Competentieprofiel voor rekendocenten in het mbo

Transcriptie

1 Competentieprofiel voor rekendocenten in het mbo De indeling is gebaseerd op de SBL-competenties (Stichting Beroepskwaliteit Leraren) 1. Interpersoonlijk competent 1.1 Een goede leraar is interpersoonlijk competent. Hij kan op een goede, professionele manier met leerlingen omgaan. 2. Pedagogisch competent 2.1 De docent is in staat een veilige leeromgeving voor deelnemers te creëren. observeert deelnemers individueel en in groepsverband en analyseert de observaties achteraf voert gesprekken met de deelnemers over zaken die de ontwikkeling van deelnemers kunnen bevorderen staat open voor alle vragen van deelnemers zorgt voor een open werksfeer waarin deelnemers kunnen leren en fouten kunnen maken 2.2 De docent zorgt voor een positieve sfeer in de groep. signaleert negatieve groepsprocessen en grijpt indien nodig in ontdekt en ondersteunt de pedagogische behoeften van deelnemers laat deelnemers succes ervaren werkt samen met de deelnemers en stimuleert de samenwerking tussen deelnemers stelt (eventueel samen met de deelnemers) regels op om structuur te bieden en zorgt ervoor dat deze regels worden nageleefd CINOP Pettelaarpark 1 Postbus BP s-hertogenbosch Tel.: +31 (0) KvK-nummer

2 2.3 De docent toont belangstelling en respect voor de deelnemers. luistert naar deelnemers is op de hoogte van omgangs- en communicatievormen die passen bij de leefwereld van de deelnemers heeft een visie op het gebruik van deze omgangs- en communicatievormen en weet waar zijn grens ligt met betrekking tot het gebruik van deze omgangs- en communicatievormen voert gesprekken met deelnemers over onderwerpen die hen interesseren toont waardering voor alle deelnemers door problemen bespreekbaar te maken en hen aan te spreken op hun gedrag 2.4 De docent ondersteunt deelnemers bij hun sociaal-emotionele en morele ontwikkeling. stimuleert het zelfvertrouwen van deelnemers vergroot de autonomie van deelnemers ziet mogelijkheden om burgerschapsvorming te integreren in zijn rekenonderwijs 2.5 De docent is in staat om te gaan met algemene verschillen tussen deelnemers. behandelt alle deelnemers op een correcte en positieve wijze is op de hoogte van de achtergrond van de deelnemers staat open voor verschillende opvattingen en culturele diversiteit 3. Vakinhoudelijk en didactisch competent 3.1 Didactische competenties De docent ontwikkelt een krachtige leeromgeving voor de deelnemers. kiest passende onderwijsvormen met een gevarieerd lesaanbod kiest (realistische) voorbeelden en vraagstukken die passen bij de leefwereld van deelnemers stelt haalbare en relevante leerdoelen voor de deelnemers selecteert en ontwikkelt uitdagend en gevarieerd leermateriaal evalueert het programma (eventueel met de deelnemers) en past het programma aan biedt verschillende werkvormen aan, zoals zelfstandig werken, groepswerk, klassikale instructie enzovoort om de zelfredzaamheid en samenwerkingsvaardigheden te verbeteren stimuleert interactie tussen deelnemers De docent sluit in zijn rekenonderwijs aan bij de behoefte en interesse van de deelnemers. zoekt samen met de deelnemer naar de meest effectieve manier van leren ontdekt en ondersteunt de didactische behoeften van deelnemers heeft kennis van onderwijsbehoefte van deelnemers, waardoor alle deelnemers met hulp van de docent vooruitgang kunnen boeken reageert adequaat op vragen of signalen van deelnemers ontdekt en benoemt verschillen (met betrekking tot ontwikkelings- en leerproblemen) tussen deelnemers past zijn taalniveau aan aan dat van de deelnemers

