Feiten en cijfers jeugdzorg en AWBZ Noord-Limburg. September 2013

Transcriptie

1 Feiten en cijfers jeugdzorg en AWBZ Noord-Limburg September 2013

2 Inhoudsopgave 2

3 Inhoudsopgave Inleiding Aanpak Basisvoorzieningen jeugd Jeugdzorg (per organisatie, per soort en totaal) Toegang Jeugd- en opvoedhulp Aanbod (zorgvormen en organisaties) Financiën Tabel uitvraag (op gemeentelijk niveau per sub zorgvorm) Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) Jeugdbescherming en jeugdreclassering Jeugdzorg Plus Jeugd-GGZ en Jeugd VB (Overlap Jeugdzorg en AWBZ) Jeugd GGZ Aanbod (zorgvormen en organisaties) Financiën

4 5.1.3 Tabel uitvraag Aanbod (zorgvormen en organisaties): Financiën Tabel uitvraag AWBZ volwassenen Indeling AWBZ De cijfers: van AWBZ naar WMO Opvallendheden Conclusies en aanbevelingen BIJLAGE 1: Uitleg zorgsoorten en aanbieders in de regio BIJLAGE 2: Tabellen AWBZ per gemeente BIJLAGE 3 Aanbieders Jeugdzorg regio Noord Limburg

5 1 Inleiding Vanaf 1 januari 2015 worden gemeenten verantwoordelijk voor de gehele jeugdzorg en delen van de AWBZ. Voor wat betreft de jeugdzorg krijgen gemeenten de verantwoordelijkheid over jeugd- en opvoedhulp (momenteel gefinancierd vanuit provinciale middelen), jeugd GGZ (nu gedeeltelijk gefinancierd vanuit de zorgverzekeringswet en gedeeltelijk vanuit de AWBZ), de jeugdige verstandelijke beperkten (vanuit de AWBZ), jeugdbescherming en jeugdreclassering (provinciale middelen), gesloten jeugdzorg (Rijk) en begeleiding en persoonlijke verzorging voor jeugdigen tot 18 jaar (AWBZ). Al deze onderdelen gaan vallen onder de nieuwe Jeugdwet. Gemeenten worden hiermee financier van een groot deel van het (nu complex georganiseerde) jeugdstelsel. Voor wat betreft de AWBZ krijgen gemeenten de verantwoordelijkheid over de begeleiding en persoonlijke verzorging. Deze onderdelen van de AWBZ vallen per 1 januari 2015 onder de Wmo. De gemeente krijgt veel extra taken en verantwoordelijkheden. Om in kaart te brengen wat de doelgroepen zijn, trekken de gemeenten in Noord-Limburg gezamenlijk op bij het verzamelen van feiten en cijfers rondom deze domeinen. Voor u ligt de rapportage die dit heeft opgeleverd. Er wordt ingegaan op wat het aanbod is in deze regio (zorgvormen en organisaties), welke financiële stromingen daar momenteel van toepassing zijn, hoe deze feiten en cijfers zich verhouden tot landelijke gemiddelden, welke antwoorden de instellingen hebben gegeven op de vragen die wij hebben voorgelegd en welke dingen ons opvielen. Tot slot worden conclusies en aanbevelingen gegeven. 5

6 2. Aanpak Er is een regionale werkgroep feiten en cijfers ingericht, om onderzoek te doen naar de feiten en cijfers in de domeinen van jeugdzorg en AWBZ. Deze groep bestaat uit ambtenaren uit de gemeenten Beesel, Venlo, Venray, Horst aan de Maas, Peel en Maas en Bergen. Zij hebben van regionale stuurgroep 3D onderstaande opdracht gekregen. 1. Aanleiding Met de nieuwe taken waarvoor gemeenten met ingang van 1 januari 2015 verantwoordelijk zijn, krijgt de gemeente ook te maken met nieuwe (deels onbekende) doelgroepen. Dit betreft met name de jeugdzorg en de AWBZ. Het project feiten en cijfers heeft tot doel om de omvang, kenmerken en de zorgbehoefte van de nieuwe doelgroepen in kaart te brengen. 2. Opdracht met eindresultaat In beeld brengen van nieuwe doelgroepen op het gebied van jeugdzorg, AWBZ-begeleiding en AWBZ-persoonlijke verzorging. Daarbij gaat het om: - Aantal inwoners met zorgvraag / aantal cases - Belangrijkste problematieken - Financiën (uitgaven, kostprijs en verantwoording) Het eindresultaat is een rapportage voor de regio met uitsplitsingen per gemeente. 3. Afbakening - Regio Noord-Limburg (gemeenten: Beesel, Bergen, Gennep, Horst aan de Maas, Peel en Maas, Venlo en Venray) - Niet: domein participatiewet, Wmo en collectieve voorzieningen - Huidige situatie (eenmalig) - Cijfers over periode 2011 en (indien beschikbaar) Individuele afspraken/contracten van zorgkantoor met zorgaanbieders worden niet geïnventariseerd. 4. Planning, met de belangrijkste (tussen)stappen 5. Betrokkenen/ deelnemers, binnen en buiten de gemeentelijke wereld 6. Benodigde capaciteit in mensen en middelen 7. Samenhang met andere decentralisaties/ andere thema s van samenhang 8 mei tussenstand in stuurgroep (aanleveren rond 1 mei) September opleveren conceptrapportage voor de regio met uitsplitsing per gemeente. Inhoudelijk: Vanessa de Rond (Venlo); Trijntje van Voorden (Venray); Nanneke van den Broek (Beesel); Anka Meeuws (Bergen); Kimberley Rosier (Horst aan de Maas) Financieel en cijfermatig: Koos op t Root (Peel en Maas) Coördinatie: Kimberley Rosier (Horst aan de Maas) Opdracht is inmiddels (vrijwel) afgerond. Het verzamelen van feiten & cijfers vindt plaats binnen een bredere landelijke en regionale verkenning van de informatievoorziening in het sociaal domein(visd). De deelnemers van de werkgroep Feiten & Cijfers kunnen inhoudelijke verdieping geven aan de regionale verkenning die wordt getrokken door informatiekundigen uit in elk geval de gemeenten: Venlo, Venray en Horst aan de Maas en ondersteund door KING. 6

