E pluribus unum - op zoek naar een eenduidige taaldidactiek voor klassieke en moderne talen
|
|
- Daniël Desmet
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 E pluribus unum - op zoek naar een eenduidige taaldidactiek voor klassieke en moderne talen Taal en Tekst: de rol van taalbeschouwing in het klassieketalenonderwijs tvannieuwenhove@gmail.com Tim Van Nieuwenhove
2 Introductie 2 DELEN: WAT? verschillen tussen de schooltalen 1) leerplannen, benamingen 2) idiomen / taaleigen verschillen door taalfamilies HOE? omgang met deze verschillen Praktisch = eenduidigheid verkrijgen in werkvormen 1) Grammatica 2) Woordenschat 3) Syntaxis 2
3 Introductie 2 DELEN: WAT? verschillen tussen de schooltalen 1) leerplannen, benamingen 2) idiomen / taaleigen verschillen door taalfamilies HOE? omgang met deze verschillen Praktisch = eenduidigheid verkrijgen in werkvormen 1) Grammatica 2) Woordenschat 3) Syntaxis 3
4 1) leerplannen, benamingen Nieuwe leerplannen = infantilisering van het onderwijs? Zelfkeuze HOE je lesgeeft Debilisering van de baan de meeste handboeken op elkaar afgestemd Persoonlijk traject = inzicht in kijk van lln. op talen 4
5 1) leerplannen, benamingen Grootste verschil < finaliteit der talen Latijn: (hoofd)doel = lezen analytisch = WAAROM-vraag basis = quasi nihil Engels (hoofd)doel = spreken / schrijven praktisch = HOE-vraag basis = miniem 5
6 1) leerplannen, benamingen Grootste verschil < finaliteit der talen Nederlands: doel = lezen + spreken + schrijven (combinatie) analyse + uitbouw leerplannen Nederlands = basis handboeken moderne + klassieke talen (o.a. terminologie) Gelijkenissen Enkele verschillen waarvan merendeel < finaliteit talen N.B.: niet centraal stellen! 6
7 1) leerplannen, benamingen Enkele voorbeelden van verschillen Noodzakelijke aanvullingen: WAT? Ned. 1 e graad: Voorwerpen Latijn: Reden? Onderwerp Voorwerpen Ned.: ond., dan wwg/nwg, dan valentie Lat.: valentie van het gezegde 7
8 1) leerplannen, benamingen Enkele voorbeelden van verschillen BWB handelende persoon < leerplan Latijn 1 e graad BWB handelend voorwerp < leerplan Ned. 2 e graad 8
9 1) leerplannen, benamingen Enkele voorbeelden van verschillen Ik heb mijn vriendin een bloem gegeven. Lat.: M.V. Ned.: M.V. Ik heb voor mijn vriendin een bloem gekocht. I bought my girlfriend a flower. Lat.: BWB voordeel Ned.: M.V. Eng.: M.V. (indirect object) 9
10 1) leerplannen, benamingen Enkele voorbeelden van verschillen WWG: Lat.: Paris / Helenam abducere / vult. // WWG = p.v. Ned.: Paris / wil / Helena / schaken. // WWG = p.v. + inf. 10
11 1) leerplannen, benamingen Enkele voorbeelden van verschillen Zin in de directe rede Lat.: geen bijzin Ned.: bijzin Eng.: bijzin Bv. Senex / dicit /: Caesarem vidisti! // Bv. De oude man / zegt /: Je / hebt / Caesar / gezien! // 11
12 1) leerplannen, benamingen Enkele voorbeelden van verschillen BVG en betrekkelijke bijzin Lat.: in leerplan 1 e graad Ned./Eng.: pas vanaf 2 e graad N.B.: geen BVG in traditionele Engelse grammatica 12
13 1) leerplannen, benamingen Enkele voorbeelden van verschillen Vandaag wil ik niet zwemmen./hodie natare nolo. Lat.: BWB Ned. 1 e graad: bepaling (pas BWB vanaf 2 e graad) 13
14 2 DELEN: WAT? verschillen tussen de schooltalen 1) leerplannen, benamingen 2) idiomen / taaleigen verschillen door taalfamilies HOE? omgang met deze verschillen Praktisch = eenduidigheid verkrijgen in werkvormen 1) Grammatica 2) Woordenschat 3) Syntaxis 14
15 2) Taaleigen verschillen door taalfamilies Gevaar bij moderne talen: lln. vertalen letterlijk vanuit het Nederlands. a) syntaxis: Eng./Lat.: wwn. bij mekaar Ned.: tangconstructie I have heard that story 10 times this morning. Ik heb dat verhaal 10 keer gehoord deze ochtend. 15
16 2) Taaleigen verschillen door taalfamilies Gevaar bij moderne talen: lln. vertalen letterlijk vanuit het Nederlands. a) syntaxis: Woordvolgorde: Lat.: sterk gestructureerd Eng.: middelmatig gestructureerd Ned.: danig vrij gestructureerd Bv. Ik / dronk / gisteren / een kopje thee / in de Aula.// Yesterday / I / drank / a cup of tea / in the Aula.// (MPT) Heri / in Aulā / potiunculam / bibi.// 16
17 2) Taaleigen verschillen door taalfamilies Gevaar bij moderne talen: lln. vertalen letterlijk vanuit het Nederlands. b) grammatica: Tijden: Bv. Ned.: O.T.T.: ik doe NU iets. Eng.: present simple (habits, feelings, facts) + present continuous (things happening NOW) 17
18 2) Taaleigen verschillen door taalfamilies Gevaar bij moderne talen: lln. vertalen letterlijk vanuit het Nederlands. b) grammatica: Tijden: 18
