Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs

Transcriptie

1 Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs ocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs Mededelingen Natuurwetenschappen september 2012 Aan de leraren Natuurwetenschappen Hopelijk zijn na een deugddoende vakantie de batterijen voldoende opgeladen om met veel enthousiasme het nieuwe schooljaar te starten: een nieuw schooljaar met nieuwe collega s, nieuwe klassen, nieuwe uurroosters, nieuwe leerlingen, misschien ook nieuwe vakken, nieuwe leerplannen en nieuwe kansen om leerlingen mee tot ontplooiing te brengen. Aan iedereen veel voldoening toegewenst in deze belangrijke taak. Ook van harte welkom aan alle nieuwe collega s natuurwetenschappen. Inhoud 1 Nieuwe leerplannen natuurwetenschappen NIEUW 2 Aanpassingen vakdocumenten en vademecum NIEUW 3 Werkoverleg tussen AV Natuurwetenschappen TV Techniek en AV Wetenschappelijk Werk NIEUW 4 ICT-integratie in natuurwetenschappen eerste graad Herneming I2O NIEUW 5 Ontmoeting beginnende leraars NIEUW 6 Congres wetenschappen NIEUW 7 Nascholingen PDCL (Leuven) NIEUW 8 Nascholingen CNO (Antwerpen) NIEUW 9 rkshop ontdekkend en onderzoekend leren NIEUW 10 Nacht van de onderzoekers 11 Help ze niet naar de tuut NIEUW 12 Aan de slag met biotechniek NIEUW 13 Zwerfvuil is niet meer chill NIEUW 14 Techniek en wetenschap NIEUW 15 Jongeren bloggen over energie! NIEUW 16 Eurekaswedstrijd NIEUW 17 Vormingsaanbod Natuur- en educatiecentrum De Helix NIEUW 18 Vormingsaanbod Natuur- en educatiecentrum PIME NIEUW 19 Materiaaldepot van de provincie Vlaams-Brabant NIEUW 20 Herhalingen 1 Nieuwe leerplannen Natuurwetenschappen NIEUW Sinds september 2010 is een nieuw leerplan Natuurwetenschappen in voege in de eerste graad A-stroom en in 1B en BVL. Naast de levende natuur komen de leerlingen eerste graad nu ook in aanraking met aspecten van de niet-levende natuur. In september 2012 komen deze leerlingen voor het eerst in de tweede graad. Om die reden heeft de overheid de eindtermen wetenschappen voor de tweede graad aso geactualiseerd en heeft het VVKSO nieuwe leerplannen wetenschappen (biologie, chemie en fysica) ontwikkeld die in sept in voege treden. Voor het bso heeft de overheid voor het eerst eindtermen natuurwetenschappen ontwikkeld (zowel voor de tweede als de derde graad). In sept treedt daarom een nieuw leerplan PAV in voege. Voor tso/kso heeft de overheid de bestaande eindtermen (nog) niet geactualiseerd. Hierdoor zijn sommige leerplandoelstellingen fysica overlappend met eindtermen natuurwetenschappen van de eerste graad. Omwille van de duidelijkheid en in het belang DPB, F. de Merodestraat 18, 2800 Mechelen, tel.: fax: dpb.mb@kerknet.be Website: Maandberichten Vademecum Vakdocumenten - 1 -

