HEAVY RAIN HOE VER GA JIJ?

Transcriptie

1 HEAVY RAIN HOE VER GA JIJ? 1

2 Student: Jamie van Deelen Studentennummer: Specialisatie: Visual Design (herkansing) Cursuscode: JDE-SVIS.3V-13 Docent: Annemieke Pesch Datum: 17 januari 2017 Onderzoeksverslag Aantal woorden:

3 Inhoudsopgave 1. Voorwoord 4 2. Inleiding 5 3. Hoe zit de game Heavy Rain in elkaar? Quantic Dream 3.2 Ontstaan 3.3 Story 3.4 Trials 3.5 Endings 3.6 Gameplay Welke karakters/morfemen (narratieve functies) van Vladimir Propp worden ingezet in Heavy Rain? 9 5. Conclusie Wat kun j er mee als CMD er? Bronnenlijst 13 3

4 1. Voorwoord Vorig jaar heb ik stage gelopen bij StoryMail. Dit is een bedrijf dat zich bezighoudt met (online) storytelling. Voor de blog over online storytelling heb ik toen onder andere psycholoog en docent Dennis van Santen geïnterviewd over de kracht van storyteling en belangrijke begrippen die hierbij van belang zijn. Bij een onderzoek naar storytelling kwam ik een interessant artikel tegen over de game Heavy Rain. Heavy Rain is een interactief verhaal waarbij de speler zelf keuzes moet maken die het verhaal beïnvloeden. De speler speelt vier verschillende personages met allen een eigen perspectief op het verhaal. Dit aspect sprak mij toen zo erg aan dat ik de game zelf ben gaan spelen. De interactie in combinatie met de karakters vond ik hierbij erg interessant en daarom wil ik mij hier nu verder in verdiepen (Heavy Rain, Standard edition, Playstation 3). 4

5 2. Inleiding Storytelling is en zal altijd een belangrijk aspect blijven wat betreft communicatie. Dagelijks kom je met zoveel informatie en prikkels in aanraking. Het is daarom ook een uitdaging om de volledige aandacht van de speler te kunnen trekken. Hiervoor is goede storytelling uiterst belangrijk. De game Heavy Rain vertelt het verhaal op een bijzondere manier. Door middel van een interactief verhaal kan de speler keuzes maken die het verloop van het verhaal beïnvloeden. Daarnaast speelt de speler vier verschillende karakters die ieder zijn/haar eigen perspectief heeft binnen het verhaal (Heavy Rain, Standard edition, Playstation 3). Maar welk effect hebben de karakters in de interactieve drama Heavy Rain op de keuzes van de speler? Om op deze hoofdvraag een antwoord op te kunnen geven, ga ik de karakters in het verhaal analyseren met behulp van de morfemen (narratieve functies) van Vladimir Propp. Hoe worden de karakters in het verhaal neergezet en welke rol spelen zij in het verhaal? Daarnaast ga ik onderzoeken hoe de game in elkaar zit en welke technieken het bedrijf achter de game(quantic Dream) heeft hebben toegepast. In hoeverre kan de speler zijn/haar eigen keuzes maken? Het verhaal staat namelijk voor een groot deel al vast, omdat de makers van de game het verhaal zo hebben gemaakt. Naar aanleiding van deze elementen ga ik er achter komen welk effect de karakters hebben op de keuzes van de speler en tegelijkertijd dus het verloop van het verhaal. Om een antwoord te kunnen geven op de hoofdvraag, ga ik eerst de volgende deelvragen beantwoorden: Deelvraag 1. Hoe zit het spel Heavy Rain in elkaar? Deelvraag 2. Welke karakters/morfemen (narratieve functies) van Vladimir Propp worden ingezet in Heavy Rain? Hoe ver ga jij? 5

