Gevoel voor volgorde: talen en onderzoekend leren
|
|
- Andrea Bosmans
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Gevoel voor volgorde: talen en onderzoekend leren Peter de Swart Radboud Universiteit Nijmegen
2 In de tuin werd er een lied gezongen door de vogel. 2
3 In het museum hing een heel duur schilderij. 3
4 In de winkel kocht Frans een citroen en een appel. 4
5 Op het zebrapad schepte de auto de oude vrouw. 5
6 Tijdens het college werd de stof uitgelegd door de docent. 6
7 Op het graf lag een bos bloemen. 7
8 Grammatica en keuze De grammaticaregels beregelen wat mogelijke structuren zijn de man slaapt vs. *man de slaapt Soms bestaan er keuzes en ontstaat er variatie: Jans boek vs. het boek van Jan Welke factoren beïnvloeden die keuze? 8
9 Opzet voorbeelden zelf vragen bedenken discussie 9
10 10
11 Experiment 1 11
12 Scrambling (1) Je mag een blokje twee keer omdraaien. (2) Je mag twee keer een blokje omdraaien. positie van lijdend voorwerp en bijwoordelijke bepaling betekenisverschil: LVW < BW (1): specifiek BW < LVW (2): non-specifiek filmpje 12
13 Scrambling (1) a. Je mag het blokje twee keer omdraaien. b. Je mag twee keer het blokje omdraaien. (2) a. Je mag het twee keer omdraaien. b.?je mag twee keer het omdraaien. 13
14 Experiment 2 14
15 zebrapad 15
16 tuin 16
17 college 17
18 winkel 18
19 zebrapad tuin college winkel 19
20 Op het zebrapad schepte de auto de oude vrouw In de tuin werd er een lied gezongen door de vogel. Tijdens het college werd de stof uitgelegd door de docent In de winkel kocht Frans een citroen en een appel. 20
21 Animate First Animate First: Animates hebben de neiging voor inanimates te komen en het onderwerp te zijn. In de grammatica, bijv. Navaho subject-object inversion: Navaho [Athapascan: North America] (1) ìíí dzaanééz yi-ztaì paard ezel hem-trapte Het paard trapte de ezel. (2) dzaanééz ìíí bi-ztaì ezel paard hem-trapte Het paard trapte de ezel. optionaliteit als NPs gelijk zijn in animacy. 21
22 Animate First Animate First: Animates hebben de neiging voor inanimates te komen en het onderwerp te zijn. In de grammatica, bijv. Navaho subject-object inversion: Navaho [Athapascan: North America] (1) Ashkıı tó.dılchxoshí yoodláá jongen frisdrank yi-dronk De jongen dronk de frisdrank. (2) *Tó.dılchxoshí ashkıı boodláá frisdrank jongen bi-dronk ( De jongen dronk de frisdrank. ) Bij verschil, meest animate vooraan. 22
23 Animate First Animate First: Animates hebben de neiging voor inanimates te komen. Processing: neiging An>In, zonder dat grammatica dat afdwingt (bv. Branigan et al., 2008) Taak (bv. van Nice & Dietrich, 2003): een beschrijving van een plaatje geven nadat je het hebt gezien. Condities: AA, AI, IA, II Resultaten: gemiddeld aantal lijdende vormen per conditie: AA % AI % IA % II %
24 Wat is het onderwerp? (1) De vrouw verzorgt de man. (2) De hond verzorgt de man. (3) De plant verzorgt de man. (4) Het gebouw verzorgt de man. Woordvolgorde: Onderwerp staat vooraan (S < O). Animacy: Onderwerp is meer levend. Soms is er een conflict [(3) en (4)] 24
25 Object vooraan (1) T vak op zich vind ik heel heel grappig. (2) Die indruk krijg ik als ik mensen daarover hoor praten. (3) Dat standpunt uh betrek ik nog steeds met evenveel uh overtuiging Bouma (2008): in gesproken Nederlands staat in 30% van de zinnen het lijdend voorwerp vooraan 25
26 Experiment 3 Pak pen en papier Let goed op de instructies 26
27 Lees de volgende zinnen aandachtig: De winkelier verkocht het boek aan de klant De fan schreef een brief aan haar idool De man gaf het bot aan de hond
28 Lees de volgende zinnen aandachtig: De docent wenste de leerling veel succes De trainer leerde de voetballer een trucje De man gaf de hond het bot
