RIS.4032 TROP. Toeristisch recreatief ontwikkelingsplan (TROP) Gemeente Emmen. December 2009

Transcriptie

1 RIS.4032 TROP Toeristisch recreatief ontwikkelingsplan (TROP) Gemeente Emmen December 2009

2 TROP INHOUD Blz. 1 INLEIDING Aanleiding Kaders Opbouw document 3 2 TERUGBLIK TROP-PERIODE Economische ontwikkelingen sector toerisme en recreatie Evaluatie toeristisch beleid TROP-periode Positie toeristisch beleid TROP-periode Conclusie 7 3 TRENDS EN ONTWIKKELINGEN TROP-PERIODE Trends en ontwikkelingen vraagzijde Ontwikkelingen in het toeristisch product Emmen Conclusie 9 4 AMBITIE EN DOELSTELLINGEN TROP Ambitie Doelstellingen TROP-inzet 11 5 UITVOERINGSPROGRAMMA TROP Inleiding Gebiedsontwikkeling Erica Ter Apel & de Runde Atalanta Samenwerkingsverbanden Naturpark Moor Recreatieschap Drenthe Gebiedscommissie Zuidoost Drenthe Gebiedsontwikkeling Veenland (Veencompagnie) Marketing Drenthe Samenwerking binnen de regio Emmen Samenwerking met het onderwijs Intersectorale samenwerking 17 6 RUIMTELIJKE VERTALING 18 7 OVERZICHT ACTIVITEITEN EN FINANCIERING 19

3

4 1 INLEIDING 1.1 Aanleiding De gemeente Emmen heeft het beleid ten aanzien van de sector toerisme en recreatie vastgelegd in het Toeristisch Recreatief Ontwikkelingsplan (hierna te noemen TROP). Het TROP is de opvolger van het TROP en geeft het gemeentelijk toeristisch beleid voor de komende vijf jaren weer. 1.2 Kaders De sector toerisme en recreatie is gedurende de TROP-periode uitgegroeid tot een economische sector van betekenis. Zowel in de Strategienota Emmen 2020 als de Kadernota Economie is de sector benoemd als één van de kansrijke sectoren, die moeten bijdragen aan de diversificatie van de economie. Zichtbaar wordt dit de komende jaren met de realisatie van een aantal grootschalige toeristische ontwikkelingen zoals de Dierenpark/theaterontwikkeling en de daaraan gekoppelde centrumontwikkeling (Atalantaproject), de realisatie van de vaarverbinding Erica Ter Apel en de Runde en de ontwikkeling van het Wildliferesort Griendtsveen. Deze economische invalshoek en de mogelijkheden, die de realisatie van de geplande ontwikkelingen biedt, vormen het uitgangspunt voor het TROP Het TROP bestaat uit een visiegedeelte en een concreet uitvoeringsprogramma. Op basis van dit uitvoeringsprogramma zal gedurende de nieuwe TROP-periode jaarlijks een activiteitenplan worden opgesteld. 1.3 Opbouw document Hoofdstuk 2 geeft een terugblik op de TROP-periode in de vorm van een beschrijving van de (economische) ontwikkeling van de sector toerisme en recreatie gedurende deze periode en een korte evaluatie van het gemeentelijk beleid. Hoofdstuk 3 kijkt vervolgens vooruit naar actuele trends en ontwikkelingen, waar met het opstellen van beleid voor de komende vijf jaren rekening mee moet worden gehouden, waarna in hoofdstuk 4 de ambitie en doelstellingen van de gemeente Emmen ten aanzien van de toeristische sector voor de komende vijf jaren beschreven wordt. In hoofdstuk 5 staat het uitvoeringsprogramma voor de nieuwe TROP-periode centraal waarna in hoofdstuk 6 een ruimtelijke vertaling weergegeven wordt. Het TROP eindigt in hoofdstuk 7 met een samenvatting van het uitvoeringsprogramma inclusief de financiële vertaling hiervan.

5 2 TERUGBLIK TROP-PERIODE Economische ontwikkeling sector toerisme en recreatie Emmen maakt onderdeel uit van de toeristische bestemming Drenthe. De feiten en cijfers uit deze paragraaf zijn grotendeels gebaseerd op onderzoek dat het Recreatieschap Drenthe eens in de vier jaar laat uitvoeren naar de economische betekenis van de sector toerisme en recreatie (Ecorysrapporten Toerisme in Drenthe werkt (2004) en Toerisme, de groene motor (2008)). Het meest recente onderzoek uit 2008 heeft betrekking op het jaar Waar mogelijk zijn de onderzoeksresultaten in dit hoofdstuk aangevuld met gegevens uit De cijfers met betrekking tot aantallen overnachtingen zijn gebaseerd op de eigen gemeentelijke administratie rondom de toeristenbelasting Dagtochten Emmen is sterk in het dagtochtensegment. In 2007 hebben er ca. 6 miljoen dagtochten naar Emmen plaatsgevonden. In vergelijking met de andere Drentse gemeenten spant Emmen hiermee duidelijk de kroon; 24% van de Drentse dagtochten vindt in Emmen plaats. Ten opzichte van 2004 is er een lichte stijging van het aantal dagtochten waar te nemen. Dierenpark Emmen is een belangrijke publiekstrekker. Het is, hoewel het bezoekersaantal de afgelopen jaren iets is gedaald, met ca. 1,2 miljoen bezoekers veruit de meest bezochte attractie van Drenthe en kan met een 9 e plaats op de ranglijst van meest bezochte Nederlandse dagattracties een echte topattractie worden genoemd. Het dagtoerisme concentreert zich grotendeels in verstedelijkte gebieden. Veel dagtochten worden gemaakt in de directe woonomgeving. De omvang van de gemeente Emmen én de aantrekkingskracht van de stedelijke voorzieningen dragen bij aan het relatief hoge aantal dagtochten naar Emmen. Het winkelcentrum van de stad Emmen is een belangrijke stedelijke dagtochtbestemming die jaarlijks ca. 9 miljoen bezoekers trekt, waarvan ca. de helft bestaat uit toeristische dagtochtbezoeken. In het buitengebied is het Veenpark in Barger-Compascuum veruit de grootste publiekstrekker met ca bezoekers per jaar (bron; Toerdata Noord). Het buitengebied kenmerkt zich verder door een vrij uitgebreid aanbod van kleinschalige attractiepunten en verblijfsaccommodaties in met name het zuidoostelijk gedeelte. Het noordoostelijke, meer Veenkoloniale gedeelte van het gemeentelijk grondgebied kent minder toeristische activiteit. Het Geluidsportcentrum Pottendijk is een attractiepunt, dat grotendeels stand-alone opereert en een specifieke doelgroep (geluidsporten) kent. Op basis van het in deze paragraaf geschetste beeld zal duidelijk zijn dat met name de stad Emmen en het aldaar gevestigde dierenpark zorgt voor het relatief hoge aantal dagtochten. De dierentuinbezoekers zijn voornamelijk dagjesmensen uit Nederland en afkomstig van verblijfsaccommodaties uit de omgeving (Drenthe en Noordoost Overijssel). Bezoekers aan de stad Emmen zijn met name bezoekers uit de directe omgeving, die een dag komen winkelen in Emmen centrum. Er is een groot verschil waarneembaar in omvang en daarmee slagkracht van het toerstisch aanbod in stad en de attractiepunten in het buitengebied. Wel is ter hoogte van Erica de komst van het Wildlife Resort Griendtsveen gepland; een grootschalige ontwikkeling met een gesloten concept van zowel verblijf als vermaak Verblijf

