Literatuur. Nativisme & Taalontwikkeling. Nativisme: algemene kenmerken. Overzicht college. Taalorgaan. Bickerton: Bioprogramma

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Literatuur. Nativisme & Taalontwikkeling. Nativisme: algemene kenmerken. Overzicht college. Taalorgaan. Bickerton: Bioprogramma"

Pieter van der Pol
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Literatuur Nativisme & Taalontwikkeling Kursus Cognitieve Ontwikkeling Dorian de Haan Verhofstadt-Deneve e.a. (1995), Handboek Ontwikkelingspsychologie, hfdst. 4. Johnson, M.H. (1997), Developmental cognitive neuroscience, hfdst. 6. Snow C. (2000), Taalaanbod en sociale interactie: hun rol in de taalverwerving. (Richardson, K. (1998), Models of cognitive development, hfdst. 1, p. 1-45). Overzicht college Nativisme: algemene kenmerken Nativistische benaderingen Bioprogramma : Bickerton Language acquisition device : Chomsky Argumenten Tegenargumenten Mechanisme: Language making capacity : Slobin Aangepast taalaanbod: Snow & Solokov Creativiteit: Connectionisme Orgaan Aangeboren kennisrepresentatie: Verhofstadt: objecten, predicate raising/ theory of mind, taal een model van de taal: Language Acquisition Device nativisme: taalverwerving als veranderingsproces waarin geen rechtstreeks verband is tussen de aard van de stimulus (taalaanbod) en de verandering (verworven taalregels) Bickerton: Bioprogramma Taalorgaan aangeboren kennis van een specifieke grammatika en conceptuele strukturen herstrukturering van de grammatika door taalspecifiek aanbod evidentie: creolentaal Hawai: Overeenkomsten voor tijd, modaliteit, aspect Sranan: ben sa e waka Haiti: t(e), av(a) ap mache Hawai: bin go stay walk Chomsky: gespecificeerde structuur, neurologisch gelocaliseerd in linkerhemisfeer Videofragment Mooie woorden: afasie : in hoeverre is er sprake van een orgaan? representatie van taalstrukturen?

2 Chomsky: kennis van grammatica regels Universele grammatica fonologie: kennis van distinctieve kenmerken onderzoek sabbelfrequenties en hartslag bij herkenning van verschil syntaxis:bijvoorbeeld kennis van prodrop mogelijkheid en implicaties impliceert subject inversie en verplaatsingvraagwoord gerelateerd aan werkwoordvervoeging De universele grammatica is een model van de taalstructuur met een aantal open mogelijkheden. Principes. Verhofdtadt: grondprincipes van de grammatica (p.99/100): universalia - eigenschappen die alle talen gemeen hebben Parameters en parameterwaarden: variabelen (+pro-drop - pro-drop) Parametersetting en Triggering Parametersetting Taalaanbod als trigger Initieel stadium: twee visies default waarde en voor sommige talen resetting verschillende mogelijkheden aanvankelijk beschikbaar Verklaring van verwervingsvolgorden: Rijping:. Principes zijn niet vanaf het begin aanwezig, iedere parameter kent een eigen rijpingsmoment. Continuiteit: vanaf begin volledig systeem. Twee visies:» door externe factoren (geheugen) komt kennis geleidelijk tot uitdrukking» grammatica-interne principes die volgorde van verwerving bepalen: setting van bep. parameters als voorwaarde om nieuwe grammaticale kenmerken te herkennen Er is sprake van triggering als externe factoren (taalaanbod) het veranderingsproces in werking stellen, maar niet fungeren als leermateriaal Taalaanbod biedt woorden en zinnen, geen regels van de grammatica Geen verwerving van een lijst met zinnen, maar kennis van de regels waarmee zinnen kunnen worden gemaakt Proces van intake Argumenten Wat is nodig in informatie voor triggering? positieve feedback negatieve feedback, maar: ontbreekt of wordt niet systematisch gebruikt. ontdekken van signalen of tekens: frequentie in het taalaanbod en duur van confrontatie met taalmateriaal kan geen criterium zijn toegankelijkheid: alleen wanneer een kind een element uit het taalaanbod een struktuur kan toekennen, kan dit element worden geintegreerd in de grammatica. creativiteit, geen imitatie kenmerkend voor de menselijke soort en gelijkenis genetisch vastgelegde processen relatief omgevingsonafhankelijk kritische periode tempo van verwerving van complex systeem onderbepaaldheid van taalaanbod kloof tusen aanbod en kennis; samenhang in verwerving van ongerelateerde kenmerken geen negatieve evidentie modulariteit: geen algemeen leervermogen

