Inleiding Cognitiewetenschap: Taalverwerving
|
|
|
- Julia Janssen
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Inleiding Cognitiewetenschap: Taalverwerving Centrale vraag: Hoe leren kinderen hun moedertaal? Mogelijke antwoorden: Empiricisme: Neuro-constructivisme: Nativisme: algemeen leermechanisme interactie tussen taalverwerving en ontwikkeling aangeboren taalspecifieke kennis
2 Nativisme Universele Grammatica (UG): - universele principes - taalspecifieke parameter-settings Namen: Noam Chomsky, Steven Pinker, Ray Jackendoff... Voorbeeld: hoofdparameter PP PP P NP NP P van het boek sono hon kara Kritische periode voor parameter-setting Taalverwerving is een passief, onbewust proces Oneindigheid van taal recursieve regels NP ==> NP PP (recursief) PP ==> P NP (niet recursief)
3 Argumenten voor nativisme Poverty of the stimulus Snelheid van taalverwerving Vast patroon in taalverwerving Diversiteit van het taalaanbod Het ontstaan van creooltalen Dubbele dissociaties
4 Poverty of the stimulus Het logische probleem van de taalverwerving: taalaanbod è? è grammatica Het taalaanbod bevat te weinig informatie: Beperkt aantal zinnen/zinsconstructies Ook ongrammaticale zinnen Geen negatieve evidentie moedertaal hypothese
5 Poverty of the stimulus (sheet 2) Ineffectiviteit van negatieve evidentie: Eva: mag ik de bord? moeder: het bord. Eva: mag ik de bord? moeder: nee, je zegt het bord. Eva: mag ik de bord? moeder: het bord. Eva: het bord. mag ik nou de bord?
6 Snelheid van taalverwerving Kinderen leren hun moedertaal onwaarschijnlijk snel: Baby s van 2 dagen oud herkennen hun moedertaal al. Wanneer kinderen een jaar of 6 à 7 oud zijn, beheersen ze hun moedertaal vrijwel volledig.
7 Vast patroon in taalverwerving Kinderen gaan door dezelfde fasen in de taalontwikkeling: voortalige fase (0-12 mnd) - egocentrische brabbelfase (4-6 mnd) - sociale brabbelfase (7-12 mnd) vroegtalige fase (12-30 mnd) differentiatiefase (2;6-5 jaar) voltooiingsfase (5 jaar en ouder) Kinderen maken dezelfde soort fouten: fluit i.p.v. fruit loopte i.p.v. liep, een kleer (van kleren) taartjes bakken i.p.v. ik ga taartjes bakken
8 Diversiteit van het taalaanbod Kinderen krijgen een heel verschillend taalaanbod, toch leren ze dezelfde moedertaal. Motherese: Taal van verzorger en andere volwassenen tegen kind Nadrukkelijkere articulatie Eenvoudige zinstructuur Motherese zou kunnen helpen bij het leren van taal. Echter, motherese speelt niet in alle culturen een rol.
9 Diversiteit van het taalaanbod (sheet 2) Voorbeelden motherese: (1) nou, moet je goed wassen ja, goed goed je armen goed zo en je nek in je nek ook (2) nee! is van mij geel is van mij blauw en rood is van jou nee is van mamma, ja is niet van jou niet van Laura
10 Het ontstaan van creooltalen Creooltalen ontstaan vrijwel uit het niets: Verschillende talen è pidgin-taal è creooltaal Kenmerken pidgin-taal: wordt gesproken door sprekers die andere moedertaal bezitten bezit gereduceerde woordenschat met veel leenwoorden bezit variabele woordvolgorde, afhankelijk van context bezit vrijwel geen grammatica-regels Voorbeeld uit Hawaiiaans pidgin-engels: - Wok had dis pipl. ( deze mensen werken hard ) Kenmerken creooltaal: wordt gesproken door kinderen van sprekers pidgin-taal bezit gestandariseerde woordvolgorde bezit een volledige grammatica
11 Dubbele dissociaties Het leren van een taal is relatief onafhankelijk van IQ. Voorbeeld van een linguïstische idiot savant: Kenmerk: stoornis van het centrale systeem (IQ van ± 50), taalvermogen intact. Experiment: het leren van diverse grammatica's: 1. niet pro-drop talen 2. pro-drop taal Berber 3. verzonnen taal die strijdig is met UG-principes (Eppon)
12 Dubbele dissociaties (sheet 2) Het pro-drop verschijnsel: Pro-drop taal: Italiaans: * ciò piove / piove Niet pro-drop taal: Nederlands: het regent / * regent Italiaans Nederlands (io) parlo ik spreek * spreek (tu) parli jij spreekt * spreekt (lei) parla zij spreekt * spreekt (noi) parliamo wij spreken * spreken (voi) parlate jullie spreken * spreken (loro) parlano zij spreken * spreken Conclusies experiment: Niet pro-drop talen / pro-drop taal: geen probleem Echter: niet in staan om taal te leren die strijdig is met UG
13 Conclusies Er is sprake van een aantal argumenten voor nativisme Echter: niet alle argumenten even steekhoudend Bovendien: soms ook andere verklaring mogelijk De vraag is of neuro-constructivisme alle besproken kenmerken van taalverwerving kan verklaren
14 Aankondiging debattenmiddag Wanneer: woensdag 20 juni, u. Waar: zaal 222, Heymansgebouw, Grote Kruisstraat 2/1 Wat: 3 debatten in de cognitiewetenschap worden nagespeeld: nativisme - empiricisme het lichaam/geest-probleem symbolisme - connectionisme Iedereen is welkom! Meer info:
Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie. Taalverwerving
Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie Taalverwerving Taalverwervingsparadox Het leren van een taal: Makkelijk voor kinderen Maar moeilijk voor volwassenen en computers Hoe leren kinderen hun moedertaal?