6 Emmen is in veel mindere mate een verblijfsbestemming. De 8,3 miljoen overnachtingen in Drentse verblijfsaccommodaties in 2007 komen grotendeels op het conto van de gemeenten Coevorden, Borger-Odoorn, Westerveld en Aa en Hunze. Van het totaal aantal toeristische overnachtingen in Drenthe vindt 5,4% in de gemeente Emmen plaats. In 2004 was dit 4,7 %. Het totale aantal toeristische overnachtingen in Emmen is de afgelopen jaren gegroeid van ca in 2000 tot ca in Dit is met name te danken aan de komst van grootschalige verblijfsaccommodaties zoals Parc Sandur en Hotel Emmen van der Valk. Daarnaast kent de stad Emmen een aantal hotels en kent de gemeente Emmen een 26-tal, met name kleinschalige campings. De campings zijn redelijk evenredig verdeeld over de gemeente, al valt op dat er het zuidelijk gedeelte rond Schoonebeek en Nieuw Schoonebeek minder campings zijn gevestigd dan elders. Een andere, in opkomst zijnde, vorm van logiesverstrekking is de ontwikkeling van Bed & Breakfastvoorzieningen. Emmen kent momenteel ca. 30 B&Bfaciliteiten. Emmen profiteert van de sterke verblijfsrecreatieve positie van met name de aangrenzende gemeenten Coevorden en Borger-Odoorn. De aldaar gevestigde verblijfsaccommodaties vormen een belangrijke bron van Emmense dagtoeristen Bestedingen Binnen de toeristische regio Drenthe kent Emmen het hoogste aantal bestedingen, te weten 150 miljoen euro in 2007 (zowel directe als indirecte bestedingen). Hier is een gestage groei waarneembaar (ter vergelijking: in 2000 ging het om een totaal aantal bestedingen van 103 miljoen en in 2004 om 136 miljoen). Het overgrote deel van de bestedingen is een gevolg van het aantal dagtochten; in 2007 bedroegen de dagtochtbestedingen in Emmen 131 miljoen en het aantal vakantiebestedingen 19 miljoen. Wel zijn de gemiddelde bestedingen per overnachting groter dan per dagtocht Werkgelegenheid In Emmen bedroeg het aantal werkzame personen in de toeristische sector in 2007 ongeveer Ten opzichte van eerder onderzoek in 2004 is dit een stabiel aantal. Op Drents niveau gaat het in 2007 in totaal om ca arbeidsplaatsen. 16% van de toeristische banen in Drenthe is gesitueerd binnen de gemeente Emmen. Drenthebreed is 1 op de 11 banen toe te rekenen aan de toeristische sector. In absolute aantallen komt een behoorlijk deel van de toeristische werkgelegenheid voor rekening van het toeristisch bedrijfsleven in de meer verstedelijkte gebieden. Relatief gezien zijn het met name de kleinere plattelandskernen waar de toeristische sector domineert. In Emmen komt het aandeel toeristische werkgelegenheid ten opzichte van de totale werkgelegenheid neer op ca. 6% (1 op de 17 banen). 2.2 Evaluatie toeristisch beleid TROP-periode In het TROP stond een 13-tal doelstellingen centraal: 1. Bevorderen van afstemming en kwaliteitsverbetering van de toeristisch-recreatieve voorzieningen van de stad Emmen; 2. Ontwikkeling en verbetering van het wandel-, fiets- en ruiterpadennetwerk; 3. Aandacht voor natuur en landschap in de gemeente Emmen, waarbij een evenwicht nagestreefd wordt tussen de ontwikkeling van recreatie en toerisme enerzijds en het behoud en versterking van natuur en landschap anderzijds;

7 4. Stimulering van samenwerking tussen betrokken partijen uit het toeristisch-recreatieve veld in brede zin, zowel binnen de gemeente als naar buiten toe met omliggende gemeenten; 5. Een stimulerende houding van de gemeente Emmen richting de toeristisch-recreatieve sector; 6. Optimaliseren van de culturele identiteit van Emmen o.a. door het voeren van een breed evenementen- en festivalbeleid; 7. Kwaliteitsverbetering en uitbreiding van het huidige aanbod van dagrecreatieve voorzieningen; 8. Stimuleren van kwaliteitsverbetering en uitbreiding van verblijfsaccommodaties binnen de gemeente Emmen; 9. Stimuleren en ontwikkelen van de vaarrecreatie; 10. Behoud van cultuurhistorisch erfgoed combineren met de toeristische functie van cultuurhistorische objecten; 11. Bijstelling toeristisch-recreatieve imago van de gemeente Emmen; 12. Stimuleren van samenwerking met buurland Duitsland op het gebied van (grensoverschrijdend) toerisme; 13. Inzetten op een groei van de werkgelegenheid in de toeristisch-recreatieve sector van 3-5% per jaar. Om de in het TROP geformuleerde doelstellingen te kunnen realiseren is jaarlijks een budget beschikbaar gesteld van ,=, bestemd voor het aanjagen/opstarten, ontwikkelen en uitvoeren van projecten. Concrete voorbeelden van TROP-inzet zijn: - financiële bijdragen aan de ontwikkeling van folders, flyers, informatiepanelen en objectbewegwijzering; - het verbeteren van de communicatie tussen gemeente en toeristische sector door het formeren van het Platform Toerisme en Recreatie Emmen als gesprekspartner vanuit de toeristische sector; - het bevorderen van de samenwerking met en binnen de toeristische sector door vanuit het Platform Toerisme en Recreatie Emmen gezamenlijke activiteiten te ontwikkelen, ondersteund met TROP-financiering; - Bijdragen (inhoudelijk en financieel) aan congressen als het Keuninginstituut; - Bijdragen (inhoudelijk en financieel) aan projecten als de toerbus, veencoördinatie, Belvedère/Veenland tussen Hondsrug-Hümmling.; - lidmaatschapsbijdragen van de Vereniging Internationaler Naturpark Bourtangermoor- Bargerveen; - bijdragen in fysieke maatregelen als de Collectie Brands, het Griendtsveencentrum (nieuwbouw industrieel smalspoormuseum en restauratie en herinrichting voormalige turfstrooiselfabriek te Erica), de verbouw en herinrichting van de voormalige pastorie te Weiteveen tot Veenloopcentrum en de veenpoortontwikkeling noord (Veenpark). Een uitgebreid overzicht van de inzet van het TROP-budget in de periode is te vinden in bijlage I. Ook evenementen vormen een onmisbaar onderdeel van een aantrekkelijk toeristisch produkt en hebben een grote promotionele waarde. Op basis van het evenementenbeleid stimuleert de gemeente Emmen dan ook de ontwikkeling van beeldbepalende en aandachttrekkende binnenen buitenevenementen op zowel het gebied van kunst, cultuur, sport als recreatie/toerisme, die Emmen op de kaart zetten. De gemeente doet dit door middel van het subsidiëren van evenementen, die voldoen aan bovenstaande beschrijving. Deze subsidiemiddelen zijn echter

