Gezondheid & Milieu medische milieukunde

Transcriptie

1 medische milieukunde Jasmien Pauwels Medisch milieukundige Logo Gezond+ Logo Op de agenda Logo = Lokaal gezondheidsoverleg Logo de medisch milieukundige (= MMK )? Milieugezondheidsfactoren in Vlaanderen Binnenmilieubesluit In de kijker: Dienstverlening ondersteuning en advies vragen en klachten Concrete cases Logo-huisarts: mogelijke vormen samenwerking Tabak, alcohol & drugs Vaccinaties Bevolkingsonderzoek Borstkanker, darmkanker, baarmoederhalskanker Decretale verankering: preventiedecreet (2003) Verspreid over Vlaanderen en Brussel: 14 in Vlaanderen + 1 in Brussel Oost-Vlaanderen: Logo Dender, Logo Waasland en Logo Gezond+ Ondersteuning door expertisecentra o.a. VIGeZ (Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie Voorbeelden campagnes/projecten Thema s Voeding en beweging Regionale netwerken voor gezondheidspromotie en ziektepreventie Valpreventie Geestelijke gezondheid 1

2 Op de agenda Logo de medisch milieukundige (= MMK )? Milieugezondheidsfactoren in Vlaanderen 1. Medische milieukunde 2. Relevantie in Vlaanderen? 3. Aanpak in Vlaanderen: het Vlaams medisch milieukundig netwerk Binnenmilieubesluit In de kijker: Dienstverlening ondersteuning en advies vragen en klachten Concrete cases Logo-huisarts: mogelijke vormen samenwerking Gezondheidsimpact milieufactoren in Vlaanderen?? Kwalitatieve gegevens 2

3 Voorbeeld 1: sluikstorten Voorbeeld 2: verkeer Bron van milieuverontreiniging Uitstoot milieuvervuilende stoffen Blootstelling aan milieuvervuilende stoffen Gezondheidseffecten Ja Ja / Neen (uitstoot op lange of korte termijn?) eventueel huidcontact?, inademen (geur) normaal gezien zeer weinig of geen schadelijke effecten op korte tot middellange termijn Bron van milieuverontreiniging Uitstoot milieuvervuilende stoffen Blootstelling aan milieuvervuilende stoffen Gezondheidseffecten Ja Ja Ja, vooral via lucht (ook afzetting voeding vb. lood) Infecties luchtwegen, hart- en vaatziekten,. Tijdsbesteding kinderen 0-2,5j 1. Slaapkamer 2. Woonkamer 3. Kinderdagverblijf Gevoelige groepen o Baby s en kinderen o Langdurig Zieken Verzwakt immuunsysteem o Zwangere vrouwen o Astma en allergie Berekenen impact milieufactoren op gezondheid: de DALY 3

4 Berekenen impact milieufactoren op gezondheid Vlaanderen: de DALY DALY s 8% Vlaamse ziektelast door milieufactoren Inschatting ziektelast en externe kosten veroorzaakt door verschillende milieufactoren in Vlaanderen (VMM-VITO, 2012) 18 polluenten: Lood Hitte Fijn stof CO Cadmium Schimmel en vocht EMF Ozon Formaldehyde UV Radon Omgevingstabaksrook Benzeen Geluid Nikkel. Dioxines Ruwe schatting! Bedenkingen bij cijfergegevens Niet precies, mogelijk onderschatting Niet alle polluenten/bronnen gekend/meegenomen Niet elke stof-gezondheidseffect-relatie goed gekend, Versterkende effecten (roken-asbest/radon/ ), Ca DALY s of 8% van Vlaamse ziektelast (grote interindividuele ) Ter vergelijking (MIRA, 2007): Verkeersongevallen: daly s Borstkanker: daly s Ziekte van Parkinson: daly s AIDS: 600 daly s Recent in het nieuws (27/01/2015) Vlaamse referentiebiomonitoring jongeren Metingen in bloed en urine Metingen sinds 2002 > tijdstrends Dalende trend: Zware metalen PCB s Bestrijdingsmiddelen PAK s blijft aandachtspunt verkeer, industrie, verwarming Gerapporteerde hinder Verkeerslawaai Risico-inschatting van milieu en gezondheidsproblemen Ongerustheid stijgt aanvaardbaar risico Risico stijgt 4