29 Beschrijf het volgende plaatje met een zin. Gebruik het getoonde werkwoord.
30 GEVEN
31 Ditransitieve constructies (1) Donald gaf een bosje bloemen aan Katrien (PO-constructie) (2) Donald gaf Katrien een bosje bloemen (DO-constructie) Bepaald door: levendheid bepaaldheid informatiestructuur werkwoord 31
32 Structurele priming structurele priming: gebruik van een constructie wordt beïnvloed door verwerking van eerdere zin die vergelijkbaar is in structuur structurele priming in taalproductie: constructiekeuze en woordvolgorde tussen talen monoloog en dialoog geschreven en gesproken taal 32
33 Experiment 4 33
34 Informatiestructuur (1) a. Wanneer heeft de student het boek gelezen? b. Gisteren heeft de student het boek gelezen. c. De student heeft het boek gisteren gelezen. (2) a. Wat heeft de student gisteren gelezen? b. Het boek heeft de student gisteren gelezen. c. De student heeft gisteren het boek gelezen. voorveld eerste pool middenveld tweede pool achterveld het boek heeft de student gisteren gelezen in de trein gisteren heeft de student het boek gelezen topic pv inf. ww. 34
35 Informatiestructuur 35
36 Informatiestructuur L2 (1) a. Hier heeft Andy Cole zijn eerste hattrick gescoord b.?here, Andy Cole scored his first hat-trick c. This is where Andy Cole scored his first hat-trick (2) Because of this I have already had to write billions of essays and articles (Verheijen e.a., 2013) 36
37 Experiment 5 37
38 Gewicht In my laboratory we use it as an easily studied instance of mental grammar, allowing us to document in great detail the psychology of linguistic rules from infancy to old age in both normal and neurologically impaired people, in much the same way that biologists focus on the fruit fly Drosophila to study the machinery of the genes. (Pinker via Wasow, 1997) 38
39 Kort voor lang Principle of end-weight: kortere elementen komen voor langere elementen (cf. Behagel, 1930, Das Gesetz der wachsenden Glieder). 39
40 Syntactische keuzes Constructies met syntactische keuzes geven inzicht in welke factoren zinsproductie beïnvloeden woordvolgorde actief passief prepositionele datief dubbel object Factoren die een rol spelen: betekenis: specificiteit (scrambling) animacy: animate voor inanimate structurele priming: hergebruik van structuur informatiestructuur: gegeven voor nieuw lengte: kort voor lang 40
41 Opzet voorbeelden zelf vragen bedenken discussie 41
Grammatica overzicht Theme 5+6
Past simple vs. Present perfect simple Past simple: Ww + ed OF 2 e rijtje van onregelmatige ww. I walked I went Ontkenningen past simple: Did not + hele ww He did not walk. Present perfect: Have/has +
Nadere informatieOver de invloed van animacy op woordvolgorde bij eigennamen. Aruna Jacobs 0808628 30 mei 2011 Bachelorscriptie Lotte Hogeweg
Over de invloed van animacy op woordvolgorde bij eigennamen Aruna Jacobs 0808628 30 mei 2011 Bachelorscriptie Lotte Hogeweg Samenvatting Scrambling is een woordvolgordevariatie waarin direct objecten vooraf
Nadere informatieZ I N S O N T L E D I N G
- 1 - Z I N S O N T L E D I N G Waarom is zinsontleding zo belangrijk? Elke scholier op de middelbare school maar ook de kinderen op de lagere school, komen veelvuldig met zinsontleding in aanraking, eigenlijk
Nadere informatieGrammatica Zinsontleding. Werkboek Geschikt voor de groepen 5 en 6
Grammatica Werkboek Geschikt voor de groepen 5 en 6 Inhoudsopgave Zinnen knippen 4 Het onderwerp 7 De persoonsvorm 11 Het gezegde 17 Het werkwoordelijk gezegde 21 Het naamwoordelijk gezegde 24 Het lijdend
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/68261
Nadere informatieGrammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1
Grammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1 Vraagzinnen: Je kunt in het Engels vraagzinnen maken door vaak het werkwoord vooraan de zin te zetten. Bijv. She is nice. Bijv. I am late. Bijv. They are
Nadere informatieZin 1: Lijkt + een vriendelijke jongen: kww + naamwoordelijk deel, samen naamwoordelijk geheel (nwg). Verklaring: lijken is kww.,
Zinsontleding: onderwerp, persoonsvorm, werkwoordelijk gezegde, naamwoordelijk gezegde, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp, handelend voorwerp, voorzetselvoorwerp en bijwoordelijke bepalingen in zinnen.
Nadere informatieInteractive Grammar leert de belangrijkste regels van de Engelste spelling en grammatica aan.
Interactive Grammar Interactive Grammar leert de belangrijkste regels van de Engelste spelling en grammatica aan. Doelgroep Interactive Grammar Het programma is bedoeld voor leerlingen in de brugklas van
Nadere informatieAantekening Nederlands Grammatica: bedrijvende en de lijdende vorm
Aantekening Nederlands Grammatica: bedrijvende en de lijdende vorm Aantekening door Aafke 1003 woorden 12 maart 2018 0 keer beoordeeld Vak Nederlands 1.16 Bedrijvende en lijdende vorm In deze paragraaf
Nadere informatieThe secret key. Worksheet. flash info. Lees de tekst en kruis het juiste antwoord aan. Deze tekst hoort bij
1 The secret key read Lees de tekst en kruis het juiste antwoord aan. Deze tekst hoort bij informatie over buslijnen een game een reclame flash info inside outside cross the road binnen(in) buiten steek
Nadere informatieWoordsoorten. De woorden in een zin kunnen in een bepaalde groep worden ingedeeld. De woordsoort geeft aan tot welke groep een woord behoort.