Hoofdstuk 1: Taalverwerving bij kinderen
Hoofdstuk 1: Taalverwerving bij kinderen Kinderen gebruiken vaak in hun zinscontructies en toen. Uit en toen blijkt namelijk dat er een tijdsverband is tussen twee delen uit de zin. Tijdsverbanden zijn
Taalvergelijkend onderzoek naar SLI en wat het betekent voor tweetalige SLI. Jan de Jong
Taalvergelijkend onderzoek naar SLI en wat het betekent voor tweetalige SLI Jan de Jong Specific Language Impairment (SLI); Ned. equivalent: primaire taalstoornis 2 SLI is een taalachterstand, zonder dat
Taalstimulering voor kinderen en volwassenen. Taal en taalbeleid 3 februari 2014
Taalstimulering voor kinderen en volwassenen Taal en taalbeleid 3 februari 2014 Enkele stellingen Taalontwikkeling 1. Voortalige fase: van 0 tot 1 jaar 2. Vroegtalige fase: van 1 tot 2,5 jaar Eentalige
LTX016B05. Nieuwe ontwikkelingen in de syntaxis. College 2
LTX016B05 Nieuwe ontwikkelingen in de syntaxis College 2 2/104 Vandaag: 3/104 Vandaag:! Algemene aspecten van de generatieve syntaxistheorie 4/104 Vandaag:! Algemene aspecten van de generatieve syntaxistheorie
MEERTALIGHEID: EEN TROEF! MARS Studiedag VAC Gent 19 oktober 2016
MEERTALIGHEID: EEN TROEF! { MARS Studiedag VAC Gent 19 oktober 2016 Oefening: mijn gevoelens over taal! Wat roept een bepaalde taal bij jou op? Welke invloed heeft ze op jou? Hecht je er een emotionele
Onderdeel 1 Kennis van de basisbegrippen.
BEREKENING CIJFER: 7 x : 1 6 x : 2 5 x : 3 3 of 4 x : 4 1 of 2 x : 5 1 x en min. 3 x : 6 2 x (waarbij ond. 7) en min. 5 x : 6 1 x en min. 5 x : 7 7 x : 6 1 of 2 x, rest : 6 3 of 4 x, rest : 7 5 of 6 x,
Meertaligheid kan meerwaarde hebben wat moeten we daarvoor doen?
Meertaligheid kan meerwaarde hebben wat moeten we daarvoor doen? Paul Leseman 16 juni 2014 Nederlands of de eigen taal? Is meertaligheid goed of slecht? Wat moet je als ouders doen, als jezelf een andere
$% & ' & , -., /.., 0 )+ # ""1 2 # ""! 3 & &&- $# 4$"4# ""! & /
! ""# " $% & ' & ' & ( )* +! ""# """$, -., /.., 0 )+ # ""1 2 # ""! 3 & &&- $# 4$"4# ""! & / 0 ( $5 *. * 6 3 7 2 # 56 3 35 6., 7 8 * 5 53 9 73 6 13 : 58 ;
Vergelijkingen tussen vroege en late tweede taalverwerving
Vergelijkingen tussen vroege en late tweede taalverwerving Sharon Unsworth Utrecht Institute of Linguistics Inhoud van dit praatje I. Tweede taalverwerving vergeleken met eerste taalverwerving II. Vroege
Taalontwikkeling bij Tweelingen
TWINSpiratie-avond Taalontwikkeling bij Tweelingen Hoofddorp 17 november 2008 Suzanne Lagerweij TWINSpiratie Taalontwikkeling bij Tweelingen Theorie Pauze Praktijk Afsluiting Taalontwikkeling bij Tweelingen
TWEEDETAALVERWERVING EN NT2-DIDACTIEK
TWEEDETAALVERWERVING EN NT2-DIDACTIEK AZC Dronten 2016-2017 Bijeenkomst 1 Lies.Alons@itta.uva.nl 1 ONDERWERPEN Scholing 2016-2017 De context van tweedetaalverwerving Didactiek in de NT2-les De praktijkopdracht
Transfer en toegang tot Universele Grammatica in tweedetaalverwerving door volwassenen
Samenvatting Transfer en toegang tot Universele Grammatica in tweedetaalverwerving door volwassenen Negen casestudies naar de verwerving van het Engels, Duits en Zweeds door volwassen moedertaalsprekers
Nederlands Taalkunde
Nederlands Taalkunde Taalvariatie Taalverwerving Taalverandering Pragmatiek Semantiek Verschillen binnen een taal Hoe leren kinderen hun moedertaal Wat veroorzaakt de verandering van een taal Welk taalgebruik
Uitprobeerpakket. Toetsboek 4 groep 4 blok 6
Uitprobeerpakket Toetsboek 4 groep 4 blok 6 Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd
Inleiding: Combinaties
Zinnen 1 Inleiding: Combinaties Combinaties op verschillende niveaus: Lettergrepen als combinaties van fonemen. Woorden als combinaties van morfemen. Zinnen als combinaties van woorden en woordgroepen.
