Raadsvergadering 23 september 2004

Transcriptie

1 RAADSVOORSTEL Datum en nummer 13 september 2004, nummer 055/2004 Raadsvergadering 23 september 2004 Agendapunt 13 Programmaveld Programma 6: Cultuur, sport en recreatie Portefeuillehouder J.C. de Looff Wettelijke basis Autonome bevoegdheid (raadsbesluit d.d. 10 november 2003 inzake Startnotitie toekomst overdekte sportvoorzieningen Voorstel tot Het nemen van een principe besluit met betrekking tot zwembad De Hooght Gevraagde beslissing - In principe te besluiten tot vervangende nieuwbouw van zwembad De Hooght op een centrale locatie binnen de gemeente Papendrecht of grootschalige renovatie van het huidige zwembad, met handhaving van het huidige ambitieniveau en rekening houdend met de eisen van deze tijd. - Alvorens een definitief besluit te nemen het college van B&W op te dragen een haalbaarheidsonderzoek uit te voeren, waarin uitvoering wordt gegeven aan de uitgangspunten zoals deze verwoord zijn in paragraaf 5 van dit voorstel. - Een budget van ten behoeve van de uitvoering van het haalbaarheidsonderzoek wordt binnen de exploitatie 2004 opgevangen. Financiële consequenties Het budget van ten behoeve van de uitvoering van het haalbaarheidsonderzoek wordt binnen de exploitatie van 2004 opgevangen. Het haalbaarheidsonderzoek dient inzicht te verschaffen in de kosten van vervangende nieuwbouw en de daarbij behorende exploitatieopzet. Aan de raad. 1. Zwembad De Hooght; een gewaardeerde voorziening Zwembad de Hooght (hierna te noemen: het zwembad) is een door de Papendrechtse bevolking veel gebruikte en gewaardeerde voorziening. In het recente verleden is de waardering voor het zwembad in meerdere onderzoeken aan de orde geweest, onder andere het onderzoek Bekendheid, gebruik, waardering en wensen m.b.t. culturele en recreatieve voorzieningen in Papendrecht (2001), het Vrijetijdsonderzoek Drechtsteden(2002) en het eigen gebruikersonderzoek van de gemeente Papendrecht, uitgevoerd in 2004 Uit deze onderzoeken komt het beeld naar voren van een toename van het gebruik van het zwembad, doch dat de bezoekers zich in toenemende mate kritisch op zijn gaan stellen over het geboden product. In Drechtstedenverband heeft Marktplan Adviesgroep in 1999 een rapportage inzake de mogelijkheden tot verbetering van de bedrijfsvoering van de zwembaden in de Drechtsteden opgesteld. Bij die gelegenheid beweerde Marktplan Adviesgroep dat er een overcapaciteit aan zwemwater in de Drechtsteden zou zijn. Deze conclusie was echter vooral ingegeven door bedrijfs-economische overwegingen en hierbij werd ons inziens onvoldoende rekening gehouden met het sociaal-maatschappelijk belang van een zwembad binnen de plaatselijke gemeenschap. Door zich met name op de bedrijfs-economische aspecten te richten werd te gemakkelijk voorbijgegaan aan de omstandigheid dat de gemeente Papendrecht gelegen is in het hart van de Drechtsteden, waarvan het qua 1