7 Er is een lijst gemaakt met belangrijkste aanbieders van jeugdzorg en AWBZ in de regio Noord-Limburg. Omdat in onze regio veelal dezelfde aanbieders werkzaam zijn als in Midden-Limburg hebben we in dit traject samengewerkt met het bureau dat in die regio aan slag was (BMP). Er is een vragenlijst (zie bijlage) opgesteld en verspreid onder de belangrijkste aanbieders. Het doel was een zo compleet mogelijk beeld te krijgen van de doelgroep en bijbehorende financiën binnen de jeugdzorg en AWBZ. De instellingen hadden de gelegenheid om contact op te nemen om vragen te stellen over de vragenlijsten. Hiervan is veelvuldig gebruik gemaakt. Naar aanleiding van de eerste antwoorden, is een inventarisatie gemaakt van de ontvangen feiten en cijfers. De antwoorden bleken in veel gevallen een onvolledig beeld te geven van de cijfers en financiën van cliënten uit onze regio. Met de belangrijkste aanbieders zijn vervolgens gesprekken gevoerd om meer informatie te krijgen. Veel instellingen vonden het lastig om antwoord te geven op de vragen, omdat systemen nog niet altijd ingericht bleken te zijn op een manier die aansloot op de wijze waarop de vragen waren gesteld. Voor de cijfers van de AWBZ is gebruik gemaakt van gegevens die verkregen zijn van de onlangs verschenen VEKTIS-gegevens. Na de uitvraag en gesprekken is getracht een zo volledig mogelijk beeld te geven van de situatie in Noord-Limburg. Het resultaat daarvan is deze rapportage. 7

8 3. Basisvoorzieningen jeugd In Noord-Limburg (Beesel, Bergen, Gennep, Horst aan de Maas, Peel en Maas, Venlo en Venray) wonen jongeren tot 18 jaar (bron: CBS statline). Per gemeente ziet de verdeling er als volgt uit. Tabel 1: Overzicht aantal jongeren per gemeente Gemeente Beesel Bergen Gennep Horst a/d Maas Peel en Maas Venlo Venray Vrijwel al deze jongeren en hun ouders maken gebruik van basisvoorzieningen voor de jeugd. Het gaat om consultatiebureaus, peuterspeelzalen, kinderopvang, scholen, Centra voor Jeugd en Gezin (CJG s), huisartsen en andere 1 e lijns voorzieningen. Ook welzijnswerk en de verenigingen vallen hieronder. De doelen die met basisvoorzieningen bereikt moeten worden zijn preventief: het bevorderen van de ontwikkeling en gezondheid van jeugdigen en het voorkomen van problemen. Het versterken van de eigen kracht en het stimuleren van sociale netwerken maken daarvan onderdeel uit. Totaal Bron: CBS Statline We gaan ervan uit dat het met 85% van de jongeren goed gaat. Zij maken enkel gebruik van de basisvoorzieningen en kunnen zonder specialistische hulp prima opgroeien. 15% heeft ondersteuning nodig. Dit is weergegeven in het overzicht hiernaast. Tabel 2: Doelgroepindeling Opgroeien en ontplooien Opvoeden versterken Opvoeden ondersteunen Opvoeden overnemen Eigen kracht Sterke leefomgeving Lichte, kortdurende ondersteuning Vroegtijdige herkenning Informele steun Signaleren en aanpakken 1 gezin, 1 plan Behoud regio Jeugdbescherming Jeugdreclassering Jeugdzorg + Basisvoorzieningen in leefomgeving Peuterspeelzaal, verenigingen etc. Ca. 85% 0-19 jaar Ca. 15% 0-19 jaar 8

9 4. Jeugdzorg (per organisatie, per soort en totaal) In dit hoofdstuk beschrijven we hoe de jeugdzorg op dit moment georganiseerd is. Over hoeveel jongeren gaat het, hoe is de toegang geregeld (hoe kom je binnen?), welke organisaties bieden welke vorm van ondersteuning in onze regio. 4.1 Toegang In de huidige situatie vormt Bureau Jeugdzorg (BJZ) de toegang tot de voorzieningen (de hulp) in de jeugdzorg. Mensen die jeugdzorg nodig hebben, kunnen zich bij Bureau Jeugdzorg aanmelden. Samen met jeugdigen tot 18 jaar en ouders wordt besproken welke hulpvragen er zijn, wat er eerder aan is gedaan om deze hulpvragen op te lossen en welke vorm van hulp het beste bij de hulpvraag past. Bureau Jeugdzorg zorgt ervoor dat een indicatie wordt afgegeven voor benodigde hulp. Met een indicatiebesluit heeft de jeugdige een aanspraak op zorg (recht op zorg). Bureau Jeugdzorg vormt de toegang tot de jeugdhulpverlening, de jeugd geestelijke gezondheidszorg (jeugd-ggz), jeugdbescherming en jeugdreclassering. Ook het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) maakt onderdeel uit van BJZ. Daarnaast verzorgt BJZ de indicatie voor jeugdzorgplus ofwel de gesloten jeugdzorg. Voor jeugd-ggz (geestelijke gezondheidszorg) geldt dat ook de huisarts kan doorverwijzen. Het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) vormt de toegang tot de zorg voor jeugdigen met een verstandelijke beperking (jeugd-vb). Het schema aan de rechterzijde geeft de positie van Bureau Jeugdzorg weer. 9

10 De volgende tabel geeft voor de jaren 2011 en 2012 het aantal aanmeldingen en aanspraken bij Bureau Jeugdzorg weer. Deze cijfers geven een beeld van de vraag naar zorg en naar de daadwerkelijke aanspraak hierop. Een aanmelding hoeft niet per se tot tweedelijns jeugdzorg te leiden. BJZ kan na onderzoek en diagnostiek bijvoorbeeld ook constateren dat verdere hulp niet nodig is of verwijzen naar een eerstelijnsvoorziening. Tabel 3: Aantal aanmeldingen en aanspraken BJZ Gemeente Aanmeldingen 2011 Aanspraken 2011 Aanmeldingen 2012 Aanspraken 2012 Beesel Bergen Gennep Horst a/d Maas Peel en Maas Venlo Venray Totaal Bron: BJZ Limburg / Provinciale jeugdmonitor 10

11 4.2 Jeugd- en opvoedhulp Jeugd- & opvoedhulp is de verzamelnaam voor alle organisaties, buiten de Bureaus Jeugdzorg, die kinderen en hun opvoeders helpen bij opvoed- en opgroeiproblemen. De daadwerkelijke zorg die zij leveren is heel verschillend. In deze paragraaf wordt inzicht gegeven in de verschillende vormen van aanbod, de aanbieders in onze regio, de aantallen jongeren in onze regio die gebruik maken van jeugd- en opvoedhulp en de geldstromen die erin omgaan. Ook wordt er een aantal aandachtspunten benoemd die meegenomen kunnen worden in de verdere ontwikkeling van de jeugdzorg vanaf Anders dan in enkele andere onderdelen in deze rapportage, wordt op instellingsniveau gerapporteerd over jeugd- en opvoedhulp. Er zijn slechts drie aanbieders in deze provincie. De Mutsaersstichting heeft helaas geen cijfers aangeleverd over aantallen per zorgvorm per gemeente, waardoor het niet mogelijk is om de informatie in één tabel samen te vatten Aanbod (zorgvormen en organisaties) Binnen de jeugd- en opvoedhulp worden de volgende zorgvormen onderscheiden op dit moment: Ambulante zorg Dag en deeltijdbehandeling Pleegzorg 24- uurs hulp De volgende organisaties bieden in de regio Noord Limburg jeugd- en opvoedhulp aan: Mutsaersstichting Rubicon Xonar 11