3 3.1.3 De docent is in staat om deelnemers te motiveren voor het rekenonderwijs. kan de relevantie van de rekenstof naar deelnemers toe verantwoorden heeft kennis van motivatiestrategieën die geschikt zijn voor deelnemers in het mbo is in staat de motivatiestrategieën toe te passen op en aan te passen aan een groep deelnemers én individuele deelnemers kan zorgen dat deelnemers positief tegenover rekenen en wiskunde staan is in staat deelnemers bewust te maken van het gebruik van rekenen in de samenleving 3.2 Vakspecifieke competenties Rekenkundige kennis: De docent heeft een kennisniveau en denkwijze ten minste gelijk aan referentieniveau 3S. Dit betekent dat een docent in staat is rekenkundige vraagstukken zowel instrumenteel als inzichtelijk op te lossen. kan in de opleiding rekenkundige vraagstukken vlot en zonder problemen oplossen heeft diverse rekenstrategieën paraat reageert adequaat op rekenkundig georiënteerde vragen van deelnemers kan verschillende rekenkundige onderwerpen aan elkaar verbinden heeft kennis van de opbouw van rekenvaardigheden 3.3 vakdidactische competenties De docent is op de hoogte van de referentieniveaus en heeft kennis van de stof van de vooropleiding van de deelnemers. kent de domeinen van Meijerink en heeft inzicht in de bijbehorende niveaus kan het referentiekader koppelen aan de kwalificatiedossiers is op de hoogte van de inhoud van de stof die aangeboden wordt op de vooropleidingen van de deelnemers en op welke wijze dit is aangeboden De docent is in staat het (referentie)niveau van deelnemers in te schatten en zijn aanpak hierop aan te passen. speelt adequaat in op verschillen in niveau tussen deelnemers kan de beginsituatie van een groep en individuele deelnemers bepalen kiest een adequate beoordelingsvorm voor (individuele) deelnemers of groepen biedt oefeningen aan die passen bij het referentieniveau en de belevingswereld van deelnemers De docent is in staat het rekenonderwijs aan te passen op, in te bedden in en af te stemmen met het rekenen in het vakonderwijs is op de hoogte van de inhoud en het niveau van rekenen in het vakonderwijs kan in het kwalificatiedossier de rekenhandelingen vinden kan de volgens het kwalificatiedossier vereiste rekenvaardigheden omzetten in rekenonderwijs/ opdrachten van het juiste niveau kan bij de volgens het kwalificatiedossier vereiste rekenvaardigheden gepaste vormen van examinering bepalen is bekend met rekenprofielen en het opstellen en interpreteren ervan stemt het rekenonderwijs inhoudelijk en didactisch af met de vakdocent

4 3.3.4 De docent is in staat hanteerbare doelen voor de deelnemers te stellen die SMART zijn opgesteld en zorgen voor niveauverhoging bij de deelnemers. kent veelvoorkomende oplossingsstrategieën voor rekenkundige vraagstukken kan diverse rekenstrategieën toe passen en overbrengen aan deelnemers staat open voor de oplossingsstrategieën van deelnemers en beperkt deze indien nodig is in staat een curriculum met een logische opbouw van rekenkundige vaardigheden op te stellen brengt leervragen van deelnemers in kaart evalueert, diagnosticeert en examineert (eventueel met de deelnemer) de gestelde doelen is op de hoogte van rekenproblemen en kan bij vermoeden van een rekenstoornis doorverwijzen naar de juiste instantie kan voor deelnemers een persoonsgebonden leertraject ontwerpen De docent is vakdidactisch onderlegd. is op de hoogte van didactische visies op rekenonderwijs beschikt over een breed vakdidactische repertoire heeft kennis van de vakdidactische voorgeschiedenis van de deelnemers kent het aanbod van leermiddelen is op de hoogte van remediërend en ondersteunend lesmateriaal kent en maakt gebruik van vakdidactische hulpmiddelen om abstracte opgaven te visualiseren herkent en analyseert rekenfouten van deelnemers geeft sturing aan de deelnemers geeft feedback aan de deelnemers De docent heeft kennis van digitale hulpmiddelen en is in staat de hulpmiddelen in te zetten in zijn rekenonderwijs. is op de hoogte van het aanbod van digitale leermiddelen is in staat ICT toe te passen in zijn onderwijs is op de hoogte van de ICT faciliteiten op de onderwijsinstelling weet zijn docentrol aan te passen aan het gebruik van digitale leermiddelen past zijn docentrol aan aan het gebruik van digitale leermiddelen 4 Organisatorische competenties 4.1 De docent zorgt voor een ordelijke, overzichtelijke en taakgerichte sfeer in de klas. maakt de lesdoelen duidelijk aan de deelnemers kan flexibel omgaan met zijn planning en heeft onverwachte situaties hierdoor snel onder controle heeft een duidelijke en passende planning van de lessen, en zorgt dat ook deelnemers hiervan op de hoogte zijn is in staat een curriculum voor rekenen op te stellen houdt administratie zoals absentielijsten en studieresultaten van deelnemers bij is in staat klassikale situaties efficiënt te managen

