Q&A principeakkoord pensioenaftopping

Transcriptie

1 Q&A principeakkoord pensioenaftopping 1. Wat is de aanleiding voor dit akkoord? Maandenlang probeerden de LAD, Federatie, FBZ en de NVZ een oplossing te vinden voor de pensioenaftopping. De NVZ deed uiteindelijk een eindbod van 53% voor 2015 en 2016, maar dat vonden de LAD, FBZ en Federatie niet afdoende. Medisch specialisten in ruim 10 instellingen staakten daarop hun deelname aan overleggen en op 21 juni 2016 werd in 47 instellingen een zondagsdienst gevoerd. Zowel de NVZ als de LAD, FBZ en Federatie waren niet blij met de ontstane impasse en besloten deze zomer weer in gesprek te gaan, onder leiding van onafhankelijk voorzitter Hans Borstlap, oud-lid van de Raad van State. 2. Wat houdt het principeakkoord precies in? De teruggave van het werkgeversdeel van de pensioenpremie boven bruto is als volgt geregeld: Vanaf 2017 geven werkgevers 70% van de vrijgevallen werkgeverspremie terug aan werknemers, door deze bijdrage toe te voegen aan het Budget Organisatorische Eenheid (BOE). In 2017 en 2018 wordt dit bedrag verplicht individueel toegerekend. Daarna maken medisch specialisten binnen de organisatorische eenheid onderling zelf afspraken hoe ze het budget aanwenden en verdelen. Ze kunnen dan besluiten om, net zoals in 2017 en 2018, de bedragen over alle BOEleden te verdelen, maar kunnen er bijvoorbeeld ook voor kiezen het geld gezamenlijk te beleggen: die keus is (en blijft!) geheel aan henzelf. Bovenop de 70% kunnen lokaal aanvullende afspraken worden gemaakt om het BOE verder op te hogen, bijvoorbeeld op het terrein van patiëntgerichtheid, kwaliteitsverbetering en zorgvernieuwing. Expliciet is afgesproken dat de middelen potentieel meer kunnen zijn dan voorheen beschikbaar was voor de pensioenen. De afspraken onder punt 1 en 2 staan los van de eerdere oplossing in de zogeheten parttime problematiek begin dit jaar. 3. Wat gebeurt er in 2015 en 2016? Op advies van Hans Borstlap wordt 2015 gelaten voor wat het is: wie in dat jaar 53% heeft teruggekregen (conform NVZ-advies) of wél 100% heeft ontvangen, behoudt dat bedrag. Indien in een ziekenhuis niets is uitgekeerd, adviseren we medisch specialisten hun raad van bestuur op te roepen het advies van hun eigen vereniging (NVZ) te volgen en alsnog 53% te geven. Voor 2016 is afgesproken dat werkgevers overgaan tot volledige teruggave van 100%. 4. Wanneer ontvangen medisch specialisten de 100% over 2016? Dat kan pas nadat we weten of medisch specialisten met de afspraken instemmen, dus we vermoeden dat dit niet eerder kan dan in januari Voor wie geldt het principeakkoord? Dit akkoord is van toepassing op de ruim medisch specialisten in algemene ziekenhuizen en andere instellingen die lid zijn van de NVZ, zoals revalidatiecentra; het geldt dus niet voor medisch specialisten in de ggz (omdat we in die sector met GGZ Nederland te maken hebben) en in umc s (voor umc s werd in 2015 al een oplossing gevonden). Ook geldt het akkoord niet voor zorgprofessionals die niet onder de AMS vallen. Wel is in het akkoord opgenomen dat AMS-partijen vinden dat de bovenstaande afspraken een passende vertaling moeten krijgen in de Cao Ziekenhuizen naar de overige medewerkers die niet vallen onder de AMS, in de inkomenscategorie boven de