12 4.2.2 Financiën Jeugd- en opvoedhulp wordt momenteel volledig gefinancierd vanuit middelen van de provincie. De provincie maakt met jeugd- en opvoedhulpinstellingen afspraken over productie, kwaliteit etc. In de volgende tabel staat een overzicht van de subsidies die de provincie in dit kader heeft uitbetaald in De bedragen voor 2012 worden binnenkort vastgesteld en zijn daarom nog niet opgenomen in onderstaande tabel. Tabel 4: Vastgestelde subsidie Jeugd- en Opvoedhulp Rubicon Mutsaersstichting Xonar Totaal Bron: Vaststellingen provinciale subsidies 2011 Het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) heeft onderzocht wat de gemiddelde kosten in 2008 waren voor de verschillende zorgvormen binnen jeugd- en opvoedhulp. Deze cijfers nemen we op om een indicatie te geven van de kosten per zorgvorm. Meer recente gegevens zijn ons niet bekend. Tabel 5: Gemiddelde kostprijs per zorgvorm jeugd- en opvoedhulp Zorgvorm jeugd- en opvoedhulp Gemiddelde kostprijs per jeugdige in zorg Ambulante jeugdhulp Verblijf deeltijd Verblijf pleegzorg Verblijf 24-uurs Crisiszorg Bron: NJi, kengetallen jeugdzorg 12

13 4.2.4 Tabel uitvraag (op gemeentelijk niveau per sub zorgvorm) In dit hoofdstuk kunt u vinden welke cijfers Rubicon, Mutsaersstichting en Xonar hebben aangeleverd met betrekking tot de geleverde jeugdzorg in 2011 en Xonar Tabel 6. Aantal cliënten in zorg Xonar 2011 en in zorg Beesel Bergen Gennep Horst aan de Maas Peel en Maas Venlo Venray Totaal Ambulante zorg Daghulp/verblijf 1 1 Pleegzorg Verblijf 24-uurs Totaal Bron: Xonar Rubicon Tabel 7: Instroom en uitstroom Rubicon in/uitstroom Beesel Bergen Gennep Horst aan de Maas Peel en Maas Venlo Venray Totaal In Uit In Uit In Uit In Uit In Uit In Uit In Uit In % Uit % Ambulante zorg % % Daghulp/verblijf Pleegzorg % 56 9% Verblijf 24-uurs % % Totaal % % Bron: Rubicon 13

14 Tabel 8. Instroom en uitstroom Rubicon in/uitstroom Beesel Bergen Gennep Horst aan de Maas Peel en Maas Venlo Venray Totaal In Uit In Uit In Uit In Uit In Uit In Uit In Uit In Uit Ambulante zorg % % Daghulp/verblijf Pleegzorg % 50 8% Verblijf 24-uurs % % Totaal % % Bron: Rubicon Mutsaersstichting De Mutsaersstichting heeft geen aantallen per zorgvorm per gemeente aangeleverd. Zij hebben een tabel aangeleverd met totaal instroom per gemeente, waarbij geen onderscheid is gemaakt naar soort jeugdzorg (GGZ, Jeugd- en opvoedhulp en Wmo). Onderstaande tabel geeft dus de totale instroom bij de Mutsaersstichting weer, per gemeente. Tabel 9: Totale instroom Mutsaersstichting per gemeente Instroom per gemeente Beesel Bergen Gennep Horst aan de Maas Peel en Maas Venlo Venray Totaal zorgvormen Totaal Bron: Mutsaersstichting 14

15 4.2.4 Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) Het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) valt onder Bureau Jeugdzorg. Bij het AMK kan iedereen vermoedens van kindermishandeling melden. De AMK medewerker kan de beller een advies geven of met de beller besluiten om een melding te doen. Na een melding stelt het AMK een onderzoek in. De kosten van een advies bedragen gemiddeld 58. Een onderzoek kost gemiddeld (Bron: Handreiking zorg en voorzieningen voor kinderen en gezinnen uitgegeven door het Transitiebureau jeugd). In onderstaande tabel is voor de jaren 2011 en 2012 per gemeente het aantal AMK meldingen, consulten en adviezen weergegeven. Tabel 10: Aantallen AMK Gemeente Melding Consult Advies Melding Consult Advies Beesel Bergen Gennep Horst a/d Maas Peel en Maas Venlo Venray Totaal Bron: BJZ Limburg 15

16 4.2.5 Jeugdbescherming en jeugdreclassering Jeugdbescherming is een maatregel die wordt uitgesproken door de kinderrechter na onafhankelijk onderzoek door de Raad voor de Kinderbescherming. Het is voor jeugdigen die bescherming nodig hebben tegen invloeden die hun ontwikkeling bedreigen (geweld, agressie in het gezin, ouders die wel goed willen maar niet bij machte zijn om een veilige omgeving te bieden). De kinderrechter kan twee jeugdbeschermingsmaatregelen opleggen: - de ondertoezichtstelling (OTS): ouders/ opvoeders blijven verantwoordelijk voor het kind. Gezinsvoogden begeleiden een gezin bij de opvoeding, tot de ouders dit weer zelfstandig kunnen overnemen; - ontheffing of ontzetting uit de ouderlijke macht. ouders verliezen de voogdij over hun kind. Een voogd neemt het gezag van de ouder(s) over en is volledig verantwoordelijk voor de opvoeding en verzorging van het kind. Bureau Jeugdzorg voert de kinderbeschermingsmaatregelen uit. De landelijke instellingen William Schrikker Groep (WSG) en Leger des Heils (LdH) werken onder mandaat van BJZ. De gemiddelde kosten voor een traject bedragen (Bron: Handreiking zorg en voorzieningen voor kinderen en gezinnen uitgegeven door het Transitiebureau jeugd). Onderstaande tabel geeft het aantal jeugdbeschermingsmaatregelen (verzoeken, lopend en nieuwe instroom) voor 2011 en 2012 weer. Tabel 11: Aantal jeugdbeschermingsmaatregelen Gemeente Verzoeken Lopend Instroom Verzoeken Lopend Instroom Beesel Bergen x Gennep Horst a/d Maas Peel en Maas Venlo Venray Totaal Bron: Provinciale jeugdmonitor 16