6 3. Hoe zit de game Heavy Rain in elkaar? 3.1 Quantic Dream De game Heavy Rain is ontwikkeld door het Franse bedrijf Quantic Dream, het bedrijf dat onder andere bekend is van de game Fahrenheit voor de Playstation 2 (Playstation, z.d.). De game Heavy Rain is qua interactie te vergelijken met de bekende games van The Walking Dead, ontwikkelt door Telltale Games, waarin de speler keuzes moet maken binnen het verhaal (The Walking Dead, Standard edition, Playstation 3). Volgens Caroline Marchal, Lead Gameplay bij Quantic Dream, ligt de focus van de game op het verhalende. De game moet wel gezien worden als een game en niet als een film, want elke keuze ligt bij de speler (Quanticdreamcom, 2015). Om de game en de karakters zo realistisch mogelijk te maken, is Quantic Dream opzoek gegaan naar echte acteurs die bij de rollen van de karakters pasten. Ze zijn ruim een jaar bezig geweest om in London en Parijs de juiste personen hiervoor te vinden. Nadat ze uiteindelijk de perfecte acteurs voor het verhaal hadden gevonden, hebben ze de scenes stuk voor stuk uitgespeeld. Daarnaast heeft Quantic Dream gebruik gemaakt van motion capture. Met behulp van deze techniek hebben ze de bewegingen en het lichaam van de acteurs kunnen overzetten op een 3D-model van de acteur. De bewegingen en de stemmen zorgen ervoor dat het karakter tot leven komt en echt emotie kan overbrengen (Quanticdreamcom, 2015). Quantic Dream maakt in Heavy Rain gebruik van de verplaatsingstheorie transportation. Dat wil zeggen dat de speler volledig in het verhaal wordt gezogen en zich er persoonlijk bij betrokken voelt. De techniek transportation wordt al jaren gebruikt om een verhaal kracht mee te geven. In 2000 hebben professoren Green en Brock onderzoek gedaan naar het effect van transportation en hoe je dit goed kunt toepassen op een verhaal. (Gallo, C., 2016). Naar aanleiding van dit onderzoek kwamen zij terecht op een aantal voorwaarden waaraan een verhaal moet voldoen om deze kracht optimaal te benutten. Om het effect van transportation volledig te benutten, moet een karakter sympathiek zijn. Op deze manier kan de speler zich gemakkelijker met de karakters identificeren. Daarnaast is het belangrijk dat de karakters de nodige strijd heeft geleverd (om zijn of haar doel te bereiken). Door dit aspect leef je als speler mee met de dilemma s waarvoor de karakters staan en leef je mee met de keuzes die hij/zij hierin maakt. (StoryMail, Online Storytelling, 23 juli 2016)(Van Deelen, J., 2016). 3.2 Ontstaan Het idee voor de game is ontstaan doordat de schrijver van de game en tevens de medeoprichter van Quantic Dream David Cage inspiratie heeft gehaald uit een gebeurtenis in zijn eigen leven. Tijdens het winkelen met zijn vrouw en twee zoons raakte een van zijn zoons opeens kwijt. Door een misverstand tussen David en zijn vrouw. Beiden dachten ze namelijk dat de ander hun zoon aan de hand had. David vroeg zich vervolgens af of hij dit moment van angst kon overbrengen door middel van een interactieve ervaring. Aanvankelijk leek me dat onmogelijk omdat games niet waren bedoeld voor dit soort verhalen en emoties. Maar ik vond dat ik het moest proberen. (David Cage, Playstation Userguides, z.d.). 3.3 Story In het begin van het verhaal maak je kennis met de familie Mars. Deze familie bestaat uit Ethan, Grace en hun twee kinderen Jason en Shaun. De familie Mars is een vrolijk en gelukkig gezin, dat het goed voor elkaar heeft. Ethan is een succesvolle architect en dit is dan ook terug te zien in het huis waarin het gezin woont. Dit onderdeel van het verhaal geeft de speler de mogelijkheid om te wennen aan de besturing en dient als introductie van het verhaal (Heavy Rain, Standard edition, Playstation 3). Het verhaal krijgt echter een hele andere wending wanneer Ethan zijn oudste zoon Jason uit het oog verliest tijdens het winkelen tijdens het kopen van een ballon. Jason steekt, wanneer hij zijn vader ziet, een drukke weg over om naar hem toe te gaan en wordt aangereden door een auto. Jason overleeft het ongeval niet en deze gebeurtenis zorgt ervoor dat Ethans leven op zijn kop staat. De makers van de game 6