19 2) Taaleigen verschillen door taalfamilies 19
20 2) Taaleigen verschillen door taalfamilies - hulpwwn. - vd - voor- en natijdigheid 20
21 2) Taaleigen verschillen door taalfamilies Belangrijk: nadruk op gemeenschappelijkheid Leerlingen krijgen meer structuur. (bv. tijden = vormingsgelijkheid) Verschillen niet negeren. (bv. tijden = betekenisverschil) Bv. I have done that (= present perfect = nog maar pas) (Id) feci. (= perfectum; niet noodzakelijk pas gebeurd) 21
22 2) Taaleigen verschillen door taalfamilies Comparatief / superlatief: gelijkaardige vorming Groot / groter / grootst Big / bigger / biggest Magnus / maior / maximus Opnieuw verschillen: Ned.: suffix -(e)r en -(e)st = oneindig, bv. de ongelofelijkste Eng.: beperkt tot 1 lettergreep; vanaf 2: more (amazing), most (amazing) 22
23 2 DELEN: WAT? verschillen tussen de schooltalen 1) leerplannen, benamingen 2) idiomen / taaleigen verschillen door taalfamilies HOE? omgang met deze verschillen Praktisch = eenduidigheid verkrijgen in werkvormen 1) Grammatica 2) Woordenschat 3) Syntaxis 23
24 II. HOE? omgang met verschillen a) grammatica Inductief: vanuit voorbeelden Authentiek materiaal: tekst, maar ook film & geluid. Aanbreng van nominatief als NDgez. via ecce homo (qui) est faba 24
25 II. HOE? omgang met verschillen a) grammatica Inductief: vanuit voorbeelden Authentiek materiaal: tekst, maar ook film & geluid. Zet om naar andere talen! Bv. second conditional If I were a boy, I d roll out of bed in the morning and 25
26 II. HOE? omgang met verschillen a) grammatica Inductief: vanuit voorbeelden Heel af en toe mag niet-authentiek materiaal Zet dit doelbewust in, afgestemd op publiek 26
27 II. HOE? omgang met verschillen a) grammatica Inductief: vanuit voorbeelden Heel af en toe mag niet-authentiek materiaal Zet dit doelbewust in, afgestemd op publiek 27
28 II. HOE? omgang met verschillen a) grammatica Ludiek: zowel aanbreng, als vastzetting Puzzel met verbuigingen Vocatieven vermengen met andere naamval(len) 28
29 II. HOE? omgang met verschillen a) grammatica Ludiek: zowel aanbreng, als vastzetting Voornamelijk 1 e graad serieuzere spelvormen 2 e en 3 e graad: Oefeningen (schriftelijk) verbeteren via ganzenbord Vastzetting via waagstuk (slide) 29
30 II. HOE? omgang met verschillen b) woordenschat Opnieuw steeds vanuit authentiek materiaal (teksten/film/audio) Afdekmethode + werken in kolommen 30
31 II. HOE? omgang met verschillen b) woordenschat Vocpot 31
32 II. HOE? omgang met verschillen b) woordenschat Vocpot: Eerste vastzetting (thuis) In de klas: Pictionary Time s up Integratie in tekst 32
33 II. HOE? omgang met verschillen b) woordenschat 2 e en 3 e graad: Inoefenen via Teach2000. Voordelen: Verschillende werkvormen (o.a. Space invaders) Statistieken HotPotatoes (verschillende vormen / zowel voor voc als grammatica) 33
34 II. HOE? omgang met verschillen c) Syntaxis Body grammar: voordelen Toont mate van structuur in elke taal Lln. = continu bezig met taal: Splitsen in zinsdelen Impliceren van zinsstructuren Verwachtingspatroon/spanningsveld duiden Nadien: vastzetting op papier Tekst verdelen in zinsdelen of zinnen. Lln. maken de puzzel Letten op chronologie + bindwoorden 34
35 Slotwoord Spelvormen mogen Inductie heilig doel Grammaticale vastzetting noodzakelijk Dril màg/moét School, maar ook thuis Schijnbaar onuitputtelijke bron van manieren 35
Ta a l en Tekst. De rol van Taalbeschouwing. in het klassieketalenonderwijs
Ta a l en Tekst De rol van Taalbeschouwing in het klassieketalenonderwijs Studiedag op woensdag 6 november 2013 Opzet Leerlingen Latijn en Grieks investeren, zeker in de aanvangsjaren, heel veel tijd en
Nadere informatieKLASSIEKE STUDIËN LATIJN GRIEKS
KLASSIEKE STUDIËN LATIJN GRIEKS EERSTE GRAAD PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS VVKSO BRUSSEL Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel
Nadere informatieStap voor stap Latijn leren (en) lezen in het eerste jaar
Stap voor stap Latijn leren (en) lezen in het eerste jaar Marjan Hillewaere ENW AUGent, 6/11/ 13 Studiedag Taal en Tekst. De rol van taalbeschouwing in het klassieketalenonderwijs. Latijn leren (en) lezen
Nadere informatieZin 1: Lijkt + een vriendelijke jongen: kww + naamwoordelijk deel, samen naamwoordelijk geheel (nwg). Verklaring: lijken is kww.,
Zinsontleding: onderwerp, persoonsvorm, werkwoordelijk gezegde, naamwoordelijk gezegde, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp, handelend voorwerp, voorzetselvoorwerp en bijwoordelijke bepalingen in zinnen.