17 Jeugdreclassering is voor jongeren (12 18 jaar) die het risico lopen een criminele carrière op te bouwen. Het gaat om jongeren die met de politie in aanraking zijn gekomen en hebben een proces-verbaal gekregen vanwege het plegen van een delict of jongeren die met een leerplichtambtenaar in aanraking zijn gekomen vanwege structureel schoolverzuim. Centraal doel van de jeugdreclassering is terugdringen van recidive (of ernstig schoolverzuim). Belangrijk nevendoel is het veranderen van gedrag waardoor deelname en integratie van de jongere in de samenleving worden bevorderd. Jongeren komen bij de jeugdreclassering terecht via de Raad voor de Kinderbescherming, de officier van Justitie of de kinderrechter. De Jeugdreclasseringsbegeleider controleert of de jongere zich aan de gemaakte afspraken houdt. Bureau jeugdzorg, jeugdreclassering van de William Schrikker Groep en het Leger des Heils zijn de instellingen die deze maatregel uitvoeren. Een traject kost gemiddeld (Bron: Handreiking zorg en voorzieningen voor kinderen en gezinnen uitgegeven door het Transitiebureau jeugd). De volgende tabel geeft de aantallen jeugdreclasseringsmaatregelen (lopend en nieuwe instroom) voor 2011 en 2012 weer. Tabel 12: Aantal jeugdreclasseringsmaatregelen Gemeente Lopend Instroom Lopend Instroom Beesel Bergen Gennep Horst a/d Maas Peel en Maas Venlo Venray Totaal Bron: Provinciale jeugdmonitor 17

18 4.3 Jeugdzorg Plus Bij jeugdzorg plus ofwel gesloten jeugdzorg worden jongeren gedwongen in een gesloten omgeving opgenomen. Gesloten jeugdzorg is bedoeld voor jongeren met ernstige gedragsproblemen die bescherming nodig hebben tegen zichzelf of tegen anderen. Het gaat dan bijvoorbeeld om agressieve jongeren of om meisjes die problemen hebben met loverboys. Het is in het belang van de jongeren zelf dat zij in geslotenheid worden behandeld. Zo wordt voorkomen dat de jongeren zich onttrekken of door anderen worden onttrokken aan de zorg die ze nodig hebben. Onder gesloten jeugdzorg vallen gedwongen opname, gesloten verblijf en gedwongen behandeling. Bureau Jeugdzorg geeft hiervoor een indicatie af. De kinderrechter beslist of de jongere een 'machtiging gesloten jeugdzorg' krijgt voor gedwongen opname in een instelling voor jeugdzorg plus. De regeling van de gesloten jeugdzorg is van toepassing op alle minderjarigen en op meerderjarigen die nog geen 21 zijn, waarvoor bij het bereiken van de meerderjarigheid een machtiging gesloten jeugdzorg gold. Jeugdigen van 18 tot 21 jaar worden voor de toepassing van de gesloten jeugdzorg als minderjarigen behandeld. Doel van behandeling in een instelling voor jeugdzorg plus is om jongeren structuur en sociale vaardigheden aan te leren, zodat zij niet terugvallen in oude leef- en gedragspatronen en weer goed kunnen functioneren in de samenleving. Als jongeren zich in de instelling voor jeugdzorgplus goed ontwikkelen, krijgen zij geleidelijk meer vrijheden. Uiteindelijk kunnen zij weer terug naar hun ouders of hun pleeggezin of naar een zelfstandige woonruimte. In onderstaande tabel is het aantal jongeren met een machtiging gesloten jeugdzorg opgenomen (peildatum ). Deze jongeren zijn in behandeling bij de instellingen Icarus en Bijzonder Jeugdwerk Brabant. De kosten bedragen gemiddeld per jongere per jaar. Tabel 13: Aantallen jeugdzorg plus 2012 (BJZ) Gemeente Aantal Beesel - Bergen - Gennep 2 Horst aan Maas 3 Peel en Maas 3 Venlo 6 Venray 4 Noord-Limburg 18 Bron: BJZ Limburg Als we de CBS gegevens raadplegen blijken de aantallen (voor 2011) aanzienlijk hoger te liggen. Zie de tabel hiernaast. De verschillen zijn erg groot. Het is niet duidelijk waar dat aan ligt. Tabel 14: Aantallen jeugdzorg plus 2011 (CBS) Gemeente Horst aan de Maas Aantal Peel en Maas 10 Venlo 25 Venray 10 Totaal 50 Bron: CBS 5 18

19 Aandachtspunt De gesloten jeugdzorginstelling Icarus staat bekend als een instelling voor jongeren die veel dwang en drang nodig hebben. Om deze reden worden er jongeren uit geheel Nederland geplaatst. Daarnaast worden jongeren uit Limburg in verband met de wachtlijst van Icarus en verschil in expertise (accenten) tussen jeugdzorginstellingen in instellingen in het gehele land geplaatst. Deze uitwisseling van jongeren tussen instellingen in Nederland maakt het lastiger om in te kopen. 19

20 5. Jeugd-GGZ en Jeugd VB (Overlap Jeugdzorg en AWBZ) De Jeugd Geestelijke Gezondheidszorg en de Jeugd Verstandelijke Beperking vormt de overlap tussen de decentralisatie Jeugdzorg en AWBZ. Vandaar dat we deze in een apart hoofdstuk behandelen. De doelgroep jeugd met een verstandelijke beperking wordt nu nog volledig gefinancierd vanuit de AWBZ maar valt vanaf 2015 onder de jeugdzorg 1. De Jeugd GGZ wordt deels gefinancierd vanuit AWBZ en deels vanuit ZVW (Zorgverzekeringswet) en komt eveneens onder de jeugdzorg te vallen. De overige jeugd die nu hun zorg bekostigd krijgt vanuit de AWBZ, zal onder de WMO komen te vallen. Onderstaand is deze situatie weergegeven: AWBZ ZVW Verstandelijke handicap Psychiatrische beperking (= Somatisch, psychogeriatrisch, lichamelijk of zintuigelijke handicap Jeugdwet WMO Voor de cijfers en instellingen in dit hoofdstuk geldt dat we de grootste aanbieders in de regio benaderd hebben voor informatie. We kunnen hiermee geen sluitend beeld geven. 1 Dit geldt voor de delen van de AWBZ die gedecentraliseerd worden, zie voor een verdere inhoudelijk uitsplitsing van de AWBZ-onderdelen hoofdstuk 6. 20

21 5.1 Jeugd GGZ Onder de Jeugdwet komt ook de psychische zorg aan kinderen en jongeren te vallen die voorafgaat aan de AWBZ, en dus nu nog valt onder de Zorgverzekeringswet. Binnen de ZVW is de zorg uitgesplitst naar eerstelijns en tweedelijns zorg. Eerstelijns zorg betreft licht psychische problemen en valt altijd onder de ZVW. De eerste 5 gesprekken vallen onder de basiszorgverzekering, met een eigen bijdrage. De kosten zijn afhankelijk van een eventuele aanvullende verzekering die is afgesloten. Tweedelijns zorg betreft complexere psychische zorg en wordt vergoed vanuit de ZVW of de AWBZ. Een behandeling wordt aangeduid met dbc of diagnosebehandelcombinatie. De vergoeding komt in eerste instantie vanuit de basiszorgverzekering, behalve wanneer een cliënt langer dan een jaar klinische zorg nodig heeft. In dat geval komt de vergoeding vanuit de AWBZ en wordt deze toegekend voor één of meerdere functies (zoals begeleiding groep, behandeling, enz.). Hiervoor is een indicatie nodig. Voor meer uitleg over de AWBZ wordt u verwezen naar hoofdstuk 6. Landelijk gezien wordt 90% van de kosten van de jeugd GGZ gefinancierd uit de ZVW en slechts 10% vanuit de AWBZ. Onderstaand vind u de cijfers van het daadwerkelijk gebruik 2 binnen de ZWV. Tabel 15: ZVW 2011 daadwerkelijk gebruik 18- Venlo Beesel Venray Horst ad Maas Peel en Maas Bergen Gennep Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten Eerstelijns Tweedelijns TOTAAL Bovenstaande cijfers betreffen het jaar De aantallen zijn niet volledig kloppend, omdat bij de uitsplitsing naar een type problematiek veelal de aanduiding minder dan 5 wordt gebruikt als het om een klein aantal cliënten gaat (i.v.m. herleidbaarheid naar individuele personen). In deze gevallen is uitgegaan van een gemiddeld aantal van 2 cliënten. De kosten zijn wel volledig uitgesplitst en dus kloppend. 2 Bron: Vektis-cijfers