7 3. Hoe zit de game Heavy Rain in elkaar? lichten dit moment goed uit door gebruik te maken van droevige muziek en te focussen op de rode ballon die de Jason op het moment van de aanrijding los laat (Heavy Rain, Standard edition, Playstation 3). Ook in de visuele aspecten van de game zorgt deze gebeurtenis voor een drastische verandering. Waar de omgeving en kleuren binnen de game eerst erg vrolijk en zomers waren, veranderen deze al snel in een donkere en droevige sfeer (Heavy Rain, Standard edition, Playstation 3). Na deze heftige gebeurtenis maakt het verhaal een sprong van twee jaar. Ethan en zijn vrouw zijn gescheiden en zijn andere zoon Shaun ziet hij niet meer zoveel. Ethan krijgt zijn zoon na een lange tijd weer te zien en besluit met hem naar de speeltuin te gaan. Daar krijgt hij echter een enorme black-out en wanneer hij wakker wordt is Shaun verdwenen. Op dat moment liggen er een origami figuur en een mobile telefoon naast hem. Dit origami figuur verwijst naar de zogenaamde Origami Killer die op dat moment de gemoederen hoog houd. De Origami Killer ontvoert in tijden van zware regenval (Heavy Rain) jongens in de leeftijd van 9 tot 13 jaar oud. Deze kinderen brengt hij naar een locatie waar ze uiteindelijk zullen verdrinken door de zware regenval. Ethans zoon is in het verhaal het volgende slachtoffer van de Origami Killer (Heavy Rain, Standard edition, Playstation 3). 3.4 Trials Om de verblijfplaats van zijn zoon te kunnen achterhalen, moet Ethan vijf gevaarlijke trials uitvoeren. Als hij een of meerdere trials niet uitvoert, heeft dit grote consequenties voor de afloop van het verhaal en vermindert de kans dat hij zijn zoon op tijd kan redden uit handen van de Origami Killer. De vijf verschillende trials zijn allen vernoemd naar een dier dat past bij die specifieke opdracht. De speler komt voor cruciale beslissingen te staan en moet moeilijke keuzes maken (Heavy Rain, Standard edition, Playstation 3) (Fandom Heavy Rain, z.d.). Trial 1: Bear Voor de eerste trial moet Ethan zijn leven wagen op een gevaarlijke rit van 5 kilometer op de snelweg. Hij moet dit echter doen aan de verkeerde kant van de weg zonder hierbij gepakt te worden. (Heavy Rain, Standard edition, Playstation 3) (Fandom Heavy Rain, z.d.). Trial 2 Butterfly Om de volgende aanwijzing te kunnen vinden, moet Ethan door een tunnel vol met glas kruipen. Als je denkt dat dit nog niet erg genoeg is, blijkt de opdracht hierna nog niet afgelopen te zijn. Ethan moet zich bewegen door een zogenaamd elektriciteitsdoolhof waarbij elke verkeerde beweging fataal kan zijn (Heavy Rain, Standard edition, Playstation 3) (Fandom Heavy Rain, z.d.). Trial 3: Lizard Hoe ver ben jij bereid te gaan om je zoon te redden? Voor deze opdracht moet Ethan een stukje van een van zijn vingers afsnijden voor de camera. Dit moet hij binnen 5 minuten doen. Hierdoor speelt Quantic Dream, naast het heftige dilemma, ook met de tijdsdruk. De tijd wordt elke keer genoemd door een voiceover en de muziek wordt hierbij versneld. De speler heeft bij deze trial de mogelijkheid om te kiezen uit verschillende objecten om deze trial te voltooien. Denk hierbij aan een zaag, schaar of een mes. (Heavy Rain, Standard edition, Playstation 3) (Fandom Heavy Rain, z.d.). Trial 4: Shark Bij deze trial wordt Ethan gedwongen een drugsdealer te vermoorden. Deze trial wordt echter nog interessanter wanneer de persoon die Ethan moet vermoorden, inspeelt op zijn emoties. De drugdealer laat een foto zien van zijn dochters Sarah en Cindy. Door deze actie wordt het voor de speler nog moeilijker om de drugsdealer te vermoorden. De drugsdealer is namelijk ook een vader (Heavy Rain, Standard edition, Playstation 3) (Fandom Heavy Rain, z.d.). 7

