Het beheer van onroerend religieus erfgoed in Vlaanderen

Transcriptie

1 Het beheer van onroerend religieus erfgoed in Vlaanderen Studienamiddag Erfgoedzorg voor protestants-evangelische kerken 18 februari 2017

2 Inhoud Wetgeving beheer en onroerend (erf)goed Medegebruik, nevenbestemming en herbestemming Veiligheidszorg

3 Wetgeving beheer en onroerend (erf)goed

4 Korte historiek Rijke geschiedenis Vooravond Belgische Revolutie: 56 protestante gemeenten 1830: godsdienstvrijheid 6 mei 1839: federale erkenning representatief orgaan 1879: Erkenning protestants-evangelische eredienst 30 maart 2016: 49 erkende lokale geloofsgemeenschappen. 700-tal onder ARPEE Atlas van het religieus erfgoed in Vlaanderen

5

6 Juridisch kader Federale wetgeving: Erkenning erediensten (katholieke, protestantsevangelische, anglicaanse, orthodoxe, islamitische en israëlitische) Erkenning van niet-confessionele levensbeschouwingen: vrijzinnigheid (sinds 1993). Aanvraag Boeddhisme lopende. Lonen en pensioenen van bedienaars erediensten en subsidiëring van de levensbeschouwingen Vrijstelling van bepaalde belastingen voor gebouwen eredienst

7 Juridisch kader Gewestelijk Vlaams decreet op materiële organisatie en werking van de erkende erediensten: Eredienstendecreet Omzetting van Keizerlijk decreet en federale wetgeving in gewestelijk decreet Dateert van 2004, herzien in 2012 Samenstelling, taken en bevoegdheden beheersorganen Relatie met gemeenten en provincies: toezicht > Hieruit volgt op provinciaal en gemeentelijk niveau: Verplichte materiële steun aan de erkende erediensten: Tussenkomst in tekort in de exploitatie Tussenkomst in investeringen voor onderhoud en restauratie van kerkgebouwen Huisvesting bedienaars erediensten

8 Onroerenderfgoeddecreet (2013) en diverse uitvoeringsbesluiten (2014), in voege vanaf 1/1/2015, gewijzigd in 2017 Vervangt huidige regelgeving: Monumentendecreet (1976), Archeologiedecreet (1993), Landschapszorgdecreet (1996) en wet uit 1931 Regelt (o.m.) de premies voor restauratie Kerkenbeleidsplan is voorwaarde voor premie NB ook verplichting voor premiedossiers op wachtlijst onder oude decreet. Overgangsmaatregel tot 30/9/17 Stroomschema: ges/downloads/2016_percentage_erfgoedpremie_eredienst _lokale_overheden.pdf Inspiratienota kerkenbeleidsplannen

9 Decreet Binnenlands Bestuur Decreet met betrekking tot de subsidiëring voor gebouwen van de eredienst (12 juli 2013) + Besluit van 20 december 2013 Voor de niet-beschermde kerken Subsidies voor nieuwbouw, aankoop en verbouwing, renovatie, studies herbestemming en studies en aanpassingen nevenbestemming Omzendbrief BB 2014/2 geeft toelichting over procedure en prioriteiten Maximaal 30 % van de kostprijs van de werken, verhoogd met 7 % algemene kosten

10 Decreet Binnenlands Bestuur Decreet met betrekking tot de subsidiëring voor gebouwen van de eredienst (12 juli 2013) + Besluit van 20 december 2013 Gemeentelijke beleidsvisie op gebouwen van de eredienst (attest van gemeente en van representatief orgaan) voorwaarde voor subsidies ciering/subsidies

11 Waarom een kerkenbeleidsplan? Vanuit problematiek rooms-katholieke parochiekerken Noodzakelijk document om aanspraak te kunnen maken op premies of subsidies van de Vlaamse overheid: > voor beschermde kerken Agentschap Onroerend Erfgoed > voor niet-beschermde kerken: Agentschap Binnenlands Bestuur. In theorie volstaat een attest van representatief orgaan en gemeente over lange termijngebruik van de kerk. In praktijk pleiten men voor kerkenbeleidsplan met een gezamenlijke beleidsvisie voor de hele gemeente.