2 6. Wat is een BOE? Het BOE staat voor Budget Organisatorische Eenheid; dit is het budget dat beschikbaar is voor medisch specialisten die deel uitmaken van een organisatorische eenheid. Een organisatorische eenheid is een eenheid waarbinnen medisch specialisten van eenzelfde specialisme (zoals een vakgroep) of van verschillende specialismen gezamenlijk zorg leveren aan patiënten. Het BOE is ingevoerd op 1 januari 2016, toen de nieuwe AMS officieel van kracht werd. Een van de pijlers uit de AMS is dat medisch specialisten in dienstverband nauw worden betrokken bij de ziekenhuisorganisatie. De komst van een budget organisatorische eenheid sluit daarop aan: zo n budget past bij de afspraak dat medisch specialisten verantwoordelijkheid kunnen nemen bij de verdeling en inrichting van hun werkzaamheden. Zie de handreiking Budget Organisatorische Eenheid voor meer informatie: _v01.pdf. 7. Waarom verloopt de teruggave via het BOE? Het principeakkoord is na lange en moeizame onderhandelingen tot stand gekomen: in 2015 en 2016 hebben we maandenlang geprobeerd om tot een oplossing te komen, maar de NVZ weigerde om verder te gaan dan 53%. Daarop is actie gevoerd door medisch specialisten. Gelukkig niet zonder effect: deze zomer besloten we weer in gesprek te gaan, met een onafhankelijke voorzitter die ervaring heeft met dit soort conflicten. Bij de NVZ bleek echter geen enkele ruimte om tot een structurele oplossing te komen via een individuele aanspraak. Om te voorkomen dat de discussie van anderhalf jaar geleden opnieuw zou worden gevoerd, hebben we gezocht naar andere manieren om het geld naar de medisch specialisten terug te krijgen. De NVZ bood uiteindelijk ruimte door in het verlengde van de gemaakte afspraken in het Manifest Kaap Doorn en de Arbeidsvoorwaardenregeling Medisch Specialisten 70% structureel in het BOE op te nemen. Gecombineerd met de mogelijkheid voor lokale afspraken is er daarmee de mogelijkheid om een volledige teruggave of meer te realiseren. 8. Veel andere werkgevers geven het werkgeversdeel van de pensioenpremie gewoon terug via het salaris. Was dat niet veel simpeler geweest? Ja. Dat was ook onze inzet. Echter, als de andere partij die ruimte niet biedt en je uiteindelijk wel op een andere wijze een structurele afspraak kunt maken waardoor je in elke geval 70% krijgt en in potentie zelfs meer dan 100%, dan heeft dat de voorkeur boven het eerdere aanbod van de NVZ. Het eerdere aanbod was namelijk 53% alleen over 2015 en Medisch specialisten krijgen in ieder geval 70%, maar tot hoe ver kan dat percentage eigenlijk oplopen? Dat hangt ervan af welke afspraken ze binnen hun organisatorische eenheid met hun raad van bestuur maken, maar in potentie kan het oplopen tot meer dan 100%. 10. Hoeveel medisch specialisten krijgen die 100%? Dat is afhankelijk van de manier waarop medisch specialisten dat lokaal uitonderhandelen, maar het maken van aanvullende afspraken boven de 70% is niet vrijblijvend: de AMS-partijen zien erop toe dat die afspraken gemaakt worden en dat de 100% kan worden gehaald. 11. Aan wat voor soort afspraken moet ik dan denken? Gedacht kan worden aan afspraken die tot een verhoogde kwaliteit leiden, waaronder patiëntgerichter werken of het meewerken aan registraties, accreditaties en veiligheidssystemen. Dit kan een selectiecriterium worden voor zorgverzekeraars en daarmee onderdeel worden van afspraken tussen zorgverzekeraar en ziekenhuis. Een ander voorbeeld is de procesoptimalisatie van het zorgprofiel. Het lokale zorgprofiel voor bepaalde zorgproducten kan worden verlaagd door het dusdanig inrichten van processen dat minder