2 van een kwaliteitsvolle invulling van de onderwijstijd heeft het VVKSO beslist om in september 2012 een aantal nieuwe leerplannen wetenschappen in voege te laten treden. De nieuwe leerplannen zijn te downloaden op de website van het VVKSO ( Volgende leerplannen worden geactualiseerd: Sociale en technische wetenschappen (D/2011/041 D/2012/080) Audiovisuele vorming, Beeldende en architecturale kunsten, Beeldende en architecturale vorming, Muziek, ordkunst-drama, Fotografie, Handel, Handeltalen, Grafische media, Grafische communicatie (D/2010/021 D/2012/079) De actualisatie omvat: Enkele doelstellingen die overlappen met de eerste graad worden geschrapt. De overige doelstellingen blijven behouden. Het bestaande leerplanformat blijft behouden. In praktijk betekent dit dat bepaalde onderdelen in de leerboeken moeten worden geschrapt en niet meer in de jaarplanning moeten worden opgenomen. 2 Aanpassingen vakdocumenten en vademecum- NIEUW De vakdocumenten en vademecum werden lichtjes gewijzigd. Deze documenten en de vorige maandberichten vind je op de website van de pedagogische begeleiding: Kies in het menu achtereenvolgens: Vicariaat Mechelen-Brussel ocesane Pedagogische Begeleiding SO en dan bovenaan in het menu: vakdocumenten - vademecum of maandberichten. 3 Werkoverleg tussen de AV Natuurwetenschappen TV Techniek en AV Wetenschappelijk Werk NIEUW en AANBEVOLEN! Sinds september 2010 is in alle basisopties van de eerste graad van de a stroom zowel het nieuwe leerplan Natuurwetenschappen (2012/001) als het nieuwe leerplan techniek (2010/017) in voege. In het leerplan WW/SEI (2011/009) in het tweede jaar van de basisoptie Moderne- Wetenschappen zijn enkele pedagogische wenken aangepast. De leerplandoelstellingen zijn sinds 2006 onveranderd. t betekent dat op het einde van dit schooljaar de nieuwe cyclus voor de eerste maal volledig doorlopen is. De eerste reacties van het werkveld maken een aantal dingen zichtbaar: leerkrachten WW passen hun inhouden onvoldoende aan de nieuwe leerplannen NW zodat soms inhoudelijke overlappingen voorkomen. Overleg kan voor alle partijen een meerwaarde betekenen. De afstemming tussen de gekozen inhouden techniek en WW (elk om hun leerplandoelen te halen) is dikwijls niet optimaal. Daarom bieden wij een teamgebonden werken overlegmoment aan voor collega s NW WW en techniek. Via deze driezijdige samenwerking en een studie van alle leerplannen willen we mogelijkheden openen om elk vak zijn eigen leerplandoelstellingen op een betere en tijdsefficiëntere manier te laten realiseren. Deze nascholing bestaat uit 2 sessies die in de loop van het eerste en tweede trimester van het schooljaar worden gepland. Locatie: Plaats Datum sessie 1 Datum sessie 2 Mater Dei Sint-Jacobsplein 3000 Leuven (parking op Sint-Jacobsplein) 26 september januari

3 Sint-Theresia college Veldstraat 11 Kapelle op den bos (parking aan de school) Via Waaiberg TIENEN (parking op de speelplaats) Sint-Niklaasinstituut Bergense steenweg Anderlecht (parkeren op de schoolparking) 17 oktober januari november februari november februari 2013 t telkens van 14u tot 17.00u. Inschrijven gebeurt met de schoolcode via Kies beneden links voor DPB-OND en vervolgens voor Secundair, Biologie-Natuurwetenschappen-WW, module MNT-1. Indien gewenst kan in het schooljaar een terugkomsessie georganiseerd worden. 4 ICT-integratie in natuurwetenschappen eerste graad Herneming I2O NIEUW t schooljaar startte het VVKSO, in opvolging van de nascholingen m.b.t. het nieuwe leerplan NW met een nieuw project: I2O - ICT-integratie in NW eerste graad. Het werden praktische ICT-nascholingen, onder leiding van Catherine Van Nevel en Ria Rombouts. Het efficiënter realiseren van de doelstellingen, met leerwinst voor de leerlingen, stond hierbij centraal. Om collega s die het voorbije schooljaar niet meer konden aansluiten tegemoet te komen, worden de sessies hernomen. Vermits er vooral laagdrempelige en eenvoudige toepassingen aan bod komen, hoef je zeker geen ICT-deskundige te zijn. Ook wanneer jouw lokaal slechts een beperkt aantal computers heeft, kan je met deze nascholingen aan de slag. De sessies gaan door op onderstaande data, tijdens de voormiddag van 9 u - 12 u, s namiddags van u u. Herhaling I2O Locatie S1 S2 S3 S4 Antwerpen DSKO Assebroek DPB Brussel DNI Hasselt DINAC Oostakker EDUGO 04/10/ /10/ /09/ /10/ /10/ /11/ /11/ /11/ /11/ /11/ /02/ /02/ /01/ /01/ /01/ /03/ /03/ /03/ /03/ /04/