5 5 Competenties in het samenwerken met collega s en de omgeving 5.1 De docent onderhoudt contacten met deelnemers, ouders en andere belanghebbenden. Hij stemt zijn handelen af op het handelen van externe instellingen. neemt initiatief bij het opzetten van een netwerk met externe instanties wonderhoudt contact met deelnemers en ouders over de onderwijsontwikkeling van de deelnemers onderhoudt contact met bedrijven waar deelnemers hun stage uitvoeren is op de hoogte te zijn van samenwerkingsverbanden tussen de school en andere scholen/ instellingen 5.2 De docent stemt zijn handelen af op het handelen van collega s en draagt bij aan een open en prettige werksfeer. vraagt en biedt hulp bieden bij lastige situaties, bijvoorbeeld door collegiale consultatie neemt actief deel aan vernieuwingen en verbeteringen binnen een onderwijsorganisatie levert een bijdrage aan het pedagogisch en didactisch klimaat van een onderwijsinstelling deelt opgedane kennis en vaardigheden met collegae staat open voor feedback van collega s 5.3 De docent zorgt voor een goede afstemming tussen hemzelf en andere docenten en begeleiders van de deelnemers. onderhoudt contacten met andere begeleiders van de deelnemers zoals de vakdocent en de remedial teacher over het gebruik van rekentermen, rekenmethodieken, en materialen weet welke onderdelen uit de rekenstof aangeboden worden in de vaklessen en bij de remedial teacher en stemt het curriculum voor rekenen hierop af pleegt regelmatig overleg met collega s over de lesinhoud 6 Competenties in reflectie en ontwikkeling 6.1 De docent ontwikkelt en professionaliseert constant. stelt doelen voor zichzelf op die SMART geformuleerd zijn en werkt hieraan houdt nieuwe ontwikkelingen op zijn vakgebied bij, bijvoorbeeld door het lezen van vakbladen en ontwikkelingen op andere instellingen bij te houden ontwikkelt bepaalde opvattingen over zijn beroepsuitoefening/het docentschap volgt cursussen past vernieuwingen toe in zijn/haar eigen lessituaties bezoekt regelmatig studiedagen en/of conferenties 6.2 De docent is in staat zijn eigen pedagogische, didactische en vakinhoudelijke competenties te evalueren en hierop reflecteren. evalueert zijn eigen lessen brengt verbeteringen in zijn/haar lessen vraagt feedback van collega s en studenten maakt een inventarisatie van zijn eigen sterke en zwakke punten

6 Toelichting begrippen Leeromgeving is een geheel van faciliteiten, materialen, en begeleiding waarvan een deelnemer gebruik kan maken als ondersteuning bij zijn leerproces. (bron: facilitairbedrijf/onderwijs/leeromgeving htm) Krachtige leeromgeving is een leeromgeving waarin getracht wordt de lerenden geleidelijk aan steeds beter in staat te stellen het leren zelfstandig vorm te geven. (CPS, jaartal onbekend, p.1) Veilige leeromgeving is een leeromgeving waarin de deelnemers aan verandering kunnen werken en kunnen experimenteren met nieuw gedrag, zonder dat ze op hun hoede hoeven te zijn en schade ondervinden van hun leerervaringen. (Keunen & Kessels, 2007) Burgerschapsvorming draait om de ontwikkeling van basiskennis, vaardigheden en houdingen die nodig zijn om een actieve rol te kunnen spelen in de samenleving. (Thijs, 2008, p.5) fs_061/111028