Nadere informatieVergelijken in het Engels
Vergelijken in het Engels Om te vergelijken in het Engels, moet je de verschillende trappen van vergelijking kennen. Er bestaat een stellende trap (de basis: bijvoeglijk naamwoord), een vergrotende trap
Nadere informatieOntleden. Er zijn twee manieren van ontleden: taalkundig ontleden en redekundig ontleden.
Ontleden Er zijn twee manieren van ontleden: taalkundig ontleden en redekundig ontleden. Bij het redekundig ontleden verdeel je de zin in zinsdelen en geef je elk zinsdeel een redekundige naam. Deze zinsdelen
Nadere informatieNederlandse taalbeschouwing als ondersteuning voor het vreemdetalenonderwijs? Elena Lievens workshop studiedag Taal en Tekst, ENW AUGent, 6/11/2013
Nederlandse taalbeschouwing als ondersteuning voor het vreemdetalenonderwijs? Elena Lievens workshop studiedag Taal en Tekst, ENW AUGent, 6/11/2013 Gewijzigde eindtermen Taalprof Peter-Arno Coppen van
Nadere informatie1 Het vernieuwd leerplan 1ste graad: ervaringen uit het veld
KLASSIEKE TALEN 1 Het vernieuwd leerplan 1ste graad: ervaringen uit het veld De vakbezoeken dit schooljaar boden een ideale kans voor een gesprek over het vernieuwde leerplan 1ste graad. De lesbezoeken
Nadere informatieLoopt vader met moeder in het park?
Oefening 3 Maak van de gewone zin een vraagzin. Kleur de persoonsvorm lichtblauw. 1. Vader loopt met moeder in het park. Loopt vader met moeder in het park? 2. Morgen ga ik boodschappen doen. Soms begint
Nadere informatieInteractive Grammar leert de belangrijkste regels van de Engelste spelling en grammatica aan.
Interactive Grammar Interactive Grammar leert de belangrijkste regels van de Engelste spelling en grammatica aan. Doelgroep Interactive Grammar Het programma is bedoeld voor leerlingen in de brugklas van
Nadere informatieHoe leer ik uit... Naam: Klas:
Hoe leer ik uit... Naam: Klas: 1 Inhoud Woorden... 3 Flashcards... 3 Opschrijven... 3 WRTS... 3 Tekenen... 4 Stones... 5 Flashcards Opschrijven - WRTS... 5 Het thema van de Stone... 5 Stukjes combineren...
Nadere informatieDe grammaticale tijden in het Engels: een overzicht
De grammaticale tijden in het Engels: een overzicht Zoals het woord al zegt, kun je aan het werkwoord zien in welke tijd de zin zich afspeelt. De uitgang van het werkwoord (dus: waar het op eindigt) verandert,
Nadere informatieDIOCESANE PEDAGOGISCHE BEGELEIDINGSDIENST BISDOM BRUGGE
DIOCESANE PEDAGOGISCHE BEGELEIDINGSDIENST BISDOM BRUGGE SECUNDAIR ONDERWIJS Kroniek van de begeleider Ik wens jullie eerst en vooral een energierijk 2013 met veel geluk zowel op persoonlijk vlak als professioneel.
Nadere informatie- De zin in een andere tijd zetten (tijdproef). - De zin vragend maken. - Van enkelvoud meervoud maken of andersom (getalproef).
2. Persoonsvorm pv Wat is de persoonsvorm? Daar draait in een zin eigenlijk alles om. De persoonsvorm is altijd een werkwoord. Hoe kun je de persoonsvorm vinden? - De zin in een andere tijd zetten (tijdproef).
Nadere informatieGrammaticaboekje NL. Om een beeld te krijgen van de inhoud: De inhoudsopgave, een paar onderwerpen en de eerste bladzijde van de trefwoorden.
9 789082 208306 van Om een beeld te krijgen van de inhoud: De inhoudsopgave, een paar onderwerpen en de eerste bladzijde van de trefwoorden. Opzoekboekje voor leerlingen in klas 1 tot en met 3 in de onderbouw
Nadere informatieHoe te leren voor de UNIT toetsen
Hoe te leren voor de UNIT toetsen Hoe moet je nu beginnen met leren? We merken dat vooral leerlingen die net op school zitten moeite hebben met hoe ze nu een toets over New Inspiration (de units) moeten
Nadere informatiehandelingswijzer redekundig ontleden zinsdelen
handelingswijzer redekundig ontleden zinsdelen Naslagwerk Voor leerlingen en ouders INHOUD INHOUD... 2 REDEKUNDIGE ONTLEDING: ZINSDELEN... 3 PERSOONSVORM (pv)... 3 WERKWOORDELIJK GEZEGDE (ww gez)... 3
Nadere informatieGrammatica overzicht Theme 5+6
Past simple vs. Present perfect simple Past simple: Ww + ed OF 2 e rijtje van onregelmatige ww. I walked I went Ontkenningen past simple: Did not + hele ww He did not walk. Present perfect: Have/has +
Nadere informatieWe gaan het hebben over de woordvolgorde in Engelse zinnen.