4 Inschrijven kan met de schoolcode op (aanbod>secundair onderwijs>ict>i2o). Voor meer info kan je terecht bij of 5 Ontmoeting beginnende leraars - NIEUW e zijn dit schooljaar gepland op woensdagnamiddag 3 oktober 2012 en woensdagnamiddag 30 januari Congres wetenschappen NIEUW Op 17 november 2012 heeft het 18 e Vlaams congres voor leraars wetenschappen plaats in epenbeek. 7 Nascholingen PDCL (Leuven) NIEUW ICT : Creativiteit Aantrekkelijke presentaties maken met e 9/11/2012 PREZI Voor meer informatie kan je terecht op de website: 8 Nascholingen CNO (Antwerpen) NIEUW Darwins kluitje: nieuwe ideeën over de vorming van e 3/10/2012 soorten Het verschijnsel wetenschap e 07/11/2012 Microscopie: de microscoop adequaat inzetten tijdens de e 17/10/2012 les Bijdrage v.d. genetica aan het begrijpen van onze Za 13/10/2012 oorsprong en het ontrafelen van historische vragen Voor meer informatie kan je terecht op de website CNO 9 rkshop ontdekkend en onderzoekend leren NIEUW Op woensdagnamiddag 10 oktober aanstaande van u tot uur organiseert Technopolis een workshop Ontdekkend en onderzoekend leren voor leraren Natuurwetenschappen 1 ste graad. Bezoekt u met uw leerlingen Technopolis? Ja? Tijdens deze workshop onderzoeken we welke leerplandoelstellingen van NW eerste graad u met opstellingen in Technopolis kan realiseren. Neen? Dan gaan we na op welke manier u de wondere wereld van Technopolis kan binnenbrengen in je klas. Sowieso gaat u tijdens deze workshop actief aan de slag en staat het onderzoekend leren centraal. Voor meer informatie: zie 10 Nacht van de onderzoekers NIEUW Wetenschap thuis is het thema van de nacht van de onderzoekers 2012, op vrijdagavond (en nacht) 28 september, in Brussel, Bergen, Luik, Louvain-la-Neuve en Charleroi. Wetenschappers en technici zetten er wetenschappelijk onderzoek, technische bijdragen en vernieuwende ideeën in de kijker via workshops, wetenschapsshows, demonstraties, theater, filmprojecties, tentoonstellingstands en wetenschapscafés. Je kan met je klas vooraf (voor het grote publiek binnenstormt) gratis komen proeven in Brussel (Botanique en Planetarium), tussen 13 en 18 uur. Meer info via 11 Help ze niet naar de tuut NIEUW Algemene info over oorzaken en gevolgen van gehoorschade, handige en eenvoudige tips om je oren te beschermen, je eigen luistergedrag testen om uit te zoeken welke risico s je loopt Je vindt het allemaal op de website van Help ze niet naar de tuut, een nieuwe sensibiliseringscampagne van de Vlaamse overheid rond gehoorschade