Woordsoorten De woorden in een zin kunnen in een bepaalde groep worden ingedeeld. De woordsoort geeft aan tot welke groep een woord behoort. Woord Uitleg Voorbeeld Werkwoord Lidwoord Zelfstandig Bijvoeglijk
Nadere informatieInstructies invullen Lesmodel TPRS
Instructies invullen Lesmodel TPRS A) Op blad 1 zet je in het bovenste blok met Zinnen de drie zinnen, bv. uit je methode, die je wilt gebruiken voor je (mondelinge) verhaal met de klas. Onder het teken
Nadere informatieLoopt vader met moeder in het park?
Oefening 3 Maak van de gewone zin een vraagzin. Kleur de persoonsvorm lichtblauw. 1. Vader loopt met moeder in het park. Loopt vader met moeder in het park? 2. Morgen ga ik boodschappen doen. Soms begint
Nadere informatieProgramma van Inhoud en Toetsing (PIT)
Onderdeel: Grammatica zinsdelen H1-H3 (RTTI) Aantal lessen per week: 4 Hoofdstuk: 1-3 Extra materiaal: Nieuw Nederlands Online Cambiumned.nl De leerling kent de theorie m.b.t. de zinsdelen: - persoonsvorm
Nadere informatieOntleden. Er zijn twee manieren van ontleden: taalkundig ontleden en redekundig ontleden.
Ontleden Er zijn twee manieren van ontleden: taalkundig ontleden en redekundig ontleden. Bij het redekundig ontleden verdeel je de zin in zinsdelen en geef je elk zinsdeel een redekundige naam. Deze zinsdelen
Nadere informatieBijwoorden: meer informatie geven over een werkwoord, een bijvoeglijk naamwoord een hele zin of een ander bijwoord - uitleg
Je ziet hier een plaatje van een man die aan het lopen is. Over de manier van lopen kun je aanvullende informatie geven. The man is walking fast. The man is walking slowly. De man loopt snel. De man loopt
Nadere informatieGrammaticaboekje NL. Om een beeld te krijgen van de inhoud: De inhoudsopgave, een paar onderwerpen en de eerste bladzijde van de trefwoorden.
9 789082 208306 van Om een beeld te krijgen van de inhoud: De inhoudsopgave, een paar onderwerpen en de eerste bladzijde van de trefwoorden. Opzoekboekje voor leerlingen in klas 1 tot en met 3 in de onderbouw
Nadere informatieBeschrijving van een fantasiedier
Beschrijving van een fantasiedier Algemeen Product: beschrijving van een fantasiedier Leerjaar: brugklas vmbo/h/v Aantal lessen: 3 x 50 minuten Bron: Stepping Stones, Hoofdstuk 4: OUT AND ABOUT Leerdoelen
Nadere informatiehandelingswijzer redekundig ontleden zinsdelen
handelingswijzer redekundig ontleden zinsdelen Naslagwerk Voor leerlingen en ouders INHOUD INHOUD... 2 REDEKUNDIGE ONTLEDING: ZINSDELEN... 3 PERSOONSVORM (pv)... 3 WERKWOORDELIJK GEZEGDE (ww gez)... 3
Nadere informatieHandleiding basiswoordenschat.
basiswoordenschat. Inleiding. In de basismodule wordt een basis van ongeveer 80 woorden gelegd. Deze woorden worden aangeboden om de woordenschat, maar ook om de communicatieve vaardigheden van de cursist
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/40632 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Meelen, M. Title: Why Jesus and Job spoke bad Welsh : the origin and distribution
Nadere informatieHoudt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is.
- Instructie Deze toets heeft als doel uw taalniveau te bepalen. Om een realistisch beeld te krijgen van uw niveau,vragen we u niet langer dan één uur te besteden aan de toets. De toets bestaat uit twee
Nadere informatieHoe oefen je grammatica? Liesbeth Schenk Sonja van Boxtel TUDelft, ITAV Nederlands voor buitenlanders
Hoe oefen je grammatica? Liesbeth Schenk Sonja van Boxtel TUDelft, ITAV Nederlands voor buitenlanders 1 Programma Aanleiding + Twee typen leerders Theorie: Expliciet vs. impliciet Focus on Form: hoe? Processing
Nadere informatiePuzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel.