Wordorder. We gaan het hebben over de woordvolgorde in Engelse zinnen. 2. SVO In de taalkunde wordt Engels als een SVO-taal beschouwd, vanwege de volgorde van woorden in een zin. SVO staat voor Subject,
Nadere informatieDoelen taalbeschouwing die verworven moeten zijn in het vierde leerjaar
Doelen taalbeschouwing die verworven moeten zijn in het vierde leerjaar Hieronder vindt u de leerplandoelen taalbeschouwing die we met onze evaluatie in kaart willen brengen. Ze staan in dezelfde volgorde
Nadere informatieVakles 1 / 2 / 3 / 4. # 3 De leerling leert strategieën te gebruiken voor het uitbreiden van zijn woordenschat.
A. LEER- EN TOETSPLAN Onderwerp: Grammatica De leerlingen kunnen onderscheiden. De leerlingen kennen elementen van het verbuiging- en vervoegingsysteem. De leerlingen kunnen m.b.v. de betekenis van een
Nadere informatieBeschrijving van een fantasiedier
Beschrijving van een fantasiedier Algemeen Product: beschrijving van een fantasiedier Leerjaar: brugklas vmbo/h/v Aantal lessen: 3 x 50 minuten Bron: Stepping Stones, Hoofdstuk 4: OUT AND ABOUT Leerdoelen
Nadere informatieAangenaam kennismaken!
Aangenaam kennismaken! Dit programma is er op gericht dat de meiden en de leiding kennis maken met elkaar. Dit gebeurt door middel van verschillende werkvormen. Ook maken de meiden in het programma kennis
Nadere informatieGrammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1
Grammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1 Vraagzinnen: Je kunt in het Engels vraagzinnen maken door vaak het werkwoord vooraan de zin te zetten. Bijv. She is nice. Bijv. I am late. Bijv. They are
Nadere informatieStruikelblok zinsontleding: Actief en passief
Struikelblok zinsontleding: Actief en passief Een zin kan actief of passief zijn. In een actieve zin voert het onderwerp een handeling uit. In een passieve zin ondergaat het onderwerp de handeling. Wie
Nadere informatieHOTTENTOTTENTEN- TENTENTOONSTELLING
HOTTENTOTTENTEN- TENTENTOONSTELLING 6 Stap 1 Binnenkort is Tim jarig. Zijn ouders organiseren een feestje. Zijn familieleden willen graag weten waarmee ze hem een plezier kunnen doen. Tim wil hun een lijstje
Nadere informatiepassive de lijdende vorm
SirPalsrok @meestergijs My dad and I are playing cricket at the moment. Cricket is being played at the moment. Het gaat er niet om wie of wat iets doet. Het gaat er niet om wie of wat iets doet...maar
Nadere informatieToelichting. Leerdoelenoverzicht - niveau 3a
Toelichting In het schema hieronder zie je per song aan welke EIBO-thema s en aan welke doelen de kinderen werken. Voor Groove.me vormen de TULE-doelen de leidraad. De kerndoelen 13, 14 en 15 komen in
Nadere informatieLatijn: iets voor jou?
: n j i t a L r o o v s iet jou? De Romeinen en wij Waar komen onze letters vandaan? Hoe komen we aan de namen van de maanden? De antwoorden op vele van deze vragen vind je vaak in het verleden bij de
Nadere informatie8-10-2015. Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Modelen. Contactgegevens
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Modelen WWW.CPS.NL Contactgegevens Willem Rosier w.rosier@cps.nl 06 55 898 653 Hoe ziet het modelen er in de 21 ste eeuw uit? Is flipping the classroom dan
Nadere informatieInleveropdracht 1: Morfologie & Syntaxis
Inleveropdracht 1: Morfologie & Syntaxis Inleiding Taalkunde 2013 Lever de uitwerking van deze opgaves op papier in tijdens college of in het cursuspostvak op Trans 10, kamer 0.16b (dat is de kamer direct
Nadere informatieToelichting. Leerdoelenoverzicht - niveau 3c
Toelichting In het schema hieronder zie je per song aan welke EIBO-thema s en aan welke doelen de kinderen werken. Voor Groove.me vormen de TULE-doelen de leidraad. De kerndoelen 13, 14 en 15 komen in
Nadere informatieTHE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE
DUTCH THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE 4 0 0 W O R D S T O G E T S T A R T E D I N A N Y L A N G U A G E BY THE FOREIGN LANGUAGE COLLECTIVE Verbs Werkwoorden To be zijn I ik ben You jij bent He/She/It hij/zij/het
Nadere informatieProgramma van Inhoud en Toetsing (PIT)
Onderdeel: Grammatica zinsdelen H1-H3 (RTTI) Aantal lessen per week: 4 Hoofdstuk: 1-3 Extra materiaal: Nieuw Nederlands Online Cambiumned.nl De leerling kent de theorie m.b.t. de zinsdelen: - persoonsvorm
Nadere informatiepresent perfect simple.
ENGLISH, WE WILL DO BETTER! LESSON SIX Beste leerling. Toch nog één keer een tip voor het leren van Engelse woordjes en zinnetjes. Voor het studeren geldt iets heel bijzonders: bij studeren is 3 X 1 meer
Nadere informatieThema In en om het huis
http://www.edusom.nl Thema In en om het huis Les 26. Herhaling thema Wat leert u in deze les? De woorden uit les 22, 23, 24 en 25 Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag
Nadere informatie# 4 De leerling leert strategieën te gebruiken bij het verwerven van informatie uit gesproken en geschreven teksten.