3 verrichtingen nodig zijn voor het leveren van dat product. Dit kan middels procesoptimalisatie, waarbij de medisch specialist een essentiële rol speelt, zowel als bedenker als in de uitvoering. Besparingen kunnen worden gerealiseerd door aanpassing van bijvoorbeeld: diagnostiek (bijvoorbeeld meer differentiatie in aanvraag van onderzoeken, zoals scans); behandeling (bijvoorbeeld minder ligdagen of polikliniekbezoeken, maar ook taakherschikking); inkoop (bijvoorbeeld door standaardisering van hulpmiddelen). Het BOE kan ook worden verhoogd door het inzetten van de onderuitputting van het functiegebonden kosten budget, waardoor er meteen een vliegende start te maken is van dit soort afspraken. Deze gelden zijn nu al afgesproken en in principe voor de medisch specialisten beschikbaar. 12. Hoe kunnen medisch specialisten dit soort afspraken concreet maken? De LAD en Federatie gaan er in 2017 alles aan doen om hen hierbij te ondersteunen en adviseren, zullen hier argumenten en tools voor aandragen en zullen een meldpunt in het leven roepen waar ze terecht kunnen als ze tegen problemen aanlopen. In het akkoord is afgesproken dat het percentage kan oplopen tot meer dan 100% en dat is niet vrijblijvend: zowel de LAD, Federatie als de NVZ zien erop toe dat die lokale afspraken kunnen worden gemaakt. 13. In de mailing staat dat de onderuitputting van het budget functiegebonden kosten een belangrijk onderdeel in de onderhandelingen was. Waarom en wat houdt dit precies in? Wij weten dat een groot aantal medisch specialisten dit het budget functiegebonden kosten* niet opmaakt. Wij hebben aangegeven dat wij onze achterban kunnen oproepen het volledige budget aan bijvoorbeeld opleidingen te spenderen. Wij zijn er echter een voorstander van dat het niet benutte deel van het budget wordt gebruikt voor de afspraken op lokaal niveau in het BOE en niet terugvloeit naar de werkgever. Het is al geoormerkt geld voor medisch specialisten. Onze verwachting is dat dit al snel gaat om een bedrag van per persoon. Stel dat de werkgeversbijdrage voor de pensioenpremie boven de op ongeveer ligt. Als de terugvloeit naar het BOE, dan komt daarmee ongeveer 30% terug. Deze afspraak is niet in het akkoord opgenomen, maar kan op lokaal niveau wel uitonderhandeld worden los van andersoortige afspraken die gemaakt kunnen worden als uitkomst van de onderhandelingen met de zorgverzekeraar. Daar gaan de Federatie en LAD u bij helpen. * het geïndexeerde bedrag voor het budget functiegebonden kosten over 2016 is o.b.v. 1,4% (per 1 januari 2015: 5.871). Het geïndexeerde bedrag over 2017 wordt dan o.b.v. 1,6% (per 1 januari 2016: 5.953). 14. In het principeakkoord zelf staat niets over het inzetten van de onderuitputting van het functiegebonden kosten budget. Waarom niet? De NVZ wilde de onderuitputting middels een bedrag per medisch specialist gebruiken voor het ophogen van de 53% naar de 70%. Daarmee zou echter geld van medisch specialisten die het wel zouden gebruiken, vanuit het budget verdwijnen. De NVZ vond het omgekeerd te ver gaan om de onderuitputting als claim voor organisatorische eenheden af te spreken. In de onderhandelingen hebben de LAD en Federatie aangegeven dat zij de achterban zouden wijzen op de mogelijkheden van de onderuitputting. De keuze is aan een raad van bestuur of het budget wordt opgemaakt voor opleidingszaken of om afspraken te maken in het kader van het Budget Organisatorische Eenheid. 15. Is het niet gek dat medisch specialisten qua prestatie iets moeten doen, voordat ze pensioengeld, een arbeidsvoorwaarde, terugkrijgen? Ze hebben toch gewoon recht op dit geld? Dat was ook onze inzet. Echter, met geen mogelijkheid was er een nadere afspraak te maken. We hebben vervolgens gekeken of wij een individuele aanspraak via de rechter kunnen afdwingen, maar

