Onderdeel 1 Kennis van de basisbegrippen.

Transcriptie

1 BEREKENING CIJFER: 7 x : 1 6 x : 2 5 x : 3 3 of 4 x : 4 1 of 2 x : 5 1 x en min. 3 x : 6 2 x (waarbij ond. 7) en min. 5 x : 6 1 x en min. 5 x : 7 7 x : 6 1 of 2 x, rest : 6 3 of 4 x, rest : 7 5 of 6 x, rest : 8 7 x : 9 7 x en bijzondere prestatie: 10 1 van 8

2 Onderdeel 1 Kennis van de basisbegrippen. Maak de onderstaande zinnen af door een van de begrippen uit de begrippenlijst in te vullen in de hokjes. Elk begrip uit de lijst wordt precies één keer gebruikt. 1. Het mechanisme waarmee kinderen volgens Noam Chomsky een taal verwerven, heet LAD. 2. PRIMING is een psychologisch mechanisme dat luisteraars helpt om te raden wat een spreker bedoelt. 3. De regels die we toepassen om uit bestaande woorden nieuwe woorden te maken, vormen de MORFOLOGIE van een taal. 4. Gebarentalen maken gebruik van een visuele MODALITEIT. 5. Door mensen bedachte taalvoorschriften worden verzameld in een PRESCRIPTIEVE GRAMMATICA. 6. In een DIACHRONE GRAMMATICA kun je zien welke veranderingen zich in de loop van de tijd in een taal voltrokken hebben. 7. Wanneer een kind ik loopte zegt in plaats van ik liep, is er sprake van OVERGENERALISATIE. 8. De GRAMMATICA-VERTAALMEHTODE is ontstaan als manier om klassieke talen te onderwijzen. 9. Het ideale niveau van taalaanbod is volgens Stephen Krashen i De intonatie van zinnen is ook gebonden aan regels. Die worden beschreven in de FONETIEK van een taal. 11. AFASIE is een medische term voor taalstoornissen als gevolg van hersenschade. 12. Het niveau waarop een spreker een vreemde taal spreekt, wordt wel TUSSENTAAL genoemd. onderdeel 1 min. 9 juist alle juist 2 van 8

3 Onderdeel 2 Vragen bij het college 'Wat is taal?' a. Leg kort uit wat lateralisatie met taalverwerving te maken heeft. Uit het antwoord moet blijken dat de student weet dat lateralisatie het specialiseren van de hersenhelften is en dat na die lateralisatie de taalverwerving moeilijker verloopt. b. Nederlanders zeggen weleens dat het Nederlands een kleine taal is. Laat met behulp van cijfers zien dat zij ongelijk hebben. Uit het antwoord moet blijken dat de student weet dat ongeveer 99 procent van alle talen minder sprekers heeft dan het Nederlands. c. Een docent vertelt aan studenten dat moedertaalsprekers een heleboel kennis van hun moedertaal hebben. Hij noemt als voorbeeld een aantal complexe regels voor de vorming van verkleinwoorden in het Nederlands. Petra protesteert: Maar die regels kende ik tot nu toe helemaal niet. Dan kunt u toch niet zeggen dat ik die kennis bezit? Leg uit welke denkfout Petra maakt. Uit het antwoord moet blijken dat de student weet dat Petra het onbewust beheersen van regels niet onderscheidt van het bewust kennen ervan. d. Waarom is het onmogelijk om de vraag 'Welke van de momenteel gesproken talen is de oudste?' te beantwoorden? Uit het antwoord moet blijken dat de student weet dat talen geen leeftijd hebben, maar zich heel geleidelijk uit hun voorlopers ontwikkelen. onderdeel 2 a: 1 punt b: 1 punt c: 2 punten d: 1 punt min. 3 punten 5 punten 3 van 8

