Evalueren van beleid onder huidige marktomstandigheden
|
|
- Francisca Verstraeten
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Evalueren van beleid onder huidige marktomstandigheden
2 Introductie Veel pensioenfondsen zullen in de eerste maanden van 2016 een significante daling in de dekkingsgraad hebben ondervonden, die te wijten is aan de sterke rentedaling en de daling op aandelenmarkten. De laatste weken zien we weer een licht herstel, veel pensioenfondsen willen desondanks nagaan welke impact de verslechterde financiële positie en actuele marktomstandigheden hebben op de pensioendoelstellingen en de risicohouding. Hoe worden die beïnvloed door de actuele marktomstandigheden? Moet naar aanleiding hiervan het beleid worden aangepast? Wij geven u enkele handvatten om deze vraag voor uw bestuur te beantwoorden. 2
3 Stappenplan pensioenfonds in huidige marktomstandigheden Pensioenfondsen kunnen een aantal invalshoeken kiezen om te bepalen of er actie nodig is, en zo ja welke. We gaan er hier kort op in. a) Passen de actuele resultaten nog bij de ambitie en risicohouding die horen bij de pensioendoelstellingen? Pensioenfondsen hebben in 2015 hun strategisch beleid herijkt naar aanleiding van het n-ftk. Inmiddels is de financiële positie bij de meeste fondsen verslechterd door de rentedaling en de daling op aandelenmarkten. Het is dan ook de vraag of de uitkomsten op de pensioendoelstellingen (bijvoorbeeld indexatieambitie) en de risicohouding (bijvoorbeeld de kans op korten) nog passen bij de beoogde ambitie en risicohouding. Is dit niet het geval, dan is het van belang om na te gaan of het huidige beleid nog steeds het meest wenselijke beleid is. Daarnaast kan het noodzakelijk zijn om de risicohouding of de ambitie aan te passen, omdat er geen beleid meer te vinden is dat voldoet aan de gestelde ambitie en risicohouding. In dit kader kunnen de volgende vragen nuttig zijn om te bepalen of het beleid al dan niet moet worden aangepast. Is er sprake van een crisissituatie? Een voorbeeld van een crisissituatie kan zijn dat de dekkingsgraad onder het kritische niveau daalt, zodat niet meer in 10 jaar kan worden hersteld naar het VEV en er een korting op de aanspraken dreigt. In een dergelijke situatie moeten vooraf vastgestelde stappen worden ondernomen. Geven de beleidsuitgangspunten van het pensioenfonds aanleiding om actie te ondernemen? Voorbeelden van beleidsuitgangspunten waarop actie kan worden gebaseerd zijn: Het pensioenfonds wil de kans op korten zo veel mogelijk beperken en is bereid daarvoor een deel van de ambitie op te geven. In dat geval zou het beleggingsrisico kunnen worden teruggebracht om de kans op korten te verlagen. Het pensioenfonds is een langetermijnbelegger en accepteert dat daarbij een hogere kans op korten hoort. In dat geval zou het beleggingsrisico niet automatisch teruggeschroefd hoeven worden, ook al worden dan kortetermijnrisicolimieten overschreden. Wellicht betekent dit wel dat de langetermijnambitie en de risicohouding moeten worden aangepast. Het pensioenfonds gelooft dat markten (of marktextremen) voorspelbaar zijn. Als de huidige rente bijvoorbeeld als extreem wordt gezien, dan zou de renteafdekking kunnen worden verminderd (en eventueel kunnen worden uitgeruild tegen een ander risico). Hierbij is het belangrijk om ook te onderzoeken wat de gevolgen zijn als de rentevisie niet uitkomt. 3
4 b) Is er aanleiding om de economische uitgangspunten voor het strategisch beleid te herzien? Als verwacht wordt dat de economische omgeving structureel is gewijzigd, dan kan dit aanleiding zijn om het strategische beleid te herevalueren. Als men immers van mening is dat de verwachte ontwikkeling van rente en of rendementen substantieel afwijkt van de eerder gebruikte aannames, dan dient ook bekeken te worden of het strategische beleid nog het gewenste beleid is bij deze gewijzigde economische vooruitzichten. c) Met welke partijen moet waarover worden gecommuniceerd? Als de kans op korten in 2017 substantieel is, dan zou hierover moeten worden gecommuniceerd met deelnemers, de Raad van Toezicht, het verantwoordingsorgaan en de sociale partners. Daarnaast zou bekeken kunnen worden of bij een actualisering van de haalbaarheidstoets de gedefinieerde grenzen wel of niet geraakt worden, zodat ook al communicatie met deze groepen kan plaatsvinden over de haalbaarheidstoets. d) Vastlegging en verantwoording Het is belangrijk om genomen besluiten helder vast te leggen. Hierdoor is het mogelijk om achteraf goed verantwoording af te leggen (bijvoorbeeld aan de deelnemers, de sociale partner en de toezichthouder) en tevens helder te maken op basis van welke argumenten het beleid wel of niet is aangepast. 4