2 omvang de 3 e gemeente is en aan de aanwezigheid van veel onderwijsvoorzieningen en jeugd, doch zonder de aanwezigheid van alternatieven als zandstrandjes. De bedoelde rapportage is voor het Drechtstedenverband indertijd aanleiding geweest om te streven naar sub-regionale (ic Alblasserdam, Papendrecht en Sliedrecht) oplossingen, waarbij handhaving van het doelgroepenbad in Papendrecht werd voorgesteld. Realisering van een vervangende voorziening is gelet op een redelijke zwemwaterverdeling binnen de Drechtsteden dan ook een logische uitkomst. Overigens zijn wij van mening dat een zwembad een standaardvoorziening voor een gemeente zoals Papendrecht - met meer dan inwoners is en dat een zwembad bijdraagt aan de sociale en sportieve infrastructuur van onze gemeente. Inmiddels is duidelijk geworden dat het in 1968 gebouwde en in 1986 vernieuwde en uitgebreide zwembad het einde van zijn technische en economische levensduur nadert. Deze notie is ook terug te vinden in de Startnotitie Toekomst overdekte sportvoorzieningen, zoals die in uw vergadering van 10 november 2003 aan de orde is geweest. In deze startnotitie is aangegeven dat een aantal overdekte gemeentelijke voorzieningen verouderd is en niet meer of onvoldoende voldoet aan veiligheids- en sporttechnische vereisten. Bovendien wordt aangegeven dat zwemmen in de huidige voorziening niet veel langer meer op een verantwoorde manier kan gebeuren. Begin 2004 is een bedrag van ,-- uitgetrokken, voor het nemen van maatregelen, waarmee het risico van een plotselinge sluiting van de buitenbassins in het zomerseizoen 2004 wordt weggenomen. De door een externe adviseur opgestelde onderhoudsrapportage laat zien, dat in de jaren 2004 tot en met 2007 een investering van ,-- noodzakelijk is om de installatie in bedrijf te houden. Het bovenstaande in aanmerking nemende, beoordelen wij het risico van een tussentijdse sluiting in de nabije toekomst te groot om het zwembad op de huidige wijze te blijven exploiteren. Overigens zijn er bij een onverhoopte uitval van het buitenbad in de zomerperiode geen veilige alternatieve zwemmogelijkheden in de vorm van strandjes of natuurzwemgelegenheden aanwezig, daar waar dat in andere gemeenten wel veelal het geval is, zoals bijv. de recreatiegebieden De Merwelanden en De Viersprong op het Eiland van Dordrecht en het Lammetjeswiel in Alblasserdam. 2. Bereikte doelgroepen Het door het zwembad gehanteerde toegangssysteem bevestigt het beeld dat uit het eigen gebruikersonderzoek naar voren komt ten aanzien van de bereikte doelgroepen (zie bijlage 3). De bezoekers aan het buitenbad zijn voornamelijk abonnementhouders die het zwembad uit motieven van lichaamsbeweging en vrijetijdsbesteding bezoeken. Daarnaast wordt het buitenbad bezocht voor het deelnemen aan of bijwonen van bepaalde activiteiten, zoals het zogenaamde beachvolleybal. Het binnenbad kent eveneens de categorie bezoekers met het oog op lichaamsbeweging en vrijetijdsbesteding. Daarnaast wordt van het zwembad gebruikt voor activiteiten voor specifieke doelgroepen, zoals baby- en peuterzwemmen, particuliere zwemlessen voor jeugd en ouderen, schoolzwemmen, meer bewegen voor ouderen, minder validen zwemmen, damestrimmen en liefhebbers van aquasporten, aquajoggen en aquarobic. Het zwembad kent twee zwemverenigingen en een duikvereniging als huurder. 3. Locatie In de op 7 februari 2002 verschenen "vervolgrapportage Sport en Welzijnaccommodaties" van de gemeente Papendrecht wordt uitgebreid stilgestaan bij de problematiek van de sportaccommodaties in het gebied Kraaihoek. De werkgroep constateerde bij die gelegenheid dat "de ligging van het huidige zwembad De Hooght tussen de Burgemeester Keijserweg en de Lange Tiendweg, centraal in de woonbebouwing en ten opzicht van de scholen optimaal is." Deze locatie heeft tevens als voordeel, dat er geen verwervingskosten aan verbonden zijn en dat het bestemminsplan niet behoeft te worden gewijzigd. Bovendien heeft de commerciële sportuitbater in dit gebied op ambtelijk niveau laten weten, geïnteresseerd te zijn om op de één of andere wijze in een nieuw te bouwen instructiebad te participeren. Hiermee wordt aangesloten bij de trend, dat steeds meer commerciele sportaanbieders de beschikking hebben over een zwemgelegenheid. Onze voorkeur gaat uit naar een centrale locatie binnen onze gemeente. Wij willen duidelijk stellen dat een eventuele samenwerking ten aanzien van de zwembaden in Drechtstedenverband onvermijdelijk gepaard zal gaan met een decentrale locatie. 4. Quick scan exploitatie zwembad De Hooght In het voorjaar van 2004 is een quick scan uitgevoerd met betrekking tot de exploitatie van zwembad De Hooght. In dit kader werd de exploitatie vergeleken met landelijke gemiddelden, zoals deze zijn verwoord in het Nationaal Zwembadonderzoek 2002 (NZO 2002). Deze vergelijking leverde onder meer het beeld op, dat de exploitatie van zwembad De Hooght geen opvallende afwijkingen vertoont ten opzichte van het landelijk gemiddelde. De toegangsprijs kaartje 6 jaar en ouder van 2,60 is aan de lage kant gezien het landelijke gemiddelde van 2,85; de gemiddelde Papendrechtse subsidie op een toegangskaartje bedroeg in 2003: 4,51. (landelijk ca 4,25). Voor nadere informatie omtrent de cijfers van deze quick scan en de bijbehorende toelichting wordt 2

