wethouder Maatschappelijke Ondersteuning, mevrouw J. Kriens Postbus KP ROTTERDAM Vastzetten rolstoelen in VoM Datum: 17 oktober 2007

Transcriptie

1 Rotterdams Advies Platform Schiedamse Vest BH Rotterdam tel Aan: wethouder Maatschappelijke Ondersteuning, mevrouw J. Kriens Postbus KP ROTTERDAM Betreft: Kenmerk: Vastzetten rolstoelen in VoM PA /22-u Datum: 17 oktober 2007 Geachte wethouder, Aanleiding Platform Agenda 22 heeft in 2005 en 2006 onderzoek gedaan naar de kwaliteit van de uitvoering van Vervoer op Maat (VoM). De resultaten daarvan zijn met u besproken. Daarnaast heeft het Platform de uitkomsten besproken met het Klantenpanel VoM en de RTC, uitvoerder van het VoM. In deze laatste bespreking is een van de knelpunten uitvoeriger aan de orde gekomen, te weten het vastzetten van rolstoelen in de busjes van Vervoer op Maat. Het vastzetten van een rolstoel in een rolstoelbus, met name het veilig vastzetten van een rolstoel, laat nog te wensen over. Om veilig vervoerd te kunnen worden, dient een rolstoelgebruiker te beschikken over een zgn. veilig vervoerbare rolstoel. Een dergelijke rolstoel beschikt over goede bevestigingspunten voor vastzetmateriaal. Basis van het huidige probleem wordt gevormd door de vele verschillende types rolstoelen en de mogelijkheid om deze met een vastzetsysteem goed vast te zetten. Hierover gaat dit advies. Standaardregel Platform Agenda adviseert volgens de VN standaardregels, u wel bekend. Standaardregel 4 bepaalt dat de overheid dient te zorgen voor de totstandkoming van ondersteunende diensten teneinde mensen met een beperking te helpen hun mate van zelfstandigheid in het dagelijks leven te vergroten en hun rechten uit te oefenen. Standaardregel 5 bepaalt dat de overheid zorgt voor toegankelijkheid van onder meer de fysieke omgeving. Daaronder valt ook het vervoer. Dit houdt in dat de overheid, in dit geval de gemeente, dient te zorgen voor toegankelijk en veilig vervoer. GELIJKE KANSEN VOOR MENSEN MET EEN BEPERKING 1

2 Wetgeving vervoer rolstoel Voor het vervoer van rolstoelinzittenden zijn regels opgenomen in de Wegenverkeerswet 1994 en de Wet personenvervoer Omdat zowel vervoerders als gebruikers meenden dat deze regelgeving onvoldoende was om veilig vervoer van rolstoelen te waarborgen, is hiernaar onderzoek gedaan door de KBOH 1. Op basis daarvan is de Code Veilig Vervoer Rolstoelinzittenden (Code VVR) opgesteld, die richtlijnen geeft voor veilig vervoer die verder gaan dan de wetgeving. Zowel aanbesteders van vervoer, als aanbieders van vervoer, en organisaties van gebruikers 2 hebben een Convenant ondertekend, waarmee zij toezeggen zich in te zetten voor het naleven van deze Code VVR. De Inspectie Verkeer en Waterstaat controleert de laatste jaren de naleving van de regelgeving voor veilig vervoer van rolstoelen, maar kan dat niet doen voor het naleven van de richtlijnen van de Code VVR. Deze vallen immers niet onder de wetgeving. Veilig vervoer Het veilig vervoeren van rolstoelgebruikers hangt niet alleen af van een goed vastzetsysteem in de busjes. Het hangt ook af van het type rolstoel. Rolstoelen kunnen worden ingedeeld in: niet vervoerbaar - deze rolstoelen voldoen niet aan de standaard maatvoering rolstoelen (b.v. een ligrolstoel); niet veilig vervoerbaar - deze rolstoelen hebben een aanpassing waardoor er onvoldoende mogelijkheden zijn om rolstoel en inzittende vast te zetten (b.v. scootmobielen, sportrolstoelen of onderstellen met zitkuip); vastzetbaar - rolstoelen die met de meest gangbare versies van Rolstoel Inzittenden Beveiligingssysteem (RIBS) kunnen worden vastgezet; veilig vervoerbaar - rolstoelen die aantoonbaar voldoen aan de norm ISO (dynamisch botsproef getest). Aangrijpingspunten voor RIBS zijn duidelijk gemarkeerd op de rolstoel. In standaarduitvoering kan de rolstoel worden vastgezet aan een RIBS dat aantoonbaar voldoet aan de norm ISO Alleen de juiste combinatie van de juiste rolstoel met een goedgekeurd vastzetsysteem leidt uiteindelijk tot veilig vervoer. In Rotterdam wordt het aanvullend vervoer momenteel uitgevoerd door de RMC. Deze organisatie onderschrijft de Code VVR. In het verlengde daarvan is de RMC momenteel bezig om haar materieel te vervangen met busjes met een RIBS die voldoet aan ISO Op dit moment voldoet nog niet al het materieel aan de ISO normering. Aanbevelingen Platform Agenda 22 komt tot drie aanbevelingen. De eerste is gericht op het aanpakken van de huidige situatie in het vervoer, de tweede aanbeveling op de aanbesteding van het vervoer, en de laatste op de verstrekking van rolstoelen door de gemeente. 1 2 KBOH: Kwaliteit en BruikbaarheidsOnderzoek van Hulpmiddelen voor gehandicapten en ouderen. Januari 2007 is KBOH samengegaan met KITTZ en NIZW Zorg in de nieuwe organisatie Vilans. Aanbesteders: VNG, Arcares, Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland; Aanbieders: Koninklijk Nederlands Vervoer / KNV Taxi; Gebruikersorganisaties: CG-raad, FVO, CSO. GELIJKE KANSEN VOOR MENSEN MET EEN BEPERKING 2