8 3. Hoe zit de game Heavy Rain in elkaar? Trial 5: Rat Tot slot de laatste trial moet Ethan zijn leven tegenover dat van zijn zoon zetten. Hij moet namelijk een giftige vloeistof innemen die de dood tot gevolg heeft. Door deze trial moet Ethan dus laten zien dat hij bereid is om zijn leven te geven voor zijn zoon. Achteraf blijkt echter dat de vloeistof die hij inneemt niet dodelijk is (Heavy Rain, Standard edition, Playstation 3). 3.5 Endings Als speler kom je er altijd achter wie de Origami Killer is. Dit gebeurt onder andere door middel van een flashback naar de jeugd van de Origami Killer. Het verhaal kent echter veel verschillende uitkomsten. Vrijwel elke keuze die de speler maakt het invloed op de afloop van het verhaal (Heavy Rain, Standard edition, Playstation 3) (Fandom Heavy Rain, z.d.). Elk karakter heeft een aantal verschillende endings die kunnen voorkomen in het verhaal. Het is aan de keuzes van de speler welk einde je te zien krijgt. Zoals hierboven al genoemd, spelen de verschillende trials hierin een grote rol. Wanneer Ethan alle trials voltooid, kan hij de locatie van zijn zoon achterhalen en hem uiteindelijk redden. In het beste geval krijgt Ethan de mogelijkheid om alle trials uit te voeren. Het kan echter ook zo zijn dat hij wordt gearresteerd en de trials dus niet allemaal kan uitvoeren. Bij het uitvoeren van drie of meer trials kan Ethan achter de verblijfplaats van zijn zoon komen. Bij minder dan drie voltooide trials komt Ethan niet achter de verblijfplaats van zijn zoon (Heavy Rain, Standard edition, Playstation 3) (Fandom Heavy Rain, z.d.). Elk karakter kan overlijden. In het beste geval wordt de Origami Killer ontmaskerd, overleefd Norman en starten Madison, Ethan en Shaun een nieuw leven. In het ergste geval ontsnapt de Origami Killer en worden de andere karakters gearresteerd of overlijden zij. Shaun wordt in deze uitkomst niet gered (Heavy Rain, Standard edition, Playstation 3) (Fandom Heavy Rain, z.d.). 3.6 Gameplay Heavy Rain is in eerste instantie uitgebracht voor de Playstation 3 en is later ook uitgebracht voor de Playstation 4. De editie voor de Playstation 4 bevat mooiere beelden ten opzichte van die voor de Playstation 3. Bij de latere edities van de game is er ook de mogelijkheid om de game te besturen door middel van Playstation Move (Playstation, z.d.). De keuzes die de spelers in de game maken, hebben alleen invloed op de context van het verhaal. Hierbij heeft niet elke keuze evenveel impact. De keuzes kunnen verschillen van het uitvoeren van een simpele actie, tot een levensbedreigende keuze. De speler komt voor moeilijke dilemma s te staan en moet binnen een korte tijd cruciale keuzes maken (Playstation, z.d.). Als speler kun je de karakters laten lopen, acties laten uitvoeren en zijn/haar gedachten lezen. Het lezen van de gedachten van de karakters voegt een extra dimensie toe aan het verhaal. Doordat je weet wat de karakters denken, worden de emoties van de karakters nogmaals uitgelicht. De bewegingsvrijheid van de game is echter beperkt. Waar de speler in games als GTA V de vrijheid heeft om zich over een grote map te verplaatsen, kun je de karakters in Heavy Rain alleen verplaatsen in de ruimtes waar de karakters zich bevinden (GTA V, Standard edition, Playstation 3). De besturing van de game wijkt daarnaast af van de standaard besturing die meestal wordt gebruikt in games. Waar men normaal gesproken een personage beweegt door middel van de Linker joystick gebeurt dit in Heavy Rain door de linker joystick en de R2-toets in te drukken. Hierdoor moet je als speler meer moeite doen om het personage te laten bewegen (Heavy Rain, Standard edition, Playstation 3). 8

