TIPS VOOR VERANDERTEAMS & CLB S om scholieren te betrekken bij een (vernieuwd) CLB Juni 2017

Transcriptie

1 TIPS VOOR VERANDERTEAMS & CLB S om scholieren te betrekken bij een (vernieuwd) CLB Juni 2017 Ik heb nog nooit gehoord dat er een CLB is op onze school. Misschien hebben wij dat niet? Is het CLB niet enkel voor leerlingen met zware problemen? Het CLB speelt gewoon onder één hoedje met de directie Leerlingenbegeleiding moet gewoon anders! Scholierenteam verandertraject VCLB Waas & Dender Uit bovenstaande quotes blijkt dat leerlingen een sterke mening hebben over het CLB. Ze vinden leerlingenbegeleiding op school dan ook enorm belangrijk. Maar ze zien dat er werk aan de winkel is. Het CLB heeft bij leerlingen nu niet echt een goed imago. Tijd voor actie. SUPER dat jullie nu gestart zijn met de bouw van een CLB van de toekomst. Ook SUPER dat jullie scholieren willen betrekken bij julle bouwplannen. Als Vlaamse Scholierenkoepel, koepel van leerlingenraden en officiële spreekbuis van scholieren, geven we jullie graag een duwtje in de rug. Wat kan je in document lezen? 1. 6D s van leerlingen over CLB & leerlingenbegeleiding tips om de stem van leerlingen te injecteren in jullie (vernieuwd) CLB. 3. Wat denken leerlingen in regio Waas & Dender over de veranderplannen van hun CLB. Heb je nog vragen? Wil je extra tips? Of wil je meer weten over VSK? Contacteer Jort van VSK: 02/ of via jort@scholierenkoepel.be. Ook onze website bulkt van de handige tips en de kijk van scholieren op verschillende onderwijsthema s.

2 Leerlingen over het CLB in 6D s Leerlingenbegeleiding is voor scholieren enorm belangrijk, maar er is werk aan de winkel. De minister is alvast gestart met het hertimmeren van de leerlingenbegeleiding, maar we vinden het super dat CLB s niet wachten op die plannen. De Vlaamse Scholierenkoepel presenteert daarom hier de ideeën van leerlingen in 6 D s. Het zijn vooral werkpunten voor zowel de CLB-teams als de leerlingenbegeleiders op scholen. Als Scholierenkoepel willen we zo inspiratie bieden voor de leerlingenbegeleiding van nu en van de toekomst. 1 Duidelijk De meeste CLB-medewerkers en leerlingenbegeleiders zijn goed bezig, maar toch De communicatie hierover ontbreekt of is niet meer van deze tijd. Scholieren weten vaak niet bij wie ze moeten zijn, waar het CLB is en hoe de begeleiding juist in zijn werk gaat. En wat gebeurt er met de resultaten van het medisch onderzoek? Wie helpt leerlingen met hun studiekeuze? En hoe zit het nu juist met de privacy en het beroepsgeheim? Scholieren willen duidelijkheid over hoe ze geholpen kunnen worden, welke stappen er gezet worden en waar ze terecht kunnen. 2 Dichtbij (maar ook niet té dicht) De meeste leerlingen weten niet hoe de CLB er van hun school er uitziet. Jongeren begrijpen wel dat het niet mogelijk is om permanent een medewerker op school te hebben, maar dan mogen er geen drempels zijn om het CLB of de leerlingenbegeleider te bereiken. Soms moeten leerlingen op het secretariaat een afspraak maken of zit de medewerker weggedoken in een bureautje langs de directie. Dat vergroot de stap. Ook moeten ze de weg vinden zonder de nieuwsgierige blikken van andere leerlingen of leerkrachten. Leerlingen vragen dat de leerlingenbegleiding zichtbaar en gekend is. Daarom moet je je niet enkel tonen als er problemen zijn. Een vertrouwd gezicht neemt veel twijfels en drempelvrees weg. Dichtbij en bereikbaar dus, maar altijd discreet. 3 Discreet Voor leerlingen is vaak niet duidelijk aan wie ze wat kunnen vertellen en net die discretie vinden ze enorm belangrijk. Scholieren weten niet altijd dat CLB-medewerkers gebonden zijn door een beroepsgeheim of dat leerkrachten de plicht hebben sommige informatie door te spelen aan bijvoorbeeld de directie. En hoe zit dat dan met een vertrouwensleerkracht? Ook weten ze soms niet of hun ouders op de hoogte gebracht worden. Veel scholen werken met een leerlingenvolgsysteem en leerlingendossiers. Nuttig. Maar dit roept bij leerlingen veel vragen op. Wat staat daarin? Wie mag dat inkijken? Hoelang wordt dat bijgehouden?. Als school en CLB doe je er dus best aan om steeds helder op voorhand hierover te communiceren en afspraken te maken.