22 Ten laste van de AWBZ komen de kosten voor zorg langer dan een jaar (chronisch). Daarnaast wordt vanuit de AWBZ het zogenaamde persoonsgebonden budget (PGB) gefinancierd. Vanuit de AWBZ wordt zeer veel gebruik gemaakt van PGB s (70-80%). Hierdoor is het aanbod versnipperd en is het niet mogelijk om een compleet beeld te krijgen via de aanbieders. We kunnen immers niet alle vrijgevestigd psychotherapeuten vragen om managementinformatie te leveren. Wel is er zicht op het totale gebruik van de AWBZ-zorg (zowel ZIN als PGB) onder jongeren tot 18 jaar. Het daadwerkelijk gebruik is niet uitgesplitst naar de doelgroepen GGZ en VB, aangezien deze informatie niet volledig beschikbaar is. Onderstaand overzicht geeft voor de gehele AWBZ-doelgroep weer wat het aandeel PGB/ZIN is in unieke cliënten en bedragen. Het aandeel GGZ/VB hierin is veruit het grootst, deze ligt tussen de 80 en 90%. Tabel 16: AWBZ 2011/ daadwerkelijk gebruik 18-3 EXTRAMURAAL / AMBULANT Venlo Beesel Venray Horst ad Maas Peel en Maas Bergen Gennep Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten ZIN PGB Totaal INTRAMURAAL / RESIDENTIEEL Venlo Beesel Venray Horst ad Maas Peel en Maas Bergen Gennep Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten ZIN PGB Totaal Bron: Vektis-cijfers De cijfers ZIN betreffen het jaar 2012, voor PGB is alleen het jaar 2011 beschikbaar. 22

23 Extramuraal: De cijfers kunnen vervolgens per gemeente verder uitgesplitst worden naar het aantal aanspraken per functie en de kosten per functie. Zie hiervoor bijlage 2. Intramuraal: De cijfers m.b.t. de intramurale zorg moeten met voorzichtigheid worden geïnterpreteerd. De extramuralisatie van de Zorgzwaartepaketten 4 (ZZP s) zal namelijk in de komende jaren gefaseerd plaatsvinden, alleen voor nieuwe cliënten. De huidige cliënten behouden hun recht op verblijf in een instelling. Voor de bepaling van de woonplaats van de cliënt is gebruik gemaakt van de woonplaats van ouders/verzorgers óf indien niet voorhanden - de locatie van de instelling. Bovenstaande cijfers geven een beeld van de huidige cliënten, die vallen binnen de ZZP s die in de komende jaren onder gemeentelijke verantwoordelijkheid komen te vallen. Ook de ZZP s die deels worden overgeheveld zijn volledig meegeteld (3GGZ en 3VG). De cijfers kunnen per gemeente verder uitgesplitst worden naar de kosten per ZZP. Zie hiervoor bijlage 2. In het vervolg van dit hoofdstuk wordt inzicht gegeven in de verschillende vormen van aanbod, de aanbieders in onze regio en de geldstromen die erin omgaan. Ook worden er een aantal aandachtspunten benoemd die meegenomen moeten worden in de verdere ontwikkeling van de Jeugdzorg vanaf Aanbod (zorgvormen en organisaties) Binnen de Jeugd GGZ worden de volgende zorgvormen onderscheiden op dit moment: Ambulante zorg Dag en deeltijdbehandeling 24- uurs hulp De jeugd-ggz behandelt landelijk gezien weinig patiënten intramuraal, van de kinderen per jaar (5% van de kinderen in Nederland) ontvangt 96,8% ambulante zorg en 3,2% verblijft ook enige tijd in een instelling. De periode vanaf het moment van aanmelding tot aan de afsluiting van de behandeling is gemiddeld genomen 457 dagen 5. In onze regio maakt 6% van de jongeren gebruik van de jeugd GGZ. Landelijk is dat 5%. In onze regio krijgt 2% van deze jongeren een behandeling met verblijf. Landelijk is dat 3,2%. 4 Voor meer informatie over de AWBZ en ZZP s, zie hoofdstuk 6. 5 GGZ Nederland (factsheet Jeugd GGZ, juni 2013) 23

24 Voor een beeld van de problematieken binnen de jeugd GGZ hieronder de top 10 aanmeldklachten bij de Jeugd GGZ in : Problematiek % Gedragsklachten 49 % Klachten met betrekking tot het leggen van contacten 11 % School- en leerklachten en concentratieklachten 9 % Angst- en spanningsklachten, fobische klachten, 8 % dwangklachten, tics Stemmingsklachten 8 % Klachten naar aanleiding van een traumatische gebeurtenis 3 % Klachten met betrekking tot relatie partner/gezin/familie 3 % Klachten met betrekking tot het lichaam 2 % Klachten met betrekking tot de opvoeding 1 % Identiteitsklachten 1 % De volgende (grote) organisaties bieden in de regio Noord Limburg Jeugd GGZ aan: Mutsaersstichting Vincent van Gogh Bureau van Roosmalen Mondriaan RIAGG PGZ (zie par. 5.2) Mensana Zelfstandig werkende psychotherapeuten, psychologen en psychiaters 6 Sectorrapport GGZ Nederland