9 4. Welke karakters/morfemen (narratieve functies) van Propp worden ingezet in Heavy Rain? Vladimir Propp was een Russische taalkundige die onder andere onderzoek heeft gedaan naar de structuur binnen toversprookjes. Hierbij kwam hij uit op 31 morfemen (narratieve functies) die binnen een verhaal voor kunnen komen. Deze 31 morfemen komen echter nooit allemaal voor en kunnen ook op andere soorten verhalen worden toegepast (Deniseqn, 2014). In de game Heavy Rain kan de speler vier verschillende karakters spelen die ieder een eigen rol in het verhaal hebben. Hierbij is Ethan Mars het personage dat centraal staat in het verhaal. Aangezien het verhaal voor elke speler een totaal andere afloop kan hebben, is het lastig om het verhaal te analyseren op de morfemen van Vladimir Propp. De morfemen van Propp beginnen met het vertrek van een familielid. In dit geval is het vertrek dus niet vrijwillig. Hierbij wordt de held geïntroduceerd in het verhaal. Hier is dus al een goed verschil zichtbaar met de morfemen van Propp zoals hij deze heeft opgesteld voor een toversprookje. In de game is de held door de interactie niet altijd hetzelfde persoon, omdat de afloop naar aanleiding van de keuzes van de speler wordt bepaald. Dit geldt dus ook voor de overige morfemen. Echter wordt de valse held wel altijd ontmaskerd door de speler. Je komt er dus altijd achter wie de schurk (Origami Killer) is (Deniseqn, 2014)(Heavy Rain, Standard edition, Playstation 3). 4.1 Karakters Ethan Mars - Vader Ethan Mars is, zoals hierboven al gezegd, dus het personage dat centraal staat in het verhaal. Het verhaal begint met zijn leven en een gebeurtenis daarin die ervoor zorgt dat de levens van de vier karakters elkaars wegen uiteindelijk zullen kruisen. Ethan verandert in het verhaal van een succesvolle architect tot een depressieve man. Zijn vrouw heeft hem verlaten en ook zijn andere zoon Shaun ziet hij niet meer zo vaak. Door zijn achtergrondverhaal roept Ethan sympathie op. Daarnaast heeft hij hierin allerlei tegenslagen meegemaakt en is hier dus duidelijke sprake van transportation. In de verhaallijn waarin Ethan zijn zoon redt, is hij volgens de morfemen van Propp de held. In andere uitkomsten is hij de helper (Heavy Rain, Standard edition, Playstation 3) (Gallo, C., 2016). Norman Jayden FBI-agent Norman Jayden is een FBI agent die wordt gespeeld door de acteur Leon Ockenden. Norman Jayden wordt geïntroduceerd op een plaats delict. Het is niet zomaar een plaats delict. Op het terrein naast een spoor is een lichaam gevonden. Het lijkt ook deze keer weer het werk van de Origami Killer te zijn. Dit is het moment dat de verhaallijn van Jayden langzamerhand gaat kruisen met die van Ethan. Jayden is actief betrokken bij het onderzoek. Als speler kun je de crime scenes onderzoeken op sporen. Dit kun je doen door middel van de ARI (Added Reality Interface). Met dit apparaat kun je de crimes scenes gemakkelijk analyseren op bewijs (Fandom Heavy Rain, z.d.). Norman Jayden is in dit verhaal dus duidelijk een helper als je kijkt naar de morfemen van Vladimir Propp. Hij is op zoek naar Shaun en de Origami Killer en heeft als FBI agent dus een doorslaggevende rol in de zoektocht (Deniseqn, 2014)(Heavy Rain, Standard edition, Playstation 3). Madison Paige Journalist Madison is net zoals Norman een helper in het verhaal. Vanuit haar baan als journalist probeert ze meer te weten over de Origami Killer (Fandom Heavy Rain, z.d.). Madison probeert Ethan daarnaast te ondersteunen waar zij kan. Haar weg kruist toevallig met die van Ethan wanneer zij allebei in het zelfde motel zitten. Langzamerhand bouwt Madison een vriendschap op met Ethan en kan zelfs in een relatie eindigen. Ethan komt er echter achter dat Madison foto s heeft gemaakt van bewijsstukken van de Origami Killer. Dit speelt zich af op het moment dat Madison net wil stoppen met haar stuk over de Origami Killer (Deniseqn, 2014) (Heavy Rain, Standard edition, Playstation 3). 9

