Inhoudstafel BLIKVANGERS 3 KERNCIJFERS 4 EVOLUTIE VAN DE ACTIVITEITEN 5 FINANCIEEL VERSLAG 16 FINANCIËLE GEGEVENS 41

Transcriptie

1

2 Inhoudstafel BLIKVANGERS 3 KERNCIJFERS 4 EVOLUTIE VAN DE ACTIVITEITEN 5 FINANCIEEL VERSLAG 16 FINANCIËLE GEGEVENS 41 INFORMATIE OVER HET BELGACOM-AANDEEL 49 ALGEMENE INFORMATIE 51 Resultaten van Belgacom voor het volledige jaar

3 Blikvangers Sterk operationeel en financieel profiel bevestigd Verwachtingen voor 2008 op alle vlakken ingelost: Opbrengsten van de Groep 1 kwamen uit op miljoen EUR, of een daling op jaarbasis met -1,4% Ebitda van miljoen EUR, met een ebitdamarge van 33,3% Verhouding capex 2 /opbrengsten van 11% Stevige operationele resultaten was een succesvol jaar voor Belgacom TV, met nieuwe klanten, een hogere groei dan vorig jaar. Een sterk vierde kwartaal, met een nettoaangroei van , brengt de TV-klantenbasis eind 2008 op klanten. Belgacom won er in mobiele klanten bij, van wie postpaid. Sterk vierde kwartaal met mobiele klanten en dat resulteerde in een totale mobiele klantenbasis eind 2008 van klanten. Aangroei in aantal breedbandklanten met , waarvan in het vierde kwartaal. Totale breedbandklantenbasis van eind Belgacom slaagde erin om het verlies van spraaktoegangslijnen te stabiliseren dankzij het VoIP-aanbod. Aanhoudend succes voor de convergente pakketten: packs verkocht in 2008 waardoor het totaal aantal packs eind 2008 op werd gebracht. Sterke resultaten voor International Carrier Services door de volumestijging die zich vertaalde in een opbrengstengroei met 8,9% op jaarbasis en een marge van 7,9%. Belgacom sluit het jaar 2008 af met een zeer gezonde financiële positie Nettoschuldpositie van miljoen EUR of 0,9 keer de ebitda; leningen die aflopen in 2009 beperkt tot 300 miljoen EUR. Vrije kasstroom van 409 miljoen EUR, met inbegrip van de overnamekosten van Tango en Scarlet Vergoeding van de aandeelhouders De Raad van Bestuur van Belgacom heeft op 5 maart 2009 beslist om aan de Algemene Jaarvergadering van 8 april 2009 een gewoon dividend van 1,68 EUR per aandeel (totaal bedrag van 544 miljoen EUR) voor te stellen bovenop het interim dividend van 0,50 EUR dat uitbetaald werd in december Vooruitzichten 2009 De verwachting is dat 2009 een lastig jaar wordt met, naast felle concurrentie en druk van de regelgeving, een ongunstig economisch klimaat, waarvan de draagwijdte van de impact moeilijk te voorspellen is. Tot hiertoe heeft de Consumer Business Unit geen beduidende impact van de vertragende economie ondervonden, terwijl bij de Enterprise Business Unit de eerste effecten voelbaar werden. Op dit ogenblik is de beste raming voor het volledige jaar 2009: Een opbrengstendaling voor de volledige Groep met ca. -1%. Een ebitdamarge tussen 32%-33%. De capexniveaus zullen op 10-11% van de Groepsopbrengsten worden gehouden. 1 Resultaten van de groep vóór niet-terugkerende elementen, inclusief overgenomen ondernemingen 2 Capex exclusief vernieuwing licentie uitzendrechten voor het Belgische voetbal Resultaten van Belgacom voor het volledige jaar

4 Kerncijfers Boekjaar afgesloten op 31 december Resultatenrekening (in miljoen EUR) Totale opbrengsten vóór niet-terugkerende items Totale opbrengsten EBITDA (1) voor niet-terugkerende items EBITDA (1) Afschrijvingen Bedrijfswinst (EBIT ) Netto financiële opbrengsten / (kosten) Winst voor belastingen Belastingen Netto winst ( aandeel van de groep) Boekjaar afgesloten op 31 december Kasstroom en Investeringen (in miljoen EUR) Kasstroom uit operationele activiteiten Investeringen Netto kasstroom gegenereerd uit / (besteed in) andere investeringsactiviteiten Vrije kasstroom (2) Netto kasstroom besteed in financieringsactiviteiten Netto toename / (afname) van kas en kasequivalenten Per 31 december Balans (in miljoen EUR) Totaal balans Vaste activa Beleggingen, kas en kasequivalenten Eigen vermogen (aandeel van de groep) Minderheidsbelangen 6 5 Schulden voor pensioenen, andere vergoedingen na uitdiensttreding en beëindigingsvoordelen Netto financiële positie Boekjaar afgesloten op 31 december Gegevens per aandeel Gewone winst per aandeel (in EUR) 2,87 2,45 Verwaterde winst per aandeel (in EUR) 2,87 2,45 Gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen Boekjaar afgesloten op 31 december Gegevens over het personeel Personeelsbestand (aantal voltijdse equivalenten) Gemiddeld personeelsbestand over de periode Totale opbrengsten per werknemer (in EUR) EBITDA (1) per werknemer (in EUR) (1) Earnings Before Interests, Taxes, Depreciation and Amortization. (2) Kasstroom voor financieringsactiviteiten Het Belgacom Management Committee verklaart dat de verkorte geconsolideerde financiële staten, die zijn opgesteld in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards ('IFRS'), voor zover bekend, een getrouw beeld geven van de activa, de financiële toestand en de resultaten van Belgacom en van de entiteiten die in de consolidatie zijn opgenomen. Het financiële verslag geeft een getrouw beeld van de informatie die daarin moet worden opgenomen. Het Belgacom Management Committee is samengesteld uit Didier Bellens, Gedelegeerd Bestuurder, Scott Alcott, Executive Vice-President Service Delivery Engine, Michel De Coster, Executive Vice-President Enterprise, Astrid De Lathauwer, Executive Vice-President Human Resources, Ray Stewart, Executive Vice-President Finance en CFO, Grégoire Dallemagne, Executive Vice-President Strategy, en Michel Georgis, Executive Vice-President Consumer. 3 Exclusief operationele resultaten voor Tango en Scarlet Resultaten van Belgacom voor het volledige jaar

