Belangen: Nederland en de Europese Unie

Transcriptie

1 Belangen: Nederland en de Europese Unie Korte omschrijving werkvorm: De docent vertelt iets over de achtergrond van de Europese samenwerking. Door samen te werken in Europa konden we grote problemen oplossen. Nu we in een economische crisis verkeren, horen we vaak negatieve geluiden over de Europese Unie ( het moet van Brussel ). De leerlingen maken in tweetallen een opdracht over de nieuwe ronde bezuinigingen in Nederland. Moeten we echt het begrotingstekort beperken tot 3% van het bbp? En in hoeverre moet dit van Brussel? Schaadt het onze nationale belangen? Leerdoel: De leerlingen vormen een mening over de vraag of Nederland wel of niet moet bezuinigen om het begrotingstekort terug te dringen tot 3% van het bbp. Bronnen: Spotprent: HugoFreutel.blogspot.com, Giebels, R. Waarom er wel/niet extra bezuinigd moet worden. In: De Volkskrant, 28 februari Het artikel is ingekort voor deze opdracht. Benodigdheden: Voor ieder duo een opdrachtenblad en een leestekst. Duur: ca. 30 minuten Handleiding: 1. Vertel eerst iets over de historische dilemma s uit de eerste jaren van de Europese samenwerking. 1) Elzas-Lotharingen Het is net na de Tweede Wereldoorlog. Elzas-Lotharingen ligt in het grensgebied tussen Duitsland en Frankrijk. Er zijn veel kolen en grondstoffen voor de oorlogsindustrie. In Europa vreest men een nieuwe oorlog tussen Duitsland en Frankrijk. Wat moet er gebeuren? Oplossing: Er werd besloten tot de oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS). Doordat Duitsland en Frankrijk beide lid waren, zouden zij geen oorlog meer kunnen voeren. 2) Nooit meer honger! De Europese landbouw kan de concurrentie met de Verenigde Staten niet aan. Er zal samengewerkt moeten worden om de Europese landbouw weer sterk te maken. Wat moet er gebeuren? Oplossing: Er wordt onder leiding van de Nederlander Sicco Mansholt besloten tot een gemeenschappelijk landbouwbeleid. De nieuw opgerichte Europese Economische Gemeenschap (EEG) geeft subsidies aan de boeren om te zorgen dat zij tegen concurrerende prijzen kunnen produceren.

2 Concludeer dat twee belangrijke redenen voor Europese samenwerking waren: - bereiken en behouden van vrede - economische vooruitgang Inmiddels is het enthousiasme bij veel Europese lidstaten voor de Europese samenwerking verminderd. Hoe komt dat? 2. Maak tweetallen en geef ieder duo een leestekst. Geef de leerlingen 10 minuten de tijd om de tekst te lezen. Deel vervolgens ook het opdrachtenblad uit. 3. Laat de leerlingen er zelf achter komen waarom Nederland nu weer gaat bezuinigen. In hoeverre worden deze bezuinigingen door Brussel opgelegd? 4. Bespreek ten slotte de antwoorden die de leerlingen hebben gegeven. U kunt gebruik maken van het antwoordenblad.

3 Leestekst Waarom er wel/niet extra bezuinigd moet worden Het Nederlandse begrotingstekort komt dit jaar boven het Brusselse maximum. De discussie barst weer los: moet het kabinet wel of niet extra bezuinigen? Wel (om het vertrouwen te vergroten) Voor de meeste voorstanders van bezuinigen begint het denken bij de 3-procentseis uit Brussel. Eerst daar maar eens onder zien te komen en dan zien we wel verder, lijkt het credo. Rondom de 3 procent klinken vooral politieke argumenten. Nederland slaat in Brussel een modderfiguur als het boven de 3 procent uitkomt, zo vrezen vooral de coalitiefracties. Helemaal nu 'we' voorzitter van de Eurogroep zijn. Bovendien overtreedt Nederland straks zijn eigen, nieuwe wet met een tekort boven de 3 procent. Om een tekort te financieren, moet de staat lenen. Daardoor groeit de staatsschuld. Bezuinigingen zijn op de korte termijn slecht voor de groei, maar op de lange termijn stimuleren ze de economie juist, zo menen de voorstanders. Ze verminderen namelijk de staatsschuld, en ook belangrijk: bezuinigen creëert vertrouwen in de toekomst, met rentedalingen en hogere consumptie als mogelijke gevolgen. Niet (een buitenkans, bijna gratis geld lenen!) Forse bezuinigingen, zeggen de tegenstanders, hebben rampzalige gevolgen. Het IMF 1 geeft zelfs toe dat het die schromelijk heeft onderschat. Dat blijkt in Griekenland, waar de economie na twee jaar bezuinigen almaar verder krimpt, in plaats van weer te gaan groeien. Nederland staat er echter goed voor en de rest van de wereld weet dat. Het bewijs? De rente die Nederland moet betalen als het geld van anderen leent, is al tijden extreem laag en in sommige gevallen zelfs negatief. Andere landen of bedrijven zijn dus bereid ervoor te betalen om in Nederland hun geld veilig weg te zetten. Die lage rente, zeggen de tegenstanders van bezuinigen, is een buitenkans. Met bijna gratis geld kan de overheid mooie dingen doen. Investeren in arbeidsintensieve infrastructurele projecten bijvoorbeeld. Of het onderwijs naar de wereldtop stuwen, of alsnog wereldmarktleider worden in duurzaamheidsinnovaties. Live now, pay later is hun devies. De tegenstanders vinden de Brusselse eis dat het tekort op de begroting niet meer mag zijn dan 3 procent van het bbp, grote onzin. Ze geloven in het noemereffect: als dat bbp groter wordt (dus als de economie groeit), dan wordt dat Brusselse percentage vanzelf kleiner. Met de staatsschuld (gemaximeerd op 60 procent van het bbp) werkt het precies zo. Dus: nu goedkoop lenen en dat geld zo uitgeven dat de economie groeit. Dan wordt dat begrotingstekort van 3,6 procent automatisch kleiner. 1 Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) adviseert landen over het financieel beleid en biedt tijdelijke financiële hulp als lidstaten van het IMF in problemen komen.

