. De grondwaterspiegel bevond zich ten tijde van de monstername op 1,45 m-mv (Pb3) en 1,67 m-mv (Pb22). Een uitgebreide omschrijving van de veldwerkmethode is opgenomen in bijlage 4. De monsters van de grond en het grondwater zijn ter analyse aangeboden aan het milieulaboratorium van OMEGAM Laboratoria te Amsterdam. Het laboratorium is RvA geaccrediteerd. De monsters zijn onderzocht op de in tabel 1 weergegeven parameters. Tabel 1 Monsteromschrijvingen en geanalyseerde parameters Monstercode Boringen Diepte (m-mv) Geanalyseerde parameters Grond MM1 2, 3, 7, 9 en 14 0,0 0,5 NEN-grond 1, inclusief lutum en humus, arseen en chroom MM2 1, 8, 13, 15, 17, 20 en 22 MM3 4, 5, 6, 10, 11, 12, 16, 18, 19 en 23 0,0 0,5 NEN-grond, inclusief lutum en humus, arseen en chroom 0,0 0,5 NEN-grond, inclusief lutum en humus, arseen en chroom MM4 3, 7, 9 en 14 0,6 2,0 NEN-grond, inclusief lutum en humus, arseen en chroom 1 minerale olie (GC), Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen (de 10 PAK genoemd in de Leidraad bodembescherming), metalen (barium, cadmium, kobalt, koper, kwik, lood, molybdeen, nikkel en zink), Som-PCB s. Bij enkele representatieve (meng)monsters wordt tevens het lutum- en organische stofgehalte bepaald. Plangebied Crescent te Harderwijk 8 P

9 verkennend bodemonderzoek Kobessen Milieu B.V. Monstercode Boringen Diepte (m-mv) Geanalyseerde parameters MM5 17, 20 en 22 0,8 2,2 NEN-grond, inclusief lutum en humus, arseen en chroom Grondwater Pb3 3 1,5 2,5 NEN-grondwater 2, inclusief arseen en chroom Pb ,5 2,5 NEN-grondwater, inclusief arseen en chroom MM = mengmonster grond Pb = peilbuis 3.2 Onderzoeksresultaten Bodemopbouw In bijlage 1 is van elke boring een boorbeschrijving opgenomen. Op basis van deze boorbeschrijvingen is het bodemprofiel als volgt te omschrijven. Tabel 2 Globale bodemopbouw van de onderzoekslocatie Diepte (m-mv) Lithologische beschrijving 0 2,5 Zand, matig fijn, zwak tot matig siltig, zwak tot matig humeus, plaatselijk zwak grindhoudend Zintuiglijke waarnemingen In boring 21 worden in de laag 0,0 0,5 m-mv sporen baksteen aangetroffen. De boringen 2, 5 en 6 zijn in de laag 0,0 0,5 m-mv zwak houthoudend. Op en onder het maaiveld zijn, voor zover toegankelijk, geen asbestverdachte materialen aangetroffen. Analyseresultaten Een kopie van de analysecertificaten is opgenomen in bijlage 2. De analyseresultaten van de grond zijn getoetst aan de AW-2000 (achtergrondwaarden) uit het Besluit Bodemkwaliteit en de interventiewaarde uit de Circulaire Bodemsanering De analyseresultaten van het grondwater zijn getoetst aan de streef- en interventiewaarden uit de Circulaire Bodemsanering Uitleg over het toetsingskader is weergegeven in bijlage 5. Het resultaat van de toetsing is in bijlage 3 numeriek weergegeven. 2 minerale olie (GC), vluchtige aromatische koolwaterstoffen (benzeen, tolueen, ethylbenzeen en xylenen (som o,m,p), styreen, naftaleen, vluchtige gehalogeneerde koolwaterstoffen (vinylchloride, 1,1 dichlooretheen, dichloormethaan, trans- 1,2-dichlooetheen, cis-1,2-dichlooretheen,som 1,2-dichlooretheen, 1,1-dichloorethaan,chloroform, 1,1,1-trichloorethaan, tetrachloormethaan, 1,2 dichloorethaan, trichlooretheen, 1,2-dichloorpropaan, 1,3-dichloorpropaan, som dichloorpropanen, 1,1,2-trichloorethaan, tetrachlooretheen en bromoform) en metalen (barium, cadmium,kobalt, koper, kwik, lood,molybdeen, nikkel en zink). Plangebied Crescent te Harderwijk 9 P