5 Evolutie van de activiteiten Strategie van de Belgacom Groep Een consistente strategie die zijn vruchten afwerpt Innovatie ondersteund door een netwerk van hoge kwaliteit De consistente strategie van Belgacom in de voorbije jaren heeft de onderneming niet alleen in staat gesteld om mee te spelen in een omgeving van harde concurrentie, maar ook om te innoveren en haar productaanbiedingen voortdurend te verbeteren. Tien jaar geleden lanceerde Belgacom als een van de eerste operatoren ter wereld ADSL. Eind 2008 werd 99,85% van de bevolking bereikt en telde Belgacom 1,3 miljoen breedbandklanten. De beslissing in 2004 om te beginnen met investeren in het optischevezelnetwerk en VDSL, het zogenaamde Broadwayproject, heeft geweldige opportuniteiten gecreëerd in termen van productontwikkeling. Een echt keerpunt was de lancering van Belgacom TV over breedband in 2005, toen de Belgische gezinnen voor het eerst een echt alternatief voor de kabel werd geboden. Het klantenbestand, dat al ruim een half miljoen leden telt, is het beste bewijs van het succes ervan. Belgacom biedt sinds enige tijd ook hogedefinitietelevisie, dankzij de uitrol van VDSL, dat nu voor meer dan 66% van de Belgische bevolking beschikbaar is. Het aanbod van Belgacom wordt voortdurend afgestemd op de behoeften van de klanten, waarin het mobiele aspect steeds belangrijker wordt. In 2008 kwamen er mobiele klanten bij, vooral via het eigen merk Proximus, wat het totale aantal mobiele klanten eind 2008 op 4,9 miljoen bracht. Trouw aan haar reputatie als aanbieder van een kwaliteitsvol netwerk investeerde Belgacom als eerste Belgische operator in 3G; eind 2008 had het netwerk een dekking van 90% van de bevolking. Het geüpgraded mobiele netwerk maakt nieuwe mobiele toepassingen mogelijk en ondersteunt de groeiende mobiele databusiness. Met name de professionele klanten zijn erg geïnteresseerd in geavanceerde mobiele applicaties zoals mobiel internet. Bovendien vragen steeds meer businessklanten om complete end-to-endoplossingen die vaste, mobiele en ICT-diensten combineren. Om haar ICT-positie in België te versterken, nam Belgacom in 2006 Telindus over, dat de ICT-entiteit binnen de Groep werd. Om toekomstige winstgevende groei te ondersteunen, werd de internationale aanwezigheid van Telindus volledig hertekend, en beperkt tot vijf landen. Alle andere entiteiten werden eind 2008 van de hand gedaan. Belgacom ziet convergentie als de sleutel tot haar succes op lange termijn. Met haar nationale vaste en mobiele netwerk is ze hier heel goed gepositioneerd. Convergentie is thans een onmiskenbare realiteit voor de beide klantgeoriënteerde businessunits en zal verder de rode draad vormen van hun toekomstige initiatieven. Enterprise-klanten krijgen flexibele end-to-end telecom- en IT-oplossingen voorgesteld, terwijl residentiële klanten kunnen kiezen uit een breed assortiment convergente productpakketten. Het succes van deze packs blijkt duidelijk uit de verkoopcijfers: alleen al in 2008 werden packs verkocht. De steeds meer geconvergeerde productenportefeuille zal worden ondersteund door het 'Move to All IP'-project. Belgacom lanceerde dit businesstransformatieproject in 2008 om een superieure klantenervaring te leveren en tegelijk haar eigen interne efficiëntie te Resultaten van Belgacom voor het volledige jaar

6 verbeteren. Van het project, dat over verschillende jaren loopt, werden de eerste mijlpalen in 2008 gerealiseerd. Focus blijft gericht op België De focus van Belgacom blijft gericht op België, waar voortdurend wordt geïnvesteerd in organische groei en wordt uitgekeken naar nieuwe activiteiten. Een voorbeeld van een groeiende business waarin Belgacom wil meestappen, is die van de mobiele betalingen. Daarnaast wil Belgacom ook blijven groeien via aantrekkelijke, waardecreërende M&A's. De overname van Scarlet en Mobile-for in 2008 moet tegen deze achtergrond worden gezien. Opportuniteiten buiten België worden op een gedisciplineerde manier gevolgd Internationale carrierdiensten van wereldklasse Wat de internationale M&A's betreft, houdt Belgacom vast aan haar strakke discipline. Groeiopportuniteiten buiten België worden van kortbij gevolgd, maar de strikte waarderingscriteria blijven van toepassing. M&A-transacties worden daarom enkel overwogen als ze stroken met de strategische rationale van Belgacom, de toets van strikte financiële criteria en synergieonderzoek doorstaan, aandeelhouderswaarde creëren en uitvoerbaar zijn. De overname van Tango in Luxemburg beantwoordt aan deze strikte criteria voor internationale uitbreiding. Belgacom International Carrier Services heeft zijn positie de voorbije jaren versterkt door de jointventure met Swisscom en partnerships met een aantal andere operatoren. Belgacom ICS staat momenteel in de top tien wereldwijd en is zelfs wereldleider op het vlak van mobiele datadiensten. In 2008 gaven alle businessunits uitvoering aan de ondernemingsstrategie. De verwezenlijkingen worden beschreven in de volgende hoofdstukken. Consumer Business Unit (CBU) De Consumer Business Unit van Belgacom, die zich tot de residentiële klanten richt, is actief op een markt die alles samen meer dan 4,5 miljoen gezinnen in België telt, of zowat 10,6 miljoen personen. In 2008 bleef het penetratieniveau van Belgacom in de residentiële sector heel hoog: ca. 80% van de gezinnen hebben een of meer vaste of mobiele producten van Belgacom in huis. Ook in een uitdagende markt slaagde Belgacom erin om de belangrijkste nationale speler te blijven voor de meeste productlijnen en een sterk aandeel in de Belgische digitale tv-markt te bekomen. ~3,8 miljoen residentiële mobiele klanten, aangroei met in 2008 De Belgische mobiele markt bleef in 2008 vrij stabiel met geen veranderingen in de grootste mobiele spelers en een 'mobile-only'-populatie van 29% van de gezinnen. In tegenstelling tot de andere mobiele spelers slaagde CBU erin zijn klantenbasis voornamelijk uit te breiden via zijn eigen merk Proximus. In totaal won Belgacom CBU in mobiele klanten bij, van wie nieuwe postpaid klanten en klanten via zijn MVNO Mobisud, terwijl het prepaid klantenbestand licht achteruitging met klanten. Het jaar 2008 begon met een sterk eerste kwartaal, met nieuwe klanten, en eindigde met een nog sterker kwartaal, waarin netto nieuwe klanten werden aangetrokken. Dit resulteerde in een totaal mobiel klantenbestand van aan het eind van het jaar. Terwijl de gemengde ARPU voor mobiele data (hoofdzakelijk sms) vrijwel stabiel is gebleven op 6,3 EUR, houdt de druk op de ARPU voor mobiele spraak aan, voornamelijk door de regelgeving, gecombineerd met een lage elasticiteit, en het feit dat klanten Resultaten van Belgacom voor het volledige jaar