Puzzle a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. een beloning voor de winnaar iemand die piano speelt een uitvoering 4 wat je wil gaan doen; voornemens 5 niet dezelfde 6 deze heb je
Nadere informatiePIT HAVO-2 +HAVO/VWO Onderdeel: Spelling H1 en H2 Algemene informatie: Wat moet je kennen: Wat moet je kunnen: Toetsing:
PIT HAVO-2 +HAVO/VWO-2 2016-2017 Vak: Nederlands Onderdeel: Spelling H1 en H2 Lesperiode: 1 Aantal lessen per week: 4 Hoofdstuk: 1 en 2 Extra materiaal: Nieuw Nederlands Online De leerling kent de volgende
Nadere informatieIn the classroom. Who is it? Worksheet
In the classroom 1 Lees wat de meester doet als hij s morgens op school komt. Lees ook wat een leerling doet. Wie van de twee doet het meest voordat de les begint? First, I go to my desk and take out my
Nadere informatieGRAMMATICA WERKWOORDELIJK GEZEGDE NAAMWOORDELIJK GEZEGDE VOLLEDIGE UITLEG UITLEG PER ONDERDEEL UITLEG PER ONDERDEEL VOLLEDIGE UITLEG
GRAMMATICA WERKWOORDELIJK GEZEGDE NAAMWOORDELIJK GEZEGDE VOLLEDIGE UITLEG UITLEG PER ONDERDEEL VOLLEDIGE UITLEG UITLEG PER ONDERDEEL OEFENSITES WERKWOORDELIJK GEZEGDE ONTLEDEN ZIN OEFENSITES NAAMWOORDELIJK
Nadere informatieS e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g
S e v e n P h o t o s f o r O A S E K r i j n d e K o n i n g Even with the most fundamental of truths, we can have big questions. And especially truths that at first sight are concrete, tangible and proven
Nadere informatieHet liedje van Jessie J gaat over wat je kunt kopen. Lees het informatiebord van het winkelcentrum. Hoe heet dit winkelcentrum?
1 Shopping mall Het liedje van Jessie J gaat over wat je kunt kopen. Lees het informatiebord van het winkelcentrum. Hoe heet dit winkelcentrum? The Tower - Shopping mall 1 Bookshop Blackwell s Waterstones
Nadere informatieWerkwoorden zijn woorden die aangeven wat iets of iemand doet, is of wordt.
DEEL 1: werkwoorden 1. Werkwoorden Werkwoorden zijn woorden die aangeven wat iets of iemand doet, is of wordt. Voorbeelden: komen, gaan, zwemmen, lopen, zijn enz. 1.1 Vormen van het werkwoord Werkwoorden
Nadere informatieThe 10 funniest apologies
1 The 10 funniest apologies read Lees de lijst met tien beste, grappigste, gekste smoesjes. Wanneer kun je deze smoesjes gebruiken? I m really sorry I m late, but... 1 the bus driver got lost! 2 my bike
Nadere informatieWriting a friend Lees het briefje. Beantwoord de vragen.
Writing a friend Lees het briefje. Beantwoord de vragen. 1 read Flash info miss 1 Aan wie schrijft Jonathan een e-mail? I like... tall he wears 2 Waarom schrijft hij die e-mail, denk je? baseball cap missen
Nadere informatieKijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd.
Grammaticaoefeningen 3 Wonen en vervoer Werkwoorden in een andere tijd Oefening 1 Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd. 1 Begrijp je deze informatie? ja / nee,
Nadere informatieTransformatie Structureel leegstaande kantoorgebouwen. Presentatie ilab Rogier Laterveer
Transformatie Structureel leegstaande kantoorgebouwen Presentatie ilab Rogier Laterveer Voorstellen Rogier Laterveer Docent, onderzoeker en architect Kenniscentrum voor Technologie & Innovatie Initiatiefnemer
Nadere informatieFestival. Questions. Worksheet. Flash info. Bekijk de poster. Het is een aankondiging voor een muziekfestival. Welke bands die komen vind jij leuk?
1 Festival Bekijk de poster. Het is een aankondiging voor een muziekfestival. Welke bands die komen vind jij leuk? for the first time reach voor de eerste keer bereiken 2 Questions Lees de tekst. Beantwoord
Nadere informatiea. Een zin lees je van links naar rechts. Waarom eigenlijk? Wat denk jij?