Samenvatting Impliciet leren van kunstmatige grammatica s: Effecten van de complexiteit en het nut van de structuur
Samenvatting Impliciet leren van kunstmatige grammatica s: Effecten van de complexiteit en het nut van de structuur Hoewel kinderen die leren praten geen moeite lijken te doen om de regels van hun moedertaal
De top vijf van misverstanden over taal ziet er als volgt uit:
VOORWOORD Een aantal jaren geleden zei een deelnemer aan de opleiding docent NT2 bij de diploma-uitreiking tegen me: Deze opleiding kan net zo goed Chinees als tweede taal heten, want het gaat helemaal
Inleiding taalkunde. Inleiding - 23 april 2013 Marieke Schouwstra
Inleiding taalkunde Inleiding - 23 april 2013 Marieke Schouwstra 1 Dit college Overzicht cursus Wat is natuurlijke taal? Wat is taalkunde? 2 Docenten Marieke Schouwstra taalevolutie en betekenis Yoad Winter
Literatuur. Nativisme & Taalontwikkeling. Nativisme: algemene kenmerken. Overzicht college. Taalorgaan. Bickerton: Bioprogramma
Literatuur Nativisme & Taalontwikkeling Kursus Cognitieve Ontwikkeling Dorian de Haan Verhofstadt-Deneve e.a. (1995), Handboek Ontwikkelingspsychologie, hfdst. 4. Johnson, M.H. (1997), Developmental cognitive
Kindertaal in het Utrechtse Babylab Nieuwsbrief 2007
Bezoekadres: Janskerkhof 13 3512 BL Utrecht tel. 030-253 8472 e-mail: babylab@let.uu.nl Kindertaal in het Utrechtse Babylab Nieuwsbrief 2007 Woord vooraf In het centrum van Utrecht is het Utrechtse Babylab
Checklist: Lees- en spellingproblemen en meertaligheid
Checklist: Lees- en spellingproblemen en meertaligheid In te vullen door: school (leerkracht/ib er) in overleg met ouders, eventueel met iemand die als tolk kan fungeren. Als er bij kinderen voor wie Nederlands
De Coloring Book als nieuwe methode voor het onderzoeken van het Delay of Principle B Effect
De Coloring Book als nieuwe methode voor het onderzoeken van het Delay of Principle B Effect December 2015 Vera Brouwer 3907384 V.Y.Brouwer@students.uu.nl Liberal Arts & Sciences Hoofdrichting Taalwetenschap
Doe een klein onderzoek naar de taalregels die een kind in jouw omgeving al dan niet onder de knie heeft en schrijf daar een verslag over.
Naam: Klas: Nr: Datum: Vak: Nederlands Leerkracht: Taalverwerving Opdracht 1 Doe een klein onderzoek naar de taalregels die een kind in jouw omgeving al dan niet onder de knie heeft en schrijf daar een
Inhoudsopgave. Inleiding. 1 Taal en taalonderwijs. 2 Taalverwerving
Inhoudsopgave Inleiding 1 Taal en taalonderwijs 1.1 Achtergrondkennis: wat is taal? 1.1.1 Functies van taal 1.1.2 Betekenis van taal 1.1.3 Systeem van taal 1.1.4 Componenten van de kennis over taal 1.2
Checklist: Lees- en spellingproblemen en meertaligheid
170185/1536 April 2017 Checklist: Lees- en spellingproblemen en meertaligheid In te vullen door: school (leerkracht/ib er) in overleg met ouders, eventueel met iemand die als tolk kan fungeren. Als er
De richtprijs voor een lezing is 400,- excl. reiskosten. Voor een workshop zijn de kosten afhankelijk van de invulling van de workshop.