7 overschakelen op lager geprijsde aanbiedingen. De gemengde netto-arpu, met inbegrip van kredieten en kortingen voor 2008, kwam uit op 23,0 EUR, tegenover 25,2 EUR in 2007, of een daling met 9%. Forfaitaire tariefplannen en VoIP stabiliseren het nettoverlies aan lijnen CBU won nieuwe internetklanten in 2008 Vastmobielconvergentie via nieuwe aanbiedingen De traditionele vaste spraaklijnen bleven onder druk, met een verlies van lijnen in Niettemin hebben de lancering van succesvolle forfaits in het verleden en het groeiende aantal Voice over IP-lijnen in 2008 het nettolijnverlies in de laatste drie kwartalen van 2008 afgeremd. In 2008, verkocht CBU VoIP-lijnen die onder de naam I-Talk worden gecommercialiseerd. Dit brengt het totaal aantal VoIP klanten op De breedbandmarkt wordt gekenmerkt door felle concurrentie, vooral van de kabel. Toch slaagde CBU erin zijn aandeel op de nationale breedbandmarkt vrijwel stabiel te houden. Mede dankzij een sterk eerste en laatste kwartaal, slaagde CBU 4 erin om in totaal nieuwe vaste breedbandklanten aan te trekken, een stijging in vergelijking met de nettoaangroei van klanten in Op jaarbasis is de breedband-arpu licht gedaald met 1,7% tot 30,0 EUR. Om een aanbod van hoge kwaliteit te kunnen behouden, streeft Belgacom ernaar haar diensten voortdurend te verbeteren. In juli 2008 verbeterde Belgacom haar breedbandaanbod aanzienlijk door haar bandbreedte te verhogen tot 12 Mbps voor 'Go'- en 'Plus'-abonnementen en tot 4 Mbps voor ADSL Light. De volumes werden opgetrokken tot 25 gigabyte voor ADSL Go en tot 60 gigabyte voor ADSL Plus. Belgacom baat zowel een mobiel als een vast netwerk uit, waardoor CBU in een uitstekende positie zit om residentiële klanten een breed gamma telecomproducten aan te bieden. Om hun convergentiestrategie te onderstrepen, lanceerden Belgacom en Proximus in maart 2008 het 'Together'-tariefplan. Vaste of mobiele klanten van Belgacom die intekenden op de Together-optie krijgen elke maand 600 minuten gratis 5 oproepen, te gebruiken tijdens het weekend. Eind 2008 hadden ongeveer 1 miljoen klanten op het Together-plan ingetekend. Een ander voorbeeld van een convergent productaanbod is de lancering van 'Mobile Internet Free Weekend', waarin vaste internetklanten tijdens het weekend gratis mobiel internet ter beschikking hebben. Gebundelde producten blijven een succes. Eind 2008 waren er in totaal packs verkocht tvgebruikers in 2008; totale tv-klantenbasis van De doelstelling van CBU is ook om klanten te laten overstappen van 'singleplay' naar 'multiplay'. Ongeveer 40% van de CBU klantenbasis heeft meer dan één Belgacom product, Belgacom wil dit percentage zelfs nog doen stijgen. Dit wordt ondermeer ondersteund door de lancering van convergente pakketten. Dit laat klanten toe om een combinatie van verschillende producten te kiezen, waaronder vaste en mobiele oplossingen. In 2008 werden packs toegevoegd, waaronder in het vierde kwartaal, waardoor het totaal eind 2008 op packs werd gebracht. CBU wil het aantal multiplayklanten verder opvoeren via verbeterde, vereenvoudigde en vernieuwende convergente bundels. Sinds zijn lancering in juni 2005 is Belgacom TV zeer succesvol gebleken, met een snel groeiende klantenbasis. In ongeveer 3,5 jaar tijd slaagde Belgacom erin om zijn marktaandeel in het digitale tv-domein tot een sterke 30% uit te bouwen (eind 2008). De dekkingsgraad van de bevolking is de voorbije jaren ook beduidend gestegen: eind 2008 hadden 86% van de Belgische gezinnen toegang tot Belgacom TV en konden meer dan 64% tv in hoge definitie bekijken. 4 Scarlet niet inbegrepen 5 Voor Belgacom-klanten naar alle vaste lijnen en naar alle mobiele klanten. Voor Proximus-klanten naar alle vaste lijnen en naar Proximus-nummers. Resultaten van Belgacom voor het volledige jaar

8 In 2008 trok Belgacom nieuwe tv-klanten aan, een aanzienlijke stijging in vergelijking met de gebruikers in De klantengroei piekte in het vierde kwartaal van 2008, met een totale nettoaangroei van nieuwe klanten, dankzij het succes van de eindejaarspromoties. Eind 2008 telde Belgacom in totaal Belgacom TV-gebruikers, met inbegrip van het stijgende aantal klanten die een tweede toestel hebben aangesloten. Belgacom breidde haar tv-aanbod verder uit, dankzij de uitrol van VDSL2. De capaciteit werd aanzienlijk opgevoerd, met als gevolg dat een toenemend aantal klanten een tweede tv-toestel konden aansluiten. In 2008 is het aantal klanten met een tweede aansluiting voor tv dan ook sterk toegenomen tot Ondanks de eindejaarspromoties die de ARPU in het vierde kwartaal hebben beïnvloed, evolueerde de globale ARPU voor tv in 2008 verder positief: hij dikte met 7% aan tot 17,2 EUR, in vergelijking met 16,1 EUR in Een belangrijke reden voor deze verdere verbetering is het succes van de 'op aanvraag -diensten. Positie versterkt via niet-organische groei Vier strategische doelstellingen als focus voor de komende jaren In 2008 versterkte Belgacom haar positie via niet-organische groei, dankzij marktovereenkomsten zoals de overname van Scarlet en door de footprint buiten België uit te breiden door de overname van Tango: In juni 2008 kondigde Belgacom de overname aan van Tango, de tweede grootste mobiele marktspeler in Luxemburg. Naast het versterken van het residentiële aanbod, stelt deze acquisitie Belgacom in staat om haar corporate marktaanbod te versterken. In november 2008 verwierf Belgacom Scarlet nv, een 'no frills' aanbieder van vaste en mobiele diensten aan residentiële en businessklanten. Dit stelt Belgacom in staat een nieuw marktsegment aan te boren en haar multiplayaanbod in België te versterken. De komende jaren zal Belgacom CBU zich vooral op vier strategische prioriteiten toespitsen. Vooreerst zal CBU focussen op klantentevredenheid door een superieure endto-endklantenervaring te bieden. Daarnaast zal CBU winstgevende groei blijven nastreven door het aantal diensten per klant te verhogen. De derde prioriteit zal bestaan uit innovatie en transformatie, met als doel gelijk waar en wanneer en op gelijk welk toestel oplossingen aan te bieden. Ten slotte zal CBU operationele uitmuntendheid nastreven door alles van de eerste keer goed te doen en door de kostentoewijzing te optimaliseren. Enterprise Business Unit (EBU) De Enterprise Business Unit van Belgacom komt tegemoet aan de ICT-behoeften van alle categorieën professionele klanten, zelfstandigen en kmo's tot grote ondernemingen. Convergentie grijpt snel om zich heen op de ondernemingenmarkt, waarbij de grenzen tussen telecommunicatie en IT, vast en mobiel, en spraak en data vervagen. EBU is goed gepositioneerd om end-to-endoplossingen te bieden voor alle gecombineerde telecombehoeften van zijn klanten. Convergentie via het 'Explore'- platform EBU streeft ernaar haar ICT-aanbod te vereenvoudigen door beheerde oplossingen met een van eind tot eind gewaarborgde kwaliteit voor te stellen. Deze oplossingen worden verstrekt via 'Explore', een intelligent dienstenplatform dat de vast-mobielconvergentie vergemakkelijkt en waarnaar gemakkelijk kan worden gemigreerd. Explore combineert immers de vaste en mobiele netwerken tot één enkele netwerkinfrastructuur. Alle professionele klanten kunnen probleemloos naar dit netwerk overstappen en gebruikmaken van alle flexibele, convergente en op maat gesneden diensten en toepassingen die worden voorgesteld. Dit platform biedt geïntegreerde Resultaten van Belgacom voor het volledige jaar