5 Een analyse van een aanpassing van het beleggingsbeleid Als pensioenfondsen aanpassingen in het beleggingsbeleid overwegen is bijvoorbeeld de vraag van belang of de voorgestelde aanpassing past binnen de richtlijnen en bandbreedtes van het huidige beleid (en dus in feite een tijdelijke tactische afwijking is) of niet. Indien dit niet het geval is dan zal het strategisch beleid aangepast moeten worden. Op dat moment moet er ook een nieuwe haalbaarheidstoets worden uitgevoerd. De argumenten voor een aanpassing moeten ook helder zijn. Is de aanpassing bedoeld om de kans op korten te beperken, komt ze puur en alleen voort uit de marktvisie, of is de aanpassing wenselijk door een combinatie van deze factoren? En hoe goed kunt u een eventuele marktvisie onderbouwen? Is voldoende nagedacht over de impact als de marktvisie niet uitkomt? Ook eventuele restricties op het risicoprofiel en het vereist eigen vermogen zijn hierbij van belang. Ten slotte is het van belang om duidelijke afspraken te maken over de implementatie: welke termijn wilt u hiervoor nemen, en accepteert u de bijbehorende transactiekosten? Met deze vragen geven wij een indruk van de onderwerpen die de revue zouden moeten passeren bij het aanpassen van het beleggingsbeleid. Ongetwijfeld zijn hierop per pensioenfonds nog aanvullingen te geven. Tot slot Wij ondersteunen uw bestuur graag bij het evalueren van uw beleid naar aanleiding van de recente ontwikkelingen. U kunt hiervoor contact opnemen met uw aanspreekpunt bij Ortec Finance. 5
6 Evalueren van beleid onder huidige marktomstandigheden Rotterdam Ortec Finance bv Boompjes XB Rotterdam The Netherlands Tel. +31 (0) Amsterdam Ortec Finance bv Naritaweg BP Amsterdam The Netherlands Tel. +31 (0) London Ortec Finance Ltd Suite 9.10, City Tower 40 Basinghall Street London,EC2V 5DE United Kingdom Tel. +44 (0) Pfäffikon Ortec Finance AG Poststrasse Pfäffikon SZ Switzerland Tel. +41 (0) Toronto Ortec Finance Canada Inc 250 University Avenue Toronto, ON M5H 3E5 Canada Tel
ALM & alternatieve beleggingen. Seminar IBS. 13 juni 2019 Martin Bakker
ALM & alternatieve beleggingen Seminar IBS 13 juni 2019 Martin Bakker Agenda 1. Wie zijn wij? 2. Stichtingen vs. Pensioenfondsen 3. ALM en scenario analyse 4. Alternatieve beleggingen in ALM-context 2
Nadere informatieValidatie handboek 2016 en asset management. Johan Conijn, 8 november 2017
Validatie handboek 2016 en asset management Johan Conijn, 8 november 2017 Onderwerpen 1. Validatie Handboek 2016 2. Marktwaarde: waar is het voor? 3. Van theorie naar weerbarstige praktijk 4. Rode draad:
Nadere informatieOktober 2015 Ortec Finance. Algemeen pensioenfonds
Algemeen Pensioenfonds Oktober 2015 Ortec Finance 1 / 7 Wat is een Algemeen Pensioenfonds? Een Algemeen Pensioenfonds (APF) onderscheidt zich van de bestaande pensioenuitvoerders door de mogelijkheid om
Nadere informatieInsights. Jaarkalender. Special: Corporate Global Risk Management. Pagina 3. Pagina 9. Ortec Finance Insights voor Pensioenfondsen - Maart 2016
Insights Pagina 3 Pagina 9 Special: Corporate Global Risk Management Welkom Pensioenfondsen hebben de afgelopen jaren belangrijke beslissingen genomen, onder meer over governance, de financiële opzet en
Nadere informatieFinanciële gevolgen extra betaalbare huurwoningen. Johan Conijn & Erik-Jan van der Goes 11 oktober 2016
Financiële gevolgen extra betaalbare huurwoningen Johan Conijn & Erik-Jan van der Goes 11 oktober 2016 Content 1. Inleiding... 3 2. De modelomgeving... 3 3. De uitkomsten van de basisvariant... 4 4. De
Nadere informatieETF s: koersen liquiditeitsrisico. Martin van der Schans, Patrick Tuijp, Paul van t Zelfde
T ETF s: koersen liquiditeitsrisico Martin van der Schans, Patrick Tuijp, Paul van t Zelfde E F ETF s combineren de goede eigenschappen van open-end fondsen en closed-end fondsen. ETF s bieden de belegger
Nadere informatieTips en tricks WALS/FMP. Corporatiedag maart
Tips en tricks WALS/FMP Corporatiedag 2017 9 maart Inhoud 1. Introductie 2. WALS/FMP binnen de organisatie 3. Actualiteiten 4. Invoer en controlemogelijkheden 5. Afsluiting 2 Introductie 3 WALS/FMP binnen
Nadere informatieRekenmodel IBW Handleiding Mei 2017
Rekenmodel IBW 2017 Handleiding Mei 2017 Inhoud Handleiding Rekenmodel IBW 2017... 3 1. Hoe gaat u aan de slag?... 4 2. Beschrijving tabbladen... 5 2.1. Algemeen... 5 2.1.1. Menu... 5 2.1.2. INF_DPI...