Lezingen Een lezing duurt 45 minuten tot een uur, gevolgd door de mogelijkheid om vragen te stellen en te discussiëren. De lezingen worden op locatie gegeven. Workshops Meer dan tijdens een lezing zijn
Audiologisch centrum, spraaktaalteam
TOS en Meertaligheid Onderwijsdag 25 mei 2016 Maaike Diender, klinisch linguïst Els de Jong, teamleider spraaktaalteam/logo-akoepedist Audiologisch centrum, spraaktaalteam Gehooronderzoek Logopedisch onderzoek
Kindertaal in het Utrechtse Babylab Nieuwsbrief 2007
Bezoekadres: Janskerkhof 13 3512 BL Utrecht tel. 030-253 8472 e-mail: babylab@let.uu.nl Kindertaal in het Utrechtse Babylab Nieuwsbrief 2007 Woord vooraf In het centrum van Utrecht is het Utrechtse Babylab
Woordenschatontwikkeling anderstalige instappende peuters en kleuters. GO4ty!
Woordenschatontwikkeling anderstalige instappende peuters en kleuters GO4ty! GO4ty! terug GO4ty! Visie GO4ty! GO4ty! Waarom Waarom deze woorden? Hoe gebruiken? Evalueren GO4ty! terug zelfontplooiïng willen,
Wat is NLP en wat kan ik ermee?
Neuro Linguïstisch Programmeren jouw opleiding jouw training jouw coaching Wat is NLP en wat kan ik ermee? Persoonlijke ontwikkeling Echt veranderen Je dromen realiseren De beste versie van jezelf worden
De rol van input in het. taalverwervingsproces van tweetalige. kinderen
De rol van input in het taalverwervingsproces van tweetalige kinderen Een literatuur studie M.A. Neleman Master Taal en Ontwikkeling Taalkunde Master scriptie Mw. Dr. J.M. Nortier Mei 2010 Voorwoord Voor
Samenvatting Nederlands Hoofdstuk 2
Samenvatting Nederlands Hoofdstuk 2 Samenvatting door een scholier 968 woorden 19 november 2016 7,4 7 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands TaalpuntNL NEDERLANDS HOOFDSTUK 2 FICTIE PERSONAGES Hoofdpersoon:
Inhoud Inleiding Hoofdstuk 1 Normale taalontwikkeling Hoofdstuk 2 Ontwikkelingsdysfasie
Inhoud Inleiding 11 Hoofdstuk 1 Normale taalontwikkeling 15 1.1 Taalontwikkeling: een multidimensioneel gebeuren 16 1.2 Componenten van de taalontwikkeling 18 1.3 Fasen in de taalontwikkeling 21 1.4 Besluit
Thema Op zoek naar werk. Lesbrief 10. Het sollicitatiegesprek Afspraken maken
Thema Op zoek naar werk. Lesbrief 10. Het sollicitatiegesprek Afspraken maken Inleiding Maria heeft een sollicitatiegesprek met de manager. Deze les gaat over het tweede deel van het gesprek. Maria en
Taalkunde als psychologie: Chomsky s Aspects of the Theory of Syntax
Verschenen in Radix 33 2 2007, 164-168 Taalkunde als psychologie: Chomsky s Aspects of the Theory of Syntax Geert Booij 1. Inleiding In 1957 verscheen bij uitgeverij Mouton in Den Haag een klein boekje
Tussendoelen Engels onderbouw vo havo/vwo
Tussendoelen Engels onderbouw vo havo/vwo Preambule Voor alle domeinen van Engels geldt dat het gaat om toepassingen van kennis en vaardigheden op thema s die alledaags en vertrouwd zijn. Hieronder worden
Meertaligheid: misverstanden en vooroordelen
MEERTALIGHEID: DEFINITIES MEERTALIGHEID: MISVERSTANDEN EN VOOROORDELEN WEERLEGD Team Taal en meertaligheid Perfecte beheersing van de verschillende talen Het afwisselend kunnen gebruiken van meer dan één
Kwaliteit van spel. ANNERIEKE BOLAND, Hogeschool ipabo
Kwaliteit van spel ANNERIEKE BOLAND, Hogeschool ipabo BKK WETENSCHAPSCONGRES 1 NOVEMBER 2016 Drie sneeuwmannen! jkjl Volgen van aandacht Mundy et al (2007) Gedeelde aandacht initiëren Mundy et al (2007)
CONCEPT. Tussendoelen Engels onderbouw vo havo/vwo
Tussendoelen Engels onderbouw vo havo/vwo Preambule Voor alle domeinen van Engels geldt dat het gaat om toepassingen van kennis en vaardigheden op thema s die alledaags en vertrouwd zijn. Hieronder worden
Anamnese Meertalige Kinderen
Anamnese Meertalige Kinderen Intervisiewerkgroep Meertalige kinderen Deze anamneselijst staat gratis ter beschikking op www.sig-net.be in PDF-formaat en is ook beschikbaar in het Frans, Engels, Spaans,
Taal en Cognitie: Een Black Box Revelation. Esli Struys WOT/WOLEC, 10 mei 2011
Taal en Cognitie: Een Black Box Revelation Esli Struys WOT/WOLEC, 10 mei 2011 Overzicht Historisch overzicht Chomsky vs Skinner Cognitieve linguïstiek Psycho/neurolinguïstiek Casus Syntaxis en het brein
Kind, Taal & Ontwikkeling. Taalontwikkeling & taalproblemen Prematuur geboren kinderen en hun verdere ontwikkeling (film)
Kind, Taal & Ontwikkeling Taalontwikkeling & taalproblemen Prematuur geboren kinderen en hun verdere ontwikkeling (film) 1e letter vervangen door een andere: de eerste letters vormen dan van boven naar
In: Vroeg, vakblad vroegtijdige onderkenning en integrale vroeghulp bij ontwikkelingsstoornissen. Jaargang 29 maart 2012, p.12-14.