9 teleworking- en mobiliteitsdiensten, monitoringtoepassingen, een dienstenportaal, servicekwaliteit en diensten op het vlak van applicatieperformantiebeheer. Explore omvat ook nieuwe geavanceerde beveiligingsdiensten en zal verder worden verbeterd met Managed IPTEL 6 -diensten. Eind 2008 telde het Explore-platform reeds zo'n sites van Enterprise-klanten. Door gebruik te maken van Belgacoms internationale aanwezigheid via Telindus wil Belgacom EBU zijn internationale positie versterken door het Explore-platform uit te rollen in de kernlanden, en het zelfs uit te breiden naar andere landen, waar het zijn internationale klanten kan bedienen. Om dit te bereiken, zal EBU samenwerken met partners en gebruikmaken van de wereldwijde aanwezigheid van de International Carrier Services van Belgacom. Deze gecombineerde aanpak zal de internationale klanten toegang verlenen tot alle diensten van de Belgacom Groep. Door het IP-netwerk te linken met bijkomende beheerde diensten en mobiliteit, legde de Belgacom Groep een belangrijke mijlpaal voor zijn 'next-generation'-netwerk. Het platform, dat een onderdeel is van het Move-to-all-IP-programma, zal het hart vormen van alle op communicatie gebaseerde applicaties en zal tegemoetkomen aan de behoeften van alle Voice-over-IP-klanten. Uitbreiding van de datacenterdiensten inzake housing en hosting Datacenteroplossingen zijn een van de groeidomeinen binnen de portefeuille van Belgacom ICT-oplossingen, voor zowel nationale als internationale klanten, via het filiaal ISIT in Nederland. Er werd een aanzienlijke groei gerealiseerd in de housing- en hostingbusiness via consolidatie en virtualisatie. Belgacom EBU beschikt dan ook over verschillende datacenters, die een oppervlakte van meer dan vierkante meter bestrijken. De belangrijkste vestigingen zijn in Evere en Machelen. De datacenters van Belgacom kregen eind 2008 het ISO certificaat voor beveiligingsbeheer. Belgacom is de enige ICT-speler in België en een van de weinige ICT-spelers in Europa die dit certificaat hebben verkregen, wat de kwaliteit van haar diensten, processen en installaties aantoont. De sterke positie in de datacenterbusiness stelt Belgacom in staat om met haar aanbod van beveiligde en betrouwbare diensten mee te gaan in de XaaS- (Anything as a Service) business. In de loop van 2008 bewees Belgacom de kwaliteit van haar hostingplatform op diverse prominente evenementen, waaronder de Ronde van Frankrijk, de Olympische Spelen en lokale happenings zoals 'Music for Life' klanten voor 'Fusion', het convergentieaanbod voor kmo's Om de convergentiebehoeften van kleinere ondernemingen op vernieuwende wijze te beheren, lanceerde EBU in maart 2008 'Fusion'. Met dit succesvolle convergentieaanbod bedoeld voor kmo's kunnen oproepen tot stand worden gebracht vanaf zowel vaste als mobiele toestellen. Er is een vast tarief voor zowel vaste als mobiele oproepen binnen het bedrijf gemaakt tussen collega's, die onbeperkt kunnen telefoneren naar vaste nummers in België. Eind 2008 telde Belgacom ca abonnees voor de Fusion-aanbiedingen. In haar streven naar milieuvriendelijke oplossingen investeert Belgacom ook in e- communicatie. Een voorbeeld hiervan is haar e-facturatiedienst, die de onderneming als alternatief voor de papieren facturatie naar voren schuift. Naast zijn milieuvriendelijk karakter is deze dienst ook sterk kostenbesparend. Belgacom stapt mee in de groeiende mobielebetalingsbusiness EBU gaat ook mee in de groeiende mobielebetalingsbusiness, zoals het smsticketingsysteem, dat in samenwerking met De Lijn (de Vlaamse openbare vervoersmaatschappij) als proefproject werd uitgetest. De sms-ticketingdienst stelt passagiers in staat hun ticket via hun mobiele telefoon te betalen. De dienst is sinds eind 6 Telefoondiensten via het IP-platform Resultaten van Belgacom voor het volledige jaar

10 2007 beschikbaar in Antwerpen en Gent voor alle Proximus-klanten. In 2008 werden niet minder dan sms-tickets verkocht. Om deze businesslijn verder te versterken, nam Belgacom in juli 2008 Mobile-for over, een bedrijf gespecialiseerd in mobiel betalen voor parkeren. Mobile-for introduceerde sms-parkeren in Antwerpen, Hasselt, Tienen, Lokeren, Wetteren, Turnhout en Diest. In 2008 werden 1,3 miljoen parkeertransacties geregistreerd. EBU niet volledig immuun voor economische neergang Internationale aanwezigheid van Telindus beperkt om winstgevende groei te ondersteunen Opbrengstengroei van 33% op jaarbasis voor geavanceerde data In de tweede helft van 2008 begon de verzwakkende economie enig effect te hebben op de Enterprise-business, waarbij met name ICT een zekere impact van de vertraging ondervond. Eind 2008 begonnen ook andere businessdomeinen tekenen van teruglopende verkoopprojecten te vertonen, wat de besluitvormingsprocessen verstoorde. Hoewel dit nog geen materiële impact had op de activiteiten van 2008, nam EBU de nodige voorzorgen om zijn positie te versterken door onder meer een eenvoudigere en meer efficiënte interne organisatie uit te werken en de aanwezigheid van ICT en het productaanbod te herbekijken. Geheel in lijn met de internationale strategie van Telindus om de rendabiliteit van zijn activiteiten buiten België op te voeren, werden het werkingsgebied en de focus teruggebracht tot de ICT-kernproducten en -diensten en werd de internationale aanwezigheid beperkt tot vijf belangrijke landen: Nederland, Frankrijk, Luxemburg, Spanje en het Verenigd Koninkrijk. De andere internationale filialen werden van de hand gedaan, omdat het hen aan de vereiste schaalgrootte van Telindus-activiteiten ontbrak om als winstgevende business te groeien: Hongarije in het vierde kwartaal van 2007, Thailand in het eerste kwartaal van 2008, Duitsland in het derde kwartaal van 2008, Hongkong, China, Zwitserland, Italië, Zweden en Portugal in het vierde kwartaal van Door te focussen op de belangrijkste landen, heeft EBU-Telindus zijn risicoprofiel verlaagd en zijn positie verbeterd om als winstgevende business te groeien. Het desinvesteringsprogramma van Telindus had een impact op de opbrengsten van 2008 en omvatte verliezen afkomstig uit verkoop, die zijn opgenomen als niet-terugkerende kosten in het vierde kwartaal van 2008 voor een bedrag van 34 miljoen EUR. De mobiele gegevensdiensten zijn een toenemend succes gebleken, ondersteund door een kwaliteitsvol 3G-netwerk dat 90% van de bevolking bereikt en tevens ook door een reeks van nieuwe mobiele oplossingen die in juni 2008 werden gelanceerd: Business Sharepoint, Belgacom Communication Tools en Blackberry opties. Ook de mobiele data waren een bron van opbrengstengroei: ze genereerden 32 miljoen EUR in 2008, een toename met 25% tegenover het voorgaande jaar. Geavanceerde dataproducten zoals mobiel internet en BlackBerry zorgen voor 33% meer opbrengsten sinds De business van de vaste spraaklijnen, waaronder VoIP-lijnen, kon in 2008 het verlies stabiliseren. Het aantal spraaklijnen is in 2008 met gedaald, tegenover een daling met in EBU sloot het jaar 2008 af met een totaal van spraaklijnen en een spraak-arpu van 31,7 EUR. De mobieleklantenbasis nam in 2008 met nieuwe actieve klanten toe tot een totaal van mobiele klanten. De ARPU, die reeds de aanzienlijke impact van de regelgeving had ondervonden, bleef verder onder druk staan, omdat de klanten in 2008 opschoven naar lager geprijsde tariefformules. Het resultaat was een totale daling met 16,1% tot 47,6 EUR. Diverse belangrijke contracten tonen sterke positie van EBU aan In 2008 haalde EBU een aantal grote contracten binnen, en bewees daarmee zijn sterke positie op de Enterprise-markt. Enkele voorbeelden: Resultaten van Belgacom voor het volledige jaar