3 4 Doe iets aan uw imago ;) CLB s worstelen met hun imago bij leerlingen. Scholieren zien een CLB-medewerker vaak als iemand die aan hetzelfde zeel trekt dan de leerkrachten, vertrouwelijke informatie doorvertelt of onder één hoedje speelt met de directie. Opvallend is dat leerlingen die wel al eens geholpen zijn geweest door het CLB meestal tevreden zijn 1. Werken aan je PR doe je door duidelijk en direct te communiceren naar leerlingen, je werking te tonen en je gezicht te laten zien. Zet als CLB ook in de verf dat je schoolonafhankelijk, in vertrouwen en voor de leerling werkt. Dat wordt door leerlingen sterk op prijs gesteld. 5 Duurzaam De leerlingenbegeleiding op school moet niet enkel in actie schieten bij problemen. Er moet ook preventief gewerkt worden, bijvoorbeeld aan het welbevinden van alle jongeren op school. Het is een enorme kans om je positief te tonen en samen met de leerlingen iets op poten te zetten. Leerlingenbegleiding is een continu proces. De begeleiding stopt niet nadat het probleem is opgelost of moet zich niet enkel concentreren rond de schakelmomenten. Studiekeuzebegeleiding, bijvoorbeeld, moet leerlingen doorheen hun hele schoolloopbaan leren kiezen, interesses ontdekken en talenten en vaardigheden ontwikkelen. Doorgedreven werken en je tonen betekent niet dat de leerlingenbegeleiding alle problemen moet oplossen. Bijna iedereen op school speelt een belangrijke rol. Maar dat wil dan weer niet zeggen dat je als begeleider steeds moet wachten tot de school je inschakelt of een leerling naar je toekomt. 6 Deelnemen Leerlingen zijn de klant, maar toch willen ze ook actief betrokken worden en zelfs een partner zijn. Dat kan op verschillende niveaus en manieren. Bepaal je als CLB of leerlingenbegeleiding op school je prioriteiten voor het volgende schooljaar, luister dan ook naar de stem van leerlingen door een klasgesprek, een bevraging, eens langsgaan op een leerlingenraad Scholieren willen dat wanneer ze begeleid worden, ze aan het stuur mogen zitten van hun traject. Ze willen serieus genomen worden, het ritme bepalen en zelf keuzes kunnen maken. Leerlingen kunnen zelf ook een belangrijke schakel vormen in de leerlingenbegeleiding op school, bijvoorbeeld als vertrouwensleerling of als leerlingenbemiddelaar. Ze zijn dan een luisterend oor of bemiddelen bij conflicten. Uiteraard werkt dat niet altijd en overal. Je denkt hier best goed over na en ondersteuning kan welkom zijn. 1 Verschueren, K. (2008). Tevredenheid van cliënten in de Centra voor leerlingenbegeleiding: ontwikkeling van een instrumentarium. OBPWO 2008.