5 Maar: Conclusie de grootste G&Mprioriteiten op lokaal niveau: Combinatie van wetenschappelijke literatuur lokale input Input van lokale intermediairen Lokale hotspots Gestuurd door ongerustheid Flexibiliteit, brede expertise en samenwerking nodig Gezondheid en Milieu in Vlaanderen: Het Vlaams medisch milieukundig netwerk Werking medisch milieukundigen o Informeren en sensibiliseren over G&Mproblemen (binnen- en buitenmilieu) o Opstarten lokale G&M-projecten en implementeren Vlaamse G&M-projecten o Ondersteunen, adviseren lokale actoren (lokale besturen, artsen, CLB s, ) o Peilen naar ongerustheid + signaalfunctie o Dienstverlening en woningonderzoeken in het kader van het Binnenmilieubesluit 2 VTE Logo Gezond+ Op de agenda Logo de medisch milieukundige (= MMK )? Milieugezondheidsfactoren in Vlaanderen Binnenmilieubesluit In de kijker: Dienstverlening ondersteuning en advies vragen en klachten Concrete cases Logo-huisarts: mogelijke vormen samenwerking B.S :Binnenmilieubesluit Taken MMK: Informeren en sensibiliseren Onderzoek instellen binnenmilieu woningen en publiek toegankelijke gebouwen 5

6 Aanvraagformulier via Belangrijk: Het doel van een woningonderzoek is énkel en alleen de gezondheid van de bewoners te beschermen (en zo mogelijk te verbeteren) door: Een risico-inschatting te maken van de impact van de milieufactoren in het binnenmilieu op de gezondheid van de bewoners. Bruikbare saneringsmaatregelen aan te geven om de effecten van die factoren te verminderen of weg te nemen. Het woningonderzoek heeft dus énkel nut voor de bewoners indien het doel van het woningonderzoek ook voor hén de bescherming of verbetering is van hun gezondheid. Wat wel/ wat niet? Ja: Binnenmilieuverontreiniging: onbekende oorzaak, schimmel, huisstofmijt, producten, bouwmaterialen,. Nee: Bouwtechnische problemen: elektrocutiegevaar, stabiliteitsproblemen, Nee: Woningvervuiling, vb.: 1. Op basis van formulier bijkomend telefonisch contact aanvrager Gezondheidsklachten zelf vastgesteld of obv wat patiënt verteld heeft? Andere mogelijke oorzaken? Rookt de patiënt zelf? Roken huisgenoten? Is doel van aanvraag verbeteren/beschermen van hun gezondheid of worden eerder andere zaken verwacht, zoals oplossen juridisch probleem, andere woning, lagere huur 2. Woningonderzoek Onderzoek woning Visuele inspectie en vragenlijst (standaard geen staalnames) Welke gezondheidsklachten, wie, waar, wanneer, Leefstijlfactoren: hobby s, ventilatie, rookgedrag, Bronnen in de woonomgeving 4. el preventieve voorzorgsmaatregelen / saneringsmaatregelen 5. Kopie naar aanvrager: huisarts: eventueel advies tot verder medisch onderzoek 3. Bespreking Agentschap Z&G evt. verder onderzoek vb. metingen 4. Rapport: Vaststellingen + (potentiële) gezondheidsrisico s toelichten en voorstel preventieve voorzorgsmaatregelen/ saneringsmaatregelen 5. Kopie naar aanvrager: + eventueel advies tot verder medisch onderzoek 6. Rapport: Vaststellingen + (potentiële) gezondheidsrisico s toelichten en voorstel preventieve voorzorgsmaatregelen / saneringsmaatregelen 7. Kopie naar aanvrager: huisarts: eventueel advies tot verder medisch onderzoek 6

7 Op de agenda In de kijker: Dienstverlening ondersteuning en advies vragen en klachten Logo de medisch milieukundige (= MMK )? Milieugezondheidsfactoren in Vlaanderen Binnenmilieubesluit In de kijker: Dienstverlening ondersteuning en advies vragen en klachten Concrete cases Logo-huisarts: mogelijke vormen samenwerking Overzicht vragen en klachten Logo Gezond In de kijker: Dienstverlening ondersteuning en advies vragen en klachten Meerwaarde ondersteuning vragen en klachten Wie is melder/klager/vrager? 17% 12% 10% 61% Bewoner/burger Milieuactor Gezondheidsactor Andere (brandweer, CLB, school, gemeentelijke diensten, woonwinkels, ) Meerwaarde ondersteuning vragen en klachten 7