Nadere informatieMet AM naar optimaal complexbeleid. Juni 2018
Met AM naar optimaal complexbeleid Juni 2018 1 Maasdelta Groep is een middelgrote woningcorporatie met kantoren in Maassluis, Hellevoetsluis en Spijkenisse. Maasdelta heeft 175 medewerkers in dienst en
Nadere informatieRekenmodel IBW Handleiding Mei 2018
Rekenmodel IBW 2018 Handleiding Mei 2018 Inhoud Handleiding Rekenmodel IBW 2018... 3 1. Hoe gaat u aan de slag?... 4 2. Beschrijving tabbladen... 5 2.1. Algemeen... 5 2.1.1. Menu... 5 2.1.2. INF_DPI...
Nadere informatieToegevoegde waarde variabele pensioenuitkering. Juni 2018
Toegevoegde waarde variabele pensioenuitkering Juni 2018 1 Toegevoegde waarde variabele pensioenuitkering Onlangs is de Wet variabele pensioenuitkering aangenomen, waardoor deelnemers aan een premieovereenkomst
Nadere informatieGLASS als economische scenario integrator
GLASS als economische scenario integrator Maart 2019 1 a.s.r. is de Nederlandse verzekeringsmaatschappij voor alle verzekeringen. Met de merken a.s.r., De Amersfoortse, Ditzo, Europeesche Verzekeringen
Nadere informatieOrtec Finance TMS Handleiding aanlevering waarderingsgegevens validatieonderzoek 2018
Ortec Finance TMS Handleiding aanlevering waarderingsgegevens validatieonderzoek 2018 Inhoudsopgave Inleiding... 3 1. Objectgegevens... 4 2. Waarderingsparameters... 6 3. Marktwaarde... 8 Ortec Finance
Nadere informatieConsistente projectcalculaties met behulp van GO
Consistente projectcalculaties met behulp van GO November 2018 1 Weller is een woningcorporatie die actief is in Heerlen, Brunssum en Schinveld. Weller beheert zo n 9.800 woningen, winkels en garages in
Nadere informatieMet Ortec Finance naar een vooruitstrevende belastingorganisatie
Met Ortec Finance naar een vooruitstrevende belastingorganisatie Oktober 2018 1 De gemeente Amsterdam is met ruim 850.000 inwoners veruit de grootste gemeente van Nederland. Bij de Directie Belastingen
Nadere informatieSBI als voorbereiding op de meerjarenbegroting. December 2018
SBI als voorbereiding op de meerjarenbegroting December 2018 1 Ymere is een woningcorporatie die actief is in de Metropoolregio Amsterdam (Amsterdam, Almere, Haarlem, Haarlemmermeer en Weesp). In deze
Nadere informatiePensioenthema s Februari
Pensioenthema s 2017 Pensioenthema s 2017 Inhoud P3 P4 P6 P8 P9 Introductie Vaste agenda Ontwikkelingen pensioenmarkt Globale ontwikkelingen & scenarioanalyse Trends 2 Introductie Pensioenfondsen staan
Nadere informatieEerste Kamer der Staten-Generaal
Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2015 2016 33 972 Wijziging van de Pensioenwet, de Wet verplichte beroepspensioenregeling en de Invoerings- en aanpassingswet Pensioenwet in verband met aanpassing
Nadere informatieInzicht in de liquiditeitsbehoefte. Juli 2018
Inzicht in de liquiditeitsbehoefte Juli 2018 1 Sinds 2008 maakt Woonveste dagelijks gebruik van Ortec Finance Treasury. Het pakket ondersteunt Woonveste om eenvoudig en overzichtelijk haar liquiditeitspositie
Nadere informatieErvaringen met TMS. van Mozaïek Wonen. Ortec Finance Case Study
Ervaringen met TMS van Mozaïek Wonen Andre Mimpen: De grootste toegevoegde waarde tot op heden is meer inzicht. In waarde, in rendement en in informatie. Mozaïek Wonen is een middelgrote woningstichting
Nadere informatieHoe brengen we de doelen van onze klanten in beeld binnen de kaders van de nieuwe regelgeving
Hoe brengen we de doelen van onze klanten in beeld binnen de kaders van de nieuwe regelgeving Juni 2018 1 Liberté, égalité, fraternité Triodos Bank bestaat 35 jaar. Het doel van deze nog vrij jonge bank
Nadere informatieVolledige controle over het waarderingsproces
Volledige controle over het waarderingsproces 1 Woonlinie is een middelgrote woningstichting in de Bommelerwaard en het Land van Heusden en Altena. De woningstichting heeft ruim 4.100 woningen en zo n
Nadere informatieVerstandige investeringsbeslissingen Joost Eijsvogels Maarten van t Hek. De Corporatiedag 20 juni 2019
Verstandige investeringsbeslissingen Joost Eijsvogels Maarten van t Hek De Corporatiedag 20 juni 2019 Whitepaper: afwegingskader investeringen Wilt u meer weten over onze presentatie? Klik op onderstaande
Nadere informatieEnquête uitslag: Professionalisering portefeuillesturing bij woningcorporaties April 2014
Enquête uitslag: Professionalisering portefeuillesturing bij woningcorporaties April 2014 Enquête uitslag: Professionalisering portefeuillesturing bij woningcorporaties Het professionaliseren van portefeuillesturing
Nadere informatieVisualVest Testimonial
VisualVest Testimonial November 2018 1 Ortec Finance adviseert VisualVest sinds 2015 over de belangrijkste aspecten van de customer journey voor vermogensplanning. VisualVest is een digitale vermogensbeheerder,