A. LEER- EN TOETSPLAN Onderwerp: Grammatica De leerlingen kunnen onderscheiden. De leerlingen kennen elementen van het verbuiging- en vervoegingsysteem. De leerlingen kunnen m.b.v. de betekenis van een
Nadere informatieVwo+ en Gymnasium WINKLER PRINS
Met kop en schouder Vwo+ en Gymnasium OP WINKLER PRINS Grieks en Latijn geven je diploma een gouden randje! Is vwo+ of het gymnasium wat voor jou? Om deze vraag te kunnen beantwoorden, moet je jezelf de
Nadere informatieCombinatietraject ipockets groep 1/2 verspreid over twee jaar In het eerste jaar volgt u Traject A. Het tweede jaar start u met Traject B.
Invoertraject ipockets bij gebruik in combinatiegroepen Lesmethode ipockets kan heel gemakkelijk ingezet worden in combinatiegeroepen. Met behulp van dit document kunt u zien welke lessen u in welk leerjaar
Nadere informatieOver de verschillen en gelijkenissen tussen talen bij taalbeschouwing
Vraag 46 Is dit Chinees voor jou? Over de verschillen en gelijkenissen tussen talen bij taalbeschouwing COD, pronom réciproque, main clause Je moet heel wat begrippen kennen als je een andere taal leert.
Nadere informatieS e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g
S e v e n P h o t o s f o r O A S E K r i j n d e K o n i n g Even with the most fundamental of truths, we can have big questions. And especially truths that at first sight are concrete, tangible and proven
Nadere informatieWoordenschat: Je gebruikt eenvoudige woordenschat om over jezelf en wat je meemaakt te vertellen, eventueel met behulp van een online vertaalsite.
Time Capsule Algemeen Product: tekst voor time capsule Leerjaar: 2 tl Aantal lessen: 2 x 50 minuten Bron: SLO Tip 1: De schrijfopdracht wint aan betekenis als er ook werkelijk een time capsule gemaakt
Nadere informatieChoices elementary GRAMMAR
Choices elementary GRAMMAR Module 1 present simple p.15 Vorm Hele werkwoord (zonder to) Derde persoon (he/she/it) + (e)s I eat pizza. The cat eats fish. Mom washes my dirty clothes. Module 1 present simple
Nadere informatieMethodewijzer. Surf naar. www.plantyn.com
Wilt u meer informatie over Ars Legendi of een presentatie in uw school? Neem dan contact op met uw vertegenwoordiger. Johan Jonckers Telefoon: 0476 76 19 40 johan.jonckers@plantyn.com Dirk Van Den Berghen
Nadere informatieEigen vaardigheid Taal
Eigen vaardigheid Taal Door middel van het beantwoorden van de vragen in dit blok heeft u inzicht gekregen in uw kennis en vaardigheden van de grammatica en spelling van de Nederlandse taal. In het overzicht
Nadere informatieOnze-Lieve-Vrouwlyceum Genk Lycipedia: Beter leren CAPUT SECUNDUM TAALSTUDIE. Werkwoorden vervoegen
CAPUT SECUNDUM TAALSTUDIE Werkwoorden vervoegen 1. De infinitief In de woordenlijst vinden we de woorden altijd in dezelfde vorm. Deze vorm, die we het grondwoord noemen, is voor een werkwoord de infinitief..
Nadere informatieComics FILE 4 COMICS BK 2
Comics FILE 4 COMICS BK 2 The funny characters in comic books or animation films can put smiles on people s faces all over the world. Wouldn t it be great to create your own funny character that will give
Nadere informatieLeadership Basics. een 3-daagse praktijkopleiding rond de essenties van leidinggeven
een 3-daagse praktijkopleiding rond de essenties van leidinggeven Wat is leiderschap? Leiderschap draait rond het interpersoonlijke contact dat je als leider hebt met je medewerkers waarbij je: werkt vanuit
Nadere informatieLeerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A, B, C
Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A, B, C Vak: : Vak 1 Taak 1 Taak 2 Taak 3 Leerroute A: 3 taaltaken per les (van max. 15 minuten) Leerroute B: 2 taaltaken per les
Nadere informatie3 I always love to do the shopping. A Yes I do! B No! I hate supermarkets. C Sometimes. When my mother lets me buy chocolate.
1 Test yourself read a Lees de vragen van de test. Waar gaat deze test over? Flash info 1 In the morning I always make my bed. A Yes. B No. C Sometimes, when I feel like it. 2 When I see an old lady with
Nadere informatiePersoonlijke ontwikkeling
Zomer Persoonlijke ontwikkeling GEDRAG Je houdt je aan regels en afspraken Je kunt je beurt afwachten Het omgaan met teleurstelling lukt Je komt er altijd eerlijk voor uit als er iets fout is gegaan OMGAAN
Nadere informatieThe secret key. Worksheet. flash info. Lees de tekst en kruis het juiste antwoord aan. Deze tekst hoort bij
1 The secret key read Lees de tekst en kruis het juiste antwoord aan. Deze tekst hoort bij informatie over buslijnen een game een reclame flash info inside outside cross the road binnen(in) buiten steek
Nadere informatieOpen training Leadership Basics
Open training Leadership Basics 2 Open training Leadership Basics Wat is leiderschap? Leiderschap draait rond het interpersoonlijke contact dat je als leider hebt met je medewerkers waarbij je: werkt vanuit
Nadere informatieTweede jaar van de eerste graad
Tweede jaar van de eerste graad Na één jaar secundair onderwijs heeft de leerling al iets meer de kans gehad zich een beeld te vormen van de aanpak en de vakken in het secundair onderwijs. De overstap
Nadere informatieENGELS. Zijn er nog vragen?