8 niet afkomstig uit het TROP-budget, maar uit specifieke middelen voor evenementensubsidiëring. Het gaat hierbij om een jaarlijks bedrag van ,=. TROP is met name ingezet voor het faciliteren, stimuleren en cofinancieren van initiatieven uit de markt (het toeristisch bedrijfsleven) en van overheden gericht op productontwikkeling en samenwerking. Het TROP-budget is ingezet als bron van gemeentelijke cofinanciering. In de afgelopen planperiode heeft een cofinanciering van ca ,= uit het TROP budget een investeringsbedrag van 3,5 miljoen gegenereerd. 2.3 Positie toeristisch beleid TROP-periode De toeristische sector is gedurende de TROP-periode uitgegroeid tot een economische sector van betekenis. Dit heeft geresulteerd in een prominente positie van de sector toerisme en recreatie in de Strategienota Emmen 2020 en de Kadernota Economie, waarin de volgende doelstellingen zijn opgenomen: - een toename van het aantal arbeidsplaatsen in de sector toerisme en recreatie; richtlijn is een groei van 3-5% per jaar in de periode (peiljaar 2001 kent een aantal arbeidsplaatsen in de toeristische sector van ca 2000 banen; in 2007 is dit gegroeid naar ca. 2500); - het jaarlijkse aantal overnachtingen te doen toenemen met in 2010* (peiljaar 2003 met een aantal overnachtingen van ca ). * Bron: cijfers toeristenbelasting, afdeling belastingen) Over de periode /2008 beschouwd kan gesteld worden dat de geformuleerde doelstellingen gerealiseerd zijn: - het aantal arbeidsplaatsen is toegenomen met ca 500, neerkomend op een gemiddelde groei van ca. 4 % per jaar. De meeste groei is gerealiseerd in de periode t/m In de periode heeft de ontwikkeling van het aantal arbeidsplaatsen zich enigszins gestabiliseerd; - het jaarlijks aantal overnachtingen is in de planperiode toegenomen met een aantal van , waarmee gesteld kan worden dat ook deze doelstelling gerealiseerd is. Het aantal toeristische overnachtingen heeft zich sprongsgewijs ontwikkeld, met een grote invloed van relatief grootschalige ontwikkelingen. 2.4 Conclusie Geconcludeerd kan worden dat gedurende de TROP-periode de gemeentelijke inzet ten aanzien van de sector toerisme en recreatie meer gericht is op de economische potentie van deze sector. Met behulp van de gemeentelijke TROP-inzet is een veelheid aan initiatieven gerealiseerd. Met de inzet van TROP-cofinanciering is de afgelopen jaren een aanzienlijke investeringsomvang gegenereerd. Kortom, met de TROP-inzet is een vliegwieleffect gecreëerd ten behoeve van de toeristische ontwikkeling van Emmen. Het gevoerde TROP-beleid heeft daarmee het gewenste effect gehad. Wel kan de effectiviteit van de gemeentelijke inzet vergroot worden door in het nieuwe TROP meer te focussen op een beperkter aantal doelstellingen. De ervaring met het TROP heeft daarnaast geleerd dat een looptijd van tien jaar te lang is voor een beleidsplan ten aanzien van de dynamische sector toerisme en recreatie. Gekozen is dan ook voor een kortere looptijd van vijf jaar. Aan het eind van deze periode zal toeristisch Emmen er geheel anders uitzien doordat dan grootschalige ontwikkelingen als de vaarverbinding Erica Ter Apel en de eerste delen van het Atalantaproject gereed zijn. In 2014 zal een evaluatie plaatsvinden van de inzet op basis van het TROP en wordt bezien of een herijking van het gemeentelijk toeristisch beleid wenselijk is.

9 De TROP-methodiek op zich, facilitering en stimulering van ontwikkelingen ter versterking van de toeristische sector en de inzet van cofinancieringsmiddelen, heeft zijn meerwaarde bewezen en kan dan ook het uitgangspunt blijven vormen voor het TROP-beleid in de nieuwe periode.

10 3 TRENDS EN ONTWIKKELINGEN TROP-PERIODE Trends en ontwikkelingen vraagzijde Zoals is gebleken uit de feiten en cijfers van hoofdstuk 2 lijkt de aanzienlijke toename van bestedingen aan vrijetijdsactiviteiten van de afgelopen decennia zich enigszins te stabiliseren. Op basis van meerjarengegevens en hieruit gedestilleerde trends en ontwikkelingen lijkt deze tendens ook van invloed te zijn op de nieuwe TROP-periode Wel zal gedurende de TROP-periode onder invloed van de vergrijzing een relatief grote categorie consumenten ontstaan, die naar verwachting een relatief groot deel van tijd en inkomen zal besteden aan vrijetijdsactiviteiten. Uiteraard heeft de huidige economische situatie effect op de sector toerisme en recreatie, maar in deze sector, die erg afhankelijk is van consumentenwensen en gedrag, is het erg moeilijk te voorspellen hoe dit zich verder zal ontwikkelen. Zo lijkt het seizoen 2009 qua bezetting juist relatief goed te zijn verlopen, maar zijn er wel duidelijk minder bestedingen gedaan. Voor de langere termijn zijn de volgende trends en ontwikkelingen relevant: - Door een toenemende arbeidsparticipatie en flexibilisering van werk hebben mensen minder vrije tijd te besteden; - Daarnaast ontstaat een relatief grote categorie consumenten, die door (pre)pensioen relatief veel vrije tijd en daarnaast middelen te besteden heeft; - De grenzen van de traditionele toeristische seizoenen vervagen, hetgeen kansen biedt voor spreiding en daarmee het optimaal benutten van beschikbare capaciteit. - Aan de invulling van de besteedbare vrije tijd worden hoge kwaliteitseisen gesteld; - De keuzemogelijkheden voor de vrijetijdsbesteding nemen sterk toe; grenzen vervagen en doordat vliegen de afgelopen jaren goedkoper én gangbaarder is geworden zijn steeds meer bestemmingen binnen handbereik gekomen; - Het gebruik van internet voor het zoeken van informatie, maken van keuzes en boekingen/reserveringen neemt sterk toe; - De vraag individualiseert; mensen willen een aanbod dat inspeelt op de eigen specifieke vraag (maatwerk); - In de verblijfsrecreatie blijkt de consument meer belang te hechten aan luxe en comfort, hetgeen tot uiting komt in een afnemende belangstelling voor kamperen en een toename van het gebruik van hotels, bungalows, b&b, campers etc. Waarschijnlijk als gevolg van de huidige economische situatie en innovaties in de kampeersector is in het seizoen 2009 sprake geweest van een toenemende belangstelling voor kampeervakanties. Onduidelijk is nog of dit een structurele ontwikkeling zal zijn. 3.2 Ontwikkelingen in het toeristisch product Emmen De in paragraaf 3.1 geschetste situatie stelt hoge eisen aan het toeristisch product én de wijze waarop dat vermarkt wordt. De concurrentie is groot en de consument is veeleisend. Emmen maakt onderdeel uit van de toeristische bestemming Drenthe. Mensen kiezen voor de bestemming Drenthe en oriënteren zich binnen deze bestemming verder. De vermarkting van Drenthe is een taak van Marketing Drenthe. Daarnaast heeft Emmen een aantal attracties en voorzieningen in huis, die eigenstandig het nodige publiek trekken. De grotere verblijfsaccommodaties hebben hun eigen marketingkanalen en het Dierenpark Emmen is een (inter)nationale publiekstrekker. Andere potentiële (inter)nationale publiekstrekkers zijn het Wildlife Resort Drenthe en de vaarverbinding Erica Ter Apel als verbindende schakel tussen het Nederlandse en Duitse toervaartnetwerk. Genoemde grootschalige ontwikkelingen komen naar verwachting in de loop van de TROP-periode gereed.