3 verwezen naar bijlage 1. Op grond van de ons ten dienste staande gegevens hebben wij enkele zeer globale exploitatiebegrotingen opgesteld. Hierbij is een vergelijking gemaakt tussen continuering van de huidige situatie, algehele aanpassing, vervangende nieuwbouw en een combinatie nieuwbouw zwembad + sporthal (zie bijlage 2). Hierbij dient te worden opgemerkt dat in de huidige situatie voortdurend de dreiging zal bestaan, dat noodmaatregelen moeten worden genomen, zoals dit ook in het voorjaar van 2004 is gebeurd. Op grond van deze zeer globale berekening stijgt de kostprijs per bezoek ongeveer met 1,50; in de aanname is ervan uitgegaan dat deze prijsstijging voor 1/3 in de prijs van een toegangskaartje zal worden verrekend. Het overige gedeelte komt voor rekening van de gemeente Papendrecht Gelet op deze uitkomst beschouwen wij het dan ook als een uitdaging om te onderzoeken in hoeverre het mogelijk is om het zwembad op een innovatieve wijze te exploiteren. Elders in Nederland zijn daar inmiddels ervaringen mee opgedaan. Het is ons bekend dat aan elk exploitatiemodel ook nadelen verbonden zijn, doch wij vinden deze optie interessant genoeg om nader te onderzoeken. 5. Principe-besluit ten aanzien van het zwembad Hierboven zijn argumenten aangevoerd om op korte termijn een uitspraak te doen over de toekomst van het zwembad. Kort samengevat komen deze argumenten op het volgende neer: - Uit in de afgelopen jaren uitgevoerde onderzoeken komt het beeld naar voren van een toename van het gebruik van het zwembad, doch de bezoekers tonen zich in toenemende kritisch op het geboden product. - Het zwembad is in staat om een breed spectrum aan doelgroepen te bedienen. - De exploitatie van het zwembad steekt noch in gunstige noch in ongunstige zin af bij zwembaden in een vergelijkbare situatie. - De technische en economische levensduur van het zwembad nadert op zeer korte termijn zijn einde. - De huidige ligging van het zwembad is optimaal; bij vervangende nieuwbouw zijn geen verwervingskosten aan de orde en is wijziging van het bestemmingsplan niet noodzakelijk; samenwerking met het particulier initiatief in dit gebied behoort tot de mogelijkheden. - Binnen Papendrecht zijn geen acceptabele alternatieven in de vorm van bijvoorbeeld natuurstranden en baden aanwezig. - Een zwembad is een standaardvoorziening voor een gemeente met meer dan inwoners en een zwembad draagt bij aan de sociale en sportieve infrastructuur van onze gemeente. In de Startnotitie toekomst overdekte sportvoorzieningen wordt een aantal vertrekpunten aangegeven op basis waarvan het college van B&W inhoud zal geven aan het proces. Ter herinnering, deze verstrekpunten waren: - het opstellen van een programma van eisen; - de nieuwe voorziening dient pas gerealiseerd te worden als het (toekomstige) gebruik gewaarborgd is; - nadenken over de beheersvorm; - de wijze waarop de gemeente zijn eigen verantwoordelijkheid voor de sportbeoefening in het algemeen kan waarborgen; - het efficiënt omgaan met de ruimte en - een sluitende bekostiging. Wij hebben het voornemen om deze vertrekpunten te hanteren bij het door ons te voeren haalbaarheidsonderzoek met betrekking tot het zwembad. Bij dit onderzoek willen wij tevens de volgende aspecten betrekken: - het op een innovatieve wijze exploiteren van het zwembad; - de mogelijke samenwerking met particulier initiatief; - situering van vervangende nieuwbouw voor sporthal De Donck binnen het gebied Kraaihoek Noord; - het controleren cq beheersen van weersinvloeden. De opdracht die ons college, na uw besluit, zal formuleren is expliciet gericht op 1) vermindering van de exploitatielasten en 2) het verschaffen van inzicht in investeringen en exploitatielasten, gesplitst in binnen- en buitenbad. Het bovenstaande in overweging nemende, stelt het college van B&W de gemeenteraad van Papendrecht voor: - in principe te besluiten tot vervangende nieuwbouw van zwembad De Hooght op de huidige lokatie, met handhaving van het huidige ambitieniveau en rekening houdend met de eisen van deze tijd. - Alvorens een definitief besluit te nemen het college van B&W op te dragen een haalbaarheidsonderzoek uit te voeren, waarin uitvoering wordt gegeven aan de uitgangspunten zoals deze in de startnotitie toekomst overdekte sportvoorzieningen zijn verwoord, aangevuld met de hierboven vermelde aspecten. - Het beschikbaarstellen van een budget van ,-- ten behoeve van een haalbaarheidsonderzoek en dat op te vangen binnen de exploitatie van