8 Op de agenda Logo de medisch milieukundige (= MMK )? Milieugezondheidsfactoren in Vlaanderen: In de kijker: dienstverlening i.k.v. Binnenmilieubesluit In de kijker: Dienstverlening ondersteuning en advies vragen en klachten Concrete cases Slechte woningen : binnenmilieuproblemen Kankercluster Inplanting langs drukke weg/snelweg Logo-huisarts: mogelijke vormen samenwerking Case 1: Zichtbare schimmel in woning Aanvraagformulier Melding: vocht & schimmelproblemen in meerdere kamers Gezondheidsklacht: luchtweg- en huidirritatie bij kinderen Foto s bijgevoegd: Case 1: Zichtbare schimmel in woning Aanvraagformulier i.k.v. Binnenmilieubesluit Contact met huisarts Contact met bewoner In principe geen plaatsbezoek tenzij mogelijkheid oorzaak nog in andere binnenmilieufactoren Standaardadvies schimmel en gezondheid Case 2: Onbekende oorzaak in binnenmilieu Aanvraagformulier i.k.v. Binnenmilieu via huisarts Melding: koppel, vrouw (±55jaar): irritatie luchtwegen, jeuk, draaierigheid, wanneer enige tijd in woning Contact met huisarts Contact met bewoner (rookt niet, niemand in de woning) Ter plaatse: Afnemen vragenlijst Visuele inspectie Vaststellingen: Quasi perfect binnenmilieu Recent sterk verbouwd Mogelijke oorzaak: lijm waarmee grote oppervlakte parket is vastgelijmd. Case 2: Onbekende oorzaak in binnenmilieu Volgende stap: na overleg met Dienst Preventie (en VITO): metingen: totaalvos en isocyanaten Resultaten: geen overschrijding totaalvos, concentratie diisocyanaten onder detectielimiet Rapport: Vaststellingen Aanbevelingen: gezondheidsklachten niet door lijm (uitbreken parket dus niet de oplossing) Gezondheidsprobleem niet opgelost wel binnenmilieu als factor uitgesloten Case 3: Gekende oorzaak in binnenmilieu, onbekende gevolgen Melding: buur heeft muur geïnjecteerd tegen opstijgend vocht: grote geurhinder bij bewoners aanpalende rijwoning Acuut probleem, bevestigd door plaatsbezoek en PV politie Woningonderzoek na contact bewoners 8

9 Case 3: Gekende oorzaak in binnenmilieu, onbekende gevolgen Plaatsbezoek: effectief geurhinder, echter gezondheidsrisico s niet concreet in te schatten o.b.v. plaatsbezoek geen andere bimifactoren In overleg met dienst preventie: metingen Resultaten: zeer hoge concentraties VOS, Advies rond Gebruik kamers Ventilatie Behandelen muur tegen verdere uitdamping ook na 6 maanden herhalingsmetingen nog steeds veel te hoog Case 4: Kankercluster Woonwijk Oudere bewoners weten dat bij het maken van de nieuwe verkaveling de grond is opgehoogd met verdachte grond. De laatste jaren zijn hier veel mensen gestorven van kanker Ongerustheid over mogelijke kankercluster Case 4: Kankercluster Onderzoek milieuspoor: verdachte grond: milieudienst, OVAM, (milieu-)politie. Onderzoek gezondheidsspoor: zijn er cijfers gekend (lokaal) over kankergevallen en welke precies: bewoners huisartsen: effectief gekende gevallen /gemelde ongerustheid door patiënten evt. via Dienst Preventie en Belgisch Kankerregister voor incidentie en prevalentiecijfers specifieke kanker op gemeenteniveau Samenleggen informatie: verder onderzoek nodig? Heel vaak niet: vb.: geen milieubron aanwezig, geen blootstelling aan milieubron, geen link milieubron-gezondheidseffect, geen statistische verhoging aantal gevallen,. Case 4: Kankercluster Rapport klaar = opgelost? Belang communicatie: Bekendmaken resultaten onderzoek belanghebbenden Ontkrachten geruchten via communicatie door verschillende belanghebbenden Evolutie ongerustheid? Rol lokale actoren (huisartsen!) Case 5: Inplanting langs drukke weg/snelweg Woning langs drukke weg. Moet ik verhuizen? Hoe ventileren? Mogelijke vormen samenwerking G&M Logo-Huisarts 9

10 Samenwerking G&M Logo-Huisarts Bezorgdheid rond gezondheid en milieu bij het individu en in de maatschappij Belang preventie en snelle reactie Als huisarts kan je beroep doe op het Logo Kan meerwaarde betekenen voor patiënt Huisarts bepaalt zelf wanneer, hoe en in welke mate hij/zij beroep doet op Logo Samenwerking G&M Logo-Huisarts Voorbeelden concrete samenwerking Vraaggestuurd vanuit huisarts naar Logo Verspreiden informatie via huisartsenkring Nieuwsbrief Signalen en/of noden vanuit huisartsen kunnen aan ons gemeld worden. o Andere noden/wensen/ opmerkingen/ suggesties/.? Vragen - Contact Bedankt voor uw aandacht! Jasmien Pauwels Medisch milieukundige bij Logo Gezond+ vzw Baudelohof Gent jasmien.pauwels@gezondplus.be 09/