Nadere informatieBeleggingsaspecten voorontwerp van wet herziening ftk
Beleggingsaspecten voorontwerp van wet herziening ftk De staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid publiceerde op vrijdag 12 juli 2013 het lang verwachte consultatiedocument over de uitwerking
Nadere informatieToelichting wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader. Juni 2014
Toelichting wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader Juni 2014 Inhoudsopgave Wetsvoorstel aanpassing FTK Beleidsdekkingsgraad Premievaststelling Toekomstbestendig indexeren Inhaalindexatie Hersteltermijn
Nadere informatieKwartaalverslag Tweede kwartaal 2019
Kwartaalverslag Q2-2019 Kwartaalverslag Tweede kwartaal 2019 1 In het kort De beleidsdekkingsgraad per 30 juni 2019 bedroeg 117,3%. Het rendement van 1 april tot en met 30 juni 2019 bedroeg 3,5%. Het pensioenvermogen
Nadere informatiereëel financieel toetsingskader (FTK2)
nominaal financieel toetsingskader (FTK1) - bestaande contract - nominale contract - uitkeringsovereenkomst - onderscheid tussen nominale opbouw en indexatie - 2,5% onderdekkingskans maatstaf voor nominale
Nadere informatieHet bestuur zal het crisisplan jaarlijks evalueren en zo nodig aanpassen.
Financieel crisisplan (per 1-7-2016) Inleiding Onderstaand is het financieel crisisplan van het SPF weergegeven. Het financieel crisisplan is gebaseerd op artikel 29b van het besluit FTK en wordt toegevoegd
Nadere informatieIPFOS. Bestuurders Conferentie. Het gebruik van risicomaatstaven in ALM-context Ralph Verhoeks, Toezichthouder Risk & ALM - DNB
IPFOS Bestuurders Conferentie Het gebruik van risicomaatstaven in ALM-context Ralph Verhoeks, Toezichthouder Risk & ALM - DNB Het gebruik van risicomaatstaven in ALM-context Ralph Verhoeks 2 Inhoud 1.
Nadere informatieFinancieel crisisplan Centraal Beheer APF Collectiviteitskring Bavaria Hoofdstukindeling
Financieel crisisplan Centraal Beheer APF Collectiviteitskring Bavaria - 2018 Hoofdstukindeling Het financieel crisisplan bevat de volgende hoofdstukken: 1. Inleiding 2. Beschrijving financiële crisissituaties
Nadere informatieFinancieel crisisplan Centraal Beheer APF Collectiviteitskring RBS 2017 Hoofdstukindeling
Financieel crisisplan Centraal Beheer APF Collectiviteitskring RBS 2017 Hoofdstukindeling Het financieel crisisplan van Centraal Beheer APF Collectiviteitskring RBS bevat de volgende hoofdstukken: 1. Inleiding
Nadere informatieDoelstellingen, risicohouding en haalbaarheidstoets
Doelstellingen, risicohouding en haalbaarheidstoets Conform de Pensioenwet dient het bestuur van een pensioenfonds de doelstellingen en beleidsuitgangspunten (waaronder de risicohouding) van het pensioenfonds
Nadere informatieBijlage 3. Crisisplan
Bijlage 3 Crisisplan Crisisplan PME versie 2015.1 1 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Huidige situatie bezien vanaf 2008... 4 3. Wanneer is sprake van een crisis?... 5 4. Wat is de kritische ondergrens van de
Nadere informatieReactie op het wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader (FTK)
Reactie op het wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader (FTK) Utrecht, 2 september 2014 Koninklijk Actuarieel Genootschap Postbus 2433 3500 GK UTRECHT 1 In deze notitie treft u de reactie aan
Nadere informatieFinancieel crisisplan Centraal Beheer APF Kring Premie Hoofdstukindeling
Financieel crisisplan Centraal Beheer APF Kring Premie - 2018 Hoofdstukindeling Het financieel crisisplan bevat de volgende hoofdstukken: 1. Inleiding 2. Beschrijving financiële crisissituaties 3. Kritische
Nadere informatieStrategy, business and technology. Normenkader. Versie 5.1
Strategy, business and technology Normenkader Versie 5.1 Introductie Het VO heeft een takenpakket. Dat kan worden ingedeeld naar: overleg, advisering en beoordeling. Een VO dat zijn eigen normen expliciet
Nadere informatiePensioenhervormingen Nederland
Pensioenhervormingen Nederland Agenda Pensioenhervorming Nederland Overzicht huidige stelsel Consolidatie en introductie APF Nationale pensioendialoog Beoogde hervormingen beschikbare premie 2 Pensioenstelsel
Nadere informatieFinancieel crisisplan
Financieel crisisplan Inleiding Het financieel crisisplan is een beschrijving van maatregelen die het bestuur op korte termijn effectief kan inzetten indien in korte tijd de dekkingsgraad zich zeer snel
Nadere informatieFinancieel crisisplan Centraal Beheer APF Kring Koopkracht Hoofdstukindeling
Financieel crisisplan Centraal Beheer APF Kring Koopkracht - 2018 Hoofdstukindeling Het financieel crisisplan bevat de volgende hoofdstukken: 1. Inleiding 2. Beschrijving financiële crisissituaties 3.