4 dat werd ons afgeraden mede vanwege de jarenlange discussie. Op een gegeven moment zijn wij onze knopen gaan tellen. Met de afspraken die zijn gemaakt, krijgen de medisch specialisten 70% terug en kunnen in potentie meer dan 100% krijgen. De NVZ wilde dat wij voor de verhoging van de 53% naar de 70% de onderuitputting van de functiegebonden kosten zouden inzetten. Hier zijn wij voor gaan liggen. Dit betekent dat wij die gelden nu kunnen inzetten voor een verhoging naar de 100%. Dit zijn gelden die medisch specialisten toekomen. Veelal zal met alleen al een verwijzing naar de onderuitputting van de functiegebonden kosten een bedrag van tegen de 30% haalbaar moeten kunnen zijn. Als de raad van bestuur die niet inzet, kunnen medisch specialisten ook overgaan tot het volledig benutten van deze gelden, maar dan heeft de raad van bestuur er veel minder aan. 16. Wat moeten medisch specialisten doen om hun pensioengeld te krijgen? In 2017 en 2018 wordt dit bedrag verplicht individueel toegerekend. Daarna maken medisch specialisten binnen de organisatorische eenheid onderling zelf afspraken hoe ze het budget aanwenden en verdelen. De instelling waar u werkt is verantwoordelijk voor de uitvoering van deze afspraak die leidt tot een directe verhoging van uw bruto salaris. 17. Hoe zit het precies met de parttime problematiek? Daarover werden dit voorjaar al afspraken gemaakt, waardoor het parttime probleem tot een minimum is gereduceerd. Bovendien geldt de oplossing die nu voorligt, voor full- én parttimers, omdat de oplossing pro rato is. De parttime problematiek komt erop neer dat de pensioenaftopping bij werknemers met een deeltijd betrekking plaatsvindt naar rato van hun deeltijdfactor. Wie dus een contract heeft voor 80%, mag niet over , maar over pensioen opbouwen. Probleem voor medisch specialisten in ziekenhuizen is dat de AMS een voltijds werkweek van 45 uur kent, terwijl de Cao Ziekenhuizen uitgaat van een voltijds werkweek van 36 uur. Gevolg: wie 36 uur werkt onder de AMS, staat bij het pensioenfonds te boek als deeltijd werknemer met een 80%-aanstelling en dus ligt het maximaal pensioengevend salaris ook 20% lager, terwijl een directe collega die onder de Cao Ziekenhuizen valt en 36 uur werkt, wel 100% pensioen opbouwt. Dit levert een ongelijkheid op. De LAD en de Federatie hebben samen met pensioenorganisatie PFZW inmiddels een deeloplossing gevonden, die wordt ondersteund door de NVZ: het aantal uren dat medisch specialisten met een deeltijdcontract werken tijdens avond-, nacht- en weekenddiensten (anw) telt voortaan mee bij het bepalen van hun pensioengevend salaris. Stel een arts werkt voor 0,15 fte anw-diensten, dan komt het pensioengevend salaris nu op Wat kost deze oplossing in totaal? Hoeveel geld gaat er met andere woorden terug naar medisch specialisten? De totale structurele teruggave, inclusief de parttime-oplossing, bedraagt om en nabij 75% van de vrijval van de werkgeverspremie (zie ook vraag 20). Om aan te vullen tot 100% of meer kunnen lokaal afspraken worden gemaakt, bijvoorbeeld door aanwending van de onderuitputting van het budget functie-gebonden kosten. Als een onderuitputting van 30% wordt ingezet, levert dit in totaal een extra 30% op. Dit kan in totaal leiden tot een teruggave van 104%. Dit staat los van extra afspraken die medisch specialistenen met raad van bestuur maken met de zorgverzekeraar. 19. Wat betekent dat voor een individuele medisch specialist? Voorbeeld 1: een medisch specialist werkt fulltime en verdient per jaar. Teruggave is 70% werkgeversdeel pensioenpremie boven De medisch specialist mist dus opbouw over ,-. Premievoordeel werkgever is 11,75% x = per jaar. De NVZ geeft na het bereiken van het pensioenakkoord nu 8,23% (70%) premie voordeel terug, 8,23% x = 4.950,-per jaar. Voor het akkoord was dit 6,25% (53%) wat neerkomt op 6,25% x = 3.750,- per jaar. U krijgt nu dus meer terug per jaar, en dan structureel.