11 Belgacom-EPT Luxemburg werd door de Europese Instellingen een meerjaren contract toegekend voor nationaal en internationaal spraakverkeer (55 miljoen EUR voor 7 jaar) Een ICT-contract van zeven jaar gesloten tussen de Vlaamse overheid en het consortium EDS-Telindus voor een totale waarde van 582 miljoen EUR. Belgacom en Aeroscout integreerden een revolutionaire toepassing voor het beheer van medische apparatuur, de controle van de temperatuur en de beveiliging van het personeel in het Jan Yperman-ziekenhuis in Ieper. Belgacom is verantwoordelijk voor het LAN-netwerk en een performant WiFi-netwerk. Een belangrijke retailketen die elektronische betaaldiensten op een volledig beveiligde manier integreert in ATOS Worldline, bovenop het Explore-netwerk. De keuze van AS Adventure voor Belgacom Explore International, met inbegrip van een Unified Communication-oplossing, blijkt een succesvol grensoverschrijdend aanbod voor EBU. EBU wil uitgroeien tot de geprefereerde netwerkgeoriënteerde ICT-serviceprovider Hoewel de concurrentie op de professionele markt de komende jaren volgens de verwachtingen verbeten zal blijven in alle productdomeinen, is EBU uniek geplaatst om de geprefereerde netwerkgeoriënteerde ICT-serviceprovider in België en een referentie op de Europese markt te worden. Tot besluit: om tegemoet te komen aan de behoeften van zijn kmo- en corporateklanten zal de Enterprise Business Unit de volgende strategische doelstellingen voor ogen houden: klantentevredenheid, winstgevende groei, innovatie en transformatie en operationele uitmuntendheid. Service Delivery Engine (SDE) Continue investeringen garanderen een netwerk van hoge kwaliteit Het vermogen van Belgacom om haar klanten een ruim aanbod van kwaliteitsvolle producten en diensten te bieden, stoelt op de superieure kwaliteit van haar mobiele en vaste netwerken. Belgacom is de enige telecomaanbieder in België die een vast en mobiel netwerk op nationale schaal uitbaat, en daartoe de bijhorende IT-systemen, verkoopkanalen en medewerkers in huis heeft. Deze unieke positie op de Belgische markt maakt het mogelijk convergentie te gebruiken als belangrijke differentieerder t.o.v. de concurrentie. Om de klantgeoriënteerde business units aan de spits van voortdurende vernieuwing te houden en om in te spelen op een toenemende behoefte aan bandbreedte voor zowel vaste als mobiele communicatie, blijft Service Delivery Engine investeren in het netwerk en in IT. Meer dan 66% VDSL-dekking in vier jaar tijd België kent een hoge breedbandpenetratie met ca. 99,85% van de gezinnen. In 2004 begon Belgacom met het upgraden van haar breedbandnetwerk naar VDSL via haar Broadway-project. In vier jaar tijd heeft Belgacom km vezel tot aan de verdeelkasten in de straat uitgerold en verwijderde platformen aangesloten, waarbij ze eind ,2% van de bevolking bereikte. SDE wil de VDSL2-dekking optrekken tot 80%. Het VDSL2-netwerk biedt momenteel een capaciteit tot 20 Mbps, waardoor klanten probleemloos twee HD tv-zenders kunnen bekijken en tegelijk op het internet surfen. Door de gunstige ligging en de hoge bevolkingsdichtheid van België kunnen de investeringen op een heel aanvaardbaar niveau worden gehouden. Tot hiertoe heeft het hele Broadway-project 470 miljoen EUR aan capex gekost, waarvan 91 miljoen EUR in 2008 werd besteed. Resultaten van Belgacom voor het volledige jaar

12 Het gecombineerde ADSL- en VDSL-netwerk creëert een footprint voor Belgacom TV die 86,6% van de bevolking beslaat. Meer dan 90% 3Gdekking 'Move to all IP project' gelanceerd in 2008 Belgacom was ook de eerste mobiele operator in België die investeerde in 3G, dat later werd geüpgraded naar HSDPA. Thans wordt 90,2% van de bevolking bereikt. Sinds de lancering van 3G bedraagt de totale bestede capex ca. 446 miljoen EUR, waarvan 30 miljoen EUR in In 2008 lanceerde SDE ook zijn businesstransformatieproject 'Move to All IP', dat een volledige re-engineering van de netwerk- en IT-systemen en -processen van SDE omvat. Dit zal Belgacom toelaten een doorlopend superieure klantenervaring te leveren, een steeds meer convergente productenportefeuille aan te bieden, en tegelijk efficiënter te worden als onderneming. Tot hiertoe werd in het MaIP-project 11 miljoen EUR aan kapitaal geïnvesteerd. De belangrijkste verwezenlijkingen van 2008 zijn: De uitbouw van een IMS- (IP Multimedia Subsystem) dienstenplatform, dat voice over IP aan professionele klanten biedt. Dit platform zal verder worden uitgebreid om gelijkaardige diensten aan residentiële klanten te kunnen bieden. Een op pakketten gebaseerde verkoopondersteuningstool wordt momenteel in stappen geïmplementeerd in de verschillende verkoopkanalen om de verkoop van vaste en mobiele producten te ondersteunen. Een begin met de implementatie van een nieuwe tool om de nationale en internationale ICT-business te ondersteunen. Wat de servicegaranties betreft, heeft SDE een tool in gebruik genomen die de serviceflow en de repairtickets automatiseert. Het MaIP-investeringsprogramma loopt over verschillende jaren. De vereiste capexuitgaven zullen evenwel binnen de normale 'runrate' van Belgacom voor de capex blijven, zijnde 10-11%. International Carrier Services (ICS) International Carrier Services is sinds 1997 actief op de internationale carriermarkt en biedt spraak-, hubbing-, Quality of Service (QoS), dataconnectiviteits- en capaciteitsdiensten aan meer dan 500 vaste en mobiele operatoren en serviceproviders wereldwijd: spraak: collecteren en termineren van international spraakverkeer in België, Zwitserland en wereldwijd; hubbing: verzekeren van de wereldwijde interoperabiliteit en continuïteit van diensten voor mobiele gebruikers (sms, mms, roaming); QoS: mogelijk maken van tests, monitoring en troubleshooting voor roamingverkeer; dataconnectiviteit: transport van signalering, GPRS-roaming (3GRX) en IPX; capaciteit: levering van op maat gemaakte, kwaliteitsvolle bandbreedteoplossingen ICS gooit wereldwijd hoge ogen Sinds 1 juli 2005 is Belgacom ICS een jointventure die voor 72% door Belgacom wordt gecontroleerd en voor de overige 28% door Swisscom. ICS staat in de top-10 van de grootste operatoren ter wereld in termen van spraakverkeervolume en is wereldleider op het vlak van mobieledatadiensten, met 200 mobiele operatoren die worden bediend. In november 2008 won ICS voor de derde keer in vijf jaar de prijs van Best Wholesale Carrier op de World Communication Awards in Londen. Resultaten van Belgacom voor het volledige jaar