3 Aanbeveling 1 Vanuit het oogpunt van gemeentelijke verantwoordelijkheid voor het veilig vervoeren van rolstoelgebruikers zal de gemeente dan ook nu al maatregelen moeten nemen. Platform Agenda 22 beveelt daarom aan dat de gemeente op alle rolstoelen die de gemeente verstrekt heeft, een Universele Aanpasset (bevestigingsset) aanbrengt waarmee de rolstoel veilig kan worden vastgezet. Met deze set kunnen de rolstoelen ook met het huidige bevestigingssysteem veilig worden vastgezet. Dit is een relatief grote operatie. Uit onder meer eigen onderzoek weet het Platform dat niet alle mensen met een VoM-indicatie ook met dit vervoer reizen. Daarom beveelt het Platform aan om te beginnen met de rolstoelen van de cliënten die daadwerkelijk met het VoM reizen. Aanbeveling 2 In 2008 wordt een nieuwe concessie verleend voor het Vervoer op Maat. Dit najaar wordt daarvoor de aanbesteding uitgezet. Daarvoor stelt de gemeente een Programma van Eisen op (PvE), waarin onder meer de criteria voor de kwaliteit van het materieel zijn opgenomen. Dit biedt de gemeente Rotterdam nieuwe kansen om het veilig vervoer van rolstoelgebruikers te regelen door concrete veiligheidseisen op te nemen in het Programma van Eisen en erop toe te zien dat deze worden uitgevoerd. Daarom beveelt Platform Agenda 22 aan om als eis op te nemen dat de vervoerder in zijn materieel een vastzetsysteem heeft dat voldoet aan de norm ISO Belangrijk is uiteraard dat alle materieel dat wordt ingezet hieraan voldoet. Gezien onder meer de investering die dit vergt van de vervoerder, zou dit gefaseerd ingevoerd kunnen worden. Aanbeveling 3 Daarnaast beveelt Platform Agenda 22 aan dat de gemeente vanuit haar eigen verantwoordelijkheid voor veilig vervoer alleen nog rolstoelen verstrekt die voldoen aan de norm ISO Rolstoelen die aan deze norm voldoen, kunnen veilig worden vastgezet met een vastzetsysteem dat voldoet aan ISO We hopen dat dit advies de start wordt van de verbetering van de veiligheid van rolstoelen in het Rotterdamse Vervoer op Maat. Met vriendelijke groet, C.A.J. Scheffer-van Schaik, voorzitter Th. Lubbe, secretaris c.c.: de heer drs. E.W. Cornelisse, Individuele Voorzieningen de heer H. van der Beek, RMC mevrouw J. Post, Klantenpanel VoM Bijlage: Informatie wet- en regelgeving GELIJKE KANSEN VOOR MENSEN MET EEN BEPERKING 3