4 Onderdeel 3 Vragen bij het college 'Welke taalregels zitten er in je hoofd?' a. Hieronder staan drie taalregels. Noteer achter elke regel of die descriptief (D) of prescriptief (P) is. Licht je antwoord kort toe. Regel: D / P: Toelichting: In het Engels komt de bijwoordelijke bepaling van plaats aan het einde van een zin voor de bijwoordelijke bepaling van tijd. D Dit doen moedertaalsprekers van het Engels altijd op deze manier. In het Nederlands wordt 'hun' nooit als onderwerp van een zin gebruikt. P Veel moedertaalsprekers gebruiken 'hun' wel degelijk als onderwerp, het betreft een door mensen bedachte en op school aangeleerde regel. In het Engels eindigt een zin nooit op een voorzetsel. P Veel moedertaalsprekers van het Engels doen dit wel degelijk. De regel is een (gedateerd) door mensen bedacht advies dat op school werd/wordt aangeleerd. (Voorbeeld: 'What are they talking about?') b. Beantwoord de volgende vragen kort en duidelijk. Welk fonologisch verschijnsel vinden we niet in de Engelse woorden 'bed', 'log' en 'crab', maar wel in de Nederlandse woorden 'bed', 'log' en 'krab'? auslautverhärtung (of een omschrijving daarvan in begrijpelijke taal) Tien willekeurige Nederlanders zeggen 'Mijn vriend zag een kat'. Tien willekeurige Engelsen zeggen 'My friend saw a cat'. Welk verschil in intonatie valt op als je deze Nederlandse en de Engelse zinnen gaat vergelijken? De Nederlandse intonatie is veel vlakker dan de Engelse, waarin de toon van inhoudswoorden flink omhoog gaat. Dankzij welke descriptieve regel weet elke Nederlandstalige meteen dat het meervoud van het fantasiewoord 'flim' niet 'flims' is, maar 'flimmen'? Woorden van één lettergreep krijgen altijd het meervoud -en. (Alle antwoorden waarbij over structuur was nagedacht, ook als ze niet correct waren, zijn gerekend.) onderdeel 3 a: 3 punten b: 3 punten min. 3 punten min. 5 punten 4 van 8

5 Onderdeel 4 Vragen bij het college 'Hoe maken kinderen zich een taal eigen?' a. De onderstaande uitingen zijn typisch voor bepaalde verwervingsfases van kindertaal. Schrijf achter elke uiting op welke fase dat is. Geef ook steeds kort aan hoe je kunt zien dat de uiting bij de door jou genoemde fase hoort. Uiting: Fase: Toelichting: 1. "Hallo, juf. Ik heb knikkers van mijn broertje gekregen. Mooi zijn ze, he?" voltooiingsfase Foutloze, redelijk complexe zinnen, niet te onderscheiden van zinnen van volwassen sprekers. 2. "Dadadadada." brabbelfase (voortalige of prelinguale fase) Uitsluitend gebrabbel. Korte, incorrecte zinnen. 4. Is die meneer gevald op de stoep, mama? Vin ik zielig als is hard gevald is. 3. "Ikke banaan!" vroegtalige fase of tweewoordfase differentiatiefase Langere zinnen, complex, met overgeneralisatie in gebruikelijke woorden. b. Welke verwervingstheorie verklaart de onderstaande feiten het best? Kies uit: behaviorisme, cognitivisme, interactionisme, innatisme. Feit: Verwervingstheorie: Liesje vraagt: 'Heeft die boer die koe gemelkt, mama?' Haar cognitivisme moeder beantwoordt de vraag en zegt dan: 'Trouwens, Liesje, het voltooid deelwoord van 'melken' is 'gemolken'.' Een paar dagen later zegt Liesje: 'Ik heb die koe die gemolken werd weer gezien, mama.' Een gezin voedt een jonge chimpansee op. Die speelt elke innatisme dag met hun ongeveer even oude zoontje. Bij verstoppertje en het maken van puzzels zijn de twee even. De ouders en de oudere kinderen spreken tegen allebei evenveel. Als het aapje drie jaar oud is, spreekt het een paar woorden en begrijpt het heel simpele zinnen, terwijl het mensenjongetje honderden woorden spreekt en complexe zinnen begrijpt. onderdeel 4 a: 4 punten b: 2 punten a. min. 3 punten a. min. 5 punten 5 van 8