13 ICS exploiteert een netwerk, waaronder een toekomstzeker Europees netwerk, 4 internationale centrales, participaties in 70 onderzeese kabels met meer dan 90 aanwezigheidspunten (PoP's) in 55 steden, 33 landen en 9 metropolitan area networks (Amsterdam, Brussel, Düsseldorf, Frankfurt, Genève, Londen, New York, Parijs en Zürich). Belgacom ICS heeft 5 kantoren wereldwijd (Bern, Brussel, Dubai, New York en Singapore). Partnerships om de ICS-activiteiten uit te bouwen Om zijn business verder uit te bouwen heeft ICS de voorbije jaren verschillende partnerships aangegaan met andere operatoren. In februari 2006 werd met MTN Group, een toonaangevende leverancier van draadloze en communicatiediensten in Afrika, een outsourcingovereenkomst ondertekend die de internationale spraak- en databehoeften van MTN als voorwerp hadden. Sinds november 2006 levert ICS diensten van topkwaliteit aan Omantel, door verkeer tussen Oman en de rest van de wereld en omgekeerd te transporteren. De outsourcingovereenkomsten met MTN en Omantel zijn een succes en hebben de beide partners een groter dan verwachte waarde opgeleverd. In mei 2008 ging de samenwerking tussen Omantel en ICS nog een stap verder met de gezamenlijke investering in de Europe India Gateway (EIG)-zeekabel. Ze heeft betrekking op het eerste rechtstreekse onderzeesekabelsysteem op basis van optische vezel met hoge bandbreedte van het Verenigd Koninkrijk naar India, dat ook het Midden- Oosten en Afrika bedient. Door deze gezamenlijke investering in de EIG kunnen beide ondernemingen hun kostenstructuur optimaliseren en zich tegelijk verzekeren van genoeg capaciteit om te voldoen aan hun toekomstige behoeften. Daarnaast heeft ICS geïnvesteerd in het verhogen van de capaciteit van de SAT- 3/WASC/SAFE- en SMW-3-zeekabels, die ICS zullen ondersteunen bij het aanbieden van hoogwaardige diensten aan zijn Afrikaanse en Aziatische klanten. De verkoop- en marketinginitiatieven van ICS focussen voornamelijk op de groeiende opportuniteiten in het mobiele segment, terwijl de druk op de tarieven voor de vastelijnproducten aanhoudt. ICS is actief betrokken bij de werkgroepen van de GSM Association, zoals het Open Connectivity-initiatief en zal daardoor roaminghubbingdiensten voor mobiele data kunnen aanbieden, en terzelfder tijd zijn business uitbreiden doorheen de mobiele waardeketen, met de ontwikkeling van nieuwe diensten zoals IPX, QoS voor roaming en een oplossing voor internationaal mobiel betalen. Toenemende volumes in een sterk concurrerende omgeving ICS heeft op het gebied van spraak positieve resultaten geboekt in een uitermate concurrerende omgeving, voornamelijk dankzij de volgehouden groei in het mobiele segment, met name in Afrika en Azië. De spraakvolumes groeiden sneller dan de markt en compenseerden de dalende marges; en de volumegroei is de sterkste motor achter de opbrengstengroei. Het verkeer van VoIP-aanbieders is in het laatste kwartaal van 2008 exponentieel gestegen, wat voor een deel toe te schrijven is aan de verwerving van een prepaid facturatieplatform. In het domein van de mobiele data werden de uitstekende prestaties aangehouden, waarbij ICS zijn leiderspositie verder versterkte. Dit succes verklaart de toename van de ebitdamarge van ICS, die de voorbije drie jaar van minder dan 3% tot bijna 8% is gestegen. In 2008 maakte ICS optimaal gebruik van zijn onderzees en terrestrisch Europees netwerk door de verkoop van capaciteitsoplossingen aan operatoren in Europa, het Midden-Oosten en Azië aanzienlijk te doen groeien. ICS heeft de reorganisatie van zijn departement Service Delivery and Engineering in 2008 met succes voltooid. Er werd een nieuw project gelanceerd om het bestaande TDMschakelplatform tegen eind 2009 te vervangen door een NGN-oplossing. Dit nieuwe platform zal het mogelijk maken om nieuwe geavanceerde technische functies te ontwikkelen en de operationele efficiëntie van ICS te verbeteren, en terzelfder tijd de kosten in termen van kapitaal en operationele uitgaven gevoelig te drukken. Er werden Resultaten van Belgacom voor het volledige jaar

14 onlinereportingtools voor de klanten in dienst gesteld voor spraak- en mobieledatadiensten. In 2008 genereerde ICS 812 miljoen EUR aan opbrengsten, 66 miljoen EUR of 8,9% meer dan in De ebitdamarge steeg van 7,2% in 2007 tot 7,9% in Focus in 2009 op 3 strategische objectieven In 2009 zal de business van Belgacom International Carrier Services worden gestuurd door drie strategische objectieven: De waarde van de organische groei verhogen door te focussen op belangrijke groeiregio s zoals Afrika, het Midden-Oosten en Azië, via nieuwe producten die beantwoorden aan de technologische evolutie (VoIP, IPX). Deelnemen aan de marktconsolidatie door fusie- en overnameopportuniteiten en commerciële outsourcingovereenkomsten na te streven. Hoger gaan in de waardeketen door mobiele operatoren nieuwe producten voor te stellen om hen te helpen hun roamingactiviteiten te rationaliseren of nieuwe diensten te ontwikkelen. Update m.b.t. regelgeving Impact van regelgeving op opbrengsten van 2009 geschat op 83 miljoen EUR MTR in België gekenmerkt door aanzienlijke asymmetrie De telecomsector in zijn totaliteit wordt onderworpen aan een strenge regelgeving en dit was niet anders voor Belgacom. In 2008 werden de opbrengsten negatief beïnvloed (voor 138 miljoen EUR) door de regelgeving inzake de tarieven voor roaming, mobiele terminatietarieven en de doorrekening in de vast-naar-mobieltarieven. Bovendien verwacht Belgacom dat de resultaten van 2009 zullen worden geïmpacteerd door de regelgeving op SMS en Data roaming, gehuurde Wholesale lijnen en de transport prijzen voor bitstream.voor 2009 raamt Belgacom de totale impact van de regelgeving op 83 miljoen EUR in termen van opbrengsten en op 57 miljoen EUR in termen van ebitda. In december 2007 nam het BIPT een besluit in verband met de toekomstige regelgeving inzake mobiele terminatietarieven (MTR). Met dit besluit, dat in lijn was met de strenge commentaren van de Europese Commissie en de nationale mededingingsautoriteit, wilde het BIPT de proportionele verschillen tussen de terminatietarieven van de drie operatoren verkleinen. Ingevolge de schorsing van dit besluit door het Hof van Beroep te Brussel nam het BIPT op 29 april 2008 een nieuw besluit, dat terugkeerde naar de aanvankelijke tarieven die in augustus 2006 werden vastgelegd voor het jaar 2008 en waardoor aldus opnieuw aanzienlijke asymmetrieën werden ingevoerd (+25% t.o.v. Mobistar en +59% t.o.v. Base). In 2008 is het BIPT dan met een herziening van de mobiele terminatietarieven begonnen. De bedoeling is tegen eind 2009 tot nieuwe tariefniveaus te komen voor de periode De niveaus zullen worden beïnvloed door een nieuwe Europese aanbeveling die begin 2009 wordt verwacht. De Commissie wil tariefsymmetrie, maar ook lagere tarieven doordrukken. Als gevolg van de daling van de MTR's verlaagde Belgacom haar tarieven voor vast-naarmobielverkeer. Voor 2008 bedroeg de impact als gevolg van de MTR-verlagingen en de doorrekening naar de vast-naar-mobieltarieven 65 miljoen EUR. Regelgeving inzake In juni 2007 vaardigde de Europese Commissie een verordening uit waarbij op retail- en roamingtarieven wholesaleniveau plafonds werden vastgesteld voor de roamingtarieven voor spraak. voor spraak drukte Deze verordening werd in september 2007 van kracht. Als gevolg hiervan werden de de opbrengsten van 2008 met Resultaten 73 miljoen van Belgacom voor het volledige jaar EUR

15 tarieven gehalveerd. De tweede verlaging had plaats in augustus 2008; hierdoor daalden de roamingtarieven verder met 6 à 8%. In 2008 drukte de roamingverordening de opbrengsten met 73 miljoen EUR. Op 23 september 2008 keurde de Europese Commissie een voorstel goed om de verordening van juni 2007 te wijzigen. De Commissie stelt bijkomende verlagingen van de roamingtarieven voor spraak tussen 2009 en 2012 in het vooruitzicht (zowel op retailals wholesaleniveau), alsook de invoering van facturatie per seconde. Deze verordening zou met ingang van juli 2009 ook voor sms-roamingtarieven (retail en wholesale) plafonds opleggen, evenals verplichtingen inzake tarieftransparantie voor dataroaming. Op wholesaleniveau zou de aangepaste verordening vanaf 1 juli 2009 een 'beschermingsplafond' voor wholesale van 1 EUR per megabyte verstuurde data invoeren voor het gemiddelde tarief dat het bezochte netwerk kan heffen vanaf het thuisnetwerk van de roamende klant. De goedkeuring van de gewijzigde verordening wordt verwacht vóór juni Interconnectietoeslag voor vaste lijn voor andere operatoren vastgelegd op 15% Op 26 november 2008 keurde het BIPT een besluit goed dat de vaste terminatietarieven van Belgacom stabiliseert tot eind De andere operatoren mogen tarieven hanteren die tot 15% hoger liggen dan die van Belgacom, uitgezonderd Telenet en Versatel, die in 2007 een toeslag van 370% mochten toepassen. Deze tarieftoeslag werd in 2008 verlaagd tot 190% en op 1 januari tot 15%. Wholesaletarief voor huurlijnen daalt met 50% vanaf januari 2009 Op 3 september 2008 nam het BIPT een besluit in verband met de tarieven voor gereguleerde huurlijnen op wholesaleniveau, met belangrijke prijsdalingen tot gevolg vanaf januari Nieuwe transportprijzen op breedband toegangsdiensten Vanaf november 2008 zijn er nieuwe transportprijzen van toepassing op breedband toegangsdiensten (bitstream toegangen). Deze zullen de prijs aanzienlijk doen dalen, vooral voor hogere bandbreedtes. Resultaten van Belgacom voor het volledige jaar