5 Blikvangers in de campagne zijn een reeks radiospots. De spotjes starten met alledaagse situaties (een voetbalmatch, een etentje, een kind dat een videospelletjespeelt). Na de intro worden de geluiden eerst schel, dan dof en de gesprekken onverstaanbaar, net zoals mensen met gehoorschade die situatie zouden beleven. Je kan de radiospots herbeluisteren op de website, waar je ook alle campagnemateriaal (algemene info, tips, luistertest ) vindt. Wil je zelf het geluidsniveau in de klas, in een dancing, op café of thuis meten. De Vlaamse Overheid lanceert een gratis decibelmeter-app om het risico op gehoorschade in te schatten. De app is beschikbaar voor Android of iphone. Meer info via lutt.hamels@lne.vlaanderen.be 12 Aan de slag met biotechniek NIEUW Op 23 juni 2012 vond de biotechdag plaats. Hierover werden enkele lestips verzameld op 13 Zwerfvuil is niet meer chill NIEUW Het is niet altijd eenvoudig om een boodschap over zwerfvuil te vertalen naar een taal die jongeren aanspreekt. Daarom werkte de Vlaamse koepel 'indevuilbak', een gezamenlijk initiatief van de OVAM, Fost Plus en lokale besturen, in samenwerking met GREEN en de Arteveldehogeschool, gratis online lesmateriaal rond zwerfvuil uit. Meer info via 14 Techniek en wetenschap NIEUW RVO-Society wil jongeren interesseren voor techniek en wetenschap. We zijn er daarbij steeds van uitgegaan dat techniek en wetenschappen relevant zijn voor onze samenleving en hebben altijd ingespeeld op maatschappelijke uitdagingen. De noden van de samenleving veranderen echter voortdurend en nu willen we samen met jullie een nieuwe uitdaging aangaan: de nood aan een duurzame wereld. De nieuwe projecten die we nu ontwikkeld hebben, spelen in op deze uitdaging en kaarten nieuwe thema s aan, zoals biochemie en energie. Het belangrijkste doel van RVO-Society is leerkrachten hierbij te ondersteunen. Zo kan je als leerkracht techniek en natuurwetenschappen eerste graad of leerkracht natuurwetenschappen tweede en derde graad bij ons terecht voor nascholingen rond techniek en duurzaamheid, kant-en-klare projecten op de website of materiaalkoffers. Neem zeker eens een kijkje naar ons nieuw educatief aanbod op onze website! Bekijk je het liever op papier? wnload de brochure hier. 15 Jongeren bloggen over energie! NIEUW Pilootscholen gezocht voor het project Jongeren en nieuwe media: een duurzame cocktail. Zonnepanelen in de wijk? Staan er windmolens of waterkrachtcentrales in de omgeving? In dit pilootproject gaan jongeren van 16 tot 18 jaar op stap in eigen regio om de hoeveelheden geproduceerde hernieuwbare energie in kaart te brengen. Ze doen dit door rapportering op een eigen blog. Op een overkoepelende site van het project worden de data van de verschillende scholen vergeleken, verwerkt, geïnterpreteerd en gevisualiseerd. Al communicerend zoeken de scholen antwoorden op de volgende vragen: Wat is het aandeel van de hernieuwbare energie in het totale energiegebruik in onze regio/van België? Kunnen we nog meer energie besparen? Is er ruimte voor nieuwe duurzame installaties? Zullen we de Belgische doelstelling van 13% hernieuwbare energie in onze regio - België halen? Geboeid door energieproblematiek en ICT? - 5 -

6 Ben je een school die geen duurzame uitdaging uit de weg gaat? Registreer je dan hier als pilootklas. Nog vragen? Contacteer coördinator Filip Leemans t project is een samenwerking tussen RVO-Society, Hypothèse en Belgian Broadband Platform vzw. 16 Eurekaswedstrijd NIEUW Eurekas, een initiatief van de Associatie KULeuven en Technopolis, is een wedstrijd die jongeren van 12 tot 18 jaar op een verantwoorde en leuke manier laat proeven van projectwerk, wetenschappen en technologie. De deelnemers vormen - al dan niet in klasverband - een groepje, voeren een proef uit of realiseren een ontwerp, rapporteren op de website en maken zo kans op prijzen in mei 2013 op de Eurekas-Awards. Tijdens de editie staat het thema "Mobiliteit en ruimtevaart" centraal. Vanaf midden september lees je er meer over. 17 Vormingsaanbod Natuur- en educatiecentrum De Helix NIEUW Voor praktijkgerichte vormingen i.v.m. natuur- en milieueducatie kan je als leraar beroep doen op de expertise van het educatieteam van De Helix. Deze opleidingen worden op vraag ofwel in De Helix te Grimminge of in de school gratis georganiseerd. Verplaatsingskosten van de lesgever en de syllabus worden wel aangerekend. Een minimum van 10 deelnemers is vereist. Op vraag kan een vorming op maat worden uitgewerkt. Voor meer informatie kan je terecht op de website en bij Kristine Timmermans (tel ). Activiteiten secundair onderwijs Oriëntatietocht Geo Platteland Speurtocht Biologisch wateronderzoek Biotoopstudie bos Landschapsstudie Roofvogels en hun leefmilieu Bos- en landschapswandeling Veldwerk bos Veldwerk grasland Biologisch en chemisch wateronderzoek In de ban van de decibel (expo) + Decibels in de praktijk 18 Vormingsaanbod Natuur- en educatiecentrum PIME NIEUW In september zwaait het PIME de deuren opnieuw open en vanaf januari draaien we weer op volle toeren, maar dit najaar starten ze al met een beperkt aanbod. Voor de 2 e graad biedt PIME een vernieuwde excursie op de Kesselse heide aan : de werkbladen maken plaats voor ipads, er worden digitale kaarten gebruikt en de verslagen worden doorg d Zo leren de leerlingen op een eigentijdse manier dit bijzondere ecosysteem beter kennen. Er zijn nog meer vernieuwingen op til. Eind november mag je onze nieuwe brochure in de bus verwachten. Neem dan al een kijkje op de vernieuwde website :