ENGELS Zijn er nog vragen? Als begeleider talen krijgen we dagelijks vragen en bedenkingen rond leerplannen, ondersteunende documenten, extra informatie over het vak, evaluatie, didactiek, zorg en taalpedagogiek.
Nadere informatieGevoel voor volgorde: talen en onderzoekend leren
Gevoel voor volgorde: talen en onderzoekend leren Peter de Swart p.deswart@let.ru.nl Radboud Universiteit Nijmegen In de tuin werd er een lied gezongen door de vogel. 2 In het museum hing een heel duur
Nadere informatieInformatieavond Klas 3 Welkom
Informatieavond Klas 3 Welkom Programma opening het 3 vwo team uw kind op 3 vwo communicatie LOB: Profielkeuzeproces in 3 vwo Pauze (kopje koffie in het dolninarium) kennismaking met de mentor Leerlingen
Nadere informatieWerkwoorden. Hebben en zijn. De twee belangrijkste werkwoorden in het Nederlands zijn hebben en zijn. Ik ben Thomas. Ik heb een fiets.
Werkwoorden Hebben en zijn De twee belangrijkste werkwoorden in het Nederlands zijn hebben en zijn. Ik ben Thomas. Ik heb een fiets. persoon onderwerp hebben zijn 1 enk. ik heb ben 2 enk. jij/u hebt bent
Nadere informatiei.a.vanderhell-deboer ISBN
i.a.vanderhell-deboer ISBN 978-94-90227-02-9 Opbouw van de Syllabus INHOUDSOPGAVE SYLLABUS Verb Structures Hoe zit de Engelse taal in elkaar? blz. 1 Word Order 2 6 OefenzinnenWord Order 7 Het gebruik
Nadere informatieEnglish is everywhere. hi morning mouse cool help desk hello computers mail school game. Lees de tekst. Omcirkel de Engelse woorden.
one English is everywhere Test Luister naar wat Daniel vertelt. Welke Engelse woorden hoor je? Kruis ze aan. hi morning mouse cool help desk hello computers mail school game Lees de tekst. Omcirkel de
Nadere informatieLESSTOF. Interactive Grammar
LESSTOF Interactive Grammar 2 Lesstof Interactive Grammar INHOUD INLEIDING... 4 DOELGROEP... 4 STRUCTUUR... 6 INHOUD... 13 Lesstof Interactive Grammar 3 INLEIDING Muiswerkprogramma s zijn programma s voor
Nadere informatieEERSTE GRAAD A-stroom
Versie 2014 0707 Maximum 37 halve evaluatiedagen Wijzigingen naar volgend schooljaar Lessentabel en evaluatiedagen 2014-2015 EERSTE GRAAD A-stroom Eerste leerjaar A Latijn (1L) Aardrijkskunde 2 1 1 1 50
Nadere informatiei.a.vanderhell-deboer ISBN
i.a.vanderhell-deboer ISBN 978-94-90227-01-2 INHOUDSOPGAVE SYLLABUS EINDEXAMEN HAVO Opbouw van de Syllabus Verb Structures Hoe zit de Engelse taal in elkaar? 1 Het gebruik van de grammaticale tijden 2
Nadere informatieirregular verbs onregelmatige werkwoorden
SirPalsrok @meestergijs Wanneer je een zin maakt, zul je iets moeten doen met een werkwoord. Je kan tenslotte niet het hele werkwoord gebruiken bij elk onderwerp. Bijvoorbeeld: spelen Wij spelen volleybal.
Nadere informatieWERKEN AAN DE VOET IN DE LESSEN LATIJN EN GRIEKS
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel WERKEN AAN DE VOET IN DE LESSEN LATIJN EN GRIEKS 1. Talenonderwijs binnen een schoolbreed beleid De school werkt aan de
Nadere informatieIntroductie voor Docenten
TOMSKA Introductie voor Docenten Het aantal jongeren dat dagelijks op YouTube filmpjes van bekende YouTubers kijkt groeit met de dag. Het aantal jongeren dat door het kijken van filmpjes op YouTube hun
Nadere informatieLesvoorbereiding 7. Hachtsesteenweg 138 1030 Brussel tel: 02.250.11.30 en 02.250.11.00 fax: 02.250.11.11
Lesvoorbereiding 7 CVO SINT-LUKAS HOGERELEERGANGEN Hachtsesteenweg 138 1030 Brussel tel: 02.250.11.30 en 02.250.11.00 fax: 02.250.11.11 Naam : El Makrini Kadija Stagemeester: Nagima Afkir School: Lyceum
Nadere informatieLatijn en Grieks in de 21ste eeuw
Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Kiezen voor Latijn en/of Grieks? Als leerling in het laatste jaar van de basisschool sta jij voor een belangrijke keuze. Welke studierichting moet je gaan volgen in het
Nadere informatieExamen Moderne Vreemde Taal Engels
Examen Moderne Vreemde Taal Engels Niveau : KSE Opgavenummer : EN(0) Examenduur : 60 minuten Instructies Dit examen bevat 6 opdrachten. Vul in het onderstaande vak uw gegevens in Beantwoord de vragen zo
Nadere informatieNIEUW LEERPLAN KLASSIEKE TALEN 2 DE GRAAD. Inleiding
Leerplan klassieke talen 2 de graad NIEUW LEERPLAN KLASSIEKE TALEN 2 DE GRAAD 3 DE JAAR: VANAF 1 SEPTEMBER 2013 4 DE JAAR: VANAF 1 SEPTEMBER 2014 Inleiding WAAROM EEN NIEUW LEERPLAN? HOE IS EEN LEERPLANCOMMISSIE
Nadere informatieLesvoorbereidingsformulier
Lerarenopleiding Thomas More Kempen Campus Turnhout Campus Blairon 800 2300 Turnhout Tel: 014 80 61 01 Fax: 014 80 61 02 Campus Vorselaar Lepelstraat 2 2290 Vorselaar Tel: 014 50 81 60 Fax: 014 50 81 61
Nadere informatieluisteren: ET 4, 6 spreken: ET 15, 18, 23 lezen: ET 10, 12 schrijven: ET 28, 30, 31, 34 mondelinge interactie: 24, 27
TABASCO Oriëntatie + voorbereiden Leercoach Leerlingen Iemand voorstellen (schriftelijk en mondeling) Leerplandoelstellingen kiezen functionele kennis: - woordvelden: 35.1.1 en 35.1.2 en 35.1.3 - grammatica:
Nadere informatieWerkwoorden zijn woorden die aangeven wat iets of iemand doet, is of wordt.