16 Financieel verslag Belgacom Groep Opbrengsten De Belgacom Groep rapporteert opbrengsten van miljoen EUR over het volledige jaar Exclusief de niet-terugkerende opbrengsten ingevolge de verkoop van Certipost is dit miljoen EUR of een daling met 1,4% in vergelijking met De totale opbrengsten van 2008 omvatten de opbrengsten gegenereerd door Tango en Scarlet, die respectievelijk vanaf augustus 2008 en december 2008 werden geconsolideerd, voor een totaal bedrag van 52 miljoen EUR. De opbrengsten over het volledige jaar 2008 werden aanzienlijk beïnvloed door de regelgeving inzake roamingtarieven, mobiele terminatietarieven en de doorrekening ervan in de vast-naarmobieltarieven. In totaal drukte de impact van de regelgeving de opbrengsten van 2008 met 138 miljoen EUR. Dit werd voor een stuk geneutraliseerd door de opbrengstengroei in CBU en ICS, waardoor de opbrengsten van de Groep in totaal met 87 miljoen EUR achteruitgingen. In het vierde kwartaal van 2008 keerde de opbrengstentrend van een daling in de eerste drie kwartalen naar een groei met 2,5% in het vierde kwartaal van 2008, vergeleken met dezelfde periode in Naast de positieve impact van de overgenomen ondernemingen, bleef de impact van de roaming regelgeving op het vierde kwartaal beperkt tot slechts 2 miljoen EUR, tegenover 71 miljoen EUR voor de eerste negen maanden van Boekjaar afgesloten op 31 december Variatie 2008/2007 (in miljoen EUR) (%) (in miljoen EUR) (%) Consumer Business Unit % % 1,0% Enterprise Business Unit % % -2,8% Service Delivery Engine 516 9% 415 7% -19,7% Staff & Support 49 1% 34 1% -29,8% Internationale Carrierdiensten % % 8,9% Eliminaties tussen de segmenten % % -7,7% Totaal % % -1,4% Niet-terugkerende opbrengsten Totaal ,3% Variatie inkomsten op jaarbasis (in miljoen EUR) CBU EBU SDE S&S ICS Intersegment Groep Variatie totale opbrengsten Impact roaming regelgeving impact MTR regelgeving Daling tarieven vast naar mobiel Eenmalige winsten Daling nationaal transitverkeer Resterende variatie Bedrijfskosten vóór afschrijvingen Resultaten van Belgacom voor het volledige jaar

17 Boekjaar afgesloten op 31 december (in miljoen EUR) Variatie 2008/2007 Kosten van verkochte materialen en diensten ,0% Personeelskosten en pensioenen ,3% Andere bedrijfskosten ,3% Totaal ,0% Niet-terugkerende kosten ,7% Totaal ,2% In 2008 lagen de kosten van de verkochte materialen en diensten 2% lager dan het voorgaande jaar. De kosten werden positief beïnvloed door de regelgeving, lagere kosten voor transitverkeer en door de desinvesteringen bij Telindus. Dit werd echter grotendeels geneutraliseerd door de stijgende kosten bij ICS, ingevolge de groei in de opbrengsten. De personeelskosten en pensioenen zijn licht gestegen met 0,3%. De vermindering van het personeelsbestand in 2008 neutraliseerde grotendeels de stijging van de lonen door de indexeringen en andere loonsverhogingen. Ten gevolge loonindexeringen steeg de loonkost van 2008 met gemiddeld 2.8%. Dit werd voor een groot deel gecompenseerd door een verminderd personeelsbestand. Eind 2008 stelde de Belgacom Groep fte's te werk, of 462 fte's minder dan een jaar geleden. Dit is het nettoresultaat van enerzijds de toename van het personeel door de overnames (+419 fte s) en anderzijds het feit dat werknemers Belgacom verlieten via het lopende herstructureringsprogramma (-156 fte s), externe mobiliteit (-111 fte s), de desinvesteringen (- 425 fte s) en via natuurlijke afvloeiing (-189 fte s). De overige uitgaven stegen met 4,3%, door de eenmalige kosten voor Telindus International en andere bedrijfskosten van overgenomen ondernemingen. In 2008 bedroegen de totale niet-terugkerende kosten van de Belgacom Groep 93 miljoen EUR. Dit omvat de 53 miljoen EUR voor beëindigingsvoordelen en bijkomende vergoedingen voor vrijwillig vertrek van medewerkers in herstructureringsprogramma's en het externemobiliteitsaanbod met de Belgische Staat. In 2008 besliste de Groep de Telindus-entiteiten gevestigd in niet-strategische landen van de hand te doen. Dit desinvesteringsproject heeft geleid tot de erkenning van een niet-terugkerende kost van 34 miljoen EUR in de resultatenrekening van het vierde kwartaal van De Groep besliste ook alle activa en passiva van Win SA te verkopen aan Tecteo. Op het einde van 2008 werd deze transactie ter goedkeuring voorgelegd aan het Waalse Gewest, dat er in januari 2009 mee instemde. De Belgacom Groep verwacht een verlies van 6 miljoen EUR, dat als een niet-terugkerende kost in de resultatenrekening van het jaar 2008 werd geboekt. Bedrijfswinst vóór afschrijvingen (ebitda) De Belgacom Groep rapporteert een totale ebitda vóór niet-terugkerende elementen van miljoen EUR, d.w.z. een daling met 87 miljoen EUR of 4,2% in vergelijking met De regelgeving had een negatieve impact van 81 miljoen EUR op de EBITDA. De ebitdamarge van de Groep bedraagt 33,3%. Resultaten van Belgacom voor het volledige jaar

18 Boekjaar afgesloten op 31 december Variatie 2008/2007 (in miljoen EUR) (%) (in miljoen EUR) (%) Consumer Business Unit % % -0,5% Enterprise Business Unit % % -1,9% Servic e Delivery Engine % % - Staff & Support % % -3,5% Internationale Carrierdiensten 53 3% 64 3% 19,7% Eliminaties tussen de segmenten 0-0% 0-0% - Totaal % % -4,2% Niet-terugkerende opbrengsten 0 8 Niet-terugkerende kosten Totaal ,2% Afschrijvingen De afschrijvingen daalden van 774 miljoen EUR in 2007 tot 743 miljoen EUR in De daling is het gevolg van de lagere afschrijvingen van SDE en EBU, die de hogere afschrijvingen van CBU meer dan tenietdeden. Netto financieel resultaat Het verschil op jaarbasis in het netto financieel resultaat, gaande van 1 miljoen EUR in 2007 naar -109 miljoen EUR in 2008, is te verklaren door de meerwaarden die in 2007 werden gerealiseerd op de verkoop van de resterende belangen in Mobistar en Eutelsat Communications voor een bedrag van 74 miljoen EUR, door herwaarderingen naar reële waarde van financiële instrumenten en tevens door de bijkomende interestuitgaven als gevolg van een toename van de schuld. Belastingen De fiscale uitgaven beliepen 254 miljoen EUR in 2008, wat neerkomt op een nagenoeg stabiele effectieve aanslagvoet van 24,1% vergeleken met dezelfde periode in De effectieve aanslagvoet is gebaseerd op de toepassing van de algemene principes van de Belgische fiscale wetgeving. Nettowinst (aandeel van de Groep) Als gevolg van de dalende ebitda en de meerwaarden gerealiseerd in 2007 is de nettowinst op jaarbasis gedaald van 958 miljoen EUR tot 800 miljoen EUR. Investeringen (capex) (in miljoen EUR) Boekjaar afgesloten op 31 december Variatie 2008/2007 (in miljoen EUR) (%) (in miljoen EUR) (%) Consumer Business Unit 51 8% % 285,0% Enterprise Business Unit 19 3% 19 3% -0,4% Service Delivery Engine % % 0,1% Staff & Support 61 10% 54 7% -11,3% Internationale Carrierdiensten 18 3% 19 2% 3,8% Totaal % % 22,2% De Belgacom Groep heeft in miljoen EUR geïnvesteerd, waaronder 105 miljoen EUR voor de hernieuwing van de uitzendrechten voor het Belgische voetbal. Exclusief dit Resultaten van Belgacom voor het volledige jaar