4 10 tips voor veranderteams Elk verandertraject is anders. En er bestaan 1001 manieren om leerlingen te betrekken. Toch geven we jullie als VSK enkele bruikbare en praktische tips om leerlingen te betreken: 1. Participatie vraagt voorbereiding Als je scholieren op een kwalitatieve manier wil betrekken dan kan je niet over één nacht ijs gaan. Participatie moet je plannen. Buig je als veranderteam dan ook eens over enkele cruciale vragen: Wat is het meest geschikte moment om leerlingen te betrekken in ons traject? Welk mandaat hebben leerlingen in dit traject? Wat is hun rol in het hele traject? Welke vragen schotelen we hen voor? Welke aanpak of methodes zullen het best werken? Wie van het veranderteam wordt verantwoordelijk voor de scholieren? 2. Gezonde mix scholieren werven Bepaal wie je erbij wil betrekken en spreek de juiste mensen aan. Je kan kiezen voor een (bestaande) permanente of thematische groep of leerlingen aanspreken om meer vrijblijvend te participeren. De totaalsom geeft een representatief beeld van de leerlingpopulatie in de regio. Aan de ene kant mag je er niet te snel van uit gaan dat leerlingen niet op zitten te wachten om hun zeg te doen of überhaupt geen mening hebben. De vraag stellen, kan heel wat in beweging zetten. Maar aan de andere kant zal er zonder inspanning niet plots 100 scholieren op een dinsdagavond naar een CLB-moment afzakken. Gebruik bijvoorbeeld je netwerk als CLB om scholieren te werven : directies, leerkrachten, leerlingenraden of natuurlijk ook gewoon leerlingen die al eens bij jullie langs zijn gekomen. 3. Geen verplichting Dit lijkt evident, maar we geven het toch nog even mee. Als scholierenkoepel geloven we niet in het verplichten van leerlingen om hun mening te geven. Dat zorgt in onze ogen niet voor een sterk resultaat. Het moet altijd vrijwillig blijven. 4. Informeren maar ook niet te veel ;) Wil je kwalitatief kunnen participeren als leerling, dan moet je goed geïnformeerd zijn. Wat is het doel van de inspraak? Wat gaat er met de meningen gebeuren? Hoe gaat het in zijn werk gaan? Wie zit er allemaal rond de tafel? Maar waak er natuurlijk wel over dat je enkel de meest essentiële info meegeeft en de leerlingen niet overlaadt met een berg documenten of lange presentaties. 5. Warm onthaal Deelnemen aan een inspraakevenement of vergadering buiten school van het CLB is voor leerlingen vaak buiten hun comfort zone. Belangrijk om leerlingen dus op hun gemak te stellen en de drempel te verlagen:

5 Geef op voorhand voldoende en concrete informatie. Geraken de leerlingen vlot op de locatie? Of spreek je beter ergens samen af aan een station of bushalte? Organiseer je een groot evenement met verschillende groepen stakeholders? Spreek wat vroeger af met enkel de leerlingen. Zo kan je hen al wat op hun gemak stellen, kort briefen over het verloop van de dag en wat tips meegeven. Zorg steeds voor een bekend gezicht; een vast contactpersoon. Besteed ook wat aandacht aan de dynamiek tussen de leerlingen. Kennen ze elkaars naam? Voelen ze zich op hun gemak samen? 6. Taal: houd het helder en concreet Makkelijker gezegd dan gedaan. Professionals hebben de neiging om zich uit te drukken in vakjargon. En vergeten wel eens dat ze dat doen. Doe daarom extra je best om de taal helder te houden. 7. Rake vragen Als je de mening van scholieren wil horen, dan is het uiteraard cruciaal om de juiste vragen te stellen. Maak het concreet, keep it simple en to the point. Belangrijk is ook om je vragen steeds vanuit een klantenperspectief te stellen. Stel je vraag dus vanuit het oogpunt van de leerling en niet vanuit de organisatie van het CLB. 8. Leerlingen apart of gemengd Je kan ervoor kiezen om op je inspraakevenement, focusgroep of vergadering met leerlingen in gesprek te gaan in een aparte groep. Dat heeft als voordeel dat je er over kan waken dat de inhoud en aanpak op maat gesneden is van leerlingen. Maar aan de andere kant kan het ook verfrissend zijn om te werken met gemengde groepen. Dit kan interessante en verrijkende gesprekken opleveren. Maar uiteraard moet je dan wel waken dat de leerlingen in de groep voldoende kansen krijgen om deel te nemen aan het gesprek. Voorbereiding en een goede moderator zijn dan erg belangrijk. 9. Inspraak mét resultaat Dit traject wil de werking van de CLB s verbouwen. En dit traject mag daarom uiteraard niet zomaar een oefening of grote brainstorm blijven. Een ambitieus traject mag volgens ons geen lege doos worden. Daarom kiezen we in onze aanpak voor de focus op inhoud én resultaat. Uiteraard is het erg belangrijk om dat resultaat en de genomen stappen/beslissingen regelmatig terug te koppelen aan de leerlingen. 10. Geen momentopname, maar continu Tenslotte hopen we dat we via dit traject leerlingenparticipatie als principe en reflex mee kunnen implementeren in de dagelijkse werking/bestuur van het CLB-centra. Leerlingen betrekken niet enkel tijdens het verandertraject, maar ook daarna bij de dagelijkse werking. Je klanten bevragen is namelijk essentieel in de kwaliteitszorg van de organisatie.