25 5.1.2 Financiën Maar weinig aanbieders konden aangegeven wat gemiddelde trajectkosten zijn. Het blijkt erg lastig om gemiddelde prijzen aan te geven aangezien gewerkt wordt met DBC s (Diagnose Behandel Combinaties) die een verschillende bekostiging en tijdsduur kennen. Het is voor deze instellingen dus erg lastig om straks over te stappen op gemiddelde trajectkosten of om een kostprijs per uur te bepalen. De aangeleverde trajectprijzen maken een vergelijking niet mogelijk, waardoor er voor gekozen is de ontvangen gegevens niet op te nemen. Landelijk wordt hier het volgende over gezegd: Verreweg het merendeel van de zorgtrajecten in de jeugd GGZ is ambulant, waarbij jongeren niet worden opgenomen in een instelling. Dit maakt dat jeugdggz een relatief goedkope vorm van specialistische zorg is. De gemiddelde kosten van een zorg-traject met ambulante behandelingen zijn Binnen het bedrag voor jeugd-ggz valt ook de behandeling van bijvoorbeeld ouders als dat samenhangt met de behandeling van het kind. Als er sprake is van behandeling met verblijf in de kliniek is de gemiddelde kostprijs bijna Vanwege het geringe aantal behandelingen met verblijf in een instelling (3,2%), komt de totaal gemiddelde kostprijs van een zorgtraject in de jeugd-ggz uit op Gemiddelde lengte zorgtraject Gemiddelde kosten zorgtraject Extramuraal / Ambulant Intramuraal / Residentieel Totale Jeugd-GGZ 444 dagen 493 dagen 457 dagen Tabel uitvraag Aan alle organisaties zoals opgenomen onder zijn cijfers gevraagd m.b.t. het aantal cliënten dat zij 2011 en 2012 in zorg hebben gehad. Door een deel van deze organisaties is een (gedetailleerde) reactie aangeleverd. Echter, van een aantal organisaties is geen of onvolledige informatie ontvangen. Hierdoor is het niet mogelijk een totaalbeeld te schetsen van het aantal jongeren dat op instellingsniveau gebruik maakt van de GGZ in deze regio. Om te voorkomen dat een onvolledig beeld wordt geschetst, is er voor gekozen deze informatie niet op te nemen. Wel kan de informatie op instellingsniveau opgevraagd worden bij de contactpersonen van elke gemeente. Daarnaast geven de onder 5.1 benoemde gegevens m.b.t. het daadwerkelijk gebruik een beeld van de cijfers per gemeente, voor zowel de ZVW als de AWBZ. 7 GGZ Nederland (factsheet Jeugd GGZ, juni 2013) 25

26 5.2 Jeugd-VB (verstandelijke beperking) Aanbieders van Jeugd-vb bieden hulp aan kinderen en jeugdigen met een verstandelijke beperking, met blijvende beperkingen op het gebied van de sociale redzaamheid en aan zwakbegaafde jeugdigen met ernstige en chronische beperkingen in de sociale redzaamheid, leer- en gedragsproblemen. Dit hoeft niet tot problemen te leiden, maar vaak is dat wel het geval. Deze jongeren lopen een verhoogd risico op leerproblemen, psychiatrische stoornissen en gedragsproblemen. Ongeveer 15% van alle jeugdigen heeft een licht verstandelijke beperking of een laag IQ. In Nederland zijn dat ongeveer kinderen en jongeren beneden de 18 jaar. Deze jongeren krijgen te maken met verschillende beleidswijzigingen. De jeugdzorg die zij ontvingen vanuit de AWBZ gaat over naar gemeenten, er wordt passend onderwijs ingevoerd en de persoonsgebonden budgetten worden steeds verder teruggedrongen. Ook hebben zij vaak te maken met gemeentelijk beleid ten aanzien van leerlingenvervoer, waar steeds meer druk op komt te staan. Niet alleen jongeren met een lichte verstandelijke beperking zullen onder verantwoordelijkheid van gemeenten gaan vallen, maar alle jongeren met een verstandelijke beperking. Een uitzondering is gemaakt voor de intensieve verblijfszorg voor vb-kinderen die in de kern-awbz beschikbaar blijft. In eerste instantie zou alleen de doelgroep Licht verstandelijk beperkt (LVB) overgaan naar de gemeente. Vandaar dat in veel literatuur en cijfers gekeken is naar de kleinere doelgroep LVB. De jeugd VB wordt gefinancierd vanuit de AWBZ. In 2012 zijn er in onze regio 430 indicaties afgegeven voor de extramurale jeugd VB zorg. Aangezien een groot deel (ongeveer 50%) van deze zorg wordt ingekocht met een PGB is het niet haalbaar om de indicaties te matchen met het zorgaanbod van onderstaande aanbieders. Een groot deel wordt immers bij (kleinere) PGB organisaties afgenomen. Ook zal een deel van de indicaties niet te gelde gemaakt worden. In onderstaande paragrafen vindt u wel informatie over het soort jeugd VB aanbod dat er is en welke (grotere) instellingen er in onze regio actief zijn. Ook volgt er informatie over de financiering en landelijke gegevens. Afgesloten wordt met een aantal aandachtspunten bij verdere beleidsvorming. Doordat we alleen de grotere instellingen bevraagd hebben, zijn ook niet alle aanbieders benoemd. 26

27 5.2.1 Aanbod (zorgvormen en organisaties): Binnen de jeugd VB worden momenteel de volgende zorgvormen aangeboden: - Ambulante zorg - Dag en deeltijdbehandeling - Pleegzorg uurs hulp De volgende organisaties bieden in de regio Noord Limburg Jeugd VB aan: - PGZ - Kleur (Dichterbij) - Gastenhof (Koraalgroep) - PSW - MEE Financiën De jeugd VB wordt gefinancierd vanuit de AWBZ. Dit gebeurt door middel van zogenaamde DBC s (Diagnose Behandel Combinaties) waar vaste prijzen aan vasthangen die door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZA) worden vastgesteld. Een zorgtraject voor een cliënt kan bestaan uit meerdere DBC s en variëren in duur. Sommige tarieven zijn gebaseerd op uren, andere op dagdelen of etmalen. Op de site van de NZA staan beleidsregels waarin tarieven benoemd staan per doelgroep en per soort zorg. Op deze manier declareren instellingen momenteel hun geleverde zorg. Het zal voor hen erg lastig zijn om een omslag te gaan maken naar trajectprijzen. Indicatiestelling voor de jeugd VB gebeurt door het CIZ. Onderstaande tabel geeft een beeld van de kosten voor een jongere met een licht verstandelijke beperking: Tabel 17: Cijfers NJI (Nederlands Jeugdinstituut) zorggebruik LVB sector Aantal 2008 Aantal 2009 Totaal kosten Kosten per jongere met LVB OBC s* Overig GGZ + LVB met PGB * OBC= Orthopedagogische Behandelcentra 27

28 5.2.3 Tabel uitvraag Landelijk zijn de volgende gegevens beschikbaar 8 : Tabel 18: LVB-jongeren 2011, in aantal cliënten Jeugd VB in 2011 Beesel Bergen Gennep Horst ad Maas Peel en Maas Venlo Venray Totaal Zonder verblijf Met verblijf Totaal Aan alle organisaties zoals opgenomen onder zijn cijfers gevraagd m.b.t. het aantal cliënten dat zij 2011 en 2012 in zorg hebben gehad. Door een deel van deze organisaties is een (gedetailleerde) reactie aangeleverd. Echter, van een aantal organisaties is geen of onvolledige informatie ontvangen. Hierdoor is het niet mogelijk een totaalbeeld te schetsen van het aantal jongeren dat op instellingsniveau gebruik maakt van de LVB-zorg in deze regio en kan deze informatie ook niet vergeleken worden met de landelijke gegevens. Om te voorkomen dat een onvolledig beeld wordt geschetst, is er voor gekozen deze informatie niet op te nemen. Wel kan de informatie op instellingsniveau opgevraagd worden bij de contactpersonen van elke gemeente. Daarnaast geven de onder 5.1 benoemde gegevens m.b.t. het daadwerkelijk gebruik een beeld van de cijfers per gemeente, voor zowel de ZVW als de AWBZ. 8 CBS