Nadere informatieFinancieel crisisplan Centraal Beheer APF Kring Stabiliteit Hoofdstukindeling
Financieel crisisplan Centraal Beheer APF Kring Stabiliteit - 2018 Hoofdstukindeling Het financieel crisisplan bevat de volgende hoofdstukken: 1. Inleiding 2. Beschrijving financiële crisissituaties 3.
Nadere informatieIndexatie-IQ, voor een transparant en stabiel pensioen.
Indexatie-IQ, voor een transparant en stabiel pensioen. De Bazel 24 mei 2012 Het Pensioenakkoord Drie delen: - De AOW-leeftijd - Pensioen in de tweede pijler - Ouderenparticipatie Wat is de aanleiding?
Nadere informatie2. Spreiding verbetert effectief de verhouding tussen rendement en risico.
Beleggingsbeginselen Spoorwegpensioenfonds 1. Rendement wordt behaald door het nemen van risico. Om de ambitie van SPF waar te maken is rendement op het belegd vermogen nodig. Sparen levert onvoldoende
Nadere informatienftk Seminar voor Intern Toezichthouders 13 april 2015
nftk Seminar voor Intern Toezichthouders 13 april 2015 Agenda Tijd Onderwerp 14.00 14.15 Opening & Welkom 14.15 14.30 Overzicht van de belangrijkste wijzigingen 14.30 15.15 Financiële opzet 15.15 15.45
Nadere informatieFinancieel crisisplan Stichting Achmea Algemeen Pensioenfonds Collectiviteitskring Bavaria 2017 Hoofdstukindeling
Financieel crisisplan Stichting Achmea Algemeen Pensioenfonds Collectiviteitskring Bavaria 2017 Hoofdstukindeling Het financieel crisisplan van Stichting Achmea Algemeen Pensioenfonds (Centraal Beheer
Nadere informatie10. Doelstellingen, risicohouding en haalbaarheidstoets
10. Doelstellingen, risicohouding en haalbaarheidstoets Conform de Pensioenwet dient het bestuur van een pensioenfonds de doelstellingen en beleidsuitgangspunten (waaronder de risicohouding) van het pensioenfonds
Nadere informatieHerstelplan Stichting Pensioenfonds Notariaat
Herstelplan 2018 Stichting Pensioenfonds Notariaat maart 2018 2/6 Inhoud Inleiding...4 1 Herstelplan en toelichting...5 1.1 Toelichting...5 1.2 Elementen herstelplan...5 1.3 Uitgangspunten...6 1.4 Herstelplansjabloon...6
Nadere informatieOnderbouwing Prudent Person regel Bijlage O bij ABTN
Onderbouwing Prudent Person regel Bijlage O bij april 2017 Dit document heeft 5 pagina s Versiebeheer Versie Auteur Datum Revisie V1.0 BAC 11 april 2017 Nieuwe bijlage i Inhoudsopgave Strategisch beleggingsbeleid
Nadere informatieVolgens de beleidsregel van De Nederlandsche Bank (DNB) is een financieel crisisplan als volgt te definiëren:
Vastgesteld door het bestuur op 16 mei 2012 1 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Beschrijving crisissituatie... 3 3. Dekkingsgraad waarbij het fonds er zonder korten niet meer uit kan komen... 4 4. Maatregelen
Nadere informatieHet managen van balansen, risico s, risicoprofielen waar u allen druk mee bezig bent, herken ik dus goed.
Speech Bert Boertje, divisiedirecteur Toezicht pensioenfondsen bij DNB, tijdens het beleggersberaad van Pensioen Pro op 8 oktober 2015, getiteld Beleggen tussen twee vuren. In zijn speech ging Boertje
Nadere informatieCONFIDENTIEEL. [adres] Geacht bestuur,
CONFIDENTIEEL [adres] De Nederlandsche Bank N.V. Toezicht pensioenfondsen Postbus 98 1000 AB Amsterdam 020 524 91 11 www.dnb.nl Onderwerp Instructiebrief haalbaarheidstoets Handelsregister 3300 3396 Geacht
Nadere informatieRiskTransparant, deel 4. Wat is uw risicohouding en risicobereidheid op het gebied van beleggingsbeleid?
RiskTransparant, deel 4 Wat is uw risicohouding en risicobereidheid op het gebied van beleggingsbeleid? In deze vierde serie uit een reeks van zeven delen, delen wij graag onze kennis met u over risicomanagement.