11 Met name het Atalantaproject en de vaarverbinding Erica Ter Apel (in combinatie met de ontwikkeling van de Runde) bieden goede kansen voor de verdere ontwikkeling van het totale toeristisch product Emmen. Het Wildlife Resort Drenthe heeft weliswaar een grote promotionele waarde en zal zeker de nodige bezoekers trekken, maar biedt door de geslotenheid van het concept minder kansen voor het genereren van een dergelijke spin off. Wel wordt het aanbod aan (dag)recreatieve voorzieningen in het aan het Wildlife Resort grenzende gebied uitgebreid met de realisatie van het vergader- en congrescentrum in de Fijnfabriek, een golfbaan en de verdere ontwikkeling van het smalspoormuseum. Genoemde initiatieven worden samen gevat onder de term Recreatieve ontwikkeling Amsterdamsche Veld. Een andere grote publiekstrekker is het winkelcentrum van de stad Emmen, zoals blijkt uit de feiten en cijfers uit hoofdstuk 2. Het centrum van de stad Emmen is daarnaast de plek waar de dierentuinbezoeker nu én na de realisatie van het nieuwe dierenpark kennis maakt met Emmen. Het centrum van de stad Emmen speelt dan ook een belangrijke rol in de versterking van het toeristisch product Emmen. Door het gereed komen van de A37 is de internationale bereikbaarheid van Emmen voor het wegverkeer sterk verbeterd. Met de aanleg van de vaarverbinding Erica Ter Apel wordt Emmen een goed bereikbare bestemming via het water. Beide ontwikkelingen brengen nieuwe interessante doelgroepen met zich mee. Zo is bijvoorbeeld het campertoerisme internationaal sterk in opkomst en maakt de aansluiting via de A37 op het internationale wegennetwerk Emmen tot een goed bereikbare bestemming. De vaarverbinding Erica Ter Apel brengt eveneens een nieuwe doelgroep naar Emmen; de vaarrecreant. De met name- kleinschaliger attractiepunten en verblijfsaccommodaties hebben initiatief genomen om de krachten te bundelen en zich te verenigen in samenwerkingsverbanden als bijvoorbeeld het Veenland en Gastvrij Schoonebeek. Het verder ontwikkelen van een dergelijke bundeling van krachten zal een belangrijke randvoorwaarde zijn voor vooral de kleinschaliger ondernemingen om daadwerkelijk de kansen te kunnen benutten die geschetste ontwikkelingen bieden. 3.3 Conclusie Geconcludeerd kan worden, dat Emmen zeker de ingrediënten in huis heeft om een onderscheidend toeristisch product te ontwikkelen, dat in de overvloed aan toeristische bestemmingen de aandacht van de consument weet te trekken. De opgave voor het TROP is om met een sterk totaalproduct Emmen de toerist aan te zetten tot een daadwerkelijk en liefst meerdaags bezoek aan Emmen. Wel dient men zich te realiseren, dat de genoemde grootschalige ontwikkelingen in de loop van de TROP-periode gereed komen. In 2011/2012 zal de vaarverbinding Erica Ter Apel gereed komen, het Atalantaproject in fases gedurende de periode Het effect van deze ontwikkelingen is dus pas op termijn te verwachten. Naast de voorbereiding op de komst van genoemde grootschalige ontwikkelingen zal er aandacht moeten zijn voor een korte termijnaanbod van publieks- en aandachttrekkende activiteiten en evenementen gerelateerd aan de komende ontwikkelingen. Het doel hiervan is tweeledig; een mogelijke dip in het aantal bezoekers als gevolg van uitgesteld bezoek dient voorkomen cq. beperkt te worden en daarnaast wordt het publiek alvast warm gemaakt voor een bezoek aan het nieuwe dierenpark/theater, het Wildliferesort, de vaarverbinding of andere onderdelen van toeristisch Emmen. Concrete voorbeelden van de aantrekkingskracht en promotionele waarde van evenementen zijn de komst van de Vuelta naar Drenthe in augustus 2009 en het China Festival of Lights eind 2009/begin De TROP-inzet is met name gericht op het betrekken van toeristische ondernemers bij dergelijke evenementen.

12 Een sterk totaalproduct Emmen vraagt om een bundeling van krachten. Zo zullen de marketing inspanningen van Emmen en die van Marketing Drenthe elkaar moeten versterken. Gemeente en het toeristisch bedrijfsleven dienen gezamenlijk op te trekken. Binnen de sector zullen individuele aanbieders de samenwerking moeten versterken. Met name voor kleinschaliger toeristische aanbieders is het van belang om door samenwerking de eigen slagkracht te vergroten. Door de veelheid aan betrokken partijen en het grote belang van een goede afstemming en samenwerking is coördinatie van activiteiten noodzakelijk.