5. Woordplaatjes Bijzondere woorden Woorden maken samen zinnen. Zinnen maken samen tekst. Een zin begint met een hoofdletter. Hij eindigt met een punt. Zo weet je hoe je moet lezen. De woorden staan netjes
Nadere informatieWeduwnaar Jochem Myjer
2 Jochem Myjer Weduwnaar werkblad 1 Luister naar het gedicht lees mee met de tekst. Vul de ontbrekde woord in. Weduwnaar Jochem Myjer Ik ga (1) naar de stad over de markt he struin e kopje koffie drink
Nadere informatieStreefniveaus NT2 Voorbeelden, kenmerken en inkijkjes in de les Route 2, 12 16 jaar vmbo basis
Streefniveaus NT2 Voorbeelden, kenmerken en inkijkjes in de les Route 2, 12 16 jaar vmbo basis Voorbeeld van een leerling Faysal is 12 jaar en komt uit Syrië. Hij heeft de afgelopen 3 jaar geen onderwijs
Nadere informatieVan zwemmen zonder water tot het roken van lantaarnpalen. Over grammaticaonderwijs op semantische basis
Ronde 2 Jimmy van Rijt Valuascollege, Venlo Contact: Jimmy.vanrijt@home.nl Van zwemmen zonder water tot het roken van lantaarnpalen. Over grammaticaonderwijs op semantische basis 1. Inleiding Grammatica
Nadere informatieMondeling tentamen Havo - ERK niveau B1 / B1 +
Mondeling tentamen Havo - ERK niveau B / B + Het mondeling voor Engels Havo duurt 5 minuten en bestaat uit een gesprek met je docent waarin de volgende onderdelen aan de orde komen: *Je moet een stukje
Nadere informatiePRINCIPES VAN DE NEDERLANDSE WOORDVOLGORDE Magda Devos, Universiteit Gent
PRINCIPES AN DE NEDERLANDSE WOORDOLGORDE Magda Devos, Universiteit Gent De Nederlandse woordvolgorde beantwoordt aan verschillende soorten principes: syntactische of structuurprincipes, semantisch-relationele
Nadere informatieAanpassing aan het beschadigde (taal)brein: Complexiteit in telegramstijltherapie voor Broca-afasie
Aanpassing aan het beschadigde (taal)brein: Complexiteit in telegramstijltherapie voor Broca-afasie Dr. Marina Ruiter Klinisch onderzoeker - Sint Maartenskliniek RD&E Spraak- en taalpatholoog/logopedist
Nadere informatieProgramma Nederlands Praten
Nederlands Praten 1 / Basisvaardigheden, hoofdstuk 3 Oefeningen werkwoorden hebben en zijn Oefening 1: Wat is het juiste werkwoord? (zijn) Jij ben/bent een leerling (zijn) Hij is/bent een man (zijn) Zij
Nadere informatieLeerstofomschrijving proefwerkweek 2 1 kgt. Vak. Engels. Lesstof. File 4 Post It, Like It. Stofomschrijving
Leerstofomschrijving proefwerkweek 2 1 kgt Vak Engels File 4 Post It, Like It F Grammar: hoe je de verleden tijd van to be en to have maakt; hoe je meervouden maakt in het Engels; hoe je kunt aangeven
Nadere informatieHandtekeningen verzamelen
Aantal personen Hele klasgroep Taalniveau Reproducerend taalniveau Niveau Verschillende niveaus mogelijk (met of zonder hulp van afbeeldingen; met of zonder hulp van ) Niveau zelf te kiezen Vaardigheden
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20984 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Hosono, Mayumi Title: Object shift in the Scandinavian languages : syntax, information
Nadere informatieOver de verschillen en gelijkenissen tussen talen bij taalbeschouwing
Vraag 46 Is dit Chinees voor jou? Over de verschillen en gelijkenissen tussen talen bij taalbeschouwing COD, pronom réciproque, main clause Je moet heel wat begrippen kennen als je een andere taal leert.
Nadere informatieDe kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie / 15:06 Pag. 47. Kaart 17. Ik heb de band lek, getekend door C. van Bree in 1991.
De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie 07-11-13 / 15:06 Pag. 47 47 Kaart 17. Ik heb de band lek, getekend door C. van Bree in 1991. De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie 07-11-13 / 15:06
Nadere informatiepresent perfect simple.
ENGLISH, WE WILL DO BETTER! LESSON SIX Beste leerling. Toch nog één keer een tip voor het leren van Engelse woordjes en zinnetjes. Voor het studeren geldt iets heel bijzonders: bij studeren is 3 X 1 meer
Nadere informatieNAAM: Instructies in de klas Voer de opdrachten uit. 1. Zet een kruisje op de olifant. 2. Kleur het haar van de juf bruin.
Werkbundel Instructies in de klas 1. Zet een kruisje op de olifant. 2. Kleur het haar van de juf bruin. 3. Kleur de boeken op de onderste plank rood. 4. Zet een kring rond het meisje. 5. Doorstreep het
Nadere informatieScrambling en tweede taalverwerving
Scrambling en tweede taalverwerving Een onderzoek naar cross-linguïstische invloeden in de grammaticaliteitsoordelen van Nederlandse zinnen met scrambling door Duitstalige leerders van het Nederlands Bachelorscriptie
Nadere informatieEENVOUDIGE LEIDERSCHAPSLESSEN
EENVOUDIGE LEIDERSCHAPSLESSEN VOOR MEER WELBEVINDEN EN BETROKKENHEID IN JE TEAM Lambert van der Ven & Job Christians Februari 2016 Onderwijs Maak Je Samen Alles wat verrukkelijk is, is even moeilijk als
Nadere informatieDOELGROEP Grammatica 3F is bedoeld voor leerlingen van havo/vwo en mbo 4. Het programma is geschikt voor zowel allochtone als autochtone leerlingen.
