Ze willen niet besparen en 7 andere mythes over de Grieken

Transcriptie

1 1 van 6 22/06/ :02 NIETS IS WAT HET LIJKT IN DE GRIEKSE CRISIS Ze willen niet besparen en 7 andere mythes over de Grieken 22 JUNI 2015 Ruud Goossens ( Geen rampspoed bleef hen de laatste vijf jaar bespaard. Bovenop alle economische ellende moesten de Grieken ook verdragen dat er in de rest van Europa een karikatuur van hen werd gemaakt. Maar de waarheid botst, ook in dit geval, met de propaganda. Anti-Europese graffiti in Athene in Op dezelfde gevel stond vorige week 'bevrijd Griekenland uit de Europeese gevangenis' ap - afp 1 Ze hebben het zelf gezocht De Grieken zitten zwaar in de problemen, maar die problemen hebben ze wel helemaal over zichzelf afgeroepen. De Griekse staat gaf jaren lang veel te veel geld uit. Dan moeten ze daar nu ook maar even en desnoods een jaar of tien op de blaren zitten. Er klopt natuurlijk iets van. De Grieken hebben bijvoorbeeld ook zwaar geknoeid met hun boekhouding. Tegelijkertijd is het erg overdreven om de schuld helemaal naar Athene toe te schuiven. Als de Grieken voor de start van de financieel-economische

2 2 van 6 22/06/ :02 crisis in 2008 zo veel geld konden uitgeven, dan alleen omdat een aantal grote Europese banken dat geld jarenlang met veel plezier wilde uitlenen. In Duitsland deed de politieke wereld daar, tot de crisis uitbrak, ook niet al te moeilijk over. Door het beleid van loonmatiging nam de binnenlandse vraag daar af. Dat werd gecompenseerd door de export naar Zuid-Europa. Maar dan hadden ze in Zuid-Europa dus wel geld nodig. Nog iets: vorige week presenteerde de Belgische historicus Eric Toussaint in Athene een parlementair onderzoek naar de oorsprong van de Griekse schuld. Toussaint is de woordvoerder van het Comité voor de Afschaffing van de Schuld van de Derde Wereld. Hij wees er in zijn toespraak voor de Griekse volksvertegenwoordiging op dat het, tegen alle gangbare gedachten in, niet in de eerste plaats de Griekse overheid was die tussen 2001 en 2009 de schulden liet exploderen. In die periode zijn de leningen aan de gezinnen verzevenvoudigd en die aan de bedrijven verviervoudigd, zei Toussaint woensdag. Terwijl de leningen van de privésector aan de Griekse overheid met slechts 20 procent stegen. Zijn stelling: het zijn in Griekenland in de eerste plaats privéschulden, en dus geen begrotingstekorten, die de crisis hebben uitgelokt. 2 Ze willen gewoon niet besparen Al vijf jaar lang proberen we die Grieken diets te maken dat het nu maar eens gedaan moet zijn met hun uitgeefdwang. Helaas. Tijdens het debat met de Vlaamse partijvoorzitters in De Zevende Dag zei CD&V-kopman Wouter Beke gisteren dat de Grieken Europees geld hebben aangenomen en de rest van de afspraken niet zijn nagekomen. Daar ging Beke wel heel kort door de bocht. De Grieken hebben de voorbije vijf jaar gigantisch bespaard. In 2009 zaten ze met een tekort op hun begroting van 15,6 procent. Dat hadden ze in 2014 teruggedrongen tot een tekort van 2,5 procent. Dat is ongezien. Een wereldprestatie. Ter vergelijking: in België hadden we ongeveer twintig jaar nodig om na een deficit van ruim 12 procent (onder premier Mark Eyskens in 1981) terug te keren naar een evenwicht op onze begroting (in het begin van deze eeuw). 3 Ze zijn niet bereid om te hervormen

3 3 van 6 22/06/ :02 Welke Griekse coalitie er ook aan de macht is, de moeilijke hervormingen van het overheidsapparaat blijft men op de lange baan schuiven. Ze moeten daar nog aan de hervormingen beginnen die wij hier dertig jaar geleden al hebben afgerond, zei Open VLD-voorzitster Gwendolyn Rutten gisteren. De Griekse staat blijft met gigantische problemen zitten, zeker. Er is veel corruptie en cliëntelisme. Belastingen bestaan er vooral om ze te kunnen ontduiken. De pensioenen gaan met alle sociale uitgaven lopen. Enzovoort, en zo verder. Maar sinds 2010 zijn er wel moeilijke, pijnlijke hervormingen doorgevoerd. Er is bijvoorbeeld zwaar gesnoeid in het overheidsapparaat. De Ierse econoom Karl Whelan diepte onlangs een interessante tabel op uit een rapport van de Europese Commissie. Terwijl er in 2009 nog mensen bij de Griekse overheid werkten, waren er dat in 2014 nog slechts Er is dus ongeveer een kwart van de ambtenarij weggesneden. Zo werden nog heel zware knopen doorgehakt. De Grieken hebben het systeem van collectieve loononderhandelingen afgevoerd. Dat zou zelfs Bart De Wever hier in België niet durven voor te stellen. Het minimumloon zakte er met 14 procent tot 683 euro. Opeenvolgende Griekse regeringen hebben erg zwaar gesneden in de pensioenen. Ongeveer 45 procent van de gepensioneerden heeft een pensioen van 665 euro of minder. Dat is de officiële armoedegrens. 4 Ze willen zich niet aan de Europese regels houden We moeten die Grieken bijzonder kort aan de leiband houden. Als we dat niet doen, lappen ze de Europese begrotingsregels meteen aan hun laars. is dat de hele EU zich niet aan de afspraken houdt. De Duitse minister van Financiën Wolfgang Schäuble zegt dat hij als jurist zweert bij strakke regels. Behalve dan in 2009 en 2010, toen de Griekse problemen aan de oppervlakte kwamen. In het Verdrag van Maastricht was begin jaren negentig afgesproken dat Europese lidstaten mekaar niet zouden helpen als ze in financiële problemen zouden komen. Dat was de zogenaamde no bail out-clausule.