Nadere informatieAdvies Commissie Parameters
Advies Commissie Parameters Voorstel tot herziening van verwachte rendementen Sprenkels&Verschuren Maart 2014 Copyright 2014 Sprenkels & Verschuren. Geen enkele reproductie van het document of een deel
Nadere informatieFinancieel crisisplan CB APF Kring Stabiliteit 2017 Hoofdstukindeling
Financieel crisisplan CB APF Kring Stabiliteit 2017 Hoofdstukindeling Het financieel crisisplan van CB APF bevat de volgende hoofdstukken: 1. Inleiding 2. Beschrijving financiële crisissituaties 3. Kritische
Nadere informatieFinancieel crisisplan CB APF Kring Premie 2017 Hoofdstukindeling
Financieel crisisplan CB APF Kring Premie 2017 Hoofdstukindeling Het financieel crisisplan van CB APF bevat de volgende hoofdstukken: 1. Inleiding 2. Beschrijving financiële crisissituaties 3. Kritische
Nadere informatieKWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 DERDE KWARTAAL 2018
KWARTAALVERSLAG DERDE KWARTAAL 2018 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 30 september 2018 bedroeg 120,7%. Het rendement van 1 juli tot en met 30 september 2018 bedroeg 0,6%. Het rendement van 1
Nadere informatieBijlage 3 Het Financieel Crisisplan
Bijlage 3 Het Financieel Crisisplan Dit financieel crisisplan is geschreven in het kader van artikel 145 van de Pensioenwet. Het crisisplan maakt deel uit van de beschrijving van de beheerste en integere
Nadere informatieHuidige stand van zaken nftk. drs. Lonneke Thissen AAG
Huidige stand van zaken nftk drs. Lonneke Thissen AAG juli 2014 1. Huidige stand van zaken nftk Wetsvoorstel naar de Raad van State op 4 april 2014 Gebaseerd op nominaal kader - De komende tijd wordt gekeken
Nadere informatieDatum 7 juni 2016 Betreft Kamervraag/vragen van het lid Ulenbelt over het bericht dat de extreem lage rente ook bij de specialisten hard aan komt.
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatienovember 2015 Wijziging Risicoprofiel Pensioenfondsen Onderzoek op verzoek van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
november 2015 Wijziging Risicoprofiel Pensioenfondsen Onderzoek op verzoek van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Rapport Wijziging Risicoprofiel Wijziging Risicoprofiel Pensioenfondsen
Nadere informatieFinancieel crisisplan
In werking : 1 oktober 2018 Inhoudsopgave 1. Beschrijving crisissituatie 3 2. Beleidsdekkingsgraad waarbij het fonds er zonder korten niet meer uit kan komen 4 3. Maatregelen die ter beschikking staan
Nadere informatieBREAK-OUT SESSIE RISICO & RENDEMENT
BREAK-OUT SESSIE RISICO & RENDEMENT Sacha van Hoogdalem & Vandena van der Meer 20 juni 2016 Welkom! Leuk dat jullie je hebben ingeschreven voor deze sessie over Risico & Rendement bij APF-en! Voordat we
Nadere informatieWALS gebruikersdag 2013
WALS gebruikersdag 2013 Marktwaarde Frank Vermeij Inhoud Vragen Nieuwtjes Theorie Waarderen Rendement Simuleren WALS-TMS Ortec Finance helpt 2 Vragen Wie waardeert al het vastgoed al op marktwaarde? Wie
Nadere informatieHaalbaarheidstoets 2018
Haalbaarheidstoets 2018 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds Waterbouw Caroline Bosch 7 juni 2018 Copyright 2018 Sprenkels & Verschuren. Geen enkele reproductie van het document of een deel van het document
Nadere informatieFinancieel crisisplan Bijlage 5 bij de actuariële en bedrijfstechnische nota
Financieel crisisplan Bijlage 5 bij de actuariële en bedrijfstechnische nota Vastgesteld in de bestuursvergadering van 15 december 2017 A.F. Rijksen, voorzitter P. Dijkstra, secretaris Inleiding Dit financieel
Nadere informatieBeleggingsbeslissingen. Wat kan particuliere markt leren van de institutionele markt? Ton van Welie, CEO Ortec Finance
Beleggingsbeslissingen Wat kan particuliere markt leren van de institutionele markt? Ton van Welie, CEO Ortec Finance Inhoud Analyse vanuit decision support perspectief Schets institutionele markt Vergelijking
Nadere informatieOrtec Finance. Tips & Trucs Gebruikersdag 19 juni 2012
Ortec Finance Tips & Trucs Gebruikersdag 19 juni 2012 Tips en trucs Algemene tips - Werkmethode - Status - Afschermen gebruik - Sneltoetsen Inhoudelijke tips - Gebruik - Rapporten - Vastgoed - Balans 2
Nadere informatie2013 in het kort SAMENVATTING VAN HET JAARVERSLAG
2013 in het kort SAMENVATTING VAN HET JAARVERSLAG 1 Toelichting op het jaarverslag In het Jaarverslag 2013 legt het pensioenfonds uitgebreid verantwoording af over de ontwikkelingen, besluiten en gebeurtenissen
Nadere informatieS&V Reflector. Dienen de pensioenfondsen hun. langlopende swaps te verkopen? De implementatie van het nieuwe. Financieel Toetsingskader
S&V Reflector De implementatie van het nieuwe Dienen de pensioenfondsen hun Financieel Toetsingskader langlopende swaps te verkopen? Welke keuzes kunt u maken en wie betrekt u daarbij? Een risicomanagement
Nadere informatieGelden de kortingen op het pensioen per en voor beide regelingen?