Praten met Gebaren In: Vroeg, vakblad vroegtijdige onderkenning en integrale vroeghulp bij ontwikkelingsstoornissen. Jaargang 29 maart 2012, p.12-14. Trude Schermer Nederlandse Gebarentaal en Nederlands
TOETSTAAK 4: IK BEN IETS KWIJT
TOETSTAAK 4: IK BEN IETS KWIJT Vaardigheid: spreken. Doelstelling: eindterm 2 beheersen: de cursist kan een uitnodiging, een voorstel en een oproep verwoorden en erop reageren. Verwerkingsniveau: beschrijvend.
De kennis van aankomende docenten over meertaligheid
De kennis van aankomende docenten over meertaligheid Hola! Sjalaam! hallo! Marijke Laan Wetenschapswinkel Taal, Cultuur en Communicatie Mei 2014 Samenvatting Een kwart van de kinderen in het basisonderwijs
Onderbouwd onderwijs aan leerlingen met een TOS
Onderbouwd onderwijs aan leerlingen met een TOS Iris Duinmeijer Senior onderzoeker Koninklijke Auris Groep Presentatie Congres Jeugd in Onderzoek, 24 mei 2018 Onderwijs aan leerlingen met een TOS Instellingen
Hoe zou je willen omschrijven wanneer iemand een vreemdeling is?
Lezen: Matteüs 8:18-20 Werken van Barmhartigheid (3): de vreemdelingen herbergen Kindermoment groep 1-6: foto s met de vraag: wie is hier de vreemdeling en waarom? Geel balletje tussen alle blauwe Donkere
De wereld op zijn kop! Kan de wereld op zijn kop staan? Met gym heb je het vast wel eens geprobeerd Op je kop staan, bedoel ik, soms lukt het
De wereld op zijn kop! Kan de wereld op zijn kop staan? Met gym heb je het vast wel eens geprobeerd Op je kop staan, bedoel ik, soms lukt het Maar het duurt maar heel even dat op de kop staan De wereld
Vroege spraak- en taalontwikkeling
Vroege spraak- en taalontwikkeling Margreet Langereis Viataal Cochleair Implant Centrum Nijmegen/Sint-Michielsgestel 17 maart 2006 Inhoud presentatie Wat is taal? Mijlpalen op gebieden van de taalontwikkeling
Taalontwikkeling bij jonge kinderen Profiel Event, 9 september 2011
Taalontwikkeling bij jonge kinderen Profiel Event, 9 september 2011 Dorina Veldhuis Opzet presentatie 3 onderdelen: 1) Overzicht taalontwikkeling van kinderen (0-6 jaar) 2) Monolinguale kinderen vs. tweetalige
TAALMAATJES overzicht en samenhang
TAALMAATJES overzicht en samenhang - Taalmaatjes - Afspraken - Mijn kind: talenten en uitdagingen - Taalcomponenten - De typische spraak- en taalontwikkeling Voortalige fase Vroegtalige fase Differentiatiefase
Italiaanse werkwoorden voor Dummies
Italiaanse werkwoorden voor Dummies Persoonlijke voornaamwoorden Onderwerp Enkelvoud Meervoud Eerste persoon io (ik) noi (wij) Tweede persoon tu (jij) voi (jullie) Derde persoon lui (hij), lei (zij), Lei
Nieuwsbrief Beste ouder, verzorger of andere geïnteresseerde lezer,
Nieuwsbrief 2014 Beste ouder, verzorger of andere geïnteresseerde lezer, Het afgelopen jaar zijn er in het Babylab weer veel verschillende experimenten uitgevoerd door onze onderzoekers en testassistenten.