3 Creativiteit, geen imitatie Genetisch vastgelegd proces Argument tegen behavioristische stimulusrespons verklaring Overregularisatie: ontwikkeling van werkwoorden bv overregularisatie zonder vocaalwisseling (komde, eette; gekomd, ge-eet) en met (in)correcte vocaalwisseling (kwamde, atte; gekwamd, geat) Argument voor aangeboren kennis bv specifieke woordvolgorde (snoepje eten) zonder imitatie van vormen in aanbod (wij eten snoepjes) kenmerkend voor de menselijke soort videofragment: aap Kanzi welke niveaus van de taal verwerft Kanzi (woorden, syntaxis, morfologie) waarom is er volgens Chomsky geen debat tussen hem en de evolutionisten? Kritische periode Onderbepaaldheid van taalaanbod Mogelijkheid tot primaire taalverwerving wordt na de puberteit afgesloten Videofragment Genie Wat zijn kenmerken van Genie s taalvermogen? In hoeverre vind je de tekorten in de taal van Genie, gegeven de twijfel over mogelijke andere stoornissen, overtuigend als evidentie voor het aannemen van een kritische periode? Armoede van de stimulus: kloof tussen aanbod en te verwerven kennis; taalverwerving via intake, niet input Piet is leuk om mee te spelen = Wij spelen met Piet Piet kocht dat hondje om mee te spelen = Piet speelde met het hondje Geen negatieve feedback; eventuele correcties zijn niet effectief Modulariteit Tegenargumenten Ieder orgaan kent zijn eigen ontwikkeling: kennis van het grammaticale systeem is onderscheiden van andere kennissystemen Williams syndroom: beperkte ruimtelijk en mathematisch vermogen, taalvaardig. Videofragment Oliver Sachs. Christopher als autist met een talentalent. Videofragment Noorderlicht (pro-drop, onbestaanbare taal) Kenmerkend voor de menselijke soort gespecificeerde structuur in linkerhemisfeer Representatie of specifieke mechanismen: (Slobin)? Rol taalaanbod Algemeen leervermogen en andere verklaringen voor creativiteit connectionisme

4 Gespecificeerde structuur in linkerhemisfeer Gebarentaal als taalsysteem Johnson: representaties aangeboren of resultaat? videofragment: syndroom van Usher - Oliver Sachs: kenmerken van gebarentaal van doven en taal van doofblinden. In hoeverre is de plasticiteit van deze gebieden mbt auditieve / visuele/en eventueel tactiele informatie een argument om het idee van aangeboren representaties te verwerpen? fonologie handvorm plaats waar het gebaar wordt gemaakt orientatie palm en vingers beweging van het gebaar niet manueel deel syntaxis localisatie in syntactische ruimte (referenten, personen) morfologie richtingveranderingen van gebaren Kritische periode Slobin: Language making capacity twijfels evidentie t.a.v. Genie: mogelijk cognitieve stoornissen andere evidentie t.a.v. verschillen in ontwikkeling van gebarentaal van dove kinderen met horende ouders naar het tijdstip waarop ze gebarentaal is aangeboden operating principles: handelingsvoorschriften waarnemen en opslaan: filters orientatie op opvallende eenheden in spraak van de omgeving orientatie op frewentie van eenheden en patronen die zijn opgeslagen verwerken van eenheden tot systemen: patroonmakers Handelingsvoorschriften Rol taalaanbod: armoede van de stimulus? OP (ATTENTION): SOUNDS. Store any perceptually salient stretches of speech OP (STORAGE):FREQUENCY. Keep track of the frequency of occurence of every unit and parttern that you store aangepast taalaanbod Klanken: intonatie: nadruk, melodie woorden:baby-talk, concreta Zinnen: zinslengte, welgevormdheid Teksten:vragen/antwoorden, herhaling, parafrase Formats Negatieve feedback: correctie

5 Negatieve feedback Niet-aangepast taalaanbod van de omgeving Definitie: ieder signaal dat aangeeft dat een uiting niet grammaticaal is herhaling, vaak met correcte vorm / expansie niet doorgaan met onderwerp Effectiviteit imitaties door kinderen van correcties effecten van specifiek aanbod (inversie in vragen en hulpwerkwoorden) Lange termijn correlaties polyadisch versus dyadisch baby is geen partner in de conversatie continue aanwezigheid van de baby in een sociale omgeving vaste situaties en routines als leeromgeving kind: imitatie en analyse Patronen van taalverwerving Creativiteit S.B.Heath: repetition, repetition with variation, participation Adult 1: Miz Lula went to the doctor Adult 2: Het leg botherin her? Child: Went to (rolling his truck) the doctor, doctor leg, Miz Lu Lu Lu, rah, rah rah A: she was complainin bout her feet so swelled she couldn t get no shoes on C:shoe, shoe, shoe, went to doctor in a shoe, doc, doc, duh, duh, poo: get no shoe Connectionisme: ontdekken van abstracte regels statistische eigenschappen van de input spelen een essentiele rol in de volgorde van verwerving verschillend gebruik (timing,vaardigheid) door kinderen van bepaalde faculteiten, bijvoorbeeld» ontwikkeld geheugen voor details klankreeks» vaardigheid voor analyseren van deze reeksen in componenten

Vergelijkbare documenten

Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie. Taalverwerving

Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie Taalverwerving Taalverwervingsparadox Het leren van een taal: Makkelijk voor kinderen Maar moeilijk voor volwassenen en computers Hoe leren kinderen hun moedertaal?