OPMAAK KERKENBELEIDSPLAN ZINGEM

Transcriptie

1 OPMAAK KERKENBELEIDSPLAN ZINGEM WAT VOORAFGING Vlaanderen telt momenteel meer dan 1800 parochiekerken. Lange tijd waren deze kerken letterlijk en figuurlijk hét middelpunt van het dorp of de wijk. De belangrijke levensmomenten van de lokale bevolking huwelijk, geboorte, dood werden er gevierd of herdacht, de torenklokken en later het torenuurwerk structureerden de werkdag met regelmatig gelui. Het luiden van de klokken fungeerde als een sms of tweet avant-lalettre Sinds de secularisering van de laatste decennia is het kerkbezoek, het aantal gelovigen en priesters geleidelijk aan afgenomen. Kerken worden minder frequent gebruikt maar gemeenten blijven wettelijk wel verplicht om bij te springen in de kosten van het onderhoud van deze gebouwen. Het beheer ervan ligt in de handen van lokale kerkfabrieken. In 2011 vond minister Geert Bourgeois, toenmalig minister van Binnenlands Bestuur, de tijd rijp om verder na te denken over de toekomst van de Vlaamse parochiekerken. In zijn conceptnota van 24 juni 2011 en een brief aan alle gemeentebesturen, kerkfabrieken en centrale kerkbesturen, vroeg hij de lokale besturen een langetermijnvisie over de parochiekerken op hun grondgebied te ontwikkelen. De minister vroeg aan te duiden welke kerken sowieso parochiekerk zouden blijven, welke kerken gedeeld zouden kunnen worden met andere christelijke gemeenschappen (medegebruik), welke kerken in aanmerking komen voor een gezamenlijk profaan en religieus gebruik (nevenbestemming) in de tijd (multifunctioneel gebruik) of in de ruimte (gedeeld gebruik) en welke kerken tot slot in aanmerking zouden komen voor een volledig nieuwe profane bestemming (herbestemming, onttrekking aan de eredienst), of in extreme gevallen sloop. Dergelijke visie dient te worden bekomen na een lang en breed overleg met alle betrokkenen (kerkelijke en burgerlijke overheid, verenigingen, ganse bevolking) en te worden uitgeschreven in een parochiekerkenplan of kerkenbeleidsplan. Cruciaal is dat zo n plan tot stand komt na een ruime dialoog en breed gedragen is. Vanaf 1 januari 2015 is een goedgekeurd kerkenbeleidsplan een voorwaarde geworden om nog aanspraak te kunnen maken op de maximale subsidiëring van 80% voor beschermde kerken van de Vlaamse overheid (erfgoedpremie van het Agentschap Onroerend Erfgoed). Aangezien alle drie de kerken van Zingem zo n beschermd statuut hebben (monument), is een kerkenbeleidsplan dus een must om in de toekomst verdere restauraties te kunnen uitvoeren. De gemeente Zingem wil dan ook werk maken van een gedragen kerkenbeleidsplan voor de drie kerken op haar grondgebied: de Sint-Bavokerk te Zingem, de Sint-Jan-Baptistkerk te Ouwegem en de Heilige-Petrus en Urbanuskerk te Huise.

2 STAPPENPLAN In nauw overleg met het Centraal Kerkbestuur en de drie kerkfabrieken heeft de gemeente beslist om het Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur (CRKC) aan te stellen om haar te begeleiden bij de opmaak van dit plan. Het CKRC heeft de laatste jaren ruime ervaring opgebouwd met het begeleiden en het opstellen van kerkenbeleidsplannen in Vlaanderen (meer informatie op en gaat graag de uitdaging aan om na uitgebreid lokaal overleg en studie te komen tot een algemeen gedragen en positief toekomstverhaal voor de kerken van Zingem. Het CRKC gebruikt een algemeen stappenplan om te komen tot een ruim gedragen plan. De twee eerste stappen, het uitwerken van een pastoraal plan en een algemeen startmoment met gemeente- en kerkbesturen, zijn reeds doorlopen UITWERKEN PASTORAAL PLAN Ook langs kerkelijke zijde is, in navolging van de nota Bourgeois en als antwoord op de toenemende ontkerkelijking, grondig nagedacht over de toekomst van de territoriale pastoraal. In het bisdom Gent werden zo in de zomer van 2016 nog concrete stappen gezet met de hervorming van de dekenaten en parochies. Voor onze regio werd het nieuwe dekenaat Oudenaarde decretaal opgericht op 15 augustus 2016 als één van de tien nieuwe dekenaten van het bisdom Gent. Het omvat de vier oude dekenaten (Oudenaarde, Ronse, Kruishoutem, Horebeke) en zal uit vijf nieuwe parochies bestaan. Het voormalige dekenaat Kruishoutem wordt zo één nieuwe parochie Zingem-Kruishoutem-Petegem (drie gemeenten: Kruishoutem, Wortegem-Petegem, Zingem). In een door de bisschop goedgekeurd pastoraal plan werden de Sint-Bavokerk te Zingem, de Sint-Eligiuskerk te Kruishoutem en de Sint- Martinuskerk te Petegem aangeduid als ankerkerken. Dit zijn liturgische kerken die exclusief en voor onbepaalde tijd behouden blijven voor de katholieke eredienst en waar sowieso elk weekend een eucharistieviering zal doorgaan. De andere kerken, zoals bijvoorbeeld de kerken van Huise en Ouwegem, zullen vanaf juli 2017 gebruikt worden voor occasionele vieringen,