DEEL 1: werkwoorden 1. Werkwoorden Werkwoorden zijn woorden die aangeven wat iets of iemand doet, is of wordt. Voorbeelden: komen, gaan, zwemmen, lopen, zijn enz. 1.1 Vormen van het werkwoord Werkwoorden
Nadere informatieNieuwsbrief groep 3 oktober 2015
Nieuwsbrief groep 3 oktober 2015 Hierbij ontvangt u van ons de nieuwsbrief van oktober. Door middel van de nieuwsbrief houden we u op de hoogte van alles wat er in de groep gebeurd. Ook vertellen we wat
Nadere informatieFormuleren voor gevorderden
Formuleren voor gevorderden Het Muiswerkprogramma Formuleren voor Gevorderden is gemaakt voor leerlingen in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs en voor leerlingen in mbo en hbo voor wie vaardigheden
Nadere informatieImplementatie leerplan Nederlands eerste graad B-stroom
Implementatie leerplan Nederlands eerste graad B-stroom Pedagogisch begeleiders Nederlands Chinese schutter mist moeder Buschauffeur rijdt dronken schoolkinderen rond Gratis bus voor 65+ te duur Fietser
Nadere informatieTaalbeschouwelijke termen bao so 2010
1 Bijlage: Vergelijking taalbeschouwelijke termen leerplannen basisonderwijs en secundair onderwijs In deze lijst vindt u in de linkerkolom een overzicht van de taalbeschouwelijke termen uit het leerplan
Nadere informatieLesbrief bij Mijn broer is een boef van Netty van Kaathoven voor groep 7 en 8
Lesbrief bij Mijn broer is een boef van Netty van Kaathoven voor groep 7 en 8 Inhoud van deze lesbrief - Thema s in het boek - Lesopzet - Doel van de les - Uitwerking - Bijlage: opdrachtenblad Thema s
Nadere informatieZ I N S O N T L E D I N G
- 1 - Z I N S O N T L E D I N G Waarom is zinsontleding zo belangrijk? Elke scholier op de middelbare school maar ook de kinderen op de lagere school, komen veelvuldig met zinsontleding in aanraking, eigenlijk
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 14. Opdrachten
Thema Op het werk. Lesbrief 14. Opdrachten Kofi is op het werk. De chef geeft opdrachten: zij zegt wat Kofi moet doen. De eerste opdracht is de rommel opruimen. Kofi moet de vloer vegen. Het is weer netjes
Nadere informatietrappen van vergelijking
SirPalsrok @meestergijs Mr. A. is tall Mr. A. is taller than Mr. B. Mr. B is taller than Mr. C. Mr. A is the tallest. Mr. C. is small Mr A. Mr. B Mr. C Mr. C. is smaller than Mr. B. Mr. B. is smaller
Nadere informatieLeerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A, B, C
Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A, B, C Vak: : My wallet Vak 1 Taak 1 Taak 2 Taak 3 Leerroute A: 3 taaltaken per les (van max. 15 minuten) Leerroute B: 2 taaltaken
Nadere informatieWat heb je gisteren gedaan?
Wat heb je gisteren gedaan? Uitleg 1 Het perfectum (I) In de volgende tekst zijn de vormen van het perfectum vetgedrukt. Gisteren heb ik een drukke dag gehad. s Morgens heb ik hard gewerkt. Daarna heb
Nadere informatieLatijn in de 21ste eeuw
Latijn in de 21ste eeuw Kiezen voor Latijn? Als leerling in het laatste jaar van de lagere school sta jij voor een belangrijke keuze. Welke studierichting moet je gaan volgen in het middelbaar onderwijs?
Nadere informatieIris marrink Klas 3A.
