CONTENTONDERZOEK. Leraar - Harald Warmelink NIELSVANUNEN GAME DESIGN. Door: Niels van Unen G&I1D

Transcriptie

1 CONTENTONDERZOEK Door: Niels van Unen G&I1D Leraar - Harald Warmelink

2 INLEIDING Voor het schoolproject genaamd project vrij zijn we met alle 1stejaars in Berlijn geweest. Tijdens ons bezoek in Berlijn zijn we bij verschillende bezienswaardigheden geweest en hebben we Berlijn leren kennen. Na aanleiding van het project vrij hebben we de kans gekregen om een game of installatie te ontwerpen. Deze game of installatie moet de speler/gebruiker een ervaring geven die gebaseerd is op een kunstzinnige of culturele ervaring die we hebben opgedaan tijdens ons bezoek in Berlijn. Na veel overleg en discussies bleek onze projectgroep vooral geïnteresseerd in het beklemmende en kille gevoel dat wij kregen in Berlijn. We vonden het erg bijzonder dat een stad zoveel verschillende gevoelens kon opwekken. Dit gevoel uitte zich vooral in bijvoorbeeld de kille gebouwen in combinatie met street art, het contrast tussen west en oost Berlijn, het oude Berlijn, de verwoeste gebouwen, het nieuwe moderne Berlijn én musea zoals het joods museum. We hebben gekozen om het beklemmende en kille gevoel dat we in Berlijn kregen te gebruiken voor onze game of installatie. We hebben hiervoor gekozen, omdat we denken dat we hiermee de ervaring die we in Berlijn beleefden sterk naar voren kunnen brengen. Onze ervaringen in Berlijn toonde veel gelijkenissen met ons bezoek aan het joods museum. Daarom het ik ervoor gekozen om specifiek onderzoek te doen naar het joods museum. Hierdoor kon ik erachter komen wat het joods museum heeft gedaan om zo n ervaring te creëren en hoe wij dat zelf zouden kunnen toepassen. Voor het content onderzoek is er daarom behoefte om meer te weten te komen over hoe je een beklemmend en kil gevoel bij mensen kan opwekken. - Een beklemmend gevoel is het gevoel dat er onheil of gevaar dreigt.

3 INLEIDING Om hierachter te komen ga ik een aantal onderzoeksvragen opstellen die mij moeten helpen om hierachter te komen. In dit rapport wordt die kennis geboden door specifiek onderzoek te doen naar. - Kunnen er verschillende factoren benoemd worden die het gevoel van beklemming of kilte veroorzaken? Het gevoel van beklemming is het gevoel dat er onheil of gevaar dreigt. Deze factoren kunnen herleid worden tot: - De objecten en materialen in de omgeving; - Het kleurgebruik; - Het geluid; - De architectuur/indeling. - Wat voor methodes worden er gebruikt om een beklemmend of kil gevoel bij mensen op te wekken?

4 METHODE Binnen het joods museum bevinden zicht een aantal installaties waar ik in het bijzonder naar wil kijken. Ik wilde naar de holocaust tower kijken, omdat deze een heel sterk gevoel van leegte en kilte meegeeft. De memory void geeft daarentegen juist een heel beklemmende sfeer, waardoor ik twee verschillende ervaringen kan analyseren. Om meer te weten te komen over deze installaties zal ik in eerste instantie vooral deskresearch gaan doen om te onderzoeken hoe deze installaties zijn opgebouwd. Mijn primaire bronnen bestaan uit de website en de architect van het museum. Dit gebruik ik om uit te zoeken wat de visie, de gedachten waren en wat het museum wilde bereiken met het joods museum. De website van de architect van het museum Daniel Libeskind levert ook de nodige informatie en vertelt heel duidelijk vanuit het perspectief van de architect. Zo heeft het museum drie perspectieven die belangrijk zijn voor de gedachten achter het museum en wat het uit moet stralen. Om erachter te komen welke secundaire bronnen ik het best kan gaan gebruiken, maak ik vooral gebruik van google, google scholar en wikipedia. Op deze manier kan ik specifiek op zoek naar bronnen die me meer kunnen vertellen over het joods museum. Met google probeer ik vooral de algemene bronnen te vinden, Google scholar is vooral handig voor wetenschappelijke artikelen en Wikipedia is vooral nuttig om algemene informatie over het museum te vinden en te kijken of ik er dingen uit kan halen die ik nog niet wist. Via google en google scholar heb ik een aantal bruikbare bronnen kunnen vinden. Een interessant boek van Barbie Zelizer (2001) waarin de link tussen visual culture en de holocaust wordt gelegd, is heel handig voor wat extra diepgang om het visuele te verbinden met de holocaust. Ook het artikel van Andrew Kroll (2010) over het algemene idee van het joods museum helpt mij om een duidelijker beeld van het museum te krijgen.