6 Onderdeel 5 Vragen bij het college 'Hoe maken volwassenen zich een taal eigen?' a. Leg uit wat in de taalkunde met 'fossilisatie' wordt bedoeld en hoe degenen wie het overkomt er iets aan kunnen doen. Bij fossilisatie stagneert het proces van tweedetaalleren. b. Leg in je eigen woorden uit wat Stephen Krashen bedoelt met de volgende termen: Term: Uitleg: Affectief filter Stress die het verwerven van taal hindert. Monitor Mogelijkheid om abstract geleerde taalkennis te reproduceren (of om tijdens het spreken/schrijven over correctheid na te denken). c. Verklaar de fouten die de taalleerders in de onderstaande casussen maken. Je mag vaktermen gebruiken, maar dat hoeft niet. Casus: Verklaring: Een Nederlandse jongen bestelt in een Negatieve transfer uit de Nederlandse Londense vestiging van McDonald's een Big fonologie. (Omschrijvingen zijn ook Mac. Hij spreekt de naam van het gerecht uit gerekend.) als [bɪkmɛk]. Een Engelsman zegt in het Nederlands: 'Ik weet niet waar is mijn auto.' Dit is een ontwikkelingsfout (of universele fout), die deel uitmaakt van de taalontwikkeling van mensen die Nederlands leren. (Niet is: transfer uit het Engels.) onderdeel 5 a. 2 punt b. 2 punten c. 2 punten a. min. 3 punten a. min. 5 punten 6 van 8

7 Onderdeel 6 Vragen bij het college 'Welke methoden zijn er om een vreemde taal te leren?' a. Beantwoord de volgende vragen kort en duidelijk. Welke taalleermethode is geënt op de natuurlijke methode innatistische ideeën van Stephen Krashen? (ook : onderdompeling, meertalig Wat is het voornaamste verschil tussen tweetalig onderwijs en onderdompelingsonderwijs? onderwijs) Bij tweetalig onderwijs worden de vreemde taal en de omgevingstaal allebei als voertaal gebruikt, bij onderdompelingsonderwijs alleen de vreemde taal. Wat houdt het in als een docent een 'structurele kijk' op taal heeft? Een docent met een structurele kijk is erg gefocust op de juiste vorm. Op welke leertheorie is de audio-linguale methode geënt? Welke activiteiten zijn typerend voor de audiolinguale methode? Hoe zitten de basisvaardigheden in het ERK (CEFR)? behaviorisme luisteren en nazeggen De basisvaardigheden 'luisteren', 'lezen' en 'schrijven' zijn rechstreeks overgenomen. 'Spreken' is opgesplitst in 'gesprekken voeren' en 'monoloog houden'. Ook gerekend zijn antwoorden waarin werd verteld dat de vaardigheden op zes niveaus (A1-C2) beoordeeld worden. onderdeel 6 a. 6 punten a. min. 3 punten a. min. 5 punten 7 van 8

8 Onderdeel 7 Complexe opdracht bij de gehele collegestof Alie en Boukje vormen samen de sectie Engels op een scholengemeenschap. Ze vergaderen over de lessen van het volgende schooljaar. Alie wil de huidige grammatica-vertaalmethode blijven gebruiken, terwijl Boukje een functionele kijk op taal heeft. Schrijf hieronder een dialoogje tussen de twee collega's waarin ze elkaar van hun standpunt proberen te overtuigen. Kom je ruimte tekort, ga dan door op de volgende pagina. Plausibel antwoord: de student laat zien dat hij/zij weet wat de grammatica-vertaalmethode en een functionele kijk inhouden. Goed antwoord: de student geeft een bijna foutloos geschreven en begrijpelijke dialoog weer waaruit duidelijk wordt dat er op de grammatica-vertaalmethode als kritiek kan worden gegeven dat die leerlingen niet voorbereidt op de praktijk. onderdeel 7 plausibele uitwerking doordachte, geformuleerde, plausibele, correcte uitwerking 8 van 8