7 19 Materiaaldepot van de provincie Vlaams-Brabant NIEUW De provincie Vlaams-Brabant stelt heel wat onderzoeks- en documentatiemateriaal gratis ter beschikking van scholen. Het materiaal (milieumeter, loepe, verrekijker, waterthermometer, zoekkaarten, insectenzuiger, ) kan gratis ontleend worden op verschillende locaties in de provincie. Voor meer info: sult=yes&order=provincie,gemeente 20 Herhalingen 20.1 Kunststoffen in het onderwijs Herhaling Kunststoffen zijn niet meer weg te denken in ons dagelijks leven, denken we maar aan de vele toepassingen in de automobielsector, de bouw, verpakkingen, maar ook in minder voor de hand liggende sectoren zoals de medische sector en zelfs in de ruimtevaart... Het is dan ook belangrijk dat er voldoende aandacht is voor kunststoffen in het onderwijs. Daarom biedt WVOK de volgende pakketten aan: Eerste graad: GSM houder en agendaklem: mbv een lijnbuiger gaat de leerling van de eerste graad een GSM-houder of een agendaklem plooien. Deze GSM houder kan je bestellen via de volgende link. Op deze website vind je tevens een lespakket rond deze GSM-houder. De agendaklem kan je bestellen via deze link. Tweede graad: KIK-OV: DBO (enst Beroepsopleiding), bedrijven uit de kunststofverwerkende sector, de (hoge)scholen met een kunststofopleiding en WVOK hebben samengewerkt aan dit project. Voor de leerkrachten zijn een aantal handige tools ontwikkeld. Zo kan je de beroepenfilms en de templates bekijken via de volgende link. Derde graad: interessante lespakketten rond de thema's grondstoffen, kunststofverwerkingstechnieken, kunststofbewerkingstechnieken en matrijzen zijn te downloaden via deze link Seksleven jongeren Herhaling Link! is een nieuwe brochure van Sensoa voor jongeren tussen 15 en 18 jaar. Met daarin verhalen, testjes en mythes over items zoals anticonceptie, soa's en de eerste keer maar ook over internet, relaties, weerbaarheid en ongemakken bij seks. Voor meer uitleg krijgen ze meteen de zoektermen mee die hen verder helpen op Allesoverseks.be, de jongerensite van Sensoa. e bevat meer dan drieduizend items in de vorm van vraag/antwoord, verhalen en nieuwsberichten over alles wat leeft rond seksualiteit en relaties. Link! kan uitgedeeld worden aan jongeren of meegegeven naar huis, maar het is ook geschikt om mee te werken in groep. Bestellen via (shop). De publicatie is gratis voor intermediairs die met jongeren rond relaties en seksualiteit werken Over the top (tweede en derde graad secundair) Herhaling Over the top (GREEN) is een nieuwe, uitleenbare tentoonstelling voor de tweede en derde graad secundair onderwijs. Creatieve voorbeelden uit Zuiden en Noorden dagen je uit om de toekomst te hertekenen. Jonge klimaatambassadeurs leveren inspiratie rond vijf thema s: voeding, mobiliteit, consumptie, energie en natuur. Ontlenen kan vanaf september. Trantz (Djapo) is een nieuw vakoverschrijdend project voor leerlingen en leraren tweede en derde graad tso, bso en dbso. Trantz daagt je leerlingen uit om een duurzame output te ontwikkelen binnen hun studiegebied. Meer info via

8 Met vriendelijke groeten De pedagogische begeleiders Natuurwetenschappen Voor de eerste graad aspecten levende natuur Marijke Covens, J. Mehaudensstraat 25, 1600 Sint-Pieters-Leeuw Voor de eerste graad aspecten niet-levende natuur en voor de tweede en derde graad tso en derde graad aso Stefaan Lamonte, Wijngaardstraat 123, 1703 Schepdaal stefaan.lamonte.mb@kerknet.be - 8 -