6 Welke klemtonen leggen de scholieren uit Waas & Dender? Het VCLB Waas & Dender bracht samen met de Vlaamse Scholierenkoepel (VSK) een groep scholieren bij elkaar die mee willen helpen. Ze kwamen samen op woensdagnamiddag en deden enthousiast mee aan de Brede Fora. Ze geloven dat een modern CLB met een goed imago mogelijk is in deze 5 stappen: Zichtbaar De meeste leerlingen weten niet hoe de CLB er van hun school er uitziet. Jongeren begrijpen wel dat het niet mogelijk is om permanent een medewerker op elke school te hebben, maar vragen dat het CLB zichtbaar en gekend is en zich niet enkel toont als er problemen zijn. Hoe doe je dat dan? Je op het begin van elk schooljaar voorstellen aan de leerlingen school, naam + foto ophangen op school, een gesprek met de leerlingenraad Lage drempel Zichtbaar zijn is een eerste belangrijke stap. Maar om er echt voor leerlingen te zijn, mogen er geen drempels zijn om het CLB te bereiken. Soms moeten leerlingen op het secretariaat een afspraak maken of zit de medewerker weggedoken in een bureautje langs de directie. Dat vergroot de stap. Ook moeten ze de weg vinden zonder de nieuwsgierige blikken van andere leerlingen of leerkrachten. Duidelijke communicatie + direct contact De meeste CLB-medewerkers en leerlingenbegeleiders zijn goed bezig, maar toch De communicatie hierover ontbreekt of is niet meer van deze tijd. Scholieren weten vaak niet bij wie ze moeten zijn, waar het CLB is en hoe de begeleiding juist in zijn werk gaat. De CLB-chat vinden leerlingen bijvoorbeeld een heel goed initiatief, maar zeer weinig leerlingen kennen het. Daarnaast geloven leerlingen in direct contact en een goed gesprek. Als CLB werken aan je PR doe je door duidelijk en direct te communiceren naar leerlingen, je werking te tonen en je gezicht te laten zien. En dat mag ook eens op een positieve manier, niet enkel bij problemen. Zet als CLB dus ook in de verf dat je schoolonafhankelijk, in vertrouwen en voor de leerling werkt. Dat wordt door leerlingen sterk op prijs gesteld. Bepaal je als CLB of leerlingenbegeleiding op school je prioriteiten voor het volgende schooljaar, luister dan ook naar de stem van leerlingen door een klasgesprek, een bevraging, eens langsgaan op een leerlingenraad Opgelet met doorverwijzen Vertrouwen is erg belangrijk. Je moet de CLB-medewerker voor je echt vertrouwen. En dat vertrouwen is voor leerlingen vaak gekoppeld aan een persoon. Daarom kiezen ze voor een vaste contactpersoon. Net omdat vertrouwen zo belangrijk is, moet er in de nieuwe structuur van het CLB gewaakt worden dat die band bij de doorverwijzing intact blijft. Dat kan op verschillende manieren: de vaste contactpersoon gaat bij de doorverwijzing een eerste keer mee, de vertrouwenspersoon kan ook nauw betrokken blijven Leerlingen vinden het daarnaast ook echt belangrijk dat er een vlotte informatiedoorstroom is tussen de verschillende CLB-medewerkers en teams. Zo vermijd je dat je als leerling 2 keer je verhaal moet doen en op dezelfde vragen moet antwoorden. Er mag bovendien geen lange tijd overgaan voor je doorverwezen wordt naar een ander team. Zo word je als leerling niet te veel aan het lijntje gehouden.