DOELGROEP Grammatica 3F is bedoeld voor leerlingen van havo/vwo en mbo 4. Het programma is geschikt voor zowel allochtone als autochtone leerlingen. STRUCTUUR De lesstof is ingedeeld in rubrieken (onderwerpen)
Nadere informatieTaak Wie ben ik? Groep Zwaarte Vakgebied Voorbereiding Rol leerkracht Kerndoelen Code ariq,
Taak Wie ben ik? Groep 7 Zwaarte Vakgebied - Sociaal emotionele ontwikkeling - Creatieve ontwikkeling - Taalvaardigheid Voorbereiding - Computer met internet - Papier, verf en kwasten Rol leerkracht -
Nadere informatieJennifer Machielse. Lennart Stachowitz. Studentleden Medezeggenschapsraad NHTV
Studentleden Medezeggenschapsraad NHTV Jennifer Machielse I am Jennifer Machielse, spontaneous, self-conscious and a go-getter, that s me. I am a fourth-year student Marketing & Communication in Tourism
Nadere informatieDe boom staat op de berg Door Kim Wagemans
De boom staat op de berg Door Kim Wagemans Doelgroep Deze lessuggesties zijn geschreven voor laaggeschoolde anderstaligen, richtgraad 1.1. (vanaf module 2). Werk bij voorkeur met kleine groepen (acht cursisten),
Nadere informatieCREATIEF. Denksleutels. 2012 Minka Dumont www.lesmateriaalvoorhoogbegaafden.com
CREATIEF Denksleutels 2012 Minka Dumont www.lesmateriaalvoorhoogbegaafden.com Kies een onderwerp of thema en maak een alfabetische lijst bij dit onderwerp of thema. Sinterklaas Dieren Grammatica Combineer
Nadere informatieU levert maatwerk, wij ook. Zakelijke taaltrainingen op maat.
Klantbeoordelingen 2015 - zakelijke taaltrainingen januari t/m december 2015, n = 1.247 Klantenwaardering Vraagstelling Uitstekend Goed Voldoende Onvoldoende Slecht Wat vindt u van het gebruikte lesmateriaal?
Nadere informatie11. De leerling leert verder vertrouwd te raken met de klank van het Frans door veel te luisteren naar gesproken en gezongen teksten.
A. LEER EN TOETSPLAN Leerjaar: 3 Onderwerp: Luistervaardigheid 11, 12, 13, 14 11. De leerling leert verder vertrouwd te raken met de klank van het Frans door veel te luisteren naar gesproken en gezongen
Nadere informatiecreativiteit bevorderen Dick van der Wateren
creativiteit bevorderen Dick van der Wateren bio leraar aardrijkskunde geoloog Spitsbergen, Antarctica, Afrika, Europa leraar natuurkunde, nl&t, maker+klas digitaal lesmateriaal edublogger auteur onderwijsbladen,
Nadere informatieAanvullende informatie ter voorbereiding op de TGN A1. Inleiding. Hoe maakt u de TGN?
Aanvullende informatie ter voorbereiding op de TGN A1 Inleiding Dit is informatie over de Toets Gesproken Nederlands (of TGN) 1. De TGN maakt deel uit van het inburgeringsexamen buitenland. Moet u de TGN
Nadere informatie- De zin in een andere tijd zetten (tijdproef). - De zin vragend maken. - Van enkelvoud meervoud maken of andersom (getalproef).
2. Persoonsvorm pv Wat is de persoonsvorm? Daar draait in een zin eigenlijk alles om. De persoonsvorm is altijd een werkwoord. Hoe kun je de persoonsvorm vinden? - De zin in een andere tijd zetten (tijdproef).
Nadere informatieTOETS NT2-1 schrijven. Goed voorbereid slagen. voor het staatsexamen NT2 programma 1. Opgavenboekje nr. 1 SCHRIJVEN. niveau B1. tijdsduur: 120 minuten
Goed voorbereid slagen voor het staatsexamen NT2 programma 1 Opgavenboekje nr. 1 SCHRIJVEN niveau B1 tijdsduur: 120 minuten Deel 1: Zinnen afmaken 15 opdrachten Maak de zinnen af: 1. Het is in de vakantie
Nadere informatieSCHRIJVEN. Instructiekaart voor de leerling nr. 5. A-vragen. Korte vragen die beginnen met Wie...? Wat...? Waar...? Wanneer...? Hoeveel...?
Instructiekaart voor de leerling nr. 5 A-vragen Formulering van de vraag Formulering van het antwoord Korte vragen die beginnen met Wie...? Wat...? Waar...? Wanneer...? Hoeveel...? Antwoord met één volledige
Nadere informatieProgramma van Inhoud en Toetsing (PIT)
Schooljaar 2015 2016 Nederlands havo vwo 1 Lesperiode: 1 week 36 t/m week 38 Hoofdstuk: Spelling H 2 t/m 6 De stam van het werkwoord Splitsbare werkwoorden Persoonsvorm tegenwoordige tijd en de bijbehorende
Nadere informatieEen bespreking voorbereiden, notuleren en voorzitten
OPDRACHTFORMULIER Een bespreking voorbereiden, notuleren en voorzitten Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met een medestudent
Nadere informatiePTA Talen (Nederlands, Engels, Duits, Frans) Nederlands
PTA Talen (Nederlands, Engels, Duits, Frans) Nederlands Kerndoelen 1. De leerling leert zich mondeling en schriftelijk begrijpelijk uit te drukken. 2. De leerling leert zich te houden aan conventies (spelling,
Nadere informatieExtra opdrachten met het zinsbouwpakket. Bijlage bij het Basisboek syntaxis
Extra opdrachten met het zinsbouwpakket Bijlage bij het Basisboek syntaxis 1 Hoofdstuk 1: 1. De volgende opdrachten kun je alleen uitvoeren als je het zinsbouwpakket hebt. a. Zoek het puzzelstukje 'wolf'
Nadere informatietip! in leerjaar 1, is nog weinig verschil; mavo mag deze samenvatting ook gebruiken
Boekverslag door Tmp_cox 1720 woorden 25 oktober 2012 5.8 259 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Nieuw Nederlands NIEUW NEDERLANDS; Samenvatting, (mavo), havo, vwo hoofdstuk 1 t/m 6 tip! in leerjaar
Nadere informatieLTX016B05. Nieuwe ontwikkelingen in de syntaxis. College 7
LTX016B05 Nieuwe ontwikkelingen in de syntaxis College 7 2/121 Vandaag: vierde college Regeer- en Bindtheorie (4/6) 3/121 Vorige colleges:! structuur van alle woordgroepen (X -theorie) XP YP X X ZP specifier
Nadere informatie20 twenty. test. This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text.