4 6. Financiën Het budget van ,-- ten behoeve van het haalbaarheidsonderzoek wordt binnen de exploitatie van 2004 opgevangen Voor het advies van de vakcommissie wordt verwezen naar het betreffende overzicht van adviezen. Alle relevante stukken zijn voor u ter inzage gelegd. Burgemeester en wethouders van Papendrecht, de secretaris, ing. J.H. van de Zedde. De burgemeester, C.J.M. de Bruin. 4

5 Bijlage 1, behorende bij raadsvoorstel nummer 055, d.d. 13 september 2004 Exploitatiekosten 2000 zwembad De Hoogt versus gemiddelde exploitatiekosten zwembaden 2000 (volgens Nationaal Zwembad Onderzoek) in euro s A B C D E Kosten Personeelskosten Onderhouds-/schoonmaakkosten Energie- / waterkosten Inventariskosten Belastingen / verzekeringen Verkoop-/promotie Administratie-/ bureau Overige kosten Totale kosten voor kapitaallasten Gem. lopende kosten per bezoeker 5,05 3,55 3,67 3,47 3,04 Kapitaallasten Totale kosten Aantal bezoekers Gem. tot. kost per bezoek 5,27 4,2 4,86 4,08 3,69 Opbrengsten Zwembadopbrengsten Horeca/buffet Pachtopbrengsten Reclame/sponsoring Overige opbrengsten Totaal Gem. opbrengsten per bezoek 1,93 2,2 2,68 1,63 1,83 Dekkingspercentage 36,63 52,16 59,07 45,74 57,08 A= cijfers zwembad De Hooght in 2000 B= gemiddelde cijfers bezoekersaantallen C= gemiddelde cijfers combibaden D= gemiddelde cijfers gemiddelde exploitatievorm E= gemiddelde cijfers gemeentegrootte De opstellers van het Nationaal Zwembad onderzoek maken onderscheid tussen een aantal categorieën zwembaden en wel naar bezoekersaantallen ( < bezoeken, bezoeken en > bezoeken), type zwembad (overdekt, openlucht en combi), exploitatievorm (gemeentelij, extern verzelfstandig en privaat) en gemeentegrootte (< inwoners, inwoners en meer dan inwoners. De resultaten van zwembad De Hooght zijn steeds vergelegen met het gemiddelde van de zwembaden uit dezelfde categorie. Vergelijking van de cijfers levert het volgende beeld op: - De opbrengsten van zwembad De Hooght vertonen geen opvallende afwijkingen van het landelijk gemiddelde (peiljaar 2000) volgens (NZO 2002); - De exploitatiekosten van het zwembad vertonen een opmerkelijke afwijking naar boven van de post personeelskosten. Eén en ander heeft te maken met de door de gemeenten Papendrecht gehanteerde toerekening, de stijging van de directe kosten en het daarbij behorende DAR-tarief. 5