5 METHODE Naast deskresearch wil ik ook veel enquêtes afnemen. Dit is belangrijk om duidelijk te krijgen waarom mensen een bepaald gevoel kregen bij een installatie en wat ze dan voelden. Hierdoor kan ik veel meer naar de details en de specifieke onderdelen van een installatie kijken door daar vragen naar te stellen. Hiermee krijg je objectievere meningen die per persoon kunnen verschillen en dus ook verschillen in hoe mensen iets hebben ervaren. Ik heb specifiek voor het afnemen van enquêtes gekozen in plaats van bijvoorbeeld interviews, omdat de respondenten op deze manier rustig kunnen nadenken over hun antwoorden en hierin geen druk voelen. Voor dit onderzoek heb ik een survey opgesteld waarin onderzoek wordt gedaan naar het effect van de volgende factoren: - De objecten en materialen in de omgeving; - Het kleurgebruik; - Het geluid; - De architectuur/indeling. Deze factoren zijn opgedeeld in de volgende deelvragen: - Wat doen objecten in het museum met de gevoelens van de bezoekers en hoe heeft het materiaal hier invloed op? - Wat voor invloed heeft kleur op de gevoelens van de bezoekers en wat voor kleur past bij een sfeer van beklemming? - Hoe wordt het geluid gebruikt om in te spelen op de gevoelens van de bezoekers? - Hoe heeft architectuur/indeling invloed op de gevoelens van de spelers?

6 METHODE Dit zijn de vragen van de enquete. Welke kleur geeft voor jou een gevoel van beklemming? Rood Zwart Groen Paars Blauw Geel Oranje Wit Anders:. Is een combinatie van kleuren voor jou belangrijk om een bepaald gevoel te krijgen? Ja, want: Nee, want:... Van wat voor soort ruimte krijg je een beklemmend gevoel? Vind je het materiaal (beton, hout, plastic, steen) van een ruimte belangrijk om een bepaald gevoel te krijgen? Ja, want: Nee, want: Wat geeft je meer een beklemmend gevoel? Een lange gang Een rond kamer Korte bochtige gangen Een vierkante kamer Ander:. Wat voor gevoel krijg je als je deze toren ziet? Kil Leeg Beklemmend Droevig Anders:. Hoe komt dat? Volle ruimtes Lege grote ruimtes Kleine smalle ruimtes Anders:

7 METHODE Wat voor gevoel krijg je als je deze ruimte hier links ziet? Kil Leeg Beklemmend Droevig Anders:. Hoe komt dat? Wat voor gevoel krijg je bij het zien van de gezichten? Droevig Duister Angstig Beklemmend Anders: Hoe komt dat? Wat voor gevoel krijg je als je dit geluid hoort? Droevig Duister Angstig Beklemmend Anders: Hoe komt dat? Wat voor gevoel krijg je als je dit geluid hoort? Droevig Duister Angstig Beklemmend Anders: Hoe komt dat?

8 ANALYSE - Kunnen er verschillende factoren benoemd worden die het gevoel van beklemming of kilte veroorzaken? Het gevoel van beklemming is het gevoel dat er onheil of gevaar dreigt. Deze factoren kunnen herleid worden tot: - De objecten en materialen in de omgeving Binnen een ruimte speelt het materiaal een belangrijke rol in het gevoel van de bezoekers. De meeste respondenten krijgen een kil of beklemmend gevoel van materialen die koud en hard aanvoelen zoals beton, steen en metaal. Zo zei een van de respondenten Materialen geven een bepaalde sfeer. beton is hard en dat geeft een kill en niet vredig gevoel. Daarnaast speelt de associatie van de materialen ook een rol in hoe een omgeving wordt ervaren. Zo wordt een betonnen ruimte snel als kil ervaren. Naast het materiaal zijn ook de objecten in een omgeving belangrijk om het gevoel te versterken. Zo worden de gezichten van de Memory void in het joods museum gezien als droevige en angstige gezichten. Daarnaast wordt er in de context met het museum als snel de associatie gelegd met de tweede wereldoorlog. - Het kleurgebruik Uit het onderzoek is gebleken dat de meeste mensen vinden dat een combinatie van verschillende kleuren in belangrijke rol speelt in hun gevoel. Dit kan onder andere komen door het contrast van kleuren of doordat je