13 4 AMBITIE EN DOELSTELLINGEN TROP Ambitie Met omvangrijke projecten als het Atalantaproject en de vaarverbinding Erica Ter Apel/Runde zet de gemeente Emmen sterk in op het ontwikkelen van de economische potentie van de sector toerisme en recreatie. Deze grootschalige ontwikkelingen bieden kansen voor het versterken van het totale toeristisch product Emmen en vormen de spil van voorliggend TROP. De opgave voor het TROP is het optimaal uitnutten van de kansen, die deze grootschalige ontwikkelingen Emmen bieden door de ontwikkeling en vermarkting van een sterk toeristisch totaalproduct Emmen. 4.2 Doelstellingen De ambitie is vertaald in een drietal doelstellingen: 1. een toename van het aantal arbeidsplaatsen in de sector toerisme en recreatie van 3-5% per jaar gedurende de planperiode (peiljaar 2009); 2. een toename van het aantal overnachtingen van 2-4% per jaar gedurende de planperiode (peiljaar 2009); 3. een toename van het aantal dagtochten van 2-4% per jaar gedurende de planperiode (peiljaar 2009). Met deze doelstellingen wordt de ambitie tot verdere groei van de toeristische sector uit voorgaande TROP-periode voortgezet. Gezien de stabilisatie die momenteel optreedt in de markt en het heersende economisch tij is dit een ambitieus streven. Maar aangezien gedurende de looptijd van het TROP de centraal gestelde grootschalige ontwikkelingen gereed komen zijn er zeker volop kansen voor de verdere ontwikkeling van de toeristische sector in juist de regio Emmen en is enige ambitie zeker op zijn plaats. 4.3 TROP-inzet De kansen, die de grootschalige ontwikkelingen van het Atalantaproject en de vaarverbinding Erica Ter Apel/Runde bieden aan de ontwikkeling van de gehele toeristische sector in de regio Emmen staan in de periode centraal in het gemeentelijk toeristisch beleid. De uitdaging voor de nieuwe TROP-periode is niet zozeer gelegen in het realiseren van deze grootschalige projecten deze hebben een eigen ontwikkelingstraject -, maar in het leggen van verbindingen tussen deze projecten en overig toeristisch Emmen: - De vaarrecreant moet voldoende aanleiding hebben om de stap aan wal te maken en de potentiële dierentuinbezoeker moet geïnteresseerd worden in een verdere verkenning van de toeristische mogelijkheden van Emmen; - De fysieke toeristische infrastructuur (inclusief routes, bewegwijzering) moet de verschillende onderdelen van het toeristisch aanbod verbinden; - Verbinding in de vorm van samenwerking binnen toeristisch Emmen en met aangrenzende regio s (zoals Coevorden, Borger-Odoorn, aangrenzende Duitse regio s) moet zorgen voor kwantitatief en kwalitatief voldoende aanbod van verblijfsaccommodaties en attractiepunten; - Promotie en marketing van het toeristisch product Emmen om potentiële bezoekers kennis te laten maken met het toeristisch aanbod in de regio Emmen. Uiteraard in verbinding met pr-activiteiten vanuit Marketing Drenthe en bijvoorbeeld het Dierenpark Emmen. In het uitvoeringsprogramma TROP worden activiteiten benoemd, die invulling geven aan deze vormen van verbinding.

14 5. UITVOERINGSPROGRAMMA TROP Inleiding In dit hoofdstuk wordt aangegeven hoe door middel van TROP-inzet de verbinding zal worden gelegd tussen de gebiedsontwikkeling vaarverbinding/runde, Atalanta en de overige onderdelen van het toeristische product Emmen. Aangezien het bundelen van krachten een belangrijke opgave is, wordt daarnaast uitgebreid stilgestaan bij bestaande en potentiële samenwerkingsverbanden. Per onderdeel worden in dit hoofdstuk concrete activiteiten benoemd. 5.2 Gebiedsontwikkeling vaarverbinding Erica Ter Apel & de Runde De aanleg van de vaarverbinding is geen doel op zich, maar een middel ter versterking van de sociaal-economische structuur van de omliggende regio. De komst van vaarrecreanten geeft o.a. een extra impuls aan de levendigheid van de aan de vaarverbinding liggende dorpen en met name aan de aldaar gevestigde middenstand. Daarnaast is het doel om langs de vaarverbinding nieuw ondernemerschap in de dorpen of het buitengebied te stimuleren en bijzondere woonmilieus te ontwikkelen. De investering die betrokken partijen hebben gepleegd door de aanleg van de vaarverbinding ( 32 miljoen) is een investering in de vitaliteit van de gehele omliggende regio. Op dezelfde manier moet de herontwikkeling van het voormalig veenriviertje de Runde worden gezien. Door realisatie van de Runde vanaf het Bargerveen tot aan de Ruiten Aa en uiteindelijk de Dollard ontstaan in de gehele aangrenzende regio kansen op gebied van natuur- en landschapsontwikkeling, waterbeheersing en toerisme en recreatie. Het project omvat dan ook nadrukkelijk meer dan de herontwikkeling van het voormalig veenriviertje zelf. In november 2009 is het fietspad langs de Runde geopend, langs het Rundetracé zijn diverse kunstwerken gerealiseerd, er wordt geïnvesteerd in aansluitingen op het toeristisch-recreatieve routenetwerk de Runde is opgenomen in het provinciale fietsknooppuntensysteem- en op het kruispunt van Runde en vaarverbinding bij het Veenpark in Barger-Compascuum is een toeristisch knooppunt voorzien. Daarnaast biedt de Runde door de hieraan gekoppelde landschappelijke ontwikkeling mogelijkheden voor recreatief medegebruik aan inwoners van bijvoorbeeld Emmer- Compascuum, Foxel en Barger-Compascuum. In het kader van de Herinrichting Emmen is in het Rundeproject zo n 16 miljoen geïnvesteerd. Momenteel wordt het project een vervolg gegeven met het invullen van de ontbrekende schakel bij Emmer-Compascuum en het realiseren van de de fietsinfrastructuur. De hiermee gemoeide investering bedraagt 14 miljoen, waarvan 1,5 miljoen voor rekening van de gemeente Emmen komt. Aangezien het Runde- en het vaarverbindingsproject dezelfde doelen kennen en de tracés van beide ontwikkelingen op korte afstand van elkaar gelegen zijn wordt de aan beide projecten gekoppelde gebiedsontwikkeling als één geheel gezien. Momenteel wordt gewerkt aan een gebiedsontwikkelingsplan, waarin de kaders worden aangegeven voor de gewenste sociaaleconomische ontwikkeling in het gebied van vaarverbinding en Runde. De gemeente Emmen heeft in samenwerking met betrokken partijen zoals de provincie Drenthe de taak op zich genomen om de randvoorwaarden te scheppen waarbinnen (potentiële) ondernemers en de dorpen het gewenste initiatief kunnen ontplooien. Langs het vaarverbindingstracé en de Runde liggen de dorpen Emmer-Compascuum, Foxel, Barger-Compascuum, Klazienaveen Noord, Oranjedorp. Daarnaast betekent de komst van doorgaand vaarwater een impuls voor dorpen als Nieuw-Amsterdam-Veenoord, Erica en Klazienaveen. Ook wordt samengewerkt met het Recreatieschap Drenthe, Marketing Drenthe en aangrenzende gemeenten Coevorden en Vlagtwedde.