Veelgestelde vragen DE KORTINGEN Gelden de kortingen op het pensioen per 1-9-2016 en 1-3-2017 voor beide regelingen? Ja, de kortingen gelden zowel voor de middelloon als de CDC regeling, ongeacht het afgesproken
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4
Nadere informatieOnderstaande tabel toont de nieuwe parameters ( ), waarbij tussen haakjes de oude waarden ( ) zijn opgenomen.
Advies Commissie Parameters 2019 Pagina 1 van 5 Op 6 juni 2019 heeft de Commissie Parameters advies uitgebracht over de te hanteren parameters 2020 2024 en over de ultimate forward rate (UFR). Op 11 juni
Nadere informatieCRISISPLAN - SAMENVATTING
CRISISPLAN - SAMENVATTING MAATREGELEN ALS DE FINANCIËLE POSITIE IN GEVAAR IS 1 juli 2015 Inleiding Dit crisisplan beschrijft wat het Algemeen Bestuur gaat doen als het Pensioenfonds in een crisissituatie
Nadere informatieDe Dynamische Strategie Portefeuille DSP
De Dynamische Strategie Portefeuille DSP Onderdeel van het beleggingsbeleid van Pensioenfonds UWV 1 Inhoudsopgave Waarom beleggen? 4 Beleggen is niet zonder risico s 4 Strategische beleggingsportefeuille
Nadere informatieFinancieel crisisplan. van de
Financieel crisisplan van de (vastgesteld in bestuursvergadering van 23 juni 2015) Inleiding Als onderdeel van de beschrijving van de hoofdlijnen van het interne beheersingssysteem en de financiële sturingsmiddelen,
Nadere informatieNotitie. Aan Eerste Kamer der Staten-Generaal Nummer PA/2014/11-03. C.c. Datum 14 nov 2014. Van Peter Borgdorff / PFZW Telefoonnr 030-277 9959
Notitie Aan Eerste Kamer der Staten-Generaal Nummer PA/2014/11-03 C.c. Datum 14 nov 2014 Van Peter Borgdorff / PFZW Telefoonnr 030-277 9959 Onderwerp Inbreng financieel toetsingskader (FTK) Op 18 november
Nadere informatieVoorbereiding transitie pensioencontract
Voorbereiding transitie pensioencontract IIR Seminar Nieuw pensioencontract 18 september 2013 Annelies Verhoeven (AFM) Peter Hoopman () Agenda Introductie kernproblematiek Keuzes en misvattingen Transitieproces
Nadere informatieStichting Will Niemeijer Pensioenfonds. Financieel crisisplan
Stichting Will Niemeijer Pensioenfonds Financieel crisisplan Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Doel en kader van het financieel crisisplan... 4 2.1 Crisissituatie... 4 2.2 Kritische dekkingsgraad... 5 2.3 Richtlijn...
Nadere informatieKWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/6 VIERDE KWARTAAL 2016
KWARTAALVERSLAG VIERDE KWARTAAL 2016 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 31 december 2016 bedroeg 108,0% Het rendement van 1 oktober tot en met 31 december 2016 bedroeg -2,8% Het rendement van 1
Nadere informatieBijlage 3 Het Financieel Crisisplan
Bijlage 3 Het Financieel Crisisplan Dit financieel crisisplan is geschreven in het kader van artikel 145 van de Pensioenwet. Het crisisplan maakt deel uit van de beschrijving van de beheerste en integere
Nadere informatieKWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 EERSTE KWARTAAL 2019
KWARTAALVERSLAG EERSTE KWARTAAL 2019 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 31 maart 2019 bedroeg 118,7%. Het rendement van 1 januari tot en met 31 maart 2019 bedroeg 7,1%. Het pensioenvermogen per
Nadere informatieKWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/6 DERDE KWARTAAL 2017
KWARTAALVERSLAG DERDE KWARTAAL 2017 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 30 september 2017 bedroeg 114,8% Het rendement van 1 juli tot en met 30 september 2017 bedroeg 1,4% Het rendement van 1 januari
Nadere informatieIn werking : 1 juli 2015 Vastgesteld door het bestuur : 26 juni 2015
In werking : 1 juli 2015 Vastgesteld door het bestuur : 26 juni 2015 Inhoud Inleiding 3 1. Beschrijving crisissituatie 3 2. Beleidsdekkingsgraad waarbij het fonds er zonder korten niet meer uit kan komen
Nadere informatieSectorbrief - Wijzigingen in de pensioenwet: wat verwacht DNB van uw fonds. Geacht bestuur,
De Nederlandsche Bank N.V. Toezicht pensioenfondsen Postbus 98 1000 AB Amsterdam 020 524 91 11 www.dnb.nl Onderwerp Sectorbrief - Wijzigingen in de pensioenwet: wat verwacht DNB van uw fonds Handelsregister
Nadere informatieFinancieel crisisplan NN CDC Pensioenfonds