3 huwelijken en begrafenissen, maar zijn na onderling overleg mogelijk vatbaar voor neven- of herbestemming. START- EN INFOMOMENT Op 20 december verzorgde het CRKC een algemeen start- en infomoment voor het gemeentebestuur, het Centraal Kerkbestuur, de drie kerkbesturen en de parochieploeg(en) over het op te stellen kerkenbeleidsplan voor de gemeente Zingem. Alle partners zullen zich de volgende maanden dienen te buigen over de volgende vragen (hierbij uiteraard rekening houdende met pastoraal plan : Welke kerken worden nog voorbehouden voor occasionele vieringen? Welke kunnen openblijven gecombineerd met een nevenbestemming Welke kerken gaan we effectief herbestemmen? De volgende stappen zullen hierbij doorlopen worden: SAMENSTELLEN KERKELIJKE EN BURGERLIJKE WERKGROEP Deze twee groepen verzamelen informatie en bespreken de toekomstmogelijkheden voor de drie kerken. De kerkelijke werkgroep bestaat uit vertegenwoordigers van het Centraal Kerkbestuur, de voorzitters van de drie kerkfabrieken, vertegenwoordigers van de parochieploegen, de pastoor en deken. Deze werkgroep denkt verder na over welke rol de drie kerken in de pastoraal van de toekomst zullen spelen.de burgerlijke werkgroep bestaat uit mevrouw de burgemeester, de bevoegde schepenen en ambtenaren en vertegenwoordigers uit de verschillende fracties van de gemeenteraad. Zij zullen de huidige en mogelijk toekomstige noden van de nieuwe fusiegemeente Zingem-Kruishoutem onderzoeken (vb. bibliotheek, scholen, gemeenschapsruimtes, loketten, opvang, etc.) en nagaan of kerkgebouwen daar eventueel een nood kunnen vullen. Beide werkgroepen zullen hierbij hun achterban consulteren.

4 OPMAAK GEDETAILLEERDE INVENTARISSEN PER KERK Het CRKC zal in samenwerking met de kerkfabrieken en de gemeente informatie over: - de cultuurhistorische, architecturale en bouwfysische toestand van de kerken, - de ruimtelijke omgeving, - het actuele gebruik van de kerken en - eventuele interesse van nieuwe actoren voor de kerken oplijsten. Consultaties, publicaties over de kerken en een plaatsbezoek zullen hierbij cruciaal zijn. Alle informatie zal leiden tot een sterkte-swakte analyse van de drie kerkgebouwen om zo op een objectieve manier beslissingen te kunnen nemen over hun toekomst. CONTACTMOMENTEN PER KERK In de loop van de maand februari wordt in elke Zingemse kerk een Open Avond georganiseerd waarop alle burgers welkom zijn om hun ideeën over de toekomst van hun kerk mee te geven. Na voorbeelden van valorisatie, neven- en herbestemmingen, zal in kleinere groepjes gebrainstormd kunnen worden. Deze sessies zullen, telkens om 19u30, doorgaan op: woensdag 8 februari in de Sint-Bavokerk te Zingem woensdag 15 februari in de Heilige-Petrus en Urbanuskerk te Huise woensdag 22 februari in de Sint-Jan-Baptistkerk te Ouwegem STUURGROEP EN UITWERKEN CONSENSUS Vertegenwoordigers van de kerkelijke en burgerlijke werkgroep zullen in de loop van de maanden maart en april in een stuurgroep alle verzamelde informatie, meningen en ideeën naast elkaar leggen en omwerken tot een gezamenlijke visie over de toekomst van de kerken van Zingem. Deze consensus zal worden uitgeschreven in een voorlopige versie van het kerkenbeleidsplan voor de gemeente. PUBLIEKE INFOAVOND Deze voorlopige consensusvisie wordt dan voorgelegd op een infoavond aan de ruimere bevolking van Zingem. Feedback die die avond wordt meegegeven, wordt mee verwerkt in het finale plan.

5 OFFICIËLE GOEDKEURING KERKENBELEIDSPLAN Na de principiële goedkeuring door de twee werkgroepen en het College van Burgemeester en Schepenen, wordt het plan ter officiële goedkeuring voorgelegd aan de bisschop. Tot slot wordt het kerkenbeleidsplan goedgekeurd door de gemeenteraad en omgezet in een gemeenteraadsbesluit. Het is de uitgeschreven versie van het plan, de goedkeuring van de bisschop en het gemeenteraadsbesluit die ook noodzakelijk zijn voor het in de toekomst kunnen verkrijgen van erfgoedpremies van de Vlaamse overheid. Mocht u als geïnteresseerde inwoner vragen, opmerkingen of suggesties hebben, kan u bij de leden van de burgerlijke of kerkelijke werkgroepen terecht. U bent uiteraard allen van harte welkom op de Open Avonden per parochie, die in februari zullen doorgaan. Er zal samen met het CRKC naar gestreefd worden het finale kerkenbeleidsplan een zo breed mogelijk draagvlak te geven. We kijken er naar uit om samen met iedereen een positief verhaal te schrijven voor de Zingemse kerken!