15 Het bevorderen van de komst en/of ontplooiing van nieuwe initiatieven vraagt een stimulerende houding van de gemeente. Stimuleren door: - actief nieuwe initiatieven te werven; - het bieden van begeleiding van nieuwe initiatieven bij het doorlopen van de benodigde procedures; - het bieden van een centraal en duidelijk aanspreekpunt voor toeristische ondernemers; - het bieden van duidelijke beleidskaders voor een snelle en efficiënte beoordeling en behandeling van nieuwe initiatieven. In samenwerking met bovengenoemde partners zal ingezet worden op: - het realiseren van fietsverbindingen langs het vaarverbindingstracé en langs de Runde; - het realiseren van fysieke verbindingen vanuit langs de vaarverbinding en Runde gerealiseerde of te realiseren overstappunten naar toeristische attractiepunten (bijvoorbeeld aanleg van fietspaden, bewegwijzering, routestructuren etc.); - het stimuleren van nieuw ondernemerschap langs de vaarverbinding en Runde door het voeren van actief gemeentelijk accountmanagement. Ook het in september 2009 geopende plattelandshuis zal hierbij een belangrijke rol vervullen; - Het opstellen van duidelijke beleidskaders voor diverse toeristische deelsectoren; in elk geval voor het faciliteren van opkomende deelsectoren als de vaarrecreatie en het campertoerisme; - het stimuleren van initiatief vanuit de toeristische sector ter benutting van de mogelijkheden die de vaarverbinding en Runde bieden door het beschikbaar stellen van TROP-subsidie voor gezamenlijke activiteiten/initiatieven gekoppeld aan de vaarverbinding; - Vermarkting van de regio als vaarbestemming. 5.3 Atalanta Gedurende de TROP-periode komen de eerste gedeelten van het Atalantaproject gereed. Ook hier geldt dat er ten behoeve van het project zelf geen TROP-inzet noodzakelijk is, maar dat het TROP zich vooral dient te richten op de verbinding met de overige onderdelen van toeristisch Emmen. Het Atalantaproject zal zelfstandig de nodige aandacht trekken en bezoekers genereren. Een belangrijke uitdaging voor het TROP is het bereiken van (potentiële) dierenparkbezoekers om het (voorgenomen) bezoek een meerdaags verblijf in de regio Emmen te laten zijn. Dit door middel van een te ontwikkelen promotie en marketingcampagne in het verlengde van het marketingtraject van het Dierenpark zelf en Marketing Drenthe- en een goede toeristische informatievoorziening ter plaatse. Fysiek is het binnen Atalanta te ontwikkelen plein (De Verbinding) de plaats waar dierenparkbezoekers kennis maken met wat Emmen nog meer te bieden heeft. Dit lijkt vooralsnog dan ook de meest geschikte locatie voor de realisatie van een fysiek toeristisch informatiepunt op het moment dat het nieuwe dierenpark de deuren opent. De toeristische informatievoorziening (Tourist Info Emmen) in Emmen wordt verzorgd door de Stichting Promotie Emmen. Op Drents niveau fungeert Tourist Info Drenthe als centrale koepel over de lokale informatievoorzieningen. Vanuit het toeristisch beleid stelt de gemeente Emmen jaarlijks subsidie beschikbaar aan beide partijen. Tourist Info Drenthe en Tourist Info Emmen zijn nieuwe initiatieven en zullen de komende jaren verder ontwikkeld moeten worden. Onderzocht zal worden in hoeverre de fysieke toeristische infrastructuur de stad Emmen voldoende verbindt met toeristische attractiepunten en verblijfsaccommodaties buiten de stad.

16 Ook de bewegwijzering zal hierbij een aandachtspunt zijn. Zonodig zullen vanuit TROP maatregelen worden getroffen. In hoofdstuk 2 is geconstateerd dat de gemeente Emmen relatief weinig verblijfsrecreatie kent. Daarbij opgeteld de ambities van het Atalantaproject is er zeker ruimte voor en behoefte aan uitbreiding van het verblijfsrecreatieve aanbod, waarbij diversificatie van het aanbod een belangrijk aandachtspunt is. Vanuit het toeristisch beleid (TROP) zal ingezet worden op: - het ontwikkelen van een promotie en marketingcampagne in het verlengde van het marketingtraject van het Dierenpark Emmen en Marketing Drenthe- ; - een goede toeristische informatievoorziening; - onderzoek naar en eventueel het treffen van maatregelen ten behoeve van de fysieke toeristische infrastructuur als verbinding tussen de stad Emmen en toeristische voorzieningen in het buitengebied; - het stimuleren van nieuw ondernemerschap door het voeren van actief gemeentelijk accountmanagement; aandachtspunt vanuit Atalanta is met name een kwantitatieve en kwalitatieve versterking van de verblijfsrecreatie; - het stimuleren van initiatief vanuit de toeristische sector ter benutting van de mogelijkheden die Atalanta biedt door het beschikbaar stellen van TROP-subsidie voor gezamenlijke activiteiten/initiatieven. 5.4 Samenwerkingsverbanden Het toeristisch product Emmen staat niet op zichzelf, maar is onderdeel van bijvoorbeeld het toeristisch product Drenthe en vormt samen met aangrenzende Duitse gebieden de regio van het Naturpark Moor (Zuidoost Drenthe/Emsland). Juist in het toerisme zijn intergemeentelijke samenwerkingsverbanden belanglijk. De toerist kijkt niet naar gemeentegrenzen, maar naar aantrekkelijke regio s Naturpark Moor Het Internationale Naturpark Bourtanger Moor - Bargerveen is een Duits-Nederlands samenwerkingsverband (vereniging) van de Landkreise Emsland en Grafschaft Bentheim, de steden en gemeenten Twist, Geeste, Wietmarschen, Stadt Meppen en Stadt Haren aan Duitse zijde en de provincie Drenthe en de gemeente Emmen aan Nederlandse zijde. Dit samenwerkingsverband richt zich op behoud, ontwikkeling en beheer van natuur en landschap van het Bourtanger Moor. Ook de toeristische ontwikkeling van het gebied behoort tot de doelen van deze Duits-Nederlandse samenwerking. Dit vanuit de gedachte, dat verantwoorde natuurbeleving als sleutel dient om mensen meer aandacht te laten krijgen voor de beschermenswaardigheid van natuur en landschap. Het initiatief heeft in Duitsland de officiële status van Naturpark verkregen (2006). Zo zullen er de komende jaren vanuit het Naturpark Moor natuurbelevingspunten en informatiepunten gerealiseerd worden, waar bezoekers natuur en landschap kunnen ervaren. Zogenaamde TOP s (toeristische overstappunten) zullen op plekken met interessante natuur en/of kruispunten van routes en wegen mensen van informatie voorzien en als oriënteringspunt fungeren. In aanvulling op de reeds aan Duitse zijde bestaande infozuilen die staan opgesteld bij drukbezochte locaties, komen er ook in het Nederlandse deel van het Naturpark elektronische infozuilen. In het kader van de stimulering van grensoverschrijdende maatregelen op het vlak van natuur en landschapsbescherming is ook verbindende infrastructuur van (fiets)paden noodzakelijk. Zo wordt er een verbinding gerealiseerd vanuit Haren-Fehndorf richting Barger- Compascuum. Vanuit het Naturpark Moor wordt ook meegewerkt aan de realisatie van een fietsverbinding langs de Runde. Dit vanuit de gedachte dat de Runde een klassiek voorbeeld is van hoe waterlopen zich in de loop van de veengeschiedenis hebben ontwikkeld. De route wordt