19 laatste bedrag vertegenwoordigt de capex voor het volledige jaar 11% van de totale opbrengsten. Sommige belangrijke investeringsprojecten werden gedeeltelijk uitgesteld tot het vierde kwartaal van 2008, wat de stijging verklaarde t.o.v. de eerste drie kwartalen van Naast de impact van de hernieuwing van de uitzendrechten voor het Belgische voetbal is de toename van de investeringen in de Consumer Business Unit vooral toe te schrijven aan de hernieuwing van contracten voor tv-inhoud en de capex voor de overgenomen ondernemingen Scarlet en Tango. De investeringen van Service Delivery Engine voor 2008 liggen op hetzelfde niveau als in Ze gingen naar belangrijke projecten, zoals de verdere uitrol van het Broadway-project, de verdere ontplooiing van 3G en de benodigde investeringen voor Belgacom TV. In 2008 investeerde Belgacom 91 miljoen EUR in het Broadway-project (uitrol van vezel, VDSL, verwijderde optische platformen), wat de dekkingsgraad van de bevolking aan het einde van het jaar op 66,2% bracht. SDE verbeterde ook verder het 3G-netwerk via een investering met een waarde van 30 miljoen EUR, die leidde tot een sterk verbeterde dekking binnenshuis en waardoor de dekking buitenshuis op 90,2% werd gebracht. De capex voor tv omvat investeringen in het tv-platform en de gehuurde settopboxen. Daarom wordt de capex voor tv voor een deel gestuurd door de groei in het klantenbestand. Voor het volledige jaar 2008 bedroeg de totale capex voor tv 85 miljoen EUR. In 2008 lanceerde SDE ook het Move-to-all-IP-project, hoewel de capexvereisten voor 2008 beperkt waren tot 11 miljoen EUR. De investeringen van Staff and Support voor 2008 daalden met 7 miljoen EUR, aangezien de investeringen in verband met het kantoorvernieuwingsproject (Active Office 7 ) meer dan gecompenseerd werden door minder investeringen in andere gebouwen. Op het einde van het jaar bedroeg de capex voor S&S 54 miljoen EUR. Kasstromen Boekjaar afgesloten op 31 december (in miljoen EUR) Kasstroom uit operationele ac tiviteiten Investeringen Netto kasstroom gegenereerd uit / (besteed in) andere investeringsactiviteiten Kasstroom voor financieringsactiviteiten of "vrije kasstroom" Netto kasstroom besteed in financieringsactiviteiten Netto toename / (afname) van kas en kasequivalenten De kasstroom uit operationele activiteiten daalde van miljoen EUR in 2007 tot miljoen EUR in De gunstige evolutie van het bedrijfskapitaal, vooral door de binnengehaalde uitzendrechten voor het voetbal, die over drie jaar af te betalen zijn, konden de ongunstige evolutie van de ebitda niet geheel tenietdoen. Het voorbije jaar 2008 genereerde Belgacom een vrije kasstroom van 409 miljoen EUR. Op jaarbasis zijn de investeringen gestegen van 625 miljoen EUR tot 764 miljoen EUR, dit omvat ondermeer de hernieuwing van de uitzendrechten voor het voetbal. De kasstromen uit andere investeringsactiviteiten daalden met 634 miljoen EUR, vooral door de overname van Tango en Scarlet voor een totaal bedrag van 380 miljoen EUR, exclusief cash, tegenover een aanzienlijke instroom van kasmiddelen in 2007 door de verkoop van de resterende belangen in Mobistar en Eutelsat Communications, die 242 miljoen EUR genereerde. 7 Kantoorvernieuwingsproject om de kantoorruimte te optimaliseren door ca bijkomende medewerkers in het gebouw van de hoofdzetel onder te brengen Resultaten van Belgacom voor het volledige jaar

20 De kasstroom gebruikt voor financieringsactiviteiten ondervond vooral de impact van de afronding in 2008 van het aandeleninkoopprogramma dat in oktober 2007 werd gelanceerd, het hogere dividend dat aan de aandeelhouders werd uitgekeerd, het nieuwe aandeleninkoopprogramma dat op 4 augustus 2008 werd gelanceerd, en de uitbetaling van het interim-dividend in december De kasuitgaven van Belgacom werden deels gefinancierd met nieuwe leningen die in het laatste kwartaal van 2008 werden uitgegeven voor een totaalbedrag van 500 miljoen EUR. Dit resulteert in een daling van de kas en kasequivalenten van 161 miljoen EUR. Balans en eigen vermogen De goodwill is met 334 miljoen EUR gestegen tot miljoen EUR, als gevolg van de overnames gedurende het jaar, met name van Tango en Scarlet, op basis van een voorlopige toewijzing van de aankoopprijs. De immateriële en materiële vaste activa stegen in 2008 met 102 miljoen EUR als gevolg van dezelfde overnames en omwille van de hernieuwing van de voetbaluitzendrechten. Het eigen vermogen is gedaald van miljoen EUR eind 2007 tot miljoen EUR in december De reden hiervoor was dat het bedrag voor de inkoop van de eigen aandelen (netto 340 miljoen EUR) en de uitkering van dividenden en interim-dividenden aan de aandeelhouders (710 miljoen EUR) hoger lag dan de nettowinst van 800 miljoen EUR. In diezelfde periode oefenden Belgacom-medewerkers aandelenopties uit. Zoals goedgekeurd door de Raad van Bestuur op 28 februari 2008 bood Belgacom haar topmanagement in april aandelenopties aan. De uitoefenprijs van 29,14 EUR is gebaseerd op de slotkoers van 18 april Deze opties zijn na een jaar voor een derde, na twee jaar voor twee derde en na drie jaar voor 100% verworven, en zijn uiterlijk tot 20 april 2015 uitoefenbaar. De financiële positie van Belgacom blijft gezond. Op 31 december 2008 had Belgacom een nettoschuldpositie van miljoen EUR, wat overeenstemt met 0,9 keer de ebitda (vóór nietterugkerende elementen). De uitstaande financiële schuld bedroeg 2,5 miljard EUR op diezelfde datum. De vervaldata zijn voor het grootste gedeelte 2011 en 2016, behalve voor het waardepapier van 300 miljoen EUR met variabele rente, dat in november 2009 afloopt. In termen van toekomstige financieringsbehoeften genereert Belgacom een sterke kasstroom om haar organische groei en de vergoeding van de aandeelhouders te financieren. Belgacom heeft onlangs het EMTN-programma aangepast tot 2,5 miljard EUR: het programma werd verhoogd van 2,5 miljard USD tot 2,5 miljard EUR (waarvan op 31 december miljoen EUR was opgenomen) en de mogelijkheid van een retailobligatieaanbod werd eraan toegevoegd. Belgacom heeft daarnaast ongeveer 1 miljard EUR aan niet opgenomen bilaterale kredietovereenkomsten op korte en lange termijn en een consortiumlening, alsook een Commercial Paper-programma ter waarde van 1 miljard EUR (waarvan op 31 december miljoen EUR was opgenomen). Resultaten van Belgacom voor het volledige jaar