4 4 van 6 22/06/ :02 Alleen lapten de Europese leiders die vrolijk aan hun laars. Als ze de Griekse staat failliet lieten gaan, zouden de Franse en Europese banken die zo veel geld hadden uitgeleend, in de problemen geraakt zijn. Dat kon Europese regels of niet de bedoeling niet zijn. Overigens: het kan geen kwaad om nog eens te herhalen dat de eerste twee landen die de Europese begrotingsregels (in 2003 en 2004) aan hun laars lapten, precies Frankrijk en Duitsland waren. 5 Ze hebben al zo veel geld gekregen Sinds de Griekse regering in het voorjaar van 2010 om hulp kwam vragen, hebben de Europese Unie, de Europese Centrale Bank en het Internationaal Muntfonds al meer dan 250 miljard aan de Grieken gegeven. De trojka heeft helemaal niets aan de Grieken gegeven. Sterker nog: de trojka heeft ook nauwelijks iets aan de Grieken geleend. De Griekse website Macropolis rekende begin dit jaar voor dat slechts 11 procent (elf!) van al dat geld 27 miljard om precies te zijn via de begroting bij de Grieken zelf is terechtgekomen. Al de rest werd op een of andere manier gebruikt om vooral Franse en Duitse banken, zoals BNP Paribas of Deutsche Bank, overeind te houden. In Der Spiegel zei Karl Otto Pöhl, voormalig gouverneur van de Bundesbank, een week na de eerste bail-out in 2010 al waar het op stond. Het ging erom de Duitse en zeker ook de Franse banken te beschermen, zei Pöhl. Op de dag waarop men een akkoord bereikte over het reddingspakket, stegen de aandelen van Franse banken met 24 procent. Als je dat ziet, weet je waar het écht om ging. Namelijk: banken en rijke Grieken redden. 6 Ze moeten hun schulden terugbetalen Bart De Wever zei het gisteren nog eens: hij wil (in tegenstelling tot Gwendolyn Rutten) niet weten van een schuldherschikking voor de Grieken. Dat blijft ook de officiële lijn van de instituties: onbespreekbaar.

5 5 van 6 22/06/ :02 Op dit moment bedraagt de schuld ongeveer 180 procent van het bruto binnenlands product. In absolute cijfers: ongeveer 330 miljard euro. Zowat alle economen (van de Amerikaanse austerity-bestrijder Paul Krugman tot de Duitse Grexit-voorstander Hans-Werner Sinn) zijn het erover eens dat dat veel te veel is. Alleen durven de politieke leiders van Europa niet aan hun kiezers te vertellen dat al dat geld niet meer zal terugkeren. En dus moeten de Grieken té grote primaire overschotten blijven boeken. 7 Waarom kunnen de Grieken niet wat de Ieren wél konden? Er zit daar toch iets in het water, in Athene. Als ze nog even iets harder op de tanden bijten, raken ze er wel uit. Kijk naar de Ieren: die zien na enkele harde jaren ook stilaan licht aan het einde van de tunnel. Je kan Ierland niet met Griekenland vergelijken, zei de al eerder aangehaalde Hans-Werner Sinn een paar maanden geleden in een gesprek met deze krant. De Ieren hebben de jongste jaren een interne devaluatie van 15 procent doorgevoerd. Maar de Grieken hebben er een van 30 procent nodig. Dat lukt niet via de huidige weg van loon- en prijsdalingen. Dan vernietig je de Griekse samenleving. 8 Als ze onze recepten volgen, komt het wel goed We hebben geloofwaardige maatregelen nodig, zegt de Eurogroep-voorzitter Jeroen Dijsselbloem nu al maanden lang na elke vergadering van de Eurogroep. Dan kan Griekenland verder uit het dal kruipen. In het verleden zijn de voorspellingen van de trojka nooit uitgekomen. In 2010 werd voorspeld dat de Griekse economie na een dip van 5 procent in 2012 weer zou beginnen te groeien. De gevolgen zijn bekend: het besparingsbeleid liet een kwart van het bbp verdampen, de werkloosheid schoot de hoogte in (naar 25 procent), de schuld explodeerde. De hoofdeconoom van het IMF gaf in een paper toe dat de negatieve effecten van besparingen op de groei zwaar onderschat waren. In de Financial Times rekende de Europa-columnist Wolfgang Munchau vorige week voor dat de huidige plannen van Europa en het IMF (met onder meer bijkomende

6 6 van 6 22/06/ :02 pensioenbesparingen en btw-verhogingen) het Griekse bbp met opnieuw 12 procent zullen doen krimpen. Volgens Munchau zal de Griekse schuld dan naar 200 procent van het bbp schieten. Als Tsipras dat goedkeurt, zo dacht Munchau, is niet alleen hij politiek dood. Dan is het veel erger ook boeken toe voor de Griekse economie.