10 4. Welke karakters/morfemen (narratieve functies) van Propp worden ingezet in Heavy Rain? Scott Shelby Privédetective Tot slot hebben we het personage Scott Shelby. Zijn rol is gespeeld door acteur Sam Douglas. Scott wordt in het verhaal geïntroduceerd als privédetective die is ingehuurd door de families van de slachtoffers van de Origami Killer. Stap voor stap krijgen Scott en de andere karakters meer informatie over de Origami Killer en weet je als speler dus ook steeds meer over de Origami Killer. Naar aanleiding van de morfemen van Vladimir Propp kun je dus vooral de rol van Scott Shelby duidelijk bestempelen. Scott wordt in de game afgebeeld als valse held. In eerste instantie weet je als speler niet dat Scott de valse held van het verhaal is. Je kunt Scott in het begin van het verhaal dan ook zien als een helper, aangezien hij als privédetective opzoek gaat naar de Origami Killer. Intussen is hij dus eigenlijk de schurk van het verhaal. Scott kan daarnaast dus worden gezien als de schurk, de onbekende Origami Killer, waar de andere karakters in het verhaal naar op zoek zijn. Echter weten zij op dat moment nog niet dat dit Scott betreft. Terwijl Scott de zogenaamde held uithangt door de families van de slachtoffers van de Origami Killer te helpen, blijkt hij dit later om een hele andere reden te doen. Scott probeerde op deze manier alle aanwijzingen van de slachtoffers te ontvangen om zo zijn identiteit verborgen te kunnen houden. Door deze dubbele rol past Scott goed in het plaatje van de valse held die Vladimir Propp beschrijft bij de 31 morfemen (Deniseqn, 2014)(Heavy Rain, Standard edition, Playstation 3). 10