17 voorzien van wegwijzers, bankjes, picknickplaatsen en informatiepanelen over de relevante thema's. Door de internationale bundeling van krachten en het daarmee beschikbaar komen van verschillende subsidiemogelijkheden resulteert de eigen gemeentelijke investering van ,= in een totaalpakket maatregelen van ca. 3 miljoen, dat rechtstreeks betrekking heeft op Emmen. In totaal is er met het Naturpark een investering van 7,8 miljoen gemoeid Recreatieschap Drenthe Het Recreatieschap Drenthe is een gemeenschappelijke regeling van de Drentse gemeenten en de gemeente Ooststellingwerf. Het recreatieschap kent de volgende taken: - Advisering van aangesloten gemeenten bij beleidsontwikkeling. Doel hiervan is kennisinbreng vanuit het recreatieschap en het bevorderen van eenduidigheid in beleid bij de diverse gemeenten; - Voorlichting en kennisontwikkeling; - Projectontwikkeling, zoals bijvoorbeeld Fietstotaalplan I en II (aanleg fietspaden, - voorzieningen en bewegwijzering) en nu recentelijk de invoering van het Fietsknooppuntensysteem. De invoering hiervan in zuidwest en zuidoost Drenthe (inclusief Emmen) is nagenoeg gereed. Voor het toeristisch seizoen 2010 moet het systeem in heel Drenthe in bedrijf zijn. Voor de uitvoering van deze taken heeft het Recreatieschap Drenthe het Fonds voor Recreatie en Toerisme beschikbaar. Dit fonds omvat ca ,= per jaar en wordt gevuld door bijdragen van de aangesloten gemeenten. Doelstelling van het fonds is om financiële middelen snel en efficiënt beschikbaar te kunnen stellen voor nieuwe ontwikkelingen. Hierbij vormt de mogelijkheid om via inzet van het fonds andere subsidiegelden te genereren een belangrijk aspect. Gemiddeld wordt met de inzet van het fonds jaarlijks een totaalinvestering gegenereerd van ,= Gebiedscommissie Zuidoost Drenthe De gebiedscommissie Zuidoost Drenthe bestaat uit vertegenwoordigers van de provincie Drenthe, gemeenten Coevorden en Emmen, waterschap, landbouw, natuur- en milieuorganisaties, toeristische sector, het MKB en de dorpen. Doel van de commissie is het bevorderen van leefbare dorpen en een vitaal platteland met een gezonde sociaal-economische ontwikkeling. Hiertoe heeft de gebiedscommissie de gebiedsopgave opgesteld. Voor de uitvoering hiervan is financiering beschikbaar uit het provinciaal Meerjarenprogramma (Pmjp) Drenthe, waartoe ook de Europese middelen voor plattelandsontwikkeling (POP2) en LEADER behoren. De gebiedscommissie richt zich dus niet specifiek op toerisme maar de beoogde maatregelen leveren vaak wel een grote bijdrage aan deze sector. Maatregelen die de sector toerisme en recreatie raken zijn zijn bijvoorbeeld; - versterking van de toeristische infrastructuur door de aanleg van onder andere startpunten, routes, aanlegsteigers, havens, paden en rustplaatsen, kleine musea en voorlichtingscentra. - Stimulering van samenwerking tussen partijen - Bijdragen aan innoverende toeristische voorzieningen, attracties, kleine musea en voorlichtingscentra (STIPO-regeling) o.a. in het kader van projecten als de realisatie van de Runde, het Naturpark Moor, de vaarverbinding Erica Ter Apel en Schoonebeekerdiep. Voor projecten die ter uitvoering van de Gebiedsopgave worden gerealiseerd moet ook de gemeente Emmen cofinancieringsmiddelen inzetten. Dit omvat echter ook projecten buiten de toeristische sector. Het beschikbare budget ad jaarlijks is ontoereikend om bij te

18 dragen aan de in gang gezette toeristische projecten. In het TROP wordt daarom voor dit doel een aanvullende bijdrage voor cofinanciering opgenomen ad / jr Gebiedsontwikkeling Veenland (Veencompagnie) In het kader van het provinciaal Meerjarenprogramma Landelijk Gebied wordt onder meer gewerkt aan de gebiedsontwikkeling Veenland door uitvoering van het project Veencompagnie. Dit zgn. sterproject heeft tot doel het profileren, promoten en ontsluiten van het veengebied in Zuidoost Drenthe (Emmen/Coevorden) aan de hand van de cultuurhistorische kwaliteiten van het gebied. Het is een uitwerking van het eerdere Belevedereproject tussen Hondsrug en Hümmling. Er wordt gebruik gemaakt van de werkplaatsmethodiek, in samenwerking met de kennisinstellingen. Doelstelling van de Veencompagnie (werkstructuur/uitvoeringsorganisatie) is de uitvoering van een meerjarig regionaal innovatieprogramma (2009/2011) in samenwerking met het onderwijs (zgn. RAAKproject). De alliantie tussen de regiopartijen in de Veencompagnie (Recreatieschap Drenthe, Provincie Drenthe, Emmen, Coevorden, Staatsbosbeheer en VHL) en het onderwijs/onderzoek moet concrete resultaten opleveren die een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het veengebied en versterking van de identiteit van het gebied. Het projectbureau Veencompagnie werkt vanuit het Plattelandshuis in Klazienaveen. De rijke cultuurhistorie van het gebied vormt uitgangspunt. Projecten die in de planperiode opgesteld en uitgevoerd kunnen worden zijn ondermeer: haalbaarheidsverkenning veenacademie, ontwikkelen Veenloopcentrum, haalbaarheid smalspoorverbinding, archeologie, wereldkanaalconferentie en verplaatsing schaapskooi Marketing Drenthe De promotie en marketing van Drenthe is vanuit de provincie Drenthe centraal geregeld via Marketing Drenthe. De marketing communicatiestrategie van Marketing Drenthe kent drie doelstellingen: - het geven van een impuls aan het algemene imago van Drenthe; - het communiceren van vraaggestuurde productinnovaties en marktvernieuwingen op de drie aangegeven themavelden; - het inspireren, stimuleren en motiveren van ondernemerschap binnen Drenthe. PR-activiteiten vanuit ondernemers, overheden en/of regio s kunnen aanhaken op de activiteiten van Marketing Drenthe. Om de eenduidigheid in promotionele uitingen te waarborgen zullen practiviteiten vanuit TROP afgestemd worden op en uitgevoerd worden in het verlengde van de inzet van Marketing Drenthe. In samenwerking/afstemming met Marketing Drenthe en het Recreatieschap Drenthe wordt jaarlijks een marketing communicatieplan opgesteld, waarbij ingezet wordt op middelen als televisie, radio, beursdeelname, communitybenadering, directmail etc Samenwerking binnen regio Emmen In de afgelopen TROP-periode is tussen gemeente en sector samengewerkt via de structuur van het Platform Toerisme en Recreatie Emmen. Hierin zijn de verschillende deelsectoren (dagattracties, verblijfsaccommodaties, middenstand etc.) vertegenwoordigd. De platformstructuur bestaat uit een stuurgroep, waarin met name de afstemming tussen sector en gemeente centraal staat en een werkgroep, die zich richt op de samenwerking binnen de sector. Tijdens het proces van de tot standkoming van voorliggend TROP is diverse malen met de sector gesproken. Niet alleen via het platform, maar door middel van bijeenkomsten waarvoor alle betrokkenen werden uitgenodigd. Tijdens deze bijeenkomsten bleek dat de individuele toeristische aanbieders zich niet altijd vertegenwoordigd voelen door het platform en gehoord door de gemeente. Afgesproken is dat de in het kader van het TROP georganiseerde