5 Voorbeeld 2: een medisch specialist werkt 80%; op fulltime basis zou hij verdienen, dus zijn salaris bedraagt , met maximale intensiteitstoeslag, waardoor pensioen wordt opgebouwd tot (i.p.v ). Teruggave is 70% werkgeversdeel pensioenpremie boven De medisch specialist mist dus opbouw over ( ) ,-. Premievoordeel werkgever is 11,75% x = 3877,- per jaar. De NVZ geeft na het bereiken van het pensioenakkoord nu 8,23% (70%) premie voordeel terug, 8,23% x = 2715 per jaar. Voor het akkoord was dit 6,25% (53%) wat neerkomt op 6,25% x = 2.062,50,- per jaar. De medisch specialist krijgt nu dus 653,40 per jaar meer terug. Echter: de medisch specialist bouwt meer pensioen op door de parttimeregeling. Daarbij wordt nu de toelage die hij krijgt vanwege het draaien van diensten, de zogenaamde intensiteitstoeslag, bij de 0,8 fte opgeteld. Afhankelijk van het aantal uren dat de medisch specialist wekelijks aan diensten draait, loopt deze toeslag op tot 15%, dus 0,15 fte diensten en wordt de medisch specialist hiermee afgetopt op ,-. De medisch specialist bouwt met deze regeling nu meer pensioen op. De jaarlijkse werkgeverspremie stijgt in dit voorbeeld met circa (11,75% premie over ), waarvan de helft door de werkgever en de helft door de werknemer wordt betaald. Voorbeeld 3: een medisch specialist werkt 80%. Op fulltime basis zou hij verdienen, dus zijn salaris bedraagt Hij draait geen (zware) diensten, dus geen toeslag, waardoor pensioen wordt opgebouwd tot Teruggave is 70% werkgeversdeel pensioenpremie boven De medisch specialist mist dus opbouw over ( ) = ,-. Premievoordeel werkgever is 11,75% x = ,- per jaar. De NVZ geeft na het bereiken van het pensioenakkoord nu 8,23% (70%) premie voordeel terug, 8,23% x = 2640per jaar. Voor het akkoord was dit 6,25% (53%) wat neerkomt op 6,25% x ,- = 2.000,- per jaar. U krijgt nu dus 640,- per jaar meer terug. pensioenopbouw voor invoering aftopping over afgetopte deel (11,75% premie) extra pensioenopbouw door oplossing parttimeproblematiek PFZW boven aftoppingsgrens eindbod NVZ (tijdelijk 6,25% premie = 53%) boven aftoppingsgrens principeakkoord (structureel 8,25% premie = 70%) Totale jaarlijkse teruggave door akkoord (principeakkoor d en afspraak parttimeoplossing) Percentage teruggave MS omvang dienstverband 100%, inkomen incl. toeslagen MS omvang DV 80%, inkomen (op fulltime basis incl. max intensiteitstoeslag) MS omvang DV 80% inkomen (op fulltime basis, geen intensiteitstoeslag) ,21% , , , ,52% ,21% 20. Wat vinden jullie van het akkoord?

6 Hans Borstlap heeft eerst met beide partijen afzonderlijk een aantal gesprekken gevoerd en duidelijk aangegeven dat zowel de NVZ als de LAD/Federatie zich constructief moet opstellen om uit de ontstane impasse te komen. Dat betekent, zoals hij letterlijk zei, dat een oplossing aan beide kanten pijn zal doen. We hebben dan ook moeten afstappen van onze inzet om de teruggave via een individuele aanspraak te regelen, maar we hebben wel keihard vastgehouden aan een structurele oplossing met in potentie 100% teruggave. Dit is in onze ogen dan ook het maximaal haalbare resultaat dat we kunnen bereiken. Het liefst hadden we afspraken over individuele aanspraken gemaakt, maar belangrijk is dat de NVZ eindelijk haar verantwoordelijkheid neemt, net zoals andere werkgevers, en dat de teruggave kan oplopen tot meer dan 100%.