4 BIJLAGE Wetgeving vervoer rolstoelgebruikers Voor het vervoer van rolstoelgebruikers zijn regels opgenomen in de Wegenverkeerswet 1994 en de Wet personenvervoer Daarnaast heeft de KBOH 3 op verzoek van de VNG 4 al in 1999 onderzocht aan welke randvoorwaarden het rolstoelvervoer moet voldoen om rolstoelgebruikers veilig te kunnen vervoeren. Dit onderzoek heeft geresulteerd in een Code Veilig Vervoer Rolstoelinzittenden (Code VVR) en in een Convenant Code VVR. In deze code zijn, naast de relevante wettelijke bepalingen, richtlijnen vastgelegd die als toetssteen bij kwaliteitszorg en kwaliteitsverbetering van het rolstoelvervoer kunnen worden gebruikt. Het bijbehorende Convenant, gesloten in 2001, is ondertekend door een aantal belanghebbende partijen, t.w. - VNG, Arcares en Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (aanbesteders), - Koninklijk Nederlands Vervoer / KNV Taxi (aanbieders), - CG-raad, FVO en CSO (organisaties van gebruikers). Door ondertekening van dit convenant verklaren deze partijen dat zij van mening zijn dat veilig rolstoelvervoer in ieder geval aan de in de Code VVR neergelegde normen moet voldoen. Een en ander betekent dat betrokken partijen van mening zijn dat dit vervoer moet voldoen aan meer dan de wettelijke bepalingen. Naleving regelgeving De Inspectie Verkeer en Waterstaat (IVW) heeft drie achtereenvolgende jaren (2004 t/m 2006) een evaluatie uitgevoerd over het naleven van de regelgeving voor rolstoelvervoer. In de meest recente evaluatie 5 zijn de bevindingen beschreven van het onderzoek in 2006 naar de naleving van regelgeving voor veilig rolstoelvervoer. De evaluatie richt zich op taxi- en busbedrijven met een vergunning, maar laat vervoer door stichtingen buiten beschouwing. Belangrijkste conclusie is dat op zich de naleving in drie jaar tijd enorm is toegenomen: van 9% in 2004 naar 76,1% in De inspectie streeft naar 99% naleving van wet- en regelgeving. De verbetering in de naleving van de regelgeving zit voornamelijk in het toenemend gebruik van gordels. In totaal zijn in dit onderzoek 897 voertuigen gecontroleerd waarmee 1487 rolstoelen zijn vervoerd. Deze rolstoelen zijn met verschillende bevestigingssystemen vastgezet. Hoewel dit alles op zich positief is, geeft deze evaluatie geen compleet beeld van de situatie. Immers, de IVW kan alleen naleving van de wettelijke regelgeving controleren en zonodig sanctioneren. Waar de Code VVR (aanvullende richtlijnen op het gebied van veilig vervoer) niet wordt nageleefd, kan de IVW niet meer doen dan de betreffende vervoerder op de gedragsregel VVR te wijzen. Dit wordt echter niet zichtbaar in de uitkomsten KBOH: Kwaliteit en BruikbaarheidsOnderzoek van Hulpmiddelen voor gehandicapten en ouderen. Per 1 januari 2007 is KBOH samengegaan met KITTZ en NIZW Zorg in de nieuwe organisatie Vilans. VNG: Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Evaluatie Thema-actie Rolstoelvervoer 2006 / maart GELIJKE KANSEN VOOR MENSEN MET EEN BEPERKING 4

5 Rotterdam In Rotterdam wordt het aanvullend vervoer momenteel uitgevoerd door de RMC. Deze organisatie is aangesloten bij de KNV Taxi. De RMC onderschrijft de Code VVR. In het verlengde daarvan is de RMC momenteel bezig om haar materieel te vervangen met busjes die voldoen aan ISO Dat wil zeggen dat de busjes zullen zijn uitgerust met een volgens deze norm goedgekeurd Rolstoel Inzittenden Beveiligingssysteem (RIBS). GELIJKE KANSEN VOOR MENSEN MET EEN BEPERKING 5