Taalontwikkeling van het meertalige kind 24/09/2013
EXPERTISEGEBIEDEN Code slaat de brug tussen wetenschappelijk onderzoek en hulp- en dienstverlening op het vlak van: TAALONTWIKKELING VAN HET MEERTALIGE KIND Lezen, spellen en dyslexie Rekenen en dyscalculie
ALFA A ANTWOORDEN STER IN LEZEN
STER IN LEZEN ALFA A LES 1: NAAR SCHOOL 1 Ziek 1 b 2 3 b 4 a a B maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag C Dit is een vraag Hoe gaat het? Het gaat wel. En met jou? Waarom kom je niet?
Centrum voor Taal en Onderwijs KU Leuven_Pandora Versteden. Inzichten in taalverwervingsprocessen
Centrum voor Taal en Onderwijs KU Leuven_Pandora Versteden Inzichten in taalverwervingsprocessen Wie zijn we? Multidisciplinair expertisecentrum rond taal, onderwijs en samenleving (verbonden aan de faculteit
Kan krom recht worden? De aanpak van ingeslepen taalfouten
Kan krom recht worden? De aanpak van ingeslepen taalfouten Ineke van de Craats inekevandecraats@casema.nl Vandaag Het verschijnsel stagnatie Voorbeelden uit de praktijk De hoofdzin: - het werkwoord (vorm
Workshop positief omgaan met meertaligheid op school
Workshop positief omgaan met meertaligheid op school 25 september 2017 Sarah Slabbaert www.cteno.be Sarah Slabbaert De kracht van meertaligheid Nood aan inzicht in de kracht van meertaligheid: Meertaligheid,
Nederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Agrammatische Broca-afasie wordt meestal veroorzaakt door een hersenbeschadiging in (de omgeving) van het gebied van Broca (Brodmann s areas 44 en 45). Hierdoor krijgt de patiënt
Thema Op zoek naar werk. Lesbrief 9. Het sollicitatiegesprek Antwoord geven op vragen
Thema Op zoek naar werk. Lesbrief 9. Het sollicitatiegesprek Antwoord geven op vragen Inleiding heeft een afspraak met de manager voor een sollicitatiegesprek. Deze les gaat over het eerste deel van het
ANAMNESE MEERTALIGHEID Taalaanbod en attitudes t.o.v. betrokkene talen
ANAMNESE MEERTALIGHEID Taalaanbod en attitudes t.o.v. betrokkene talen Oorspronkelijk ontwikkeld door Mirjam Blumenthal en Manuela Julien binnen het Audiologische Centrum Den Haag, 1999 Versie 2 met geringe
La niña habla de ella?
La niña habla de ella? De mate van taaloverdracht bij de verwerving van structuurafhankelijkheden door Nederlandse leerders van het Spaans Eline Marianne van den Bogaart (3669408) Bachelor Taalwetenschap
Acquiring Negative Polarity Items J. Lin
Acquiring Negative Polarity Items J. Lin Summary: Acquiring Negative Polarity Items 1 Samenvatting: De verwerving van negatief-polaire uitdrukkingen Negatief-polaire uitdrukkingen (Engels: Negative Polarity
Reader voor pedagogisch medewerkers
Reader voor pedagogisch medewerkers Module 1: Taalaanbod Wat zeg je en hoe zeg je het Rijk taalaanbod Er is veel verschil in taalaanbod: rijke of arme taal en alles daar tussenin. Het is van belang te
Late fouten in het taalbegrip van kinderen
1 Late fouten in het taalbegrip van kinderen Petra Hendriks Hoogleraar Semantiek en Cognitie Center for Language and Cognition Groningen Rijksuniversiteit Groningen 2 De misvatting Actief versus passief
DE INFO. Beste ouder(s), verzorger(s), Kinderboekenweek: Ouderavond 11 oktober. Les Engels groep 7 en 8: In deze uitgave. Agenda
DE INFO Jaargang 13 nr 1 oktober 2016 Beste ouder(s), verzorger(s), De eerste weken vliegen voorbij. Alle kinderen hebben de afgelopen weken hard gewerkt en zijn alweer helemaal gewend. De kinderboekenweek
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/42365
MINOR TAAL & MAATSCHAPPIJ I: INLEIDING SOCIOLINGUÏSTIEK. Onderdeel Taalverandering en Taalcontact. 2007-2008, 1e semester. 4e college (29-11-2007)
MINOR TAAL & MAATSCHAPPIJ I: INLEIDING SOCIOLINGUÏSTIEK Onderdeel Taalverandering en Taalcontact 2007-2008, 1e semester 4e college (29-11-2007) Leven en dood van talen 1. Hoe ontstaan talen? 2. Bedreigde
Hoofdstuk Een Ontwikkelingsniveau 1 Leerdoelen en inhoud