29 6 AWBZ volwassenen Zoals ook voor de jeugdzorg het geval is, zal per 1 januari 2015 de decentralisatie van een deel van de AWBZ-taken een feit worden. Het gaat hierbij om de functies Begeleiding en Persoonlijke Verzorging. Onderstaand wordt cijfermatig weergegeven om welke aantallen het gaat en welke kosten hiermee gemoeid zijn. De gebruikte cijfers betreffen niet dezelfde jaren, waardoor de cijfers geen 100% beeld geven van de zorg in een jaar. Voor PGB 9 betreft het 2011, voor ZIN betreft het Er is een uitsplitsing gemaakt naar het deel van de taken dat onder de WMO komt te vallen (18+) en het deel van de taken dat onder de Jeugdwet komt te vallen (18-). Het deel overlap AWBZ-Jeugdwet is reeds behandeld in het voorgaande hoofdstuk. 6.1 Indeling AWBZ A. Extramuraal (ambulant), ingedeeld in functies: * PV Persoonlijke verzorging verantwoordelijkheid gemeente per * VP Verpleging gaat naar de Zorgverzekeringswet per * BG Begeleiding verantwoordelijkheid gemeente per BGI Begeleiding Individueel - BGG Begeleiding Groep * BH Behandeling verantwoordelijkheid gemeente per * KDV Kortdurend Verblijf verantwoordelijkheid gemeente per B. Intramuraal (residentieel), ingedeeld in sectoren en zorgzwaartepakketen: * Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) - GGZ 1 en 2 is al geëxtramuraliseerd - GGZ 3 wordt vanaf deels geëxtramuraliseerd (50%) 9 PGB = Persoonsgebonden Budget, ZIN = Zorg in Natura 29

30 - GGZ 4 en verder blijft binnen de AWBZ * Gehandicaptenzorg (GZ) - LVG 1 t/m 5 blijft binnen de AWBZ, m.u.v. nieuwe cliënten onder de 18 jaar - ZG 1 wordt geëxtramuraliseerd vanaf ZG 2 blijft binnen de AWBZ - VG 1 en 2 is al geëxtramuraliseerd - VG 3 wordt deels geëxtramuraliseerd vanaf (50%) - VG 4 en verder blijft binnen de AWBZ *Verpleging & Verzorging (V&V) - VV 1 en 2 is al geëxtramuraliseerd - VV 3 wordt vanaf geëxtramuraliseerd - VV 4 wordt deel geëxtramuraliseerd vanaf (50%) - VV 5 en verder blijft binnen de AWBZ Bovenstaand overzicht is niet definitief, aangezien er landelijk nog veel (politieke) discussie is over de extramuralisering van bepaalde ZZP s. Voor de gehele Intramurale zorg geldt in elk geval dat alle huidige cliënten hun recht op verblijf in een instelling behouden. Nieuwe cliënten kunnen volgens bovenstaande fasering een aanvraag doen voor Extramurale zorg. Voor elke indicatie, zowel intramuraal als extramuraal, is een grondslag nodig (psychiatrische aandoening, verstandelijke beperkt, lichamelijk beperkt, enz). Indicatie vindt plaats door het CIZ, m.u.v. de indicatie op psychiatrische grondslag voor kinderen onder de 18. Deze wordt gedaan door Bureau Jeugdzorg. 30

31 6.2 De cijfers: van AWBZ naar WMO 18+ Onderstaand wordt weergegeven wat per gemeente de unieke clienten zijn die gebruik maken van Zorg in Natura en een Persoonsgebonden Budget. Het gaat om cliënten van 18 jaar en ouder. Een verdere uitsplitsing van deze cijfers kunt u vinden in de bijlage. De cijfers geven het daadwerkelijk gebruik aan, dus niet het aantal indicaties. Het daadwerkelijk gebruik geeft een beter beeld, aangezien niet alle mensen met een indicatie ook aanspraak maken op deze zorg. Tabel 19: cliënten en budget AWBZ gebruik per gemeente EXTRAMURAAL / AMBULANT Venlo Beesel Venray Horst aan de Maas Peel en Maas Bergen Gennep Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten ZIN PGB Totaal INTRAMURAAL / RESIDENTIEEL Venlo Beesel Venray Horst aan de Maas Peel en Maas Bergen Gennep Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten Aantal Kosten ZIN PGB Totaal Extramuraal: De cijfers kunnen vervolgens per gemeente verder uitgesplitst worden naar het aantal aanspraken per functie en de kosten per functie. Zie hiervoor bijlage 2. 31

32 Intramuraal: De cijfers m.b.t. de intramurale zorg moeten met voorzichtigheid worden geïnterpreteerd. De extramuralisatie van de Zorgzwaartepaketten (ZZP s) zal namelijk in de komende jaren gefaseerd plaatsvinden, alleen voor nieuwe cliënten. De huidige cliënten behouden hun recht op verblijf in een instelling. Voor de bepaling van de woonplaats van de cliënt is gebruik gemaakt van de woonplaats van ouders/verzorgers óf indien niet voorhanden - de locatie van de instelling. Bovenstaande cijfers geven een beeld van de huidige cliënten, die vallen binnen de ZZP s die in de komende jaren onder gemeentelijke verantwoordelijkheid komen te vallen. Ook de ZZP s die deels worden overgeheveld zijn volledig meegeteld. De cijfers kunnen per gemeente verder uitgesplitst worden naar de kosten per ZZP. Zie hiervoor bijlage 2. 32

33 7. Opvallendheden Tijdens ons onderzoek vielen ons een aantal zaken op. Die benoemen we hieronder. De cijfers van Bureau Jeugdzorg en de Jeugdmonitor zijn verschillend. Er is niet één definitie van de cijfers, waardoor het moeilijk is om hier een eenduidig beeld van te geven. Opvallend is dat Rubicon zo n 850 cliënten in zorg heeft, met een provinciale subsidie van ongeveer , terwijl de Mutsaersstichting zo n 200 cliënten in zorg heeft binnen jeugdhulpverleningstrajecten, met een provinciale subsidie van ongeveer Een verklaring voor dit verschil in kosten per cliënt is nog niet achterhaald. Sinds 2013 werkt de Mutsaersstichting intersectoraal, waarbij wordt samengewerkt met de hele jeugdketen. Door de integrale aanpak van zowel provinciaal, zvw, AWBZ en Wmo-gefinancierde zorg, is het voor hen moeilijk om helderheid te scheppen over aantallen en prijzen per zorgsoort. Er dient nog uitgezocht te worden hoe groot de verhouding is tussen de grote aanbieders en de kleintjes. In andere regio s leek dat 50-50% te zijn. Dat heeft grote consequenties voor de manier van inkopen. Wel is er in de volwassen GGZ meer particulier aanbod dan in de jeugd GGZ, de percentages kunnen dus verschillen. Mochten wij als gemeenten geen zaken willen doen met individuele kleine aanbieders dan moet er wel voldoende capaciteit zijn bij de grotere aanbieders om dit op te vangen. 33