6 - Eliminatie van de kostenpost personeelskosten levert vervolgens geen opvallende afwijking t.o.v. het landelijk gemiddelde voor wat betreft de overige exploitatiekosten op. - De kapitaallasten voor zwembad De Hooght zijn significant lager dan het landelijk gemiddelde. Deze lasten voor zwembad De Hooght bedroegen voor 2000 slechts 14% van het landelijke gemiddelde voor combi-baden. - Het dekkingspercentage van het zwembad bedroeg in %. De eerder genoemde verstorende werking van de toerekening van personeelskosten is hierin niet gecorrigeerd. Het NZO 2002 laat een landelijk gemiddeld dekkingspercentage van 49% zien. - Het tekort op de kostenplaats De Hooght bedroeg in ,--. (incl. de gesignaleerde verstoring) Dit betekende een daling van 0,73% t.o.v De toegangsprijs kaartje 6 jaar en ouder van 2,60 is aan de lage kant gezien het landelijke gemiddelde van 2,85. De gemiddelde Papendrechtse subsidie op een toegangskaartje bedroeg in 2003: 4,51 - Aantal bezoekers in 2003: , d.w.z. een gemiddeld van 515 bezoekers per dag (incl. regen-, zon- en feestdagen). 6

7 Bijlage 2, behorende bij raadsvoorstel nummer 055, d.d. 13 september 2004 Vergelijking exploitatiebegrotingen: Continuering huidige situatie (=exploitatie 2003) Algehele renovatie Vervangende nieuwbouw 1 complex, zwembad + sporthal Personeelskosten Zwembadpersoneel Personeelskosten Overige personeelskosten Overige beheerskosten Onderhoudskosten Bouwkosten Installaties Energie Activiteitenkosten Kapitaallasten Kapitaallasten Nw.Invest Totaal UITGAVEN Totaal INKOMSTEN Exploitatietekort Gemiddelde gemeentelijke subsidie per bezoek 4,51 4,91 5,52 Aandeel zwembad: 5,52 Aandeel sporthal. 0,84 Totaal: 6,36 === Noodgedwongen hebben wij hierin een groot aantal aannames moeten doen en wel: - Vooralsnog wordt uitgegaan van het huidige ambitieniveau, met een aanpassing aan de eisen van de tijd. - De handhaving van het ambitieniveau impliceert handhaving van de huidige formatieomvang. - Ten aanzien van de huidige situatie is uitgegaan van een meerjarig gemiddelde voor wat betreft de bouwkundige situatie en installaties; de verwachte besparing bij algehele renovatie en nieuwbouw is gesteld op 25%. - De verwachte besparing op energiekosten bij algehele renovatie en nieuwbouw is op 25 % gesteld. - T.a.v. de kapitaallasten wordt ervan uitgegaan dat huidige restantboekwaarde gehandhaafd blijft. - Voor nieuwbouw is uitgegaan van een investering van ,-- op basis van literatuuronderzoek (afschrijving: 40 jr., 5 % rente). - Voor algehele renovatie is uitgegaan van een investering van ,-- op basis van literatuuronderzoek (afschrijving: 20 jr., 5% rente). - In het raadsvoorstel van 10 november 2003 wordt de combinatie zwembad / sporthal genoemd; er is in dat geval uitgegaan van ,-- meerkosten; deze meerkosten zijn niet in de toegangprijs voor het zwembad verwerkt. - Voor wat betreft combinatie sporthal zwembad is ervan uitgegaan dat de exploitatiekosten overeenkomen met de huidige exploitatiekosten van het zwembad. - Ten aanzien van de inkomsten wordt uitgegaan van een prijsstijging van 17,5% (entreekosten lagen in 2000 ca 10% lager dan landelijk gemiddelde; voor de jaren 2001 tot en met 2003 wordt uitgegaan van een jaarlijkse procentuele stijging van 2½ %). - Er wordt uitgegaan van bezoekers op jaarbasis. NB: Zoals reeds opgemerkt wordt door de gemeente Papendrecht het zogenaamde DAR-tarief gehanteerd, waardoor de aan de personeelskosten veel indirecte (overhead) kosten worden toegerekend. 7

8 8