NN CDC Pensioenfonds per 8 juni 2015 Inhoudsopgave Inleiding...3 Opzet van het financieel crisisplan...3 1. Risico s en crisissituaties...4 2. Maatregelen ter voorkoming van crisissituaties en herstel
Nadere informatieHet Financieel Toetsingskader wijzigt
Het Financieel Toetsingskader wijzigt Wat zijn de consequenties en welke keuzes kunt u maken? Dit document is gebaseerd op het wetsvoorstel van 25 juni 2014 Copyright 2014 Sprenkels & Verschuren. Geen
Nadere informatieToezicht op beleggingen
Toezicht op beleggingen Studiebijeenkomst VvP, 6 Jurgen Willemsen Inhoud Sectie 1: Introductie toezicht op het beleggingsbeleid Sectie 2: Overzicht vermogensbeheeronderzoeken Sectie 3: Veranderingen in
Nadere informatieKWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 DERDE KWARTAAL 2016
KWARTAALVERSLAG DERDE KWARTAAL 2016 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 30 september 2016 bedroeg 107,9% Het rendement van 1 juli tot en met 30 september 2016 bedroeg 2,3% Het rendement van 1 januari
Nadere informatieIn de Pensioenwet is vastgelegd dat wanneer een pensioenfonds niet langer voldoet aan de gestelde eisen ten aanzien van:
Financieel Crisisplan 1. Elementen crisisplan In de Pensioenwet is vastgelegd dat wanneer een pensioenfonds niet langer voldoet aan de gestelde eisen ten aanzien van: vereist eigen vermogen (ultimo 2011
Nadere informatieHaalbaarheidstoets Stichting Pensioenfonds ANWB. Monique van Run Sander Smeets 3 augustus 2016
Haalbaarheidstoets Stichting Pensioenfonds ANWB Monique van Run Sander Smeets 3 augustus 2016 Agenda Haalbaarheidstoets Inleiding Uitgangspunten Resultaten Stochastische resultaten Pensioenresultaat Risicohouding
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE. Datum Betreft Financiële positie pensioenfondsen
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatiePensioenfonds B&S. Pensioenkrant Pensioen fonds B&S
Pensioenfonds B&S Pensioenkrant 2016 Pensioen fonds B&S I n h o u d s o p g a v e Woord vooraf... 4 1. Jaarverslag 2015 in hoofdijnen... 5 2. Financiële positie 2016... 8 3.Haalbaarheidstoets 2016... 9
Nadere informatieKWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 DERDE KWARTAAL 2015
KWARTAALVERSLAG DERDE KWARTAAL 2015 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 30 september 2015 bedroeg 112,6% Het rendement van 1 juli tot en met 30 september 2015 bedroeg -1,6% Het pensioenvermogen
Nadere informatieKWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/6 TWEEDE KWARTAAL 2017
KWARTAALVERSLAG TWEEDE KWARTAAL 2017 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 30 juni 2017 bedroeg 112,5% Het rendement van 1 april tot en met 30 juni 2017 bedroeg 0,8% Het rendement van 1 januari tot
Nadere informatieKWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 EERSTE KWARTAAL 2018
KWARTAALVERSLAG EERSTE KWARTAAL 2018 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 31 maart 2018 bedroeg 119,0%. Het rendement van 1 januari tot en met 31 maart 2018 bedroeg -0,6%. Het pensioenvermogen per
Nadere informatieDe waarde van Koopgarant. Bert Kramer Research Center
De waarde van Koopgarant Bert Kramer Research Center Overzicht presentatie De waarde van Koopgarant Impact advies herziening Fair Value parameters Het risico van Koopgarant Effect van Koopgarant op waardeontwikkeling
Nadere informatieOrtec Finance Financieel Risicomanagement voor Pensioenfondsen. Sacha van Hoogdalem Loranne van Lieshout Elske van de Burgt Martijn Vos Ton van Welie
Ortec Finance Financieel Risicomanagement voor Pensioenfondsen Sacha van Hoogdalem Loranne van Lieshout Elske van de Burgt Martijn Vos Ton van Welie Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 2 Risicomanagement 3 3 Beleggingsproces
Nadere informatieKWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/6 EERSTE KWARTAAL 2017
KWARTAALVERSLAG EERSTE KWARTAAL 2017 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 31 maart 2017 bedroeg 110,3% Het rendement van 1 januari tot en met 31 maart 2017 bedroeg 1,2% Het pensioenvermogen per 31
Nadere informatiePosition Paper FTK Datum: 1 september 2014 Onderwerp: Wet aanpassing financieel toezichtskader
FNV Naritaweg 10 Postbus 8456 1005 AL Amsterdam T 020 58 16 300 F 020 68 44 541 Position Paper FTK Datum: Onderwerp: Wet aanpassing financieel toezichtskader CNV Tiberdreef 4 Postbus 2475 3500 GL Utrecht
Nadere informatie