9006625806_boek.indd 1 31/08/16 15:26 1 6 test This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text. living room kitchen bedroom toilet
Nadere informatieBasis Werkwoordspelling is onderdeel van de Bundel Basisprogramma's. Deze bundel bevat ook Basisspelling en Basisgrammatica.
Basis Werkwoordspelling Basis Werkwoordspelling is onderdeel van de Bundel Basisprogramma's. Deze bundel bevat ook Basisspelling en Basisgrammatica. Basis Werkwoordspelling is een programma voor het leren
Nadere informatieWe gaan het hebben over de woordvolgorde in Engelse zinnen.
Wordorder. We gaan het hebben over de woordvolgorde in Engelse zinnen. 2. SVO In de taalkunde wordt Engels als een SVO-taal beschouwd, vanwege de volgorde van woorden in een zin. SVO staat voor Subject,
Nadere informatieSAMENVATTING Het doel van dit proefschrift is drieledig. Ten eerste wordt inzicht verschaft in het gebruik van directe-rede-constructies (bijvoorbeeld Marie zei: Kom, we gaan! ) door sprekers met afasie.
Nadere informatieAssessing writing through objectively scored tests: a study on validity. Hiske Feenstra Cito, The Netherlands
Assessing writing through objectively scored tests: a study on validity Hiske Feenstra Cito, The Netherlands Outline Research project Objective writing tests Evaluation of objective writing tests Research
Nadere informatie1 keer beoordeeld 4 maart 2018
7 Samenvatting door Syb 764 woorden 1 keer beoordeeld 4 maart 2018 Vak Nederlands Nederlands Toets week 3 ZAKELIJKE TEKSTEN LEZEN Het onderwerp van een tekst bestaat uit een paar woorden. Een deel onderwerp
Nadere informatie2 hv. 1
2 hv www.mevrouwzus.wordpress.com 1 1. pv= persoonsvorm 2. = zinsdeel 3. wwg = werkwoordelijk gezegde 4. nwg = naamwoordelijk gezegd 5. ond = onderwerp 6. lv = lijdend voorwerp 7. mv = meewerkend voorwerp
Nadere informatieWEEK MAANDAG WOENSDAG DINSDAG DONDERDAG VRIJDAG ZONDAG ZATERDAG. Vul het juiste voorzetsel in. Nico fietst elke dag (aan, naar, op) de cursus.
Vul het juiste voorzetsel in. Nico fietst elke dag (aan, naar, op) de cursus. 1 Voeg een woord aan de zin toe zodat hij correct wordt. Micky werkt graag in tuin. Verbeter de fout in de zin. Floortje leeft
Nadere informatieE pluribus unum - op zoek naar een eenduidige taaldidactiek voor klassieke en moderne talen
E pluribus unum - op zoek naar een eenduidige taaldidactiek voor klassieke en moderne talen Taal en Tekst: de rol van taalbeschouwing in het klassieketalenonderwijs tvannieuwenhove@gmail.com Tim Van Nieuwenhove
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/61779
Nadere informatieBijwoordelijke bepaling HV 2. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52704
Bijwoordelijke bepaling HV 2 Auteurs VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 21 July 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/52704 Dit lesmateriaal is
Nadere informatiebetrekkelijke voornaamwoorden
betrekkelijke voornaamwoorden SirPalsrok @meestergijs I bought a house. The house has 3 bedrooms. Mr. Schultz plays tennis. He is my English teacher Een betrekkelijk voornaamwoord kan van 2 zinnen 1 zin
Nadere informatieB a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1
B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 JE ONBEWUSTE PROGRAMMEREN VOOR EEN GEWELDIGE TOEKOMST De meeste mensen weten heel goed wat ze niet willen in hun leven, maar hebben vrijwel geen
Nadere informatieDe laat gearriveerde koerier drinkt achter een bruin bureau koude koffie. Deze jonge verpleegster huppelt meestal vrolijk door de lange gangen.