19 bijeenkomsten een structureel karakter krijgen, op basis waarvan het contact tussen gemeente en sector en binnen de sector opnieuw opgebouwd zullen worden. Daarnaast heeft Tourist Info Emmen het afgelopen jaar goede contacten opgebouwd met de Emmense toeristische sector en kan dan ook een rol gaan spelen in het verder opbouwen van de contacten tussen gemeente en toeristische sector. Vanuit de gemeentelijke organisatie is de toerisme- en evenementencoördinator het aanspreekpunt voor de sector. De toeristische informatievoorziening wordt verzorgd door Tourist Info Drenthe en Tourist Info Emmen. Formeel is hier geen sprake van een samenwerkingsverband. In de praktijk gaat het om een nauwe samenwerking tussen genoemde partijen en de betrokken gemeenten. De inzet zal de komende jaren gericht zijn op het verder professionaliseren van het in 2008 gestartte Tourist Info Samenwerking met het onderwijs Op 17 november 2009 is het European Tourism Institute (ETI) van start gegaan. Dit is een initiatief van de Stenden Hogeschool. Medeinitiatiefnemers zijn de toeristische brancheorganisaties HISWA en RECRON. Het ETI heft tot doel om een instrumentarium te ontwikkelen voor scenarioplanning en het gebruik hiervan binnen het toeristisch bedrijfsleven te stimuleren en ondersteunen. Het ETI beoogt hiermee een belangrijke bijdrage te leveren aan de verdere professionalisering van de toeristische sector. In het kader van het ETI wordt in Emmen concreet gewerkt aan: - het opzetten van een Associate Degree Tourism-opleiding in Emmen; - het opzetten van een Associate Degree Hospitality-opleiding in Emmen; - structurele samenwerking met het Dierenpark Emmen (inzet leerbedrijven); - inzet Lectoraat Duurzame Innovaties in de regionale kenniseconomie; - het mede ontwikkelen van een innovatiehotel; - uitvoering ETI-pilot Emmen (scenarioplanning). Het Lectoraat Duurzame Innovaties in de regionale kenniseconomie is reeds actief betrokken bij het ontwikkelen van sectoroverstijgende (multidisciplinaire) ketens en samenwerkingsverbanden in het kader van het Atalantaproject Intersectorale samenwerking De grenzen tussen (deels) op vrije tijd en vermaak gerichte sectoren als toerisme en recreatie, sport, kunst en cultuur, detailhandel, horeca etc vervagen. Dit vraagt om versterking van de intersectorale samenwerking. Culturele voorzieningen zoals de Collectie Brands, het Van Gogh museum en het Smalspoormuseum behoren tot zowel het culturele als het toeristische netwerk. Binnen het platform toerisme zijn vertegenwoordigers van de middenstand en horeca actief. Bij het versterken van de samenwerking binnen de regio Emmen ( 5.4.6) zal specifiek aandacht besteed worden aan het versterken van de intersectorale samenwerking. Evenementen zijn bij uitstek sectoroverstijgende activiteiten en vormen een belangrijk onderdeel van een sterk toeristisch produkt Emmen. De gemeente Emmen stimuleert de ontwikkeling en organisatie van beeldbepalende en aandachttrekkende binnen- en buitenevenementen op zowel het gebied van kunst, cultuur, sport als recreatie/toerisme, die Emmen op de kaart zetten. Hiertoe is specifiek beleid ontwikkeld, weergegeven in het Visiedocument Evenementenbeleid. 6. RUIMTELIJKE VERTALING

20 Naast plaatsgebonden voorzieningen als dagattracties en verblijfsaccommodaties vormt ook het landschap een belangrijk onderdeel van het toeristisch product Emmen. Voor toeristischrecreatieve activiteiten zoals wandelen en fietsen, maar straks ook het varen langs de nieuwe vaarverbinding Erica Ter Apel vormt het landschap het decor waarin deze activiteiten plaatsvinden. Toeristische hoofdstructuur De ruimtelijke samenhang wordt in het toeristisch product gebracht door het benoemen van de toeristische hoofdstructuur, zoals verwoord in de Structuurvisie 2020 Veelzijdigheid troef. Het accent komt te liggen op een tweetal ontwikkelingsassen; de vaarverbinding Erica Ter Apel/Runde en de zone Emmen Centrum, Dierenpark, Parc Sandur, Wildlife Resort, Internationaler Naturpark Bourtangermoor/Bargerveen, die stedelijk Emmen verbindt met haar landschappelijke en natuurlijke omgeving. Deze ontwikkelingsassen vormen het kader voor de grootschalige toeristische ontwikkelingen. Kleinschaligere toeristische voorzieningen zijn in mindere mate gebonden aan deze ontwikkelingsassen en kunnen zelfs een rol spelen bij het geven van een nieuwe invulling aan voormalige agrarische bebouwing in kernen, linten en buitengebied. Voorbeelden hiervan zijn Bed & Breakfast voorzieningen of kleinschalige kampeerterreinen. Het gebiedsontwikkelingsplan vaarverbinding Erica Ter Apel zal leidend zijn voor de ruimtelijke vertaling van de economische ontwikkeling rondom de vaarverbinding. Provinciaal Omgevingsbeleid In het nieuwe provinciale omgevingsbeleid momenteel ligt de concept-ontwerp Omgevingsvisie Drenthe ter inzage- lijkt zuidoost Drenthe een belangrijk zwaartepunt voor de versterking van het toerisme in Drenthe te worden. Het gebied wordt aangewezen als speerpuntgebied voor de ontwikkeling van grootschalige dagrecreatie en ontwikkelingsgebied voor verblijfsrecreatie. Zowel het Atalantaproject als de versterking van de vaarrecreatie zijn belangrijke speerpunten.