SEIN Lunchseminarie. Kwaliteit van tewerkstelling. Een multidimensioneel concept. Christophe Vanroelen

Transcriptie

1 SEIN Lunchseminarie Universiteit Hasselt, 5 oktober 2012 Kwaliteit van tewerkstelling. Een multidimensioneel concept Christophe Vanroelen

2 Overzicht 1. Achtergrond 2. Het concept: Kwaliteit van tewerkstelling Precair werk 3. Operationalisering in bestaande databanken Proxy-indicatoren; De somschaal; Een typologie van jobs; 4. Conclusie

3 Achtergrond Standard Employment Relationship (SER): Stabiele, sociaal beschermde, loonafhankelijke, voltijdse tewerkstelling; Minimale condities rond werktijden, rechten, vergoedingen, sociale bescherming; Vertegenwoordiging op breed collectief niveau: nationale staat, sector, Interne arbeidsmarkt carrière; (Quasi) levenslange tewerkstelling; Coherent carrièreplan, promotiekansen, loonevolutie, Geringe (onderhandelde) flexibiliteit (9-5-mentaliteit): = Gouden standaard ideaaltype : Nooit veralgemeend; Verschillend volgens sectoren en landen;

4 Achtergrond Standard Employment Relationship (SER): Voordelen voor werknemers: Duurzaam gezinsinkomen Mogelijkheid tot lange termijnplanning Sociaal loon Carrièreplanning en behoud van inzetbaarheid Sociale herverdeling

5 Achtergrond Crisis van SER-model: Crisis van Fordistisch ideaaltype van massaproductie en massaconsumptie: Fordisme: schaarste aan betrouwbare arbeiders, gewenste capaciteiten, stabiliteit, Arbeidsvoorwaarden: stabiliteit, generositeit, institutionalisering, wederzijds engagement, Vandaag nood aan flexibiliteit en competitiviteit: Werkgever: flexibele marktvraag, internationale competitie; Industriële sector: Just-In-Time Model; Dienstensector: flexibele openingstijden, projectmatig denken; Een zwakke arbeidsmarkt; Deregulering en dualisering Maar ook de werknemer: Demografische en sociale veranderingen Stijgende kwalificatieniveaus en specialisatie

6 Achtergrond 2 Uitwegen uit de crisis: Terugkeer naar flexibele aanwervings- en ontslagregelingen (contractuele flexibiliteit) o.a. dag- en weekcontracten; Voor secundaire jobs; Flexibilisering van fulltime (primaire) jobs (vormelijk behoud SER); GEVOLG: intensifiëring en lange werktijden; Sectorale en internationale verschillen: Aard van de productie Mate van deregulering

7 Achtergrond Positief of negatief? Afhankelijk van standpunt: werkgever of werknemer; Afhankelijk van objectief BELANGRIJK: Gekoppeld aan zekerheid? Flexicurity Het door de werknemer geprefereerde niveau van zekerheid DUS: genuanceerd verhaal! Nood aan genuanceerde conceptualisering

8 Achtergrond Hoe meten? Mogelijke benaderingen: Contractuele types; Perceptie van onzekerheid verlies van zekerheid en waardevolle jobkenmerken; Multidimensionele benadering: Arbeidsvoorwaarden en arbeidsverhoudingen; Structurele kenmerken (geen perceptie);

9 Kwaliteit van tewerkstelling Multidimensioneel concept: Stabiliteit van tewerkstelling Niveau van de materiële compensatie; Sociale rechten en bescherming; Werktijden (controle over; duurzaamheid); Toekomstige inzetbaarheid; Collectieve vertegenwoordiging; Inter-persoonlijke (machts)relaties (WG); Negatieve score op de dimensies = teken van precariteit

10 Benaderingen Survey instrument EPRES vragenlijst; Proxy indicatoren in bestaande data EWCS 2005 & 2010; ESS 2004/5 & 2010; 2 invalshoeken: Indicatoren Dimensies Somschaal; Typologie Leidraad voor kwalitatief onderzoek Precair werk in Vlaanderen? Invloed op gezondheid en welzijn

11 Somschaal European Working Conditions Survey (2010) EU-27, Turkije, FYROM, Montenegro, Albanië, Kosovo, Noorwegen, Croatië; Finale N: 24,879 (excl. Niet-werknemers, militairen en missings) Proxy-indicatoren Total of 12 indicators Gestandaardiseerd op 0-1; gesommeerd met gelijke weging; Rapport: Benach, J, Vanroelen, C., Vives, A. et al. (2012). The qualityof employment conditions and employment relations in Europe, Luxembourg, EUROFOUND. Analyses: Descriptief Multivariaat met welzijn en gezondheidsindicatoren

12 7 dimensies 12 Indicatoren Employment (in)stability (Low) material rewards (Erosion) of workers rights and social protection (De-)standardisation of working times (Limited) employability opportunities Collective (dis)organisation (Imbalanced) interpersonal power relations No permanent contract Low-waged jobs (1qtl); No benefits Uncompensated non-standard working times; No OHS information Long working times (+48h); Irregular schedule; Unpredictable schedule; Involuntary Part-time No training offered No employee representative Self-determination over schedules; Communication and participation with superiors