Iris marrink Klas 3A. 1 Inhoud. 1- Voorpagina 2- Inhoud, inleiding & mijn mening 3- Dag 1 4- Dag 2 5- Dag 3 6- Dag 4 7- Dag 5 Inleiding. Ik kreeg als opdracht om een dagverslag te maken over Polen. 15
Nadere informatieInvloed van de moedertaal bij het leren van het Nederlands
1 Invloed van de moedertaal bij het leren van het Nederlands In het kader van 400 vragen aan de RUG Door Saskia Visser, Wetenschapswinkel Taal, Cultuur en Communicatie Vragensteller: Henk van Ooij 2 De
Nadere informatieZorg voor focus Invulblad bij module 3 e-cursus Slimmer werken, Meer bereiken
Zorg voor focus Invulblad bij module 3 e-cursus Slimmer werken, Meer bereiken Hoe ziet je werkdag er nu uit? Schrijf op hoe jouw gemiddelde werkdag er uitziet, van moment tot moment. Hoe laat begin je?
Nadere informatieTaalbeschouwing: spelen om te ontdekken hoe taal in elkaar zit
Ronde 3 Hilde Van den Bossche KaHo Sint-Lieven, campus Waas Contact: Hilde.vandenbossche@kahosl.be Taalbeschouwing: spelen om te ontdekken hoe taal in elkaar zit Binnen het onderwijs is de roep om inductief
Nadere informatieN > M O M N. Flair Obscur. Het duister toegelicht.
T O O M N M O 2 2 1 E 2 2-0 08 T N > Flair Obscur Het duister toegelicht. 0 2 0 2 2 9 0 0 ATELIERS Amuletten - ANGST in het donker Gedurende de maanden JANUARI & FEBRUARI 2009 Na de introductie over angst
Nadere informatieWEEK MAANDAG WOENSDAG DINSDAG DONDERDAG VRIJDAG ZONDAG ZATERDAG. Vul het juiste voorzetsel in. Nico fietst elke dag (aan, naar, op) de cursus.
Vul het juiste voorzetsel in. Nico fietst elke dag (aan, naar, op) de cursus. 1 Voeg een woord aan de zin toe zodat hij correct wordt. Micky werkt graag in tuin. Verbeter de fout in de zin. Floortje leeft
Nadere informatieCombinatietraject van level 1 en 2. Level 1 Tropical Island: Trajectjaar 1 (deel 1)
Invoertraject Our Discovery Island bij gebruik in combinatiegroepen Lesmethode Our Discovery Island (ODI) kan heel gemakkelijk ingezet worden in combinatiegroepen. Met behulp van dit document kunt u zien
Nadere informatieEngels & Dyslexie Hoe gaat dat samen?
Engels & Dyslexie Hoe gaat dat samen? 2 Engels voor Dyslecten Inhoudsopgave Introductie p.3 Overzicht van alle tijden p.8 Present tense - Present Simple p.11 - Present Continuous p.12 - Present Perfect
Nadere informatieOriëntering van leerlingen naar een studierichting met de pool moderne talen
Oriëntering van leerlingen naar een studierichting met de pool moderne talen Zie Servicedocument bij het leerplan Frans aso tweede graad 2012/007 pp.86-87 - Hoofdstuk 6 - Kijkwijzer oriëntering derde graad
Nadere informatieBINNENKLASDIFFERENTIATIE IN WISKUNDELESSEN
BINNENKLASDIFFERENTIATIE IN WISKUNDELESSEN - Situering - Lkr over binnenklasdifferentiatie - Binnenklasdifferentiatie? - Leerplannen - Binnenklasdifferentiatie in wiskunde Hilde De Maesschalck 8 oktober
Nadere informatiethey stay they are staying they will stay Past Simple Past Continuous Future Continuous
74 stay (ver)blijven Present Simple Present Continuous Future I stay I am staying I will stay you stay you are staying you will stay he/she/it stays he/she/it is staying he/she/it will stay we stay we
Nadere informatieStudent: Manuel Groebbens en Sarah Guillaume
Student: Manuel Groebbens en Sarah Guillaume Handleiding en toelichting bij het lespakket Voorkennis van de leerlingen De leerlingen zijn ASO-leerlingen uit het zesde jaar die zinsleer hebben gehad. De
Nadere informatieTaalbeschouwing nieuwe stijl: materiaal prof. Coppen uitgetest in de klas
. Taalbeschouwing Ronde 4 Marinka Marinus & Ann De Vuyst Mariagaard, Wetteren Contact: marinka.marinus@mariagaard.be ann.devuyst@mariagaard.be Taalbeschouwing nieuwe stijl: materiaal prof. Coppen uitgetest
Nadere informatieDOWNLOAD OR READ : OEFENEN MET DE SIMPLE PAST EN PRESENT PERFECT IN HET ENGELS PDF EBOOK EPUB MOBI
DOWNLOAD OR READ : OEFENEN MET DE SIMPLE PAST EN PRESENT PERFECT IN HET ENGELS PDF EBOOK EPUB MOBI Page 1 Page 2 oefenen met de simple past en present perfect in het engels oefenen met de simple pdf oefenen
Nadere informatieFRANS. Personeelsvergadering 31 mei 2011. mogen moeten. taalregeling. Talenbeleidsnota 3220 FRANS 1
FRANS Personeelsvergadering 31 mei 2011 1 taalregeling 1963 LP 1972 LP 1998 LP 2004 2007 LP 2010 2008 2009 Talenbeleidsnota mogen moeten 3220 FRANS 1 De geschiedenis van het leerplan Frans 1963 : De taalgrens
Nadere informatieBijlage 14 Registratie- en planningsformulier gehele groep
Bijlage 14 Registratie- en planningsformulier gehele groep Toelichting In de kolom aanbieding vult u de datum in waarop u de activiteit aan de gehele groep heeft aangeboden. U hoeft dit dan niet bij iedere
Nadere informatie