12 Kerkenbeleidsplan Vraag voor premie voor beschermd goed bestemd voor erkende eredienst noodzaak kerkenbeleidsplan voor heel gemeente volgens inspiratienota t/images/ _inspiratienota_kerkenbeleidsplan nen.pdf 2 dossiers op wachtlijst onder oude decreet OE: Gent en Antwerpen Enkel niet-beschermde kerken? Navraag bij ABB. Eenvoudige procedure Inhoud nota Ondersteuning door het CRKC

13 Medegebruik, nevenbestemming en herbestemming

14

15 Richtlijnen en definities Medegebruik: terbeschikkingstelling van het kerkgebouw voor religieuze activiteiten van andere katholieke of christelijke geloofsgemeenschappen. Onder voorwaarden Oecumenisch Directorium van de Pauselijke Raad voor de Bevordering van de Eenheid van de Christenen. In praktijk: Wereldraad van kerken Nevenbestemming nog wel religieuze activiteiten, maar te groot voor plaatselijke geloofsgemeenschap. Onderscheid tussen multifunctioneel gebruik en een gedeeld gebruik Herbestemming Gebruiksovereenkomsten 2013: 19/1786 medegebruik in rk-parochiekerken (Antwerpen, Boom, Dilbeek, Eeklo, Ieper, Koekelare, Kuurne, Leopoldsburg, Linter, Meeuwen-Gruitrode, Oostrozebeke, Riemst, Schoten, Sint- Gillis-Waas, Voeren, Waregem, Wervik en Zaventem

16 Contracten medegebruik, nevenbestemming, etc. Beschikbaar via mail of

17

18 Sint-Jozef Antwerpen 18

19 Sint-Martinus Hasselt

20 Heilig Hart Antwerpen

21 Brabantse Olijfberg in voormalige kloosterkapel Annuntiaten Antwerpen

22 t Keerske in voormalige Sint-Pieterskapel Brugge

23 Veiligheidszorg

24 CRKC heeft werking rond veiligheidszorg uitgebouwd op vraag van Agentschap Onroerend Erfgoed (uitdovend vs prioriteit niet-beschermde gebouwen van de eredienst) concrete nood uit enquêtes circa 70% van de rkparochiekerken heeft geen specifiek inbraak- en/of branddetectiesysteem

25 DOEL van een meer effectievere veiligheidszorg betere veiligheid kerkgangers en bezoekers optimaal bewaren kerk en inboedel kerken meer permanent kunnen openen Tegen brand, diefstal en vandalisme en waterschade

26 Stap voor stap naar een veiligere kerk: CALAMITEITENPLAN veiligheid al sterk verhogen door kleine maatregelen: LAAGDREMPELIG Preventie en organisatorische maatregelen Fysieke en elektronische maatregelen Wat is een CALAMITEITENPLAN? - Huidige veiligheidssituatie: wat zijn de risico s? - Hoe hieraan remediëren op korte en langere termijn? - Wat te doen bij een noodgeval? STAPPENPLAN om dit op te stellen: zie website

27 VEILIGHEIDSZORG: informatie over wetgeving, risicoanalyse, schadefactoren en calamiteitenplan

28 VERZAMELEN VAN BASISINFORMATIE eerste stap richting calamiteitenplan identificatiefiche plattegrond vroegere noodplannen? nakijken contracten onderhoud installaties controleren verzekering Lidmaatschap MOWA Goede afspraken hulpdiensten

29 RISICOANALYSE EN FORMULEREN ACTIES CHECKLIST met risico s voor verschillende calamiteiten: RONDGANG kerkgebouw Prioriteiten (inventaris) leggen en acties formuleren Sint-Jan-Evangelistkerk Abdij van Park, Heverlee Rondgang pilootproject veiligheidszorg CRKC ( Dimitri Stevens, CRKC)

30 Noodplan lijst met noodnummers en contactpersonen duidelijke instructies wat doen in noodsituaties eerst hulp bij schade waardevolle objecten: Aanbod CRKC

31 Contacteer ons Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur Abdij van Park Heverlee dimitri.stevens@crkc.be