34 8. Conclusies en aanbevelingen Veel onderzoek en vele gesprekken hebben geen eenduidige helderheid gegeven over de feiten en cijfers in de jeugdzorg en AWBZ. Uit het onderzoek is wel gebleken dat de gemeenten staan voor een enorme opgave om te komen tot een systeem en cultuurverandering. Het is een illusie om te denken dat dit op 1 januari 2015 gerealiseerd kan zijn. Hier zullen meerdere jaren voor nodig zijn. Het is lastig om een inschatting te maken van de totale jeugdhulpverlening in onze regio, aangezien één van de grootste aanbieders (Mutsaersstichting) geen gegevens heeft aangeleverd over jeugdhulpverlening op gemeente- dan wel regioniveau. Sommige instellingen waren terughoudend in het verstrekken van gegevens. Ze willen niet hun volledige financiele informatie kenbaar maken. Waarschijnlijk heeft dit ook te maken met de toekomstige inkoop en hun concurrentiepositie in aanbestedingstrajecten. Door de financiering vanuit de AWBZ zijn gemiddelde prijzen en trajectduren niet te achterhalen. Dit is ook een aandachtspunt voor de inkoop vanaf In hoeverre gaan we het huidige systeem op de kop gooien, aangezien dit veel extra werk betekent voor deze instellingen. Van de andere kant staat de gemeente voor de opgave om de zorg efficienter en minder bureaucratisch te gaan organiseren. De vraag is of het huidige systeem daaraan tegemoet komt. De diversiteit in het aanbod in de jeugdhulpverlening is groot. Er zijn veel verschillende soorten zorg, waardoor de toekomstige inkoop niet eenvoudig zal zijn. Een aantal trajecten in de jeugdhulpverlening komt relatief weinig voor, maar kan hoge kosten opleveren (bijv. gesloten jeugdzorg en specialistische intramurale GGZ jeugdzorg). Bovendien valt het gebruik ervan niet te voorspellen. Het ene jaar doet zich in een gemeente niets tot weinig voor, het volgende jaar wel. Het is aan te bevelen voor deze zorgsoorten regionaal in te kopen en/of gezamenlijk een fonds te vormen. De toegang naar de jeugdhulpverlening verloopt nu bijna volledig via Bureau Jeugdzorg. Een deel van het aanbod in de jeugdhulpverlening en AWBZ is in deze rapportage niet inzichtelijk gemaakt omdat het gaat over kleine aanbieders (bijvoorbeeld zorgboerderijen) die via persoonsgebonden budgetten gefinancierd worden. Ook is niet duidelijk om welke hoeveelheden het gaat. Bovendien kunnen mensen hun budget ook buiten onze regio inzetten. Bij de inkoop dient dit als aandachtspunt meegenomen te worden. In de grote instellingen voor Verstandelijk Beperkten (VB) gaan jaarlijks vele (honderden) miljoenen om. Ook lijkt het eigen vermogen dat benoemd staat in jaarverslagen aanzienlijk. De meeste organisaties hebben ook positieve resultaten behaald de afgelopen jaren. Hun financiële positie lijkt aardig stabiel. Dit kan relevant zijn voor het bepalen van de transitie-arrangementen (frictiekosten) en de verdere inkoop vanaf Instellingen met veel gebouwen maken zich zorgen over de continuïteit van zorg in relatie tot het vermogen dat geïnvesteerd is in gebouwen. Dit is een aandachtspunt bij het opstellen van de transitie-arrangementen als ook bij de inkoop voor 2015 en verder. 34

35 Het grootste deel van de verwijzingen komt via huisarts. Het is dus een illusie om te denken dat we daar 1 loket voor kunnen maken. De verwijzingen van de huisartsen hebben rechtstreeks financiele consequenties voor de gemeenten, zonder dat de gemeente invloed heeft op deze toegang. Samenwerking met huisartsen is daarom cruciaal! 35

36 BIJLAGE 1: Uitleg zorgsoorten en aanbieders in de regio 1. Jeugd- en opvoedhulp Zorgvormen ambulante zorg 10 Ambulante zorg (ouders en/of jeugdigen hebben periodiek contact met een hulpverlener. Jeugdigen krijgen bijvoorbeeld een sociale vaardigheidstraining, speltherapie of psycho-educatie). Ambulante spoedhulp ( het oplossen van acute problemen, het herstellen van het evenwicht in het gezin en het voorkomen van een uithuisplaatsing van één of meer kinderen). Zorgvormen daghulp/ verblijf deeltijd/ semi residentiële zorg 11 Kinderopvang plus (kinderen tot vier jaar krijgen kinderopvang van gespecialiseerde groepsleiders. Daarnaast ontvangen ouders opvoedingsondersteuning). Medisch Kleuter Dagverblijf (MKD) (kinderen tot 7 jaar en hun ouders krijgen behandeling, verzorgd door een multidisciplinair team bestaande uit o.a. beroeps geregistreerde gedragswetenschappers, maatschappelijk werkers, kinderartsen, logopedisten, fysiotherapeuten, hometrainers en soms een kinder- of jeugdpsychiater. Het kind gaat hiervoor een aantal dagdelen naar het MKD. Als een kind onderwijs behoeft, wordt er samengewerkt met een school, veelal wordt het onderwijs op de instelling zelf aangeboden. Het MKD voert ook diagnostiek uit). Naschoolse opvang (jeugdigen van 4-18 jaar komen na schooltijd tot het begin van de avond naar de centra. Naast het doen van alledaagse activiteiten, hanteert de groepsleiding een pedagogische aanpak. Kinderen doen daarmee ervaring op in de sociale omgang en zelfregulatie. Daarbij worden de 10 Extra informatie: gemiddelde kosten behandeling: Gemiddelde doorlooptijd van de ambulante hulp was in 20108,2 maanden. Instellingen die deze zorg bieden: Jeugd en Opvoedhulp instellingen, Bureau Jeugdzorg, Landelijk Werkende Instellingen 11 Extra informatie: gemiddelde kosten per behandeling: De gemiddelde doorlooptijd van de daghulp was in ,5 maanden. Instellingen die deze zorg bieden: Jeugd en Opvoedhulp instellingen, Landelijk Werkende Instellingen. 36