4 Opdrachtenblad Bekijk bovenstaande spotprent en lees de leestekst. 1. Wat zie je in de spotprent en wat zou de tekenaar ermee bedoelen? Schrijf vier dingen op en schrijf jouw interpretatie erachter. I: II:. III:. IV:. 2. In de spotprent zegt Geert Wilders (PVV) Limbo-dansen voor de EU, Mark?. Wat wordt er met deze vraag bedoeld? Is Geert Wilders voor of tegen extra bezuinigen?

5 3. Volgens de spotprent heeft Mark Rutte een dilemma. Wat is dit dilemma? Aan de ene kant:. Aan de andere kant:. 4. Noteer een argument voor en een argument tegen extra bezuinigingen. Argument voor: Argument tegen: In 1997 ondertekende Nederland een nieuwe Europese afspraak: het begrotingstekort in de EU-landen mocht niet boven de 3% uitkomen. Nederland heeft hier nu zelf last van. 5. Waarom vond Nederland het toen juist heel belangrijk dat deze begrotingsnorm van 3% er kwam? 6. Welke afweging zou jij maken als je de minister-president van Nederland was? Zou je verder bezuinigen om het begrotingstekort niet hoger op te laten lopen dan 3% van het bruto binnenlands product (bbp)? Of vind je andere belangen zwaarder wegen dan deze Europese afspraak? Beargumenteer je antwoord.

6 Antwoordenblad 1. Je ziet Rutte en Wilders en een grijs mannetje met een EU-das. Het mannetje zwaait met een zweep en een soort drietand (gevormd door een euroteken) alsof ie een leeuwentemmer is. Rutte moet een act voor hem uitvoeren: hij moet limbo-dansend onder een lintje door zien te lopen. Rutte heeft alleen een onderbroek aan. Wilders steekt zijn middelvinger op, stapt over het lintje heen en zegt limbo-dansen voor de EU Mark? 2. De tekenaar wil met deze opmerking van Geert Wilders (PVV) waarschijnlijk laten zien dat Mark Rutte buigt voor de eisen van de Europese Unie, terwijl hij daar zelf niet zoveel voor voelt. Mark Rutte laat zich namelijk door de voorzitter van de Europese Raad (Herman Van Rompuy) dirigeren om te limbo-dansen. Leuk detail: Wilders stapt over de lijn heen. 3. Aan de ene kant moet Mark Rutte zich houden aan de Europese regels. Dat betekent dat het Nederlandse begrotingstekort niet groter mag zijn dan 3% van het bbp. Daarvoor zijn flinke bezuinigingen nodig in eigen land. Aan de andere kant heeft Mark Rutte te maken met een verscheurd Nederland over dit vraagstuk (wel of niet bezuinigen). Als het de economie kan helpen om het begrotingstekort op te laten lopen, dan is het rot dat de Europese regels dit niet mogelijk maken. Sommigen hebben het gevoel dat Nederland wordt uitgekleed door Europa. 4. Voor extra bezuinigingen: o De andere EU-lidstaten verliezen het vertrouwen in de economische stabiliteit van Nederland als we afwijken van de gezamenlijk afgesproken regels. Bovendien kunnen we een boete krijgen voor het afwijken van de Europese regels. o Hoe groter de staatsschuld is, hoe meer geld Nederland moet lenen. Voor alles wat geleend wordt, moet ook rente betaald worden. Het lost dus niets op als je de begrotingsnorm van 3% loslaat. o Hoe groter de staatsschuld, hoe moeilijker het voor Nederland wordt om geld te lenen bij andere landen. Tegen extra bezuinigingen: o Door te bezuinigen stimuleer je de economie niet. Door bezuinigingen worden mensen angstig en geven ze minder uit. Dat is funest voor de economie. Kijk maar naar Griekenland, waar ook flink bezuinigd wordt, en waar de economie alleen maar krimpt. o Door te investeren groeit de economie en wordt de staatsschuld relatief (dus niet absoluut!) kleiner. Op die manier kunnen we ook de 3%-norm halen. o De rente staat nu laag. Als je nu besluit om te lenen, dan kun je juist investeren in lange termijndoelen. o Als er bezuinigd wordt, dan zijn de zwakkeren in de samenleving vaak de dupe (zorg, uitkeringen). 5. Om de euro stabiel te houden is het belangrijk dat lidstaten een stabiel economisch beleid voeren. Het zou niet goed zijn als in sommige landen de begrotingstekorten sterk oplopen. Dat verzwakt de euro en is dus slecht voor de internationale handel doordat de rentes dan omhoog gaan en de inflatie toeneemt.

7 6. Eigen antwoord van de leerling. Zie voor argumenten ook vraag 4. Extra informatie: er zijn nu geluiden dat de Europese Unie in 2013 niet meteen een boete uitdeelt aan Nederland als we de begrotingsnorm van 3% overschrijden. Er is begrip voor de nationalisatie van SNS Reaal. Als de 3%-norm in 2014 echter niet gehaald wordt, dan kunnen we wel op een boete rekenen.