Hoofdstuk Een Ontwikkelingsniveau 1 en inhoud 1.1 Studenten in Ontwikkelingsfase 1 van ICCTO zijn in staat om eenvoudig tekstmateriaal gerelateerd aan dagelijkse situaties te begrijpen. Zij zijn in staat
Naam: Voornaam: Beginletter andere voornamen: Geboortedatum: Naam van de instelling waar het examen plaatsheeft:
PROFIEL ACADEMISCHE TAALVAARDIGHEID Deel B: Schriftelijk gedeelte Versie 1 Naam: Voornaam: Beginletter andere voornamen: Geboortedatum: Naam van de instelling waar het examen plaatsheeft: Naam van het
TAALDREMPELS OPLEIDINGSVLOER INFORMATICA
TAALDREMPELS OPLEIDINGSVLOER INFORMATICA Aan: Directie opleiding Informatica Van: Huis van het Nederlands 11/04/2012 Dit zijn talige eisen die alleen de opleiding stelt. Voor de werkvloer zijn ze niet
De mogelijkheden van een virtueel leerpad voor taalleerders
De mogelijkheden van een virtueel leerpad voor taalleerders Slotconferentie GoLeWe Antwerpen, 20 mei 2011 Inleiding: Leercompetenties versterken bij taalleren De ontwikkeling van digitale leerpaden Concreet:
De erfenis van Chomsky. Geert Booij. De Einstein van de taalwetenschap
De erfenis van Chomsky Geert Booij De Einstein van de taalwetenschap Eind vorig jaar werd de Amerikaanse taalkundige Noam Chomsky 75 jaar. Hij wordt, zeker door zijn bewonderaars, beschouwd als de Einstein
1. Van taal naar taalwetenschap
1. Van taal naar taalwetenschap Opdracht 1.1 Vraag: Ga voor jezelf na hoe de verkleinwoorden van Nederlandse zelfstandige naamwoorden worden gevormd (dus: huis huisje, enzovoorts) en probeer zo de onbewuste,
Thema Kinderen en school. Lesbrief 20. Op het schoolplein
Thema Kinderen en school. Lesbrief 20. Op het schoolplein brengt zijn dochter Ama naar school. Hij praat met een moeder van een ander kind op het schoolplein. De moeder heet. Waar werkt? Wat leert u in
Wat is taalkunde? En wat doet taalkunde in het programma van CKI?
Wat is taalkunde? En wat doet taalkunde in het programma van CKI? Vandaag Wat is taalkunde? Taal en communicatie Geschiedenis van de taalkunde Taalkunde in CKI Overzicht van de cursus Wat is taalkunde?
Meertalig opvoeden. Veronique de Vries Psychologe
Meertalig opvoeden Veronique de Vries Psychologe Wat: Opvoeders van kinderen tussen 0 en 12 jaar ondersteunen. Hoe: Adviesgesprekken, infomomenten, thuisbegeleiding, ouder- en kindtrainingen, dag- en/of
Kikker is kikker. Sheet 1. Geliefde broers en zussen,
Sheet 1 Geliefde broers en zussen, Ik vind het fijn hier te mogen staan. Ik vind het bijzonder hier iets te mogen zeggen. Voor mij persoonlijk is deze dienst een aangrijpende gebeurtenis. Het voelt als
Faculteit der Geesteswetenschappen Instituut voor Nederlands Taalonderwijs en Taaladvies (INTT) TAALTRAININGEN VOOR STUDENTEN FGw 2012-2013
Faculteit der Geesteswetenschappen Instituut voor Nederlands Taalonderwijs en Taaladvies (INTT) TAALTRAININGEN VOOR STUDENTEN FGw 2012-2013 Taaltrainingen voor studenten FGw Het Instituut voor Nederlands
Thema Op zoek naar werk. Demet TV. Lesbrief 7. Het sollicitatiegesprek Afspraken maken
Thema Op zoek naar werk. Demet TV Lesbrief 7. Het sollicitatiegesprek Afspraken maken Inleiding Maria heeft een sollicitatiegesprek met de manager. Deze les gaat over het tweede deel van het gesprek. Maria
Samenvatting. wh-vraagzinnen genoemd, omdat in het Engels dergelijke vraagwoorden met de letters wh beginnen.
Samenvatting Talen verschillen in de wijze waarop woorden en zinnen of delen daarvan gecombineerd worden om een betekenisvolle expressie te vormen. Bijvoorbeeld, in de Engelse wh-vraagzin Who does John
LTX016B05. Nieuwe ontwikkelingen in de syntaxis. College 11
LTX016B05 Nieuwe ontwikkelingen in de syntaxis College 11 2/68 Vandaag: tweede college Minimalisme (2/4) 3/68 Minimalisme! voortzetting van de generatieve syntaxis (1991-heden)! kernidee: de grammatica
WAAROM VOORLEZEN? VOORWOORD WANNEER VOORLEZEN?