Zinsdelen Nederlands Bijvoeglijke bepaling Bijwoordelijke bepaling Lijdend voorwerp Meewerkend voorwerp Naamwoordelijk gezegde Onderwerp Persoonsvorm Voorzetselvoorwerp Werkwoordelijk gezegde Bijvoeglijke
Nadere informatieVerwerkingsopdrachten bij boeken VMBO B/K/T Klas 2. Versie 2013/2014
Verwerkingsopdrachten bij boeken VMBO B/K/T Klas 2 Versie 2013/2014 Voorwoord Je hebt van je docent Nederlands de opdracht gekregen een boek te lezen. Als je het boek uit hebt, maak je een van de onderstaande
Nadere informatieMelkweg. Wat leert je kind? Lezen van Alfa A naar Alfa B. Taal en ouders: de basisschool
Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B Wat leert je kind? Taal en ouders: de basisschool Colofon Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B: Wat leert je kind?, 2013 Auteurs: Merel Borgesius Kaatje Dalderop Willemijn
Nadere informatieCitation for published version (APA): Kaan, E. (1997). Processing subject-object ambiguities in Dutch s.n.
University of Groningen Processing subject-object ambiguities in Dutch Kaan, Edith IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please
Nadere informatieLogisch denken over kansen
Logisch denken over kansen In zee met wiskunde D TU Eindhoven, 29 januari 2007 Mirte Dekkers en Klaas Landsman mdekkers@math.ru.nl landsman@math.ru.nl Radboud Universiteit Nijmegen Genootschap voor Meetkunde
Nadere informatie1. Welkom, presentie Naamkaartjes uitdelen en iedereen welkom heten. Presentielijst invullen. Kort voorstellen van jezelf.
Introductiecursus Engels voor volwassenen Bijeenkomst 1 Programma: 1. Welkom, presentie. 2. Kennismakingsspel Getting to know you 3. Kennismakingsconstructies aanleren. 4. Leren in de volwasseneneducatie.
Nadere informatieVOORZETSELS. EXERCISE 1 Bestudeer de bovenstaande voorzetsels en zinnen goed!
ENGLISH, WE WILL DO BETTER! LESSON EIGHT VOORZETSELS at three o'clock = om drie uur around three o'clock = rond drie uur by three o'clock = tegen drie uur before Saturday = voor zaterdag for a week = voor
Nadere informatieBE HAPPY. 90-dagen Goed Gevoel conditionering programma
BE HAPPY 90-dagen Goed Gevoel conditionering programma Alle rechten voorbehouden. Geen deel van dit boek mag worden gereproduceerd op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.
Nadere informatiekan worden vereenvoudigd tot kan worden vereenvoudigd tot 15 16.
Voorkennistoets Met behulp van deze toets kun je voor jezelf nagaan of je voldoende kennis en vaardigheden in huis hebt om het vak wiskunde in het eerste jaar van de studie Bedrijfskunde te kunnen volgen
Nadere informatieAutobiografi sch schrijven Waarnemen en beschrijven STAP 6 123
Autobiografien schbeschrijven schrijven Waarnemen STAP 6 123 Stap 6 SCHRIJFOEFENING 6A Houd een dag lang een lijstje bij van alle gebeurtenissen in jouw leven die veel indruk op je hebben gemaakt. Dat
Nadere informatieHoe te leren voor de UNIT toetsen
Hoe te leren voor de UNIT toetsen Hoe moet je nu beginnen met leren? We merken dat vooral leerlingen die net op school zitten moeite hebben met hoe ze nu een toets over New Inspiration (de units) moeten
Nadere informatieLeerlijnen peuters en jonge kind (MET extra doelen) versie juli 2015. Naam leerling. Taal Beginnende geletterdheid
Leerlijnen peuters en jonge kind (MET extra doelen) versie juli 2015 Taal eginnende geletterdheid eginnende geletterdheid-stap 1 OEKORIËNTATIE: Herkent een boek en weet dat er een verhaal in staat -20--20
Nadere informatieGrammatica 2F. Doelgroepen Grammatica 2F. Omschrijving Grammatica 2F. meewerkend voorwerp. voegwoord alle woordsoorten
Grammatica 2F Grammatica 2F bestrijkt de basisregels van de Nederlandse grammatica die op de basisschool worden aangeleerd en waarmee in het voortgezet onderwijs meestal nog wordt geoefend. Doelgroepen
Nadere informatieNederlands in Uitvoering
Nederlands in Uitvoering Leerjaar 1 Sport & spel Een mondelinge instructie begrijpen Algemene modulegegevens Leerjaar: 1 Taaltaak: Een mondelinge instructie begrijpen Thema: Sport & spel Leerstijlvariant:
Nadere informatie2b nr. 1 Zinnen met verschillende volgorde
OPDRACHTKAART www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U kunt ook veel oefeningen
Nadere informatieEnglish is everywhere. hi morning mouse cool help desk hello computers mail school game. Lees de tekst. Omcirkel de Engelse woorden.
one English is everywhere Test Luister naar wat Daniel vertelt. Welke Engelse woorden hoor je? Kruis ze aan. hi morning mouse cool help desk hello computers mail school game Lees de tekst. Omcirkel de
Nadere informatie