10 verkennend bodemonderzoek Kobessen Milieu B.V. Bovengrond In mengmonster MM1 (traject 0,0 0,5 m-mv) wordt een gehalte aan arseen (36 mg/kg d.s.) aangetoond boven de tussenwaarde. Tevens wordt een gehalte aan kwik (0,13 mg/kg d.s.) aangetroffen welke zeer licht boven de achtergrondwaarde gelegen is. De overige geanalyseerde parameters worden niet aangetroffen in een gehalte boven de achtergrondwaarde. In zowel mengmonster MM2 (traject 0,0 0,5 m-mv) als MM3 (traject 0,0 0,5 m-mv) wordt een gehalte aan arseen (resp. 15 en 14 mg/kg d.s.) aangetroffen dat licht boven de achtergrondwaarde gelegen is. De overige geanalyseerde parameters worden niet aangetroffen in een gehalte boven de achtergrondwaarde. Ondergrond In zowel mengmonster MM4 (traject 0,6 2,0 m-mv) als MM5 (traject 0,8 2,2 m-mv) wordt geen van de geanalyseerde parameters aangetroffen in een gehalte boven de achtergrondwaarde. Grondwater In het grondwater uit peilbuis 3 worden gehaltes boven de streefwaarde aangetroffen voor de parameters arseen (19 µg/l), barium (200 µg/l), kobalt (26 µg/l) en nikkel (24 µg/l). De overige geanalyseerde parameters worden niet verhoogd aangetroffen. In het grondwater uit peilbuis 22 wordt een gehalte boven de interventiewaarde aangetroffen voor de parameter arseen (68 µg/l). Voor de parameters chroom (1,9 µg/l) en nikkel (18 µg/l) worden gehaltes boven de streefwaarde aangetroffen. De overige geanalyseerde parameters worden niet verhoogd aangetroffen. Plangebied Crescent te Harderwijk 10 P

11 verkennend bodemonderzoek Kobessen Milieu B.V. 4 CONCLUSIES EN OPMERKINGEN 4.1 Conclusies Op basis van de resultaten van het vooronderzoek wordt niet verwacht dat op de onderzoekslocatie sprake zal zijn van aanwezigheid van bodemverontreiniging, anders dan verhoogde achtergrondgehalten. Het verkennend onderzoek is uitgevoerd conform de NEN 5740, paragraaf 5.1, onderzoeksstrategie voor een onverdachte locatie. Tevens kan geconcludeerd worden dat de hypothese onverdachte locatie op basis van de resultaten van het verkennend bodemonderzoek genuanceerd dient te worden. In grondmengmonster MM1 (bovengrond) is een gehalte aan arseen aangetroffen boven de tussenwaarde, terwijl het gehalte aan kwik de achtergrondwaarde licht overschrijdt. In de overige grondmengmonsters van de bovengrond (MM2 en MM3) worden gehaltes aan arseen boven de achtergrondwaarde aangetroffen. In de ondergrond (MM4 en MM5) worden geen verhoogde gehalten aangetroffen. In het grondwater uit peilbuis 22 wordt een gehalte aan arseen aangetroffen boven de interventiewaarde, terwijl de parameters chroom en nikkel licht verhoogd (> streefwaarde) worden aangetroffen. In het grondwater uit peilbuis 3 worden de parameters arseen, barium, kobalt en nikkel licht verhoogd (> streefwaarde). geen van de grond(meng)monsters is een gehalte boven de achtergrondwaarde aangetoond van de gemeten parameters. De overige gemeten parameters zijn niet aangetoond in een gehalte boven de streefwaarde. De aangetroffen matig (bovengrond) tot sterk (grondwater) verhoogde gehalten aan arseen kunnen worden gerelateerd aan de ligging van de locatie in de subzone arseen (bodemkwaliteitskaart gemeente Harderwijk), wat inhoudt dat er van nature verhoogde gehalten aan arseen in de bodem voor kunnen komen. De vastgestelde milieuhygiënische bodemkwaliteit vormt ons inziens geen belemmering voor de voorgenomen ontwikkelingen op de onderzoekslocatie. Plangebied Crescent te Harderwijk 11 P

12 verkennend bodemonderzoek Kobessen Milieu B.V. 4.2 Aanbevelingen Aanvullend of nader onderzoek op de onderzoekslocatie is ons inziens niet noodzakelijk. Opgemerkt wordt dat het verkennend bodemonderzoek volgens de NEN 5740 niet is bedoeld voor beoordeling van de kwaliteit van de grond bij afvoer. Voor afvoer van grond is het Besluit Bodemkwaliteit van toepassing, waarover u informatie kunt inwinnen bij de gemeente of Kobessen Milieu B.V. Dit onderzoek is uitgevoerd met de grootst mogelijke nauwkeurigheid en conform de daarvoor opgestelde normen en richtlijnen. Desondanks dient opgemerkt te worden dat een bodemonderzoek slechts bestaat uit een steekproef, waarbij een relatief gering aantal boringen en analyses wordt uitgevoerd. Niet geheel uitgesloten kan worden dat op de locatie een verontreiniging aanwezig is die bij dit onderzoek niet is aangetroffen. Plangebied Crescent te Harderwijk 12 P

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61

62

63

64

65

66

67