VOORLEESTIPS VOORWOORD Kinderen vinden voorlezen meestal fijn. Ook grote kinderen die zelf al kunnen lezen houden van voorlezen. Volwassenen hebben er mooie herinneringen aan: de mooie voorleesboeken,
Taalontwikkeling en communicatie bij het jonge kind
Taalontwikkeling en communicatie bij het jonge kind Stephanie Gillebert, logopediste COS Antwerpen 19 maart 2012 Leren communiceren Van alle dingen die ik een kind moet leren, is communiceren één van de
D e u r e n g e m a a k t o m m o o i t e z i j n
D e u r e n g e m a a k t o m m o o i t e z i j n M a e s t r o, m e e s t e r i n h e t m a k e n v a n k w a l i t e i t s d e u r e n, a f g e s t e m d o p u w s m a a k e n i n t e r i e u r. S t
Kan-beschrijvingen ERK A2
Kan-beschrijvingen ERK A2 Lezen Ik kan zeer korte, eenvoudige teksten lezen. Ik kan specifieke voorspelbare informatie vinden in eenvoudige, alledaagse teksten zoals advertenties, folders, menu's en dienstregelingen
Voorspellers van latere taalvaardigheid
Voorspellers van latere taalvaardigheid NVA Wintervergadering, 25-01-2013 Nienke Dijkstra Radboud Universiteit Nijmegen - Centre for Language Studies Caroline Junge Universiteit van Amsterdam Overview
Wat is taalkunde? Vandaag
Wat is taalkunde? En wat doet taalkunde in het programma van CKI? Vandaag Wat is taalkunde? Taal en communicatie Geschiedenis van de taalkunde Taalkunde in CKI Overzicht van de cursus 1 Wat is taalkunde?
ITALIAANS ITALIAANS ITALIAANS S WAT HOE WAT HOE. oordenlijst NEDERLANDS. uitspraak. ontmoetingen. eten & uitgaan. onderweg. overnachten.
WAT & HOE WAT & HOE TA A L G I D S ITALIAANS ITALIAANS DE BESTE TOLK VOOR OP REIS Ruim 4000 woorden & zinnen oordenlijst W Nederlands - Italiaans W oordenlijst Italiaans - Nederlands uidelijke aanwijzingen
Introductie. De onderzoekscyclus; een gestructureerde aanpak die helpt bij het doen van onderzoek.
Introductie Een onderzoeksactiviteit start vanuit een verwondering of verbazing. Je wilt iets begrijpen of weten en bent op zoek naar (nieuwe) kennis en/of antwoorden. Je gaat de context en content van
Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd.
Grammaticaoefeningen 3 Wonen en vervoer Werkwoorden in een andere tijd Oefening 1 Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd. 1 Begrijp je deze informatie? ja / nee,
ACE-GROEP T TALEN07/08
ACE-GROE T TALEN07/08 ANTICIATIVE CONTINUING EDUCATION taalcursussen WWW.GROET.BE ACE Groep t. spreek snel een taal! ACE-Groep T organiseert taalcursussen waarin mondelinge communicatie centraal staat.
Taal en Taalwetenschap
Taal en Taalwetenschap Deel 1 van 3 : Hoofdstuk 1 t/m 6 Ook verkrijgbaar : Deel 2 : Hoofdstuk 7 tot en met 13 Ook verkrijgbaar : Deel 3 : Hoofdstuk 14 tot en met 20 Bronvermelding: Titel: Taal en Taalwetenschap
Cursus. Ontwikkelingspsychologie 1: algemeen, baby, dreumes
Cursus Ontwikkelingspsychologie 1: algemeen, baby, dreumes Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteurs: Elly van Duijn en Els van der Luit Inhoudelijke
Voel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008
Voel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008 Gevoel en emoties / definitie Emoties: in biologische zin: affectieve reacties. Prikkeling van dit systeem geeft aanleiding tot allerlei lichamelijke reacties.
Wetenschapscommunicatie. Sessie 2: schriftelijke rapporting
Wetenschapscommunicatie Sessie 2: schriftelijke rapporting Aandachtspunten (PDF) Voorbeeldtekstjes Wat is er slecht aan deze tekstjes? Wat zou jij verbeteren? (gebruik aandachtspunten als leidraad) Schrijfopdracht
Masarykova univerzita Filozofická fakulta. Ústav germanistiky, nordistiky a nederlandistiky
Masarykova univerzita Filozofická fakulta Ústav germanistiky, nordistiky a nederlandistiky Nizozemský jazyk a literatúra Bc. Mária Barteková De verschillen tussen de eerste taalverwerving bij Slowaakse
Taaltrainingen voor studenten FGw. Workshops en cursussen voor studenten van de Faculteit der Geesteswetenschappen
Taaltrainingen voor studenten FGw Workshops en cursussen voor studenten van de Faculteit der Geesteswetenschappen Taaltrainingen voor studenten FGw Het Instituut voor Nederlands Taalonderwijs en Taaladvies
Arnhems overdrachtsformulier peuters
Arnhems overdrachtsformulier peuters Gegevens voorschoolse voorziening Naam voorschoolse voorziening:... Ingevuld door:... Tel:... Werkzaam op de volgende dagdelen:... Datum eerste afname:... Datum tweede