11 5. Conclusie Kortom, het verhaal en de narratieve functies hierbinnen zijn dus niet nieuw. Het was dan ook aan de makers van de game om hier een andere draai aan te geven, zodat het verhaal en de karakters de spelers wel aanspreken. Om de beleving van de speler te vergroten heeft Quantic Dream de karakters tot leven gebracht en hierbij interactie toegevoegd. De makers van de game Heavy Rain hebben erg veel tijd en moeite gestoken in het creëren van de karakters. Hierdoor hebben ze de emoties beter kunnen overbrengen op de karakters en dus ook de spelers. De speler komt voor dilemma s te staan die hij/zij (als het goed is) in het echte leven niet meemaakt. Door de heftige keuzes in combinatie met de verhalen van de spelers kan de speler zich goed inleven in de keuzes en voelt hij/zij zich betrokken bij het verhaal. Hierbij is er dus sprake van transportation en voelt de speler sympathie voor de karakters. De spelers kunnen zich op deze manier beter identificeren en voelen zich ook meer verbonden met de karakters. Daarnaast bepalen de keuzes van de speler de afloop van het verhaal en hebben deze dus ook invloed op de levens van de karakters. De speler heeft op deze manier dus een hoog verantwoordelijkheidsgevoel. De manier waarop de Quantic Dream de game heeft neergezet heeft dus effect op de keuzes van de speler en voegt veel toe aan de beleving van de speler. 11

12 6. Wat kan je ermee als CMD er? Als CMD er is storytelling een erg belangrijk begrip om je boodschap of verhaal naar de doelgroep te communiceren. Tegenwoordig zijn er al steeds meer middelen om dit te doen. Het probleem hiervan is echter dat men hierdoor minder snel onder de indruk van iets is. Om op te vallen moeten we als CMD er steeds weer nieuwe, creatievere oplossingen bedenken om de aandacht van de doelgroep te trekken. De interactie in de game Heavy Rain is hier dus een goed voorbeeld van. Door de interactie en de manier waarop Quantic Dream de karakters in elkaar heeft gezet, creëren ze voor de speler een hele andere ervaring. Dit aspect zie je de laatste jaren al veel vaker terugkomen in games. Ook de bekende game FIFA heeft afgelopen jaar een verhalend speltype toegevoegd aan zijn game genaamd The Journey. Hiervoor zijn vergelijkbare technieken gebruikt als in Heavy Rain om de karakters realistische emoties mee te geven (FIFA 17, Standard edition, Playstation 4). Mijn verwachting is dan ook dat deze technieken steeds verder worden ontwikkeld en dus een steeds grotere rol gaan spelen in onder andere de gamewereld. 12

13 7. Bronnen Deniseqn. (6 november 2014). De verhaalopbouw: Aristoteles, Propp, Campbell en McKee. Geraadpleegd op 1 december 2016, van: Fandom Heavy Rain. (z.d.) Endings. Geraadpleegd op 6 januari 2017, van: Fandom Heavy Rain. (z.d.) Madison Paige. Geraadpleegd op 6 januari 2017, van: Fandom Heavy Rain. (z.d.) Norman Jayden. Geraadpleegd op 6 januari 2017, van: Fandom Heavy Rain. (z.d.) Trials. Geraadpleegd op 6 januari 2017, van: FIFA 17. (Standard edition) [Playstation 4]. Electronic Arts. Uitgever: Electronic Arts. Gallo, C. (2016). De kracht van storytelling. Geraadpleegd op 29 juni 2016, van: GTA V. (Standard edition) [Playstation 3]. Rockstar. Uitgever: Rockstar. Heavy Rain. (Standard edition) [Playstation 3]. Quantic Dream. Uitgever: Sony Computer Entertainment. Playstation. (z.d.). Heavy Rain ps3. Geraadpleegd op 3 januari 2017, van: Playstation Userguides. (z.d.). Heavy Rain. Geraadpleegd op 5 januari 2017, van: Quanticdreamcom. (27 januari 2015). Heavy Rain create emotion. [Videobestand]. Geraadpleegd op 1 december 2016, van: StoryMail, Online Storytelling. (23 juli 2016).Collegetour: Transportation Aflevering 2 (met Dennis van Santen). [videobestand]. Geraadpleegd op 5 januari 2017, van: The Walking Dead. (Standard edition) [Playstation 3]. Telltale Games. Uitgever: Telltale Games. Van Deelen, J. (4 juli 2016). Collegetour: Transportation Aflevering 2. Geraadpleegd op 5 januari 2017, van: 13

14 14