9 ANALYSE door een combinatie van kleuren een gevoel kan opwekken. Zo zei een van de test deelnemers Het contrast van kleuren kan verschillende gevoelens oproepen. De kleur zwart komt het meest naar voren als kille en beklemmende kleur. Daarnaast worden rood en paars ook gezien als kleuren die een beklemmend of kil gevoel opwekken. - Het geluid Geluid speelt binnen een omgeving zeker een rol in de gevoelens van de bezoekers. Uit de resultaten is gebleken dat het gevoel dat de respondenten krijgen bij een bepaald geluid erg verschilt. Sommige kregen bij het geluid vanuit de Memory void en de Holocaust tower een droevig gevoel waarna andere juist weer een angstig of beklemmend gevoel kregen. Zo is er in vergelijking met kleur of materiaal meer afwisseling in de gevoelens die de respondenten kregen van geluid. Ook de combinatie van geluid en materiaal is belangrijk voor het krijgen van een bepaald gevoel. Zo geven de metalen gezichten van de Memory void een hard en schel geluid wat het gevoel geeft dat je mensen voelt

10 ANALYSE lijden. De Holocaust tower geeft vervolgens in combinatie met het beton een leeg en droevig gevoel. Maar ook hier zijn de uitkomsten in de gevoelens erg verschillend. - De architectuur/indeling Om het gevoel van beklemming en kilte te versterken, speelt de indeling en de architectuur ook een belangrijke rol. Zo worden vooral smalle, kleine ruimtes en korte bochtige gangen als beklemmend ervaren. Wat opvalt is dat de Memory void en de Holocaust tower beiden als kil worden ervaren. Zo vond een van de respondenten over de Holocaust tower Vanaf waar ik kijk is het donker en leegte. Doordat er boven me licht is heb ik de neiging daar heen te willen, maar omdat het hoog en ver weg is, is het niet mogelijk er heen te gaan. Dit zijn twee wat grotere en ruimere ruimtes waar eerder een gevoel van leegte en kilte ontstaat. Daarnaast wordt er bij deze ruimtes veel naar de context van het museum gekeken. De respondenten proberen een verhaal te bedenken achter de ruimtes en leggen op die manier associaties met de tweede wereldoorlog. Ook het materiaal geeft hierin invloed op de gevoelens van de respondenten. Zo geeft de Holocaust tower door het gebruik van het beton extra kracht aan de kilte van de ruimte. Terwijl er bij de Memory void juist het geluid extra kracht geeft aan het schokkende droevige gevoel van de ruimte.

11 ANALYSE - Wat voor methodes worden er gebruikt om een beklemmend of kil gevoel bij mensen op te wekken. Het joods museum is ontworpen door de architect Daniel Libeskind. Hij heeft het joods museum onder andere ontworpen vanwege zijn ouders die de Holocaust hebben overleefd. Het museum is volgens Daniel Libeskind gebaseerd op de volgende drie perspectieven: Dat het onmogelijk is om de geschiedenis van Berlijn te begrijpen zonder dat je de enorme deelname van de joodse gemeenschap begrijpt. De betekenis van de Holocaust moet tot uitdrukking komen in het bewustzijn en de herinneringen van Berlijn en tot slot moet de stad Berlijn het wissen van het Joodse leven erkennen in de geschiedenis van Berlijn. Het joods museum is dus opgebouwd uit deze 3 onderdelen die allemaal een bepaald gevoel willen meegeven en samen vormen ze de kern van het museum. Het joods museum had aan Daniel Libeskind de opdracht gegeven om een integrative concept te maken dus moesten er meerdere onderdelen van de geschiedenis worden samengevoegd in een museum. Verder is er wat betreft deskresearch heel weinig informatie te vinden over de gebruikte methodes van het joods museum. De gevonden bronnen zijn vaak heel algemeen in hun beschrijvingen en daaruit kunnen geen concrete conclusies uit worden gehaald die kunnen bijdragen aan dit onderzoek. Wel zijn er veel gelijkenissen te vinden met de andere projecten waaraan libeskind heeft gewerkt, maar ook hier zijn geen duidelijke methodes voor te vinden.