13 Selectie van de resultaten Gemiddelde kwaliteit van tewerkstelling (hoog = slechte kwaliteit) Mean Eta Gender 0,032*** Male 0,350 Female 0,358 Total 0,354 Age 0,103*** under 35 0, , ,346 Total 0,354 Educational attainment 0,173*** Low 0,374 Medium 0,365 High 0,319 Total 0,354

14 Selectie van de resultaten

15 Selectie van de resultaten (ISCO)

16 Selectie van de resultaten

17 Selectie van de resultaten Logistic regression analysis (bèta estimates and S.E. s) High employment insecurity Model 1 Model 2 Model 3 Job satisfaction (High) (.012) (.013) (.014) Ability to stay in employment(high) (.010) (.011) (.012) Mental wellbeing (low) (.012) (.014) (.015) General health (bad) (.011) (.013) (.013) Work-Private Conflict (low) (.011) (.013) (.013) Model 1: Crude effects; Model 2: Controlled for age, sex and country effects; Model 3: Controlled for age, sex, country effects, job control and work speed;

18 Typologie van jobs Centrale vraag: kunnen we types van jobs onderscheiden aan de hand van deze 7 dimensies en 12 indicatoren? Procedure: Constructie van typologie van jobs met Latent Class Cluster Analysis (Latent Gold TM ) Groepering op basis van verdeling 12 indicatoren over de populatie. Resultaat: 5 clusters van jobs in Europa. Is +/- standaardmodel voor Europa Inhoudelijke beschrijving van gebaseerd op opgenomen indicatoren.

19 Beschrijving clusters SER-like jobs : grote gelijkenissen met SERideaaltype. Stabiel werk; Reguliere en weinig intensieve werkuren; Inkomen en voordelen; Voltijds; Inspraak; Werknemersvertegenwoordiging; Trainingsmogelijkheden; Informatie Mannen, Hoger geschoold en white collar, middelbare en oudere leeftijd; Publieke sector, Grote bedrijven

20 Beschrijving clusters Instrumental jobs : de essentiële uitwisseling van de arbeidsrelatie: loon voor werk. Permanente contracten; Goed inkomen; Weinig intensieve of flexibele werktijden; Weinig onvrijwillig deeltijds; Maar: Weinig extra voordelen; Weinig inspraak; Weinig vertegenwoordiging; Weinig trainingsmogelijkheden; Minder informatie. Weinig hooggeschoolden en white collar ; Veel high skilled blue collar ; Industriële sector; Kleine organisaties.

21 Beschrijving clusters Precarious intensive jobs : Laag kwalitatieve tewerkstelling Negatieve scores op 12 dimensies, Vooral: Veel intensieve werktijden; Veel flexibele werktijden. Voltijdse jobs. Mannen, jongere werknemers, low skilled blue collar ; Weinig hoger geschoolden Kleine organisaties;

22 Beschrijving clusters Precarious unsustainable jobs : Kleine jobs Algemeen nadelige scores; Vooral: Laag loon; Veel onvrijwillig deeltijds; Maar: Lage kans op intensieve en flexibele (onvoorspelbare) werktijden; Jong; Vrouw; Laag geschoold en blue collar; Kleine bedrijven; Ondervertegenwoordiging industriële sector.

23 Beschrijving clusters Portfolio jobs : Hooggeschoolde workaholics? Voordelige score op meest indicatoren; Uitzondering: Veel intensieve werktijden; Flexibiliteit Meer mannen; Minder jonge werknemers; Veel hooggeschoolden; Grote organisaties; Dienstensector

24 Prevalentie per land Figure 8. Distribution of prevalence of types of jobs by country in ,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 Precarious unsustainable Portfolio Precarious intensive Instrumental SER-like Turkey United Kingdom Total Albania Austria Belgium Bulgaria Croatia Cyprus Czech Republic Denmark Estonia Finland France FYROM Germany Greece Hungary Ireland Italy Kosovo Latvia Lithuania Luxembourg Malta Montenegro Netherlands Norway Poland Portugal Romania Slovakia Slovenia Spain Sweden

25 Relatie met intrinsieke kenmerken van het werk

26 Relatie met welzijn Figure 1. Associations between types of jobs and worker outcomes adjusted by sex, age, and working conditions and job content (Odds ratios and 95% confidence intervals) Source: European Working Conditions Survey

27 Relatie met welzijn Figure 2. Associations between types of jobs and worker outcomes adjusted by sex, age, and working conditions and job content (Odds ratios and 95% confidence intervals) Source: European Working Conditions Survey

28 Conclusie Veranderingen in SER-ideaaltype kent meerdere dimensies: Contract, inkomen, (sociale) rechten, werktijden, inzetbaarheid, collectieve vertegenwoordiging en participatie; 5 types van jobs in Europa: SER-like; Instrumental; Precarious intensive; Precarious unsustainable; Portfolio; Duidelijke relaties tussen job types en Sociale achtergrondkenmerken werknemers Intrinsieke kenmerken van de arbeidstaak Welzijn en gezondheid Conclusie: De SER-standaard heeft een beschermende rol voor welzijn en gezondheid van werknemers; Noodzaak om de inhoud van de SER te vrijwaren;

29 Relatie met gezondheid Figure 3. Associations between types of jobs and health outcomes adjusted by sex, age, and working conditions and job content (Odds ratios and 95% confidence intervals) Source: European Working Conditions Survey

30 Finale clusteroplossing