WELKE VERANTWOORDELIJKHEID DRAAGT EEN VERPLEEGKUNDIGE BIJ HET AANPASSEN VAN DE INSULINEDOSIS? EEN JURIDISCH-ETHISCHE KWESTIE

Transcriptie

1 WELKE VERANTWOORDELIJKHEID DRAAGT EEN VERPLEEGKUNDIGE BIJ HET AANPASSEN VAN DE INSULINEDOSIS? EEN JURIDISCH-ETHISCHE KWESTIE TESSA VAN DEN BERGHE Novo Nordisk Prijs Bachelor in de Verpleegkunde 18/11/2014

2 PROBLEEMSTELLING Belgische wetgeving aanpassen insulinedosis = geneeskundige handeling Discrepantie: literatuur (wetgeving) praktijk Welke verantwoordelijkheid draagt een verpleegkundige bij het aanpassen van de insulinedosis? Juridisch/ethisch

3 INHOUD 1 Huidige wetgeving in België 2 Juridisch aspect 3 Ethiek 4 Praktijk 5 Eigen bevindingen 6 Algemeen besluit

4 1 HUIDIGE WETGEVING IN BELGIË Wie? Geneeskundige handeling artsen Individueel bepaald Vooropgestelde protocollen Hoe en wanneer? Schriftelijk verzoek A.d.h.v. gemeten glycemiewaarden

5 1 HUIDIGE WETGEVING IN BELGIË Uitoefening van de verpleegkunde: KB 78 betreffende de uitoefening van de gezondheidsberoepen Observeren, herkennen en vastleggen van de gezondheidsstatus op psychisch, fysisch en sociaal vlak Technische-verpleegkundige verstrekkingen (met/zonder voorschrift) Handelingen door een arts toevertrouwd

6 INHOUD 1 Huidige wetgeving in België 2 Juridisch aspect 3 Ethiek 4 Praktijk 5 Eigen bevindingen 6 Algemeen besluit

7 2 JURIDISCH ASPECT Verantwoordelijkheid: synoniem aansprakelijkheid (ethisch), zich verantwoordelijk voelen Aansprakelijkheid: aan de door de wet voorgeschreven voorwaarden voldoen Soorten Burgerrechtelijke aansprakelijkheid o o Aquiliaanse aansprakelijkheid Eigen daden Andermans daden Gebrekkige zaken Contractuele aansprakelijkheid Strafrechtelijke aansprakelijkheid

8 2 JURIDISCH ASPECT Voorwaarden voor aansprakelijkheid Bestaan van een fout Schade bij de patiënt Causaal verband tussen fout en schade Voorbeeld De verpleegkundige/educator past de insulinedosis verkeerd aan De patiënt krijgt een (dodelijke) glycemie De (dodelijke) glycemiewaarde is het gevolg van het toedienen van de door de verpleegkundige/educator aangepaste insulinedosis

9 INHOUD 1 Huidige wetgeving in België 2 Juridisch aspect 3 Ethiek 4 Praktijk 5 Eigen bevindingen 6 Algemeen besluit

10 3 ETHIEK Ethiek in zorgverlening Zo menswaardig mogelijke zorg Basis = ethische waarden en systematisch overleg Ethisch geladen situaties/problemen Voorwaarde: integraal mensbeeld

11 INHOUD 1 Huidige wetgeving in België 2 Juridisch aspect 3 Ethiek 4 Praktijk 5 Eigen bevindingen 6 Algemeen besluit

12 4 PRAKTIJK Praktijkcasussen: aanpassen van de insulinedosis Algemeen Ziekenhuis in Gent Vooropgestelde bijspuitschema s Standaard vooropgestelde protocollen Systematisch overleg o Arts o Educator o Verpleegkundige o Diëtiste

13 4 PRAKTIJK Praktijkcasussen: ethiek Verschil houding patiënten vroeger nu Verschil verpleegkundig handelen vroeger nu Patiënt ethisch appel Conclusie: belang van multidisciplinair samenwerken! Rechten en plichten voor patiënt en zorgverleners

14 4 PRAKTIJK Vergelijking tijdens buitenlandse stage in Finland Educatoren en verpleegkundigen = bevoegdheid tot aanpassen van insulinedosis Standaard vooropgestelde aanpassingsschema s door firma s Persoonlijk opgestelde aanpassingsschema s Voorbeeld NovoMix 30 (NovoNordisk) Gemeten glycemiewaarde voor toedienen insuline (in mmol/l) Extra toe te dienen eenheden < 4,4 mmol/l - 2 E 4,4 6,1 mmol/l 0 E 6,2 7,8 mmol/l +2 E 7,9 10 mmol/l +4 E > 10 mmol/l +6 E (NovoNordisk, NovoMix 30, 2012)

15 INHOUD 1 Huidige wetgeving in België 2 Juridisch aspect 3 Ethiek 4 Praktijk 5 Eigen bevindingen 6 Algemeen besluit

16 5 EIGEN BEVINDINGEN Uit de literatuur Delicate gevolgen bij niet naleven van de wetgeving Voor de patiënt Voor de verpleegkundige Uitgebreid te bediscussiëren onderwerp Juridisch Ethisch

17 Uit de praktijk 5 EIGEN BEVINDINGEN Navraag bij artsen, educatoren en verpleegkundigen (1) Vindt u de huidige wetgeving duidelijk? Wanneer men als verpleegkundigeeducator wel aanpassingen mag doen en wanneer niet? (2) Bent u van mening dat de huidige reglementering dan ook de juiste is? Dus: dat de bevoegdheid tot het aanpassen van de dosis een strikt geneeskundige handeling moet blijven? Of bent u van mening dat de wetgeving, bijvoorbeeld, uitzonderingen moet opnemen waarin educatoren of verpleegkundigen (mits, bijvoorbeeld, een extra opleiding) wel zelfstandig de aanpassingen mogen uitvoeren? (3) Probeert u het onderwerp niet enkel vanuit juridisch oogpunt te bekijken, maar ook vanuit een ethisch standpunt (vb. de patiënt die op dat moment rekent op de deskundigheid van deverpleegkundige/educator, enz.).

18 5 EIGEN BEVINDINGEN Wet niet door iedereen even goed gekend Huidige manier van werken noden van patiënt Aanpassingen gebeuren (te) vaak zonder medeweten van arts Onduidelijkheid voor patiënt en zorgverlener geen efficiënte en continue zorgverlening

19 Toekomst? Wetgeving = duidelijk 5 EIGEN BEVINDINGEN Praktijk loopt er niet mee gelijk Bevoegdheden van verpleegkundigen moeten kunnen tegemoet komen aan noden van patiënten en omgekeerd! Aanpassing van de wetgeving? Bijkomende opleidingen Huidige opleidingen meer specifiek aanvullen Individuele bijspuitschema s (door arts opgesteld) verplichten

20 INHOUD 1 Huidige wetgeving in België 2 Juridisch aspect 3 Ethiek 4 Praktijk 5 Eigen bevindingen 6 Algemeen besluit

21 6 ALGEMEEN BESLUIT Verantwoordelijkheid (juridisch/ethisch) van de verpleegkundige is groot! Nood aan een nieuwe, duidelijke wetgeving met evt. specifieke clausules Evolutie in zorgverlening > evolutie in wetgeving = niet de bedoeling! Wet naleven in belang van jullie als zorgverleners, jullie patiënten en continuïteit van goede zorgverlening!

22 DANKJEWEL!