12 CONCLUSIE Uit onderzoek, waarbij deskresearch en enquêtes de onderzoeksmethoden waren, zijn een aantal concrete uitkomsten gekomen die antwoorde geven op de vraag wat voor factoren een gevoel van beklemming of kilte kunnen opwekken. Vanuit de opgestelde factoren kunnen er per factor conclusies worden getrokken die bijdragen aan de ervaring van de spelers. Kunnen er verschillende factoren benoemd worden die het gevoel van beklemming of kilte veroorzaken? Het gevoel van beklemming is het gevoel dat er onheil of gevaar dreigt. Uit de enquêtes kwam naar voren dat harde en koude materialen zoals beton, ijzer en steen als kille en beklemmende materialen worden ervaren. Objecten zoals de gezichten van de Memory void versterken het kille en beklemmende gevoel. De combinatie van kleuren zijn ook belangrijk om een bepaald gevoel op te wekken. Zo geeft de kleur zwart snel een gevoel van beklemming of kilte, terwijl rood en paars dat ook opwekken. Het contrast tussen kleuren speelt hierin ook een rol. Geluid heeft in vergelijking met materiaal of kleur een minder duidelijke lijn hoe de respondenten zich voelen. Soms krijgen respondenten van bepaalde geluiden een droevig gevoel, terwijl andere juist een beklemmend gevoel krijgen. De combinatie van geluid met materiaal heeft ook veel invloed op de gevoelens van de spelers. Zo voelt metaal koud aan, maar geeft het ook een schel en hard geluid. Terwijl beton meer een leeg en droevig gevoel geeft. Tot slot is de architectuur en de indeling van de omgeving belangrijk. Om een beklemmend gevoel te krijgen zijn smalle, kleine ruimtes en korte bochtige gangen het best om te gebruiken. Terwijl er voor een kil gevoel juist meer gebruik wordt gemaakt van grotere lege ruimtes. Behalve hoe een ruimte is ingedeeld, is ook het verhaal achter de ruimte belangrijk. Als mensen herkenbare dingen tegenkomen of ergens een verhaal bij kunnen verzinnen dan kregen de mensen sneller een gevoel bij zo n ruimte.

13 CONCLUSIE Uiteindelijk is de combinatie van de verschillende factoren cruciaal om een bepaald gevoel om te wekken. Als er bij een ruimte heel sterk gebruik wordt gemaakt van bijvoorbeeld beton, maar die ruimte wordt dan roze geverfd, is het gevoel anders dan als zo n ruimte zwart wordt geverfd. Ook verschilt de invloed van de factoren per ruimte. Soms is één factor in een ruimte belangrijker dan het andere. Wat voor methodes worden er gebruikt om een beklemmend of kil gevoel bij mensen op te wekken. Vanuit deskresearch is er weinig te vinden over de methodes die het museum gebruikte om de bezoekers te beïnvloeden. De gedachten achter museum en aan de hand van welke waarde deze is ontstaan, is duidelijk. Het joods museum is opgebouwd aan de hand van de volgende waarden: - Dat het onmogelijk is om de geschiedenis van Berlijn te begrijpen zonder dat je de enorme deelname van de joodse gemeenschap begrijpt. - De betekenis van de holocaust moet tot uitdrukking komen in het bewustzijn en de herinneringen van Berlijn. - Tot slot moet de stad Berlijn het wissen van het Joodse leven erkennen in de geschiedenis van Berlijn. Verder waren er wel een aantal bronnen die me meer duidelijkheid konden geven over de visuele cultuur van de holocaust en wat algemene informatie over het museum zelf. Verdere informatie over het museum dat concreet bijdraagt in het onderzoeksdoel is er helaas niet en daarom zijn mijn ontwerpsuggesties gericht op de uitkomsten vanuit de enquêtes.

14 CONCLUSIE Aan de hand van dit onderzoek ben ik tot de volgende ontwerpsuggesties gekomen. Deze zijn bruikbaar voor het ontwerpen van onze game waarin we een kil en beklemmend gevoel willen opwekken: - Om een kil en beklemmend gevoel mee te geven is het gebruik harde en koude materialen zoals beton, steen en metaal belangrijk; - Gebruik korte, kleine ruimtes of korte bochtige gangen gebruiken om een beklemmende sfeer neer te zetten. Gebruik ruime en lege ruimtes vooral om een kille sfeer neer te zetten. - Het verhaal achter een ruimte is belangrijk voor de bezoeker om in de kunnen leven. Gebruik daarom herkenbare onderdelen en laat dat terugkomen in het ontwerp. - Combinaties van kleuren en vooral de kleur zwart zijn belangrijk om een gevoel van beklemming/kilte op te wekken; - Geluid kan je goed gebruiken in combinatie met het materiaal. Hierdoor kan je extra kracht bij een beklemmend of kil gevoel opwekken; Niels van NIELSVANUNEN Unen - G&I1D - Project vrij Contentonderzoek GAME 12/06/16 DESIGN Harald Warmelink

15 BRONVERMELDING Daniel, L Jewisch Museum Berlin. Kroll, A Jewish Museum, Berlin / Daniel Libeskind. In Press. Available from: Accessed 25 November 2010] Zelizer, B., ed